Wt/kbd/жыхапхъэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
жыхапхъэ
-
жыхапхъэ
-
жыхапхъэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ᶎǝ'xɑ:pχɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [жых] + -а + [пхъ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | жыхапхъэ | жыхапхъэр | -- | жыхапхъэхэр |
Эргативнэ: | жыхапхъэ | жыхапхъэм | -- | жыхапхъэхэм |
Послеложнэ: | жыхапхъэкӀэ | жыхапхъэмкӀэ | жыхапхъэхэкӀэ | жыхапхъэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | жыхапхъэу | жыхапхъэрауэ | жыхапхъэхэу | жыхапхъэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ХадэхэкӀ, и пкъыр занщӀэу дэкӀейуэ, июлым гъашэ къыдидзыу (Sorgum technicum).
- Унэ, пщӀантӀэ, уэрам зэрапхъэнкӀ.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Хадэм жыхапхъэ къыщокӀ.
- Уэрамыр жыхапхъэкӀэ япхъэнкӀ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- жыхапхъэ: 1. sorghum, broomcorn 2. corn broom
- Хадэм жыхапхъэ къыщокӀ: broom corn grows in the garden.
- Уэрамыр жыхапхъэкӀэ япхъэнкӀ: they sweep the street with corn brooms.
УРЫСЫБЗЭ
- жыхапхъэ: 1. сорго веничное (Sorgum technicum) 2. веник
- Хадэм жыхапхъэ къыщокӀ: в саду растет сорго веничное.
- Уэрамыр жыхапхъэкӀэ япхъэнкӀ: улицу метут вениками.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.