АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
е- + [хьэлъ] + -э + -кӏ + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ехьэлъэкӏын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ехьэлъэкӏын
щымыӀэныгъэ:
емыхьэлъэкӏын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏын
уехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын
дехьэлъэкӏын
фехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏын
уемыхьэлъэкӏын
емыхьэлъэкӏын
демыхьэлъэкӏын
фемыхьэлъэкӏын
емыхьэлъэкӏын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ехьэлъэкӏ!
фехьэлъэкӏ!
щымыӀэныгъэ:
уемыхьэлъэкӏ!
фемыхьэлъэкӏ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехьэлъэкӏ
урехьэлъэкӏ
ирехьэлъэкӏ
дрехьэлъэкӏ
фрехьэлъэкӏ
ирехьэлъэкӏ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыхьэлъэкӏ
уремыхьэлъэкӏ
ирэмыхьэлъэкӏ
дремыхьэлъэкӏ
фремыхьэлъэкӏ
иремыхьэлъэкӏ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохьэлъэкӏ(ыр)
уохьэлъэкӏ(ыр)
йохьэлъэкӏ(ыр)
дохьэлъэкӏ(ыр)
фохьэлъэкӏ(ыр)
йохьэлъэкӏ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыркъым
уехьэлъэкӏыркъым
ехьэлъэкӏыркъым
дехьэлъэкӏыркъым
фехьэлъэкӏыркъым
ехьэлъэкӏ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏырт
уехьэлъэкӏырт
ехьэлъэкӏырт
дехьэлъэкӏырт
фехьэлъэкӏырт
ехьэлъэкӏ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыртэкъым
уехьэлъэкӏыртэкъым
ехьэлъэкӏыртэкъым
дехьэлъэкӏыртэкъым
фехьэлъэкӏыртэкъым
ехьэлъэкӏ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏащ
уехьэлъэкӏащ
ехьэлъэкӏащ
дехьэлъэкӏащ
фехьэлъэкӏащ
ехьэлъэкӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏакъым
уехьэлъэкӏакъым
ехьэлъэкӏакъым
дехьэлъэкӏакъым
фехьэлъэкӏакъым
ехьэлъэкӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏат
уехьэлъэкӏат
ехьэлъэкӏат
дехьэлъэкӏат
фехьэлъэкӏат
ехьэлъэкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏатэкъым
уехьэлъэкӏатэкъым
ехьэлъэкӏатэкъым
дехьэлъэкӏатэкъым
фехьэлъэкӏатэкъым
ехьэлъэкӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъащ
уехьэлъэкӏыгъащ
ехьэлъэкӏыгъащ
дехьэлъэкӏыгъащ
фехьэлъэкӏыгъащ
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъакъым
уехьэлъэкӏыгъакъым
ехьэлъэкӏыгъакъым
дехьэлъэкӏыгъакъым
фехьэлъэкӏыгъакъым
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъат
уехьэлъэкӏыгъат
ехьэлъэкӏыгъат
дехьэлъэкӏыгъат
фехьэлъэкӏыгъат
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъатэкъым
уехьэлъэкӏыгъатэкъым
ехьэлъэкӏыгъатэкъым
дехьэлъэкӏыгъатэкъым
фехьэлъэкӏыгъатэкъым
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏщ
уехьэлъэкӏщ
ехьэлъэкӏщ
дехьэлъэкӏщ
фехьэлъэкӏщ
ехьэлъэкӏ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏкъым
уехьэлъэкӏкъым
ехьэлъэкӏкъым
дехьэлъэкӏкъым
фехьэлъэкӏкъым
ехьэлъэкӏ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏт
уехьэлъэкӏт
ехьэлъэкӏт
дехьэлъэкӏт
фехьэлъэкӏт
ехьэлъэкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏтэкъым
уехьэлъэкӏтэкъым
ехьэлъэкӏтэкъым
дехьэлъэкӏтэкъым
фехьэлъэкӏтэкъым
ехьэлъэкӏ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынщ
уехьэлъэкӏынщ
ехьэлъэкӏынщ
дехьэлъэкӏынщ
фехьэлъэкӏынщ
ехьэлъэкӏын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынкъым
уехьэлъэкӏынкъым
ехьэлъэкӏынкъым
дехьэлъэкӏынкъым
фехьэлъэкӏынкъым
ехьэлъэкӏын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыну(хэ)щ
уехьэлъэкӏынущ
ехьэлъэкӏынущ
дехьэлъэкӏынущ
фехьэлъэкӏынущ
ехьэлъэкӏыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынукъым
уехьэлъэкӏынукъым
ехьэлъэкӏынукъым
дехьэлъэкӏынукъым
фехьэлъэкӏынукъым
ехьэлъэкӏыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏрэ
уехьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏрэ
дехьэлъэкӏрэ
фехьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыркъэ
уехьэлъэкӏыркъэ
ехьэлъэкӏыркъэ
дехьэлъэкӏыркъэ
фехьэлъэкӏыркъэ
ехьэлъэкӏ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏырт
уехьэлъэкӏырт
ехьэлъэкӏырт
дехьэлъэкӏырт
фехьэлъэкӏырт
ехьэлъэкӏ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыртэкъэ
уехьэлъэкӏыртэкъэ
ехьэлъэкӏыртэкъэ
дехьэлъэкӏыртэкъэ
фехьэлъэкӏыртэкъэ
ехьэлъэкӏ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏа
уехьэлъэкӏа
ехьэлъэкӏа
дехьэлъэкӏа
фехьэлъэкӏа
ехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏакъэ
уехьэлъэкӏакъэ
ехьэлъэкӏакъэ
дехьэлъэкӏакъэ
фехьэлъэкӏакъэ
ехьэлъэкӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏат
уехьэлъэкӏат
ехьэлъэкӏат
дехьэлъэкӏат
фехьэлъэкӏат
ехьэлъэкӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏатэкъэ
уехьэлъэкӏатэкъэ
ехьэлъэкӏатэкъэ
дехьэлъэкӏатэкъэ
фехьэлъэкӏатэкъэ
ехьэлъэкӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъа
уехьэлъэкӏыгъа
ехьэлъэкӏыгъа
дехьэлъэкӏыгъа
фехьэлъэкӏыгъа
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъакъэ
уехьэлъэкӏыгъакъэ
ехьэлъэкӏыгъакъэ
дехьэлъэкӏыгъакъэ
фехьэлъэкӏыгъакъэ
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъат
уехьэлъэкӏыгъат
ехьэлъэкӏыгъат
дехьэлъэкӏыгъат
фехьэлъэкӏыгъат
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъатэкъэ
уехьэлъэкӏыгъатэкъэ
ехьэлъэкӏыгъатэкъэ
дехьэлъэкӏыгъатэкъэ
фехьэлъэкӏыгъатэкъэ
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏ
уехьэлъэкӏ
ехьэлъэкӏ
дехьэлъэкӏ
фехьэлъэкӏ
ехьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏкъэ
уехьэлъэкӏкъэ
ехьэлъэкӏкъэ
дехьэлъэкӏкъэ
фехьэлъэкӏкъэ
ехьэлъэкӏ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏт
уехьэлъэкӏт
ехьэлъэкӏт
дехьэлъэкӏт
фехьэлъэкӏт
ехьэлъэкӏ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏтэкъэ
уехьэлъэкӏтэкъэ
ехьэлъэкӏтэкъэ
дехьэлъэкӏтэкъэ
фехьэлъэкӏтэкъэ
ехьэлъэкӏ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏын
уехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын
дехьэлъэкӏын
фехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынкъэ
уехьэлъэкӏынкъэ
ехьэлъэкӏынкъэ
дехьэлъэкӏынкъэ
фехьэлъэкӏынкъэ
ехьэлъэкӏын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыну
уехьэлъэкӏыну
ехьэлъэкӏыну
дехьэлъэкӏыну
фехьэлъэкӏыну
ехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынукъэ
уехьэлъэкӏынукъэ
ехьэлъэкӏынукъэ
дехьэлъэкӏынукъэ
фехьэлъэкӏынукъэ
ехьэлъэкӏыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏмэ
уехьэлъэкӏмэ
ехьэлъэкӏмэ
дехьэлъэкӏмэ
фехьэлъэкӏмэ
ехьэлъэкӏ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏмэ
уемыхьэлъэкӏмэ
емыхьэлъэкӏмэ
демыхьэлъэкӏмэ
фемыхьэлъэкӏмэ
емыхьэлъэкӏ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏамэ
уехьэлъэкӏамэ
ехьэлъэкӏамэ
дехьэлъэкӏамэ
фехьэлъэкӏамэ
ехьэлъэкӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏамэ
уемыхьэлъэкӏамэ
емыхьэлъэкӏамэ
демыхьэлъэкӏамэ
фемыхьэлъэкӏамэ
емыхьэлъэкӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъамэ
уехьэлъэкӏыгъамэ
ехьэлъэкӏыгъамэ
дехьэлъэкӏыгъамэ
фехьэлъэкӏыгъамэ
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏыгъамэ
уемыхьэлъэкӏыгъамэ
емыхьэлъэкӏыгъамэ
демыхьэлъэкӏыгъамэ
фемыхьэлъэкӏыгъамэ
емыхьэлъэкӏыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынмэ
уехьэлъэкӏынмэ
ехьэлъэкӏынмэ
дехьэлъэкӏынмэ
фехьэлъэкӏынмэ
ехьэлъэкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынмэ
уемыхьэлъэкӏынмэ
емыхьэлъэкӏынмэ
демыхьэлъэкӏынмэ
фемыхьэлъэкӏынмэ
емыхьэлъэкӏын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынумэ
уехьэлъэкӏынумэ
ехьэлъэкӏынумэ
дехьэлъэкӏынумэ
фехьэлъэкӏынумэ
ехьэлъэкӏыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынумэ
уемыхьэлъэкӏынумэ
емыхьэлъэкӏынумэ
демыхьэлъэкӏынумэ
фемыхьэлъэкӏынумэ
емыхьэлъэкӏыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏтэмэ
уехьэлъэкӏтэмэ
ехьэлъэкӏтэмэ
дехьэлъэкӏтэмэ
фехьэлъэкӏтэмэ
ехьэлъэкӏ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏтэмэ
уемыхьэлъэкӏтэмэ
емыхьэлъэкӏтэмэ
демыхьэлъэкӏтэмэ
фемыхьэлъэкӏтэмэ
емыхьэлъэкӏ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏатэмэ
уехьэлъэкӏатэмэ
ехьэлъэкӏатэмэ
дехьэлъэкӏатэмэ
фехьэлъэкӏатэмэ
ехьэлъэкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏатэмэ
уемыхьэлъэкӏатэмэ
емыхьэлъэкӏатэмэ
демыхьэлъэкӏатэмэ
фемыхьэлъэкӏатэмэ
емыхьэлъэкӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъатэмэ
уехьэлъэкӏыгъатэмэ
ехьэлъэкӏыгъатэмэ
дехьэлъэкӏыгъатэмэ
фехьэлъэкӏыгъатэмэ
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏыгъатэмэ
уемыхьэлъэкӏыгъатэмэ
емыхьэлъэкӏыгъатэмэ
демыхьэлъэкӏыгъатэмэ
фемыхьэлъэкӏыгъатэмэ
емыхьэлъэкӏыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынтэмэ
уехьэлъэкӏынтэмэ
ехьэлъэкӏынтэмэ
дехьэлъэкӏынтэмэ
фехьэлъэкӏынтэмэ
ехьэлъэкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынтэмэ
уемыхьэлъэкӏынтэмэ
емыхьэлъэкӏынтэмэ
демыхьэлъэкӏынтэмэ
фемыхьэлъэкӏынтэмэ
емыхьэлъэкӏын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынутэмэ
уехьэлъэкӏынутэмэ
ехьэлъэкӏынутэмэ
дехьэлъэкӏынутэмэ
фехьэлъэкӏынутэмэ
ехьэлъэкӏыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынутэмэ
уемыхьэлъэкӏынутэмэ
емыхьэлъэкӏынутэмэ
демыхьэлъэкӏынутэмэ
фемыхьэлъэкӏынутэмэ
емыхьэлъэкӏыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынт
уехьэлъэкӏынт
ехьэлъэкӏынт
дехьэлъэкӏынт
фехьэлъэкӏынт
ехьэлъэкӏын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынтэкъым
уехьэлъэкӏынтэкъым
ехьэлъэкӏынтэкъым
дехьэлъэкӏынтэкъым
фехьэлъэкӏынтэкъым
ехьэлъэкӏын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынут
уехьэлъэкӏынут
ехьэлъэкӏынут
дехьэлъэкӏынут
фехьэлъэкӏынут
ехьэлъэкӏыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынутэкъым
уехьэлъэкӏынутэкъым
ехьэлъэкӏынутэкъым
дехьэлъэкӏынутэкъым
фехьэлъэкӏынутэкъым
ехьэлъэкӏыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏми
уехьэлъэкӏми
ехьэлъэкӏми
дехьэлъэкӏми
фехьэлъэкӏми
ехьэлъэкӏ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏми
уемыхьэлъэкӏми
емыхьэлъэкӏми
демыхьэлъэкӏми
фемыхьэлъэкӏми
емыхьэлъэкӏ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏами
уехьэлъэкӏами
ехьэлъэкӏами
дехьэлъэкӏами
фехьэлъэкӏами
ехьэлъэкӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏами
уемыхьэлъэкӏами
емыхьэлъэкӏами
демыхьэлъэкӏами
фемыхьэлъэкӏами
емыхьэлъэкӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъами
уехьэлъэкӏыгъами
ехьэлъэкӏыгъами
дехьэлъэкӏыгъами
фехьэлъэкӏыгъами
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏыгъами
уемыхьэлъэкӏыгъами
емыхьэлъэкӏыгъами
демыхьэлъэкӏыгъами
фемыхьэлъэкӏыгъами
емыхьэлъэкӏыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынми
уехьэлъэкӏынми
ехьэлъэкӏынми
дехьэлъэкӏынми
фехьэлъэкӏынми
ехьэлъэкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынми
уемыхьэлъэкӏынми
емыхьэлъэкӏынми
демыхьэлъэкӏынми
фемыхьэлъэкӏынми
емыхьэлъэкӏын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынуми
уехьэлъэкӏынуми
ехьэлъэкӏынуми
дехьэлъэкӏынуми
фехьэлъэкӏынуми
ехьэлъэкӏыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынуми
уемыхьэлъэкӏынуми
емыхьэлъэкӏынуми
демыхьэлъэкӏынуми
фемыхьэлъэкӏынуми
емыхьэлъэкӏыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏтэми
уехьэлъэкӏтэми
ехьэлъэкӏтэми
дехьэлъэкӏтэми
фехьэлъэкӏтэми
ехьэлъэкӏ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏтэми
уемыхьэлъэкӏтэми
емыхьэлъэкӏтэми
демыхьэлъэкӏтэми
фемыхьэлъэкӏтэми
емыхьэлъэкӏ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏатэми
уехьэлъэкӏатэми
ехьэлъэкӏатэми
дехьэлъэкӏатэми
фехьэлъэкӏатэми
ехьэлъэкӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏатэми
уемыхьэлъэкӏатэми
емыхьэлъэкӏатэми
демыхьэлъэкӏатэми
фемыхьэлъэкӏатэми
емыхьэлъэкӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏыгъатэми
уехьэлъэкӏыгъатэми
ехьэлъэкӏыгъатэми
дехьэлъэкӏыгъатэми
фехьэлъэкӏыгъатэми
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏыгъатэми
уемыхьэлъэкӏыгъатэми
емыхьэлъэкӏыгъатэми
демыхьэлъэкӏыгъатэми
фемыхьэлъэкӏыгъа(хэ)тэми
емыхьэлъэкӏыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынтэми
уехьэлъэкӏынтэми
ехьэлъэкӏынтэми
дехьэлъэкӏынтэми
фехьэлъэкӏынтэми
ехьэлъэкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынтэми
уемыхьэлъэкӏынтэми
емыхьэлъэкӏынтэми
демыхьэлъэкӏынтэми
фемыхьэлъэкӏынтэми
емыхьэлъэкӏын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏынутэми
уехьэлъэкӏынутэми
ехьэлъэкӏынутэми
дехьэлъэкӏынутэми
фехьэлъэкӏынутэми
ехьэлъэкӏыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏынутэми
уемыхьэлъэкӏынутэми
емыхьэлъэкӏынутэми
демыхьэлъэкӏынутэми
фемыхьэлъэкӏынутэми
емыхьэлъэкӏыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏаи
уехьэлъэкӏаи
ехьэлъэкӏаи
дехьэлъэкӏаи
фехьэлъэкӏаи
ехьэлъэкӏаи
щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏаи
уемыхьэлъэкӏаи
емыхьэлъэкӏаи
демыхьэлъэкӏаи
фемыхьэлъэкӏаи
емыхьэлъэкӏаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏащэрэт
уехьэлъэкӏащэрэт
ехьэлъэкӏащэрэт
дехьэлъэкӏащэрэт
фехьэлъэкӏащэрэт
ехьэлъэкӏа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семыхьэлъэкӏащэрэт
уемыхьэлъэкӏащэрэт
емыхьэлъэкӏащэрэт
демыхьэлъэкӏащэрэт
фемыхьэлъэкӏащэрэт
емыхьэлъэкӏа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнщ
уехьэлъэкӏагъэнщ
ехьэлъэкӏагъэнщ
дехьэлъэкӏагъэнщ
фехьэлъэкӏагъэнщ
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнкъым
уехьэлъэкӏагъэнкъым
ехьэлъэкӏагъэнкъым
дехьэлъэкӏагъэнкъым
фехьэлъэкӏагъэнкъым
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнт
уехьэлъэкӏагъэнт
ехьэлъэкӏагъэнт
дехьэлъэкӏагъэнт
фехьэлъэкӏагъэнт
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнтэкъым
уехьэлъэкӏагъэнтэкъым
ехьэлъэкӏагъэнтэкъым
дехьэлъэкӏагъэнтэкъым
фехьэлъэкӏагъэнтэкъым
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэн
уехьэлъэкӏагъэн
ехьэлъэкӏагъэн
дехьэлъэкӏагъэн
фехьэлъэкӏагъэн
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнкъэ
уехьэлъэкӏагъэнкъэ
ехьэлъэкӏагъэнкъэ
дехьэлъэкӏагъэнкъэ
фехьэлъэкӏагъэнкъэ
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнт
уехьэлъэкӏагъэнт
ехьэлъэкӏагъэнт
дехьэлъэкӏагъэнт
фехьэлъэкӏагъэнт
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнтэкъэ
уехьэлъэкӏагъэнтэкъэ
ехьэлъэкӏагъэнтэкъэ
дехьэлъэкӏагъэнтэкъэ
фехьэлъэкӏагъэнтэкъэ
ехьэлъэкӏагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнущ
уехьэлъэкӏагъэнущ
ехьэлъэкӏагъэнущ
дехьэлъэкӏагъэнущ
фехьэлъэкӏагъэнущ
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнукъым
уехьэлъэкӏагъэнукъым
ехьэлъэкӏагъэнукъым
дехьэлъэкӏагъэнукъым
фехьэлъэкӏагъэнукъым
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнут
уехьэлъэкӏагъэнут
ехьэлъэкӏагъэнут
дехьэлъэкӏагъэнут
фехьэлъэкӏагъэнут
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнутэкъым
уехьэлъэкӏагъэнутэкъым
ехьэлъэкӏагъэнутэкъым
дехьэлъэкӏагъэнутэкъым
фехьэлъэкӏагъэнутэкъым
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэну
уехьэлъэкӏагъэну
ехьэлъэкӏагъэну
дехьэлъэкӏагъэну
фехьэлъэкӏагъэну
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнукъэ
уехьэлъэкӏагъэнукъэ
ехьэлъэкӏагъэнукъэ
дехьэлъэкӏагъэнукъэ
фехьэлъэкӏагъэнукъэ
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнут
уехьэлъэкӏагъэнут
ехьэлъэкӏагъэнут
дехьэлъэкӏагъэнут
фехьэлъэкӏагъэнут
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехьэлъэкӏагъэнутэкъэ
уехьэлъэкӏагъэнутэкъэ
ехьэлъэкӏагъэнутэкъэ
дехьэлъэкӏагъэнутэкъэ
фехьэлъэкӏагъэнутэкъэ
ехьэлъэкӏагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэхьэлъэкӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхьэлъэкӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэхьэлъэкӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхьэлъэкӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэхьэлъэкӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхьэлъэкӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэхьэлъэкӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхьэлъэкӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэхьэлъэкӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхьэлъэкӏыну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏ
уехьэлъэкӏ
ехьэлъэкӏ
дехьэлъэкӏ
фехьэлъэкӏ
ехьэлъэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏ
уемыхьэлъэкӏ
емыхьэлъэкӏ
демыхьэлъэкӏ
фемыхьэлъэкӏ
емыхьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏа
уехьэлъэкӏа
ехьэлъэкӏа
дехьэлъэкӏа
фехьэлъэкӏа
ехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏа
уемыхьэлъэкӏа
емыхьэлъэкӏа
демыхьэлъэкӏа
фемыхьэлъэкӏа
емыхьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏыгъа
уехьэлъэкӏыгъа
ехьэлъэкӏыгъа
дехьэлъэкӏыгъа
фехьэлъэкӏыгъа
ехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏыгъа
уемыхьэлъэкӏыгъа
емыхьэлъэкӏыгъа
демыхьэлъэкӏыгъа
фемыхьэлъэкӏыгъа
емыхьэлъэкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏын
уехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын
дехьэлъэкӏын
фехьэлъэкӏын
ехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏын
уемыхьэлъэкӏын
емыхьэлъэкӏын
демыхьэлъэкӏын
фемыхьэлъэкӏын
емыхьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏыну
уехьэлъэкӏыну
ехьэлъэкӏыну
дехьэлъэкӏыну
фехьэлъэкӏыну
ехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏыну
уемыхьэлъэкӏыну
емыхьэлъэкӏыну
демыхьэлъэкӏыну
фемыхьэлъэкӏыну
емыхьэлъэкӏыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехьэлъэкӏ
узэрехьэлъэкӏ
зэрехьэлъэкӏ
дызэрехьэлъэкӏ
фызэрехьэлъэкӏ
зэрехьэлъэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхьэлъэкӏ
узэремыхьэлъэкӏ
зэремыхьэлъэкӏ
дызэремыхьэлъэкӏ
фызэремыхьэлъэкӏ
зэремыхьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехьэлъэкӏа
узэрехьэлъэкӏа
зэрехьэлъэкӏа
дызэрехьэлъэкӏа
фызэрехьэлъэкӏа
зэрехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхьэлъэкӏа
узэремыхьэлъэкӏа
зэремыхьэлъэкӏа
дызэремыхьэлъэкӏа
фызэремыхьэлъэкӏа
зэремыхьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехьэлъэкӏыгъа
узэрехьэлъэкӏыгъа
зэрехьэлъэкӏыгъа
дызэрехьэлъэкӏыгъа
фызэрехьэлъэкӏыгъа
зэрехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхьэлъэкӏыгъа
узэремыхьэлъэкӏыгъа
зэремыхьэлъэкӏыгъа
дызэремыхьэлъэкӏыгъа
фызэремыхьэлъэкӏыгъа
зэремыхьэлъэкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехьэлъэкӏын
узэрехьэлъэкӏын
зэрехьэлъэкӏын
дызэрехьэлъэкӏын
фызэрехьэлъэкӏын
зэрехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхьэлъэкӏын
узэремыхьэлъэкӏын
зэремыхьэлъэкӏын
дызэремыхьэлъэкӏын
фызэремыхьэлъэкӏын
зэремыхьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехьэлъэкӏыну
узэрехьэлъэкӏыну
зэрехьэлъэкӏыну
дызэрехьэлъэкӏыну
фызэрехьэлъэкӏыну
зэрехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхьэлъэкӏыну
узэремыхьэлъэкӏыну
зэремыхьэлъэкӏыну
дызэремыхьэлъэкӏыну
фызэремыхьэлъэкӏыну
зэремыхьэлъэкӏыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщехьэлъэкӏ
ущехьэлъэкӏ
щехьэлъэкӏ
дыщехьэлъэкӏ
фыщехьэлъэкӏ
щехьэлъэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхьэлъэкӏ
ущемыхьэлъэкӏ
щемыхьэлъэкӏ
дыщемыхьэлъэкӏ
фыщемыхьэлъэкӏ
щемыхьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщехьэлъэкӏа
ущехьэлъэкӏа
щехьэлъэкӏа
дыщехьэлъэкӏа
фыщехьэлъэкӏа
щехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхьэлъэкӏа
ущемыхьэлъэкӏа
щемыхьэлъэкӏа
дыщемыхьэлъэкӏа
фыщемыхьэлъэкӏа
щемыхьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщехьэлъэкӏыгъа
ущехьэлъэкӏыгъа
щехьэлъэкӏыгъа
дыщехьэлъэкӏыгъа
фыщехьэлъэкӏыгъа
щехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхьэлъэкӏыгъа
ущемыхьэлъэкӏыгъа
щемыхьэлъэкӏыгъа
дыщемыхьэлъэкӏыгъа
фыщемыхьэлъэкӏыгъа
щемыхьэлъэкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщехьэлъэкӏын
ущехьэлъэкӏын
щехьэлъэкӏын
дыщехьэлъэкӏын
фыщехьэлъэкӏын
щехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхьэлъэкӏын
ущемыхьэлъэкӏын
щемыхьэлъэкӏын
дыщемыхьэлъэкӏын
фыщемыхьэлъэкӏын
щемыхьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщехьэлъэкӏыну
ущехьэлъэкӏыну
щехьэлъэкӏыну
дыщехьэлъэкӏыну
фыщехьэлъэкӏыну
щехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхьэлъэкӏыну
ущемыхьэлъэкӏыну
щемыхьэлъэкӏыну
дыщемыхьэлъэкӏыну
фыщемыхьэлъэкӏыну
щемыхьэлъэкӏыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздехьэлъэкӏ
уздехьэлъэкӏ
здехьэлъэкӏ
дыздехьэлъэкӏ
фыздехьэлъэкӏ
здехьэлъэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхьэлъэкӏ
уздемыхьэлъэкӏ
здемыхьэлъэкӏ
дыздемыхьэлъэкӏ
фыздемыхьэлъэкӏ
здемыхьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздехьэлъэкӏа
уздехьэлъэкӏа
здехьэлъэкӏа
дыздехьэлъэкӏа
фыздехьэлъэкӏа
здехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхьэлъэкӏа
уздемыхьэлъэкӏа
здемыхьэлъэкӏа
дыздемыхьэлъэкӏа
фыздемыхьэлъэкӏа
здемыхьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздехьэлъэкӏыгъа
уздехьэлъэкӏыгъа
здехьэлъэкӏыгъа
дыздехьэлъэкӏыгъа
фыздехьэлъэкӏыгъа
здехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхьэлъэкӏыгъа
уздемыхьэлъэкӏыгъа
здемыхьэлъэкӏыгъа
дыздемыхьэлъэкӏыгъа
фыздемыхьэлъэкӏыгъа
здемыхьэлъэкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздехьэлъэкӏын
уздехьэлъэкӏын
здехьэлъэкӏын
дыздехьэлъэкӏын
фыздехьэлъэкӏын
здехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхьэлъэкӏын
уздемыхьэлъэкӏын
здемыхьэлъэкӏын
дыздемыхьэлъэкӏын
фыздемыхьэлъэкӏын
здемыхьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздехьэлъэкӏыну
уздехьэлъэкӏыну
здехьэлъэкӏыну
дыздехьэлъэкӏыну
фыздехьэлъэкӏыну
здехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхьэлъэкӏыну
уздемыхьэлъэкӏыну
здемыхьэлъэкӏыну
дыздемыхьэлъэкӏыну
фыздемыхьэлъэкӏыну
здемыхьэлъэкӏыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехьэлъэкӏ
ущӀехьэлъэкӏ
щӀехьэлъэкӏ
дыщӀехьэлъэкӏ
фыщӀехьэлъэкӏ
щӀехьэлъэкӏ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхьэлъэкӏ
ущӀемыхьэлъэкӏ
щӀемыхьэлъэкӏ
дыщӀемыхьэлъэкӏ
фыщӀемыхьэлъэкӏ
щӀемыхьэлъэкӏ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехьэлъэкӏа
ущӀехьэлъэкӏа
щӀехьэлъэкӏа
дыщӀехьэлъэкӏа
фыщӀехьэлъэкӏа
щӀехьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхьэлъэкӏа
ущӀемыхьэлъэкӏа
щӀемыхьэлъэкӏа
дыщӀемыхьэлъэкӏа
фыщӀемыхьэлъэкӏа
щӀемыхьэлъэкӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехьэлъэкӏыгъа
ущӀехьэлъэкӏыгъа
щӀехьэлъэкӏыгъа
дыщӀехьэлъэкӏыгъа
фыщӀехьэлъэкӏыгъа
щӀехьэлъэкӏыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхьэлъэкӏыгъа
ущӀемыхьэлъэкӏыгъа
щӀемыхьэлъэкӏыгъа
дыщӀемыхьэлъэкӏыгъа
фыщӀемыхьэлъэкӏыгъа
щӀемыхьэлъэкӏыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехьэлъэкӏын
ущӀехьэлъэкӏын
щӀехьэлъэкӏын
дыщӀехьэлъэкӏын
фыщӀехьэлъэкӏын
щӀехьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхьэлъэкӏын
ущӀемыхьэлъэкӏын
щӀемыхьэлъэкӏын
дыщӀемыхьэлъэкӏын
фыщӀемыхьэлъэкӏын
щӀемыхьэлъэкӏын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехьэлъэкӏыну
ущӀехьэлъэкӏыну
щӀехьэлъэкӏыну
дыщӀехьэлъэкӏыну
фыщӀехьэлъэкӏыну
щӀехьэлъэкӏыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхьэлъэкӏыну
ущӀемыхьэлъэкӏыну
щӀемыхьэлъэкӏыну
дыщӀемыхьэлъэкӏыну
фыщӀемыхьэлъэкӏыну
щӀемыхьэлъэкӏыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏыу
уехьэлъэкӏыу
ехьэлъэкӏыу
дехьэлъэкӏыу
фехьэлъэкӏыу
ехьэлъэкӏ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏыу
уемыхьэлъэкӏыу
емыхьэлъэкӏыу
демыхьэлъэкӏыу
фемыхьэлъэкӏыу
емыхьэлъэкӏ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏауэ
уехьэлъэкӏауэ
ехьэлъэкӏауэ
дехьэлъэкӏауэ
фехьэлъэкӏауэ
ехьэлъэкӏауэ / ехьэлъэкӏахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏауэ
уемыхьэлъэкӏауэ
емыхьэлъэкӏауэ
демыхьэлъэкӏауэ
фемыхьэлъэкӏауэ
емыхьэлъэкӏауэ / емыхьэлъэкӏахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сехьэлъэкӏыурэ
уехьэлъэкӏыурэ
ехьэлъэкӏыурэ
дехьэлъэкӏыурэ
фехьэлъэкӏыурэ
ехьэлъэкӏ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семыхьэлъэкӏыурэ
уемыхьэлъэкӏыурэ
емыхьэлъэкӏыурэ
демыхьэлъэкӏыурэ
фемыхьэлъэкӏыурэ
емыхьэлъэкӏ(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынохьэлъэкӏ
сохьэлъэкӏ
--
сывохьэлъэкӏ
сохьэлъэкӏ(хэ)
уэ
укъызохьэлъэкӏ
--
уохьэлъэкӏ
укъыдохьэлъэкӏ
--
уохьэлъэкӏ(хэ)
ар
къызохьэлъэкӏ
къохьэлъэкӏ
йохьэлъэкӏ
къыдохьэлъэкӏ
къывохьэлъэкӏ
йохьэлъэкӏ(хэ)
дэ
--
дынохьэлъэкӏ
дохьэлъэкӏ
--
дывохьэлъэкӏ
дохьэлъэкӏ(хэ)
фэ
фыкъызохьэлъэкӏ
--
фохьэлъэкӏ
фыкъыдохьэлъэкӏ
--
фохьэлъэкӏ(хэ)
ахэр
къызохьэлъэкӏ
къохьэлъэкӏ
йохьэлъэкӏ
къыдохьэлъэкӏ
къывохьэлъэкӏ
йохьэлъэкӏ(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынохьэлъэкӏрэ
сехьэлъэкӏрэ
--
сывэхьэлъэкӏрэ
сехьэлъэкӏ(хэ)рэ
уэ
укъызэхьэлъэкӏрэ
--
уехьэлъэкӏрэ
укъыдэхьэлъэкӏрэ
--
уехьэлъэкӏ(хэ)рэ
ар
къызэхьэлъэкӏрэ
къохьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏрэ
къыдэхьэлъэкӏрэ
къывэхьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏ(хэ)рэ
дэ
--
дынохьэлъэкӏрэ
дехьэлъэкӏрэ
--
дывэхьэлъэкӏрэ
дехьэлъэкӏ(хэ)рэ
фэ
фыкъызэхьэлъэкӏрэ
--
фехьэлъэкӏрэ
фыкъыдэхьэлъэкӏрэ
--
фехьэлъэкӏ(хэ)рэ]
ахэр
къызэхьэлъэкӏрэ
къохьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏрэ
къыдэхьэлъэкӏрэ
къывэхьэлъэкӏрэ
ехьэлъэкӏ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъэкӏ]
[хьэлъэкӏ]р
--
[хьэлъэкӏ]хэр
Эргативнэ:
[хьэлъэкӏ]
[хьэлъэкӏ]м
--
[хьэлъэкӏ]хэм
Послеложнэ:
[хьэлъэкӏ]кӀэ
[хьэлъэкӏ]мкӀэ
[хьэлъэкӏ]хэкӀэ
[хьэлъэкӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъэкӏ]ыу
[хьэлъэкӏ]рауэ
[хьэлъэкӏ]хэу
[хьэлъэкӏ]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъэкӏ]а
[хьэлъэкӏ]ар
--
[хьэлъэкӏ]ахэр
Эргативнэ:
[хьэлъэкӏ]а
[хьэлъэкӏ]ам
--
[хьэлъэкӏ]ахэм
Послеложнэ:
[хьэлъэкӏ]акӀэ
[хьэлъэкӏ]амкӀэ
[хьэлъэкӏ]ахэкӀэ
[хьэлъэкӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъэкӏ]ауэ
[хьэлъэкӏ]арауэ
[хьэлъэкӏ]ахэу
[хьэлъэкӏ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъэкӏ]ын
[хьэлъэкӏ]ыныр
--
[хьэлъэкӏ]ынхэр
Эргативнэ:
[хьэлъэкӏ]ын
[хьэлъэкӏ]ыным
--
[хьэлъэкӏ]ынхэм
Послеложнэ:
[хьэлъэкӏ]ынкӀэ
[хьэлъэкӏ]ынымкӀэ
[хьэлъэкӏ]ынхэкӀэ
[хьэлъэкӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хьэлъэкӏ]ыну
[хьэлъэкӏ]ынырауэ
[хьэлъэкӏ]ынхэу
[хьэлъэкӏ]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъэкӏ]ыну
[хьэлъэкӏ]ынур
--
[хьэлъэкӏ]ынухэр
Эргативнэ:
[хьэлъэкӏ]ыну
[хьэлъэкӏ]ынум
--
[хьэлъэкӏ]ынухэм
Послеложнэ:
[хьэлъэкӏ]ынукӀэ
[хьэлъэкӏ]ынумкӀэ
[хьэлъэкӏ]ынухэкӀэ
[хьэлъэкӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъэкӏ]ынууэ
[хьэлъэкӏ]ынурауэ
[хьэлъэкӏ]ынухэу
[хьэлъэкӏ]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым зыгуэр хьэлъэ щыхъум.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Шым тес лӀышхуэр йохьэлъэкӀ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ехьэлъэкӏын: be burdensome or too heavy for sb
Шым тес лӀышхуэр йохьэлъэкӀ: the big man was to heavy for the horse he was sitting on.
УРЫСЫБЗЭ
ехьэлъэкӏын: быть тяжёлым, обременительным для кого-л.
Шым тес лӀышхуэр йохьэлъэкӀ: большой человек был слишком тяжелым для лошади, на которой он сидел.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.