АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
е- + [хъырэхъыщ] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ехъырэхъыщэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ехъырэхъыщэн
щымыӀэныгъэ:
емыхъырэхъыщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэн
уехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн
дехъырэхъыщэн
фехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэн
уемыхъырэхъыщэн
емыхъырэхъыщэн
демыхъырэхъыщэн
фемыхъырэхъыщэн
емыхъырэхъыщэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ехъырэхъыщэ!
фехъырэхъыщэ!
щымыӀэныгъэ:
уемыхъырэхъыщэ!
фемыхъырэхъыщэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехъырэхъыщэ
урехъырэхъыщэ
ирехъырэхъыщэ
дрехъырэхъыщэ
фрехъырэхъыщэ
ирехъырэхъыщэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыхъырэхъыщэ
уремыхъырэхъыщэ
ирэмыхъырэхъыщэ
дремыхъырэхъыщэ
фремыхъырэхъыщэ
иремыхъырэхъыщэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохъырэхъыщэ(р)
уохъырэхъыщэ(р)
йохъырэхъыщэ(р)
дохъырэхъыщэ(р)
фохъырэхъыщэ(р)
йохъырэхъыщэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэркъым
уехъырэхъыщэркъым
ехъырэхъыщэркъым
дехъырэхъыщэркъым
фехъырэхъыщэркъым
ехъырэхъыщэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэрт
уехъырэхъыщэрт
ехъырэхъыщэрт
дехъырэхъыщэрт
фехъырэхъыщэрт
ехъырэхъыщэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэртэкъым
уехъырэхъыщэртэкъым
ехъырэхъыщэртэкъым
дехъырэхъыщэртэкъым
фехъырэхъыщэртэкъым
ехъырэхъыщэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщащ
уехъырэхъыщащ
ехъырэхъыщащ
дехъырэхъыщащ
фехъырэхъыщащ
ехъырэхъыща(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщакъым
уехъырэхъыщакъым
ехъырэхъыщакъым
дехъырэхъыщакъым
фехъырэхъыщакъым
ехъырэхъыща(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщат
уехъырэхъыщат
ехъырэхъыщат
дехъырэхъыщат
фехъырэхъыщат
ехъырэхъыща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщатэкъым
уехъырэхъыщатэкъым
ехъырэхъыщатэкъым
дехъырэхъыщатэкъым
фехъырэхъыщатэкъым
ехъырэхъыща(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъащ
уехъырэхъыщэгъащ
ехъырэхъыщэгъащ
дехъырэхъыщэгъащ
фехъырэхъыщэгъащ
ехъырэхъыщэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъакъым
уехъырэхъыщэгъакъым
ехъырэхъыщэгъакъым
дехъырэхъыщэгъакъым
фехъырэхъыщэгъакъым
ехъырэхъыщэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъат
уехъырэхъыщэгъат
ехъырэхъыщэгъат
дехъырэхъыщэгъат
фехъырэхъыщэгъат
ехъырэхъыщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъатэкъым
уехъырэхъыщэгъатэкъым
ехъырэхъыщэгъатэкъым
дехъырэхъыщэгъатэкъым
фехъырэхъыщэгъатэкъым
ехъырэхъыщэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэщ
уехъырэхъыщэщ
ехъырэхъыщэщ
дехъырэхъыщэщ
фехъырэхъыщэщ
ехъырэхъыщэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэкъым
уехъырэхъыщэкъым
ехъырэхъыщэкъым
дехъырэхъыщэкъым
фехъырэхъыщэкъым
ехъырэхъыщэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэт
уехъырэхъыщэт
ехъырэхъыщэт
дехъырэхъыщэт
фехъырэхъыщэт
ехъырэхъыщэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэтэкъым
уехъырэхъыщэтэкъым
ехъырэхъыщэтэкъым
дехъырэхъыщэтэкъым
фехъырэхъыщэтэкъым
ехъырэхъыщэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнщ
уехъырэхъыщэнщ
ехъырэхъыщэнщ
дехъырэхъыщэнщ
фехъырэхъыщэнщ
ехъырэхъыщэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнкъым
уехъырэхъыщэнкъым
ехъырэхъыщэнкъым
дехъырэхъыщэнкъым
фехъырэхъыщэнкъым
ехъырэхъыщэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнущ
уехъырэхъыщэнущ
ехъырэхъыщэнущ
дехъырэхъыщэнущ
фехъырэхъыщэнущ
ехъырэхъыщэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнукъым
уехъырэхъыщэнукъым
ехъырэхъыщэнукъым
дехъырэхъыщэнукъым
фехъырэхъыщэнукъым
ехъырэхъыщэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэрэ
уехъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэрэ
дехъырэхъыщэрэ
фехъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэркъэ
уехъырэхъыщэркъэ
ехъырэхъыщэркъэ
дехъырэхъыщэркъэ
фехъырэхъыщэркъэ
ехъырэхъыщэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэрт
уехъырэхъыщэрт
ехъырэхъыщэрт
дехъырэхъыщэрт
фехъырэхъыщэрт
ехъырэхъыщэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэртэкъэ
уехъырэхъыщэртэкъэ
ехъырэхъыщэртэкъэ
дехъырэхъыщэртэкъэ
фехъырэхъыщэртэкъэ
ехъырэхъыщэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыща
уехъырэхъыща
ехъырэхъыща
дехъырэхъыща
фехъырэхъыща
ехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщакъэ
уехъырэхъыщакъэ
ехъырэхъыщакъэ
дехъырэхъыщакъэ
фехъырэхъыщакъэ
ехъырэхъыща(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщат
уехъырэхъыщат
ехъырэхъыщат
дехъырэхъыщат
фехъырэхъыщат
ехъырэхъыща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщатэкъэ
уехъырэхъыщатэкъэ
ехъырэхъыщатэкъэ
дехъырэхъыщатэкъэ
фехъырэхъыщатэкъэ
ехъырэхъыща(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъа
уехъырэхъыщэгъа
ехъырэхъыщэгъа
дехъырэхъыщэгъа
фехъырэхъыщэгъа
ехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъакъэ
уехъырэхъыщэгъакъэ
ехъырэхъыщэгъакъэ
дехъырэхъыщэгъакъэ
фехъырэхъыщэгъакъэ
ехъырэхъыщэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъат
уехъырэхъыщэгъат
ехъырэхъыщэгъат
дехъырэхъыщэгъат
фехъырэхъыщэгъат
ехъырэхъыщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъатэкъэ
уехъырэхъыщэгъатэкъэ
ехъырэхъыщэгъатэкъэ
дехъырэхъыщэгъатэкъэ
фехъырэхъыщэгъатэкъэ
ехъырэхъыщэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэ
уехъырэхъыщэ
ехъырэхъыщэ
дехъырэхъыщэ
фехъырэхъыщэ
ехъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэкъэ
уехъырэхъыщэкъэ
ехъырэхъыщэкъэ
дехъырэхъыщэкъэ
фехъырэхъыщэкъэ
ехъырэхъыщэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэт
уехъырэхъыщэт
ехъырэхъыщэт
дехъырэхъыщэт
фехъырэхъыщэт
ехъырэхъыщэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэтэкъэ
уехъырэхъыщэтэкъэ
ехъырэхъыщэтэкъэ
дехъырэхъыщэтэкъэ
фехъырэхъыщэтэкъэ
ехъырэхъыщэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэн
уехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн
дехъырэхъыщэн
фехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнкъэ
уехъырэхъыщэнкъэ
ехъырэхъыщэнкъэ
дехъырэхъыщэнкъэ
фехъырэхъыщэнкъэ
ехъырэхъыщэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэну
уехъырэхъыщэну
ехъырэхъыщэну
дехъырэхъыщэну
фехъырэхъыщэну
ехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнукъэ
уехъырэхъыщэнукъэ
ехъырэхъыщэнукъэ
дехъырэхъыщэнукъэ
фехъырэхъыщэнукъэ
ехъырэхъыщэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэмэ
уехъырэхъыщэмэ
ехъырэхъыщэмэ
дехъырэхъыщэмэ
фехъырэхъыщэмэ
ехъырэхъыщэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэмэ
уемыхъырэхъыщэмэ
емыхъырэхъыщэмэ
демыхъырэхъыщэмэ
фемыхъырэхъыщэмэ
емыхъырэхъыщэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщамэ
уехъырэхъыщамэ
ехъырэхъыщамэ
дехъырэхъыщамэ
фехъырэхъыщамэ
ехъырэхъыща(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщамэ
уемыхъырэхъыщамэ
емыхъырэхъыщамэ
демыхъырэхъыщамэ
фемыхъырэхъыщамэ
емыхъырэхъыща(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъамэ
уехъырэхъыщэгъамэ
ехъырэхъыщэгъамэ
дехъырэхъыщэгъамэ
фехъырэхъыщэгъамэ
ехъырэхъыщэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэгъамэ
уемыхъырэхъыщэгъамэ
емыхъырэхъыщэгъамэ
демыхъырэхъыщэгъамэ
фемыхъырэхъыщэгъамэ
емыхъырэхъыщэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнмэ
уехъырэхъыщэнмэ
ехъырэхъыщэнмэ
дехъырэхъыщэнмэ
фехъырэхъыщэнмэ
ехъырэхъыщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнмэ
уемыхъырэхъыщэнмэ
емыхъырэхъыщэнмэ
демыхъырэхъыщэнмэ
фемыхъырэхъыщэнмэ
емыхъырэхъыщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнумэ
уехъырэхъыщэнумэ
ехъырэхъыщэнумэ
дехъырэхъыщэнумэ
фехъырэхъыщэнумэ
ехъырэхъыщэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнумэ
уемыхъырэхъыщэнумэ
емыхъырэхъыщэнумэ
демыхъырэхъыщэнумэ
фемыхъырэхъыщэнумэ
емыхъырэхъыщэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэтэмэ
уехъырэхъыщэтэмэ
ехъырэхъыщэтэмэ
дехъырэхъыщэтэмэ
фехъырэхъыщэтэмэ
ехъырэхъыщэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэтэмэ
уемыхъырэхъыщэтэмэ
емыхъырэхъыщэтэмэ
демыхъырэхъыщэтэмэ
фемыхъырэхъыщэтэмэ
емыхъырэхъыщэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщатэмэ
уехъырэхъыщатэмэ
ехъырэхъыщатэмэ
дехъырэхъыщатэмэ
фехъырэхъыщатэмэ
ехъырэхъыща(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщатэмэ
уемыхъырэхъыщатэмэ
емыхъырэхъыщатэмэ
демыхъырэхъыщатэмэ
фемыхъырэхъыщатэмэ
емыхъырэхъыща(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъатэмэ
уехъырэхъыщэгъатэмэ
ехъырэхъыщэгъатэмэ
дехъырэхъыщэгъатэмэ
фехъырэхъыщэгъатэмэ
ехъырэхъыщэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэгъатэмэ
уемыхъырэхъыщэгъатэмэ
емыхъырэхъыщэгъатэмэ
демыхъырэхъыщэгъатэмэ
фемыхъырэхъыщэгъатэмэ
емыхъырэхъыщэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнтэмэ
уехъырэхъыщэнтэмэ
ехъырэхъыщэнтэмэ
дехъырэхъыщэнтэмэ
фехъырэхъыщэнтэмэ
ехъырэхъыщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнтэмэ
уемыхъырэхъыщэнтэмэ
емыхъырэхъыщэнтэмэ
демыхъырэхъыщэнтэмэ
фемыхъырэхъыщэнтэмэ
емыхъырэхъыщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнутэмэ
уехъырэхъыщэнутэмэ
ехъырэхъыщэнутэмэ
дехъырэхъыщэнутэмэ
фехъырэхъыщэнутэмэ
ехъырэхъыщэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнутэмэ
уемыхъырэхъыщэнутэмэ
емыхъырэхъыщэнутэмэ
демыхъырэхъыщэнутэмэ
фемыхъырэхъыщэнутэмэ
емыхъырэхъыщэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнт
уехъырэхъыщэнт
ехъырэхъыщэнт
дехъырэхъыщэнт
фехъырэхъыщэнт
ехъырэхъыщэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнтэкъым
уехъырэхъыщэнтэкъым
ехъырэхъыщэнтэкъым
дехъырэхъыщэнтэкъым
фехъырэхъыщэнтэкъым
ехъырэхъыщэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнут
уехъырэхъыщэнут
ехъырэхъыщэнут
дехъырэхъыщэнут
фехъырэхъыщэнут
ехъырэхъыщэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнутэкъым
уехъырэхъыщэнутэкъым
ехъырэхъыщэнутэкъым
дехъырэхъыщэнутэкъым
фехъырэхъыщэнутэкъым
ехъырэхъыщэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэми
уехъырэхъыщэми
ехъырэхъыщэми
дехъырэхъыщэми
фехъырэхъыщэми
ехъырэхъыщэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэми
уемыхъырэхъыщэми
емыхъырэхъыщэми
демыхъырэхъыщэми
фемыхъырэхъыщэми
емыхъырэхъыщэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщами
уехъырэхъыщами
ехъырэхъыщами
дехъырэхъыщами
фехъырэхъыщами
ехъырэхъыща(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщами
уемыхъырэхъыщами
емыхъырэхъыщами
демыхъырэхъыщами
фемыхъырэхъыщами
емыхъырэхъыща(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъами
уехъырэхъыщэгъами
ехъырэхъыщэгъами
дехъырэхъыщэгъами
фехъырэхъыщэгъами
ехъырэхъыщэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэгъами
уемыхъырэхъыщэгъами
емыхъырэхъыщэгъами
демыхъырэхъыщэгъами
фемыхъырэхъыщэгъами
емыхъырэхъыщэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнми
уехъырэхъыщэнми
ехъырэхъыщэнми
дехъырэхъыщэнми
фехъырэхъыщэнми
ехъырэхъыщэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнми
уемыхъырэхъыщэнми
емыхъырэхъыщэнми
демыхъырэхъыщэнми
фемыхъырэхъыщэнми
емыхъырэхъыщэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнуми
уехъырэхъыщэнуми
ехъырэхъыщэнуми
дехъырэхъыщэнуми
фехъырэхъыщэнуми
ехъырэхъыщэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнуми
уемыхъырэхъыщэнуми
емыхъырэхъыщэнуми
демыхъырэхъыщэнуми
фемыхъырэхъыщэнуми
емыхъырэхъыщэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэтэми
уехъырэхъыщэтэми
ехъырэхъыщэтэми
дехъырэхъыщэтэми
фехъырэхъыщэтэми
ехъырэхъыщэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэтэми
уемыхъырэхъыщэтэми
емыхъырэхъыщэтэми
демыхъырэхъыщэтэми
фемыхъырэхъыщэтэми
емыхъырэхъыщэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщатэми
уехъырэхъыщатэми
ехъырэхъыщатэми
дехъырэхъыщатэми
фехъырэхъыщатэми
ехъырэхъыща(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщатэми
уемыхъырэхъыщатэми
емыхъырэхъыщатэми
демыхъырэхъыщатэми
фемыхъырэхъыщатэми
емыхъырэхъыща(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэгъатэми
уехъырэхъыщэгъатэми
ехъырэхъыщэгъатэми
дехъырэхъыщэгъатэми
фехъырэхъыщэгъатэми
ехъырэхъыщэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэгъатэми
уемыхъырэхъыщэгъатэми
емыхъырэхъыщэгъатэми
демыхъырэхъыщэгъатэми
фемыхъырэхъыщэгъа(хэ)тэми
емыхъырэхъыщэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнтэми
уехъырэхъыщэнтэми
ехъырэхъыщэнтэми
дехъырэхъыщэнтэми
фехъырэхъыщэнтэми
ехъырэхъыщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнтэми
уемыхъырэхъыщэнтэми
емыхъырэхъыщэнтэми
демыхъырэхъыщэнтэми
фемыхъырэхъыщэнтэми
емыхъырэхъыщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщэнутэми
уехъырэхъыщэнутэми
ехъырэхъыщэнутэми
дехъырэхъыщэнутэми
фехъырэхъыщэнутэми
ехъырэхъыщэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщэнутэми
уемыхъырэхъыщэнутэми
емыхъырэхъыщэнутэми
демыхъырэхъыщэнутэми
фемыхъырэхъыщэнутэми
емыхъырэхъыщэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщаи
уехъырэхъыщаи
ехъырэхъыщаи
дехъырэхъыщаи
фехъырэхъыщаи
ехъырэхъыщаи
щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщаи
уемыхъырэхъыщаи
емыхъырэхъыщаи
демыхъырэхъыщаи
фемыхъырэхъыщаи
емыхъырэхъыщаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщащэрэт
уехъырэхъыщащэрэт
ехъырэхъыщащэрэт
дехъырэхъыщащэрэт
фехъырэхъыщащэрэт
ехъырэхъыща(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семыхъырэхъыщащэрэт
уемыхъырэхъыщащэрэт
емыхъырэхъыщащэрэт
демыхъырэхъыщащэрэт
фемыхъырэхъыщащэрэт
емыхъырэхъыща(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнщ
уехъырэхъыщагъэнщ
ехъырэхъыщагъэнщ
дехъырэхъыщагъэнщ
фехъырэхъыщагъэнщ
ехъырэхъыщагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнкъым
уехъырэхъыщагъэнкъым
ехъырэхъыщагъэнкъым
дехъырэхъыщагъэнкъым
фехъырэхъыщагъэнкъым
ехъырэхъыщагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнт
уехъырэхъыщагъэнт
ехъырэхъыщагъэнт
дехъырэхъыщагъэнт
фехъырэхъыщагъэнт
ехъырэхъыщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнтэкъым
уехъырэхъыщагъэнтэкъым
ехъырэхъыщагъэнтэкъым
дехъырэхъыщагъэнтэкъым
фехъырэхъыщагъэнтэкъым
ехъырэхъыщагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэн
уехъырэхъыщагъэн
ехъырэхъыщагъэн
дехъырэхъыщагъэн
фехъырэхъыщагъэн
ехъырэхъыщагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнкъэ
уехъырэхъыщагъэнкъэ
ехъырэхъыщагъэнкъэ
дехъырэхъыщагъэнкъэ
фехъырэхъыщагъэнкъэ
ехъырэхъыщагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнт
уехъырэхъыщагъэнт
ехъырэхъыщагъэнт
дехъырэхъыщагъэнт
фехъырэхъыщагъэнт
ехъырэхъыщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнтэкъэ
уехъырэхъыщагъэнтэкъэ
ехъырэхъыщагъэнтэкъэ
дехъырэхъыщагъэнтэкъэ
фехъырэхъыщагъэнтэкъэ
ехъырэхъыщагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнущ
уехъырэхъыщагъэнущ
ехъырэхъыщагъэнущ
дехъырэхъыщагъэнущ
фехъырэхъыщагъэнущ
ехъырэхъыщагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнукъым
уехъырэхъыщагъэнукъым
ехъырэхъыщагъэнукъым
дехъырэхъыщагъэнукъым
фехъырэхъыщагъэнукъым
ехъырэхъыщагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнут
уехъырэхъыщагъэнут
ехъырэхъыщагъэнут
дехъырэхъыщагъэнут
фехъырэхъыщагъэнут
ехъырэхъыщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнутэкъым
уехъырэхъыщагъэнутэкъым
ехъырэхъыщагъэнутэкъым
дехъырэхъыщагъэнутэкъым
фехъырэхъыщагъэнутэкъым
ехъырэхъыщагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэну
уехъырэхъыщагъэну
ехъырэхъыщагъэну
дехъырэхъыщагъэну
фехъырэхъыщагъэну
ехъырэхъыщагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнукъэ
уехъырэхъыщагъэнукъэ
ехъырэхъыщагъэнукъэ
дехъырэхъыщагъэнукъэ
фехъырэхъыщагъэнукъэ
ехъырэхъыщагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнут
уехъырэхъыщагъэнут
ехъырэхъыщагъэнут
дехъырэхъыщагъэнут
фехъырэхъыщагъэнут
ехъырэхъыщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сехъырэхъыщагъэнутэкъэ
уехъырэхъыщагъэнутэкъэ
ехъырэхъыщагъэнутэкъэ
дехъырэхъыщагъэнутэкъэ
фехъырэхъыщагъэнутэкъэ
ехъырэхъыщагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэхъырэхъыщэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхъырэхъыщэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэхъырэхъыща
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхъырэхъыща
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэхъырэхъыщэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхъырэхъыщэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэхъырэхъыщэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхъырэхъыщэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэхъырэхъыщэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыхъырэхъыщэну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэ
уехъырэхъыщэ
ехъырэхъыщэ
дехъырэхъыщэ
фехъырэхъыщэ
ехъырэхъыщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэ
уемыхъырэхъыщэ
емыхъырэхъыщэ
демыхъырэхъыщэ
фемыхъырэхъыщэ
емыхъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыща
уехъырэхъыща
ехъырэхъыща
дехъырэхъыща
фехъырэхъыща
ехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыща
уемыхъырэхъыща
емыхъырэхъыща
демыхъырэхъыща
фемыхъырэхъыща
емыхъырэхъыща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэгъа
уехъырэхъыщэгъа
ехъырэхъыщэгъа
дехъырэхъыщэгъа
фехъырэхъыщэгъа
ехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэгъа
уемыхъырэхъыщэгъа
емыхъырэхъыщэгъа
демыхъырэхъыщэгъа
фемыхъырэхъыщэгъа
емыхъырэхъыщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэн
уехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн
дехъырэхъыщэн
фехъырэхъыщэн
ехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэн
уемыхъырэхъыщэн
емыхъырэхъыщэн
демыхъырэхъыщэн
фемыхъырэхъыщэн
емыхъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэну
уехъырэхъыщэну
ехъырэхъыщэну
дехъырэхъыщэну
фехъырэхъыщэну
ехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэну
уемыхъырэхъыщэну
емыхъырэхъыщэну
демыхъырэхъыщэну
фемыхъырэхъыщэну
емыхъырэхъыщэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехъырэхъыщэ
узэрехъырэхъыщэ
зэрехъырэхъыщэ
дызэрехъырэхъыщэ
фызэрехъырэхъыщэ
зэрехъырэхъыщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхъырэхъыщэ
узэремыхъырэхъыщэ
зэремыхъырэхъыщэ
дызэремыхъырэхъыщэ
фызэремыхъырэхъыщэ
зэремыхъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехъырэхъыща
узэрехъырэхъыща
зэрехъырэхъыща
дызэрехъырэхъыща
фызэрехъырэхъыща
зэрехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхъырэхъыща
узэремыхъырэхъыща
зэремыхъырэхъыща
дызэремыхъырэхъыща
фызэремыхъырэхъыща
зэремыхъырэхъыща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехъырэхъыщэгъа
узэрехъырэхъыщэгъа
зэрехъырэхъыщэгъа
дызэрехъырэхъыщэгъа
фызэрехъырэхъыщэгъа
зэрехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхъырэхъыщэгъа
узэремыхъырэхъыщэгъа
зэремыхъырэхъыщэгъа
дызэремыхъырэхъыщэгъа
фызэремыхъырэхъыщэгъа
зэремыхъырэхъыщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехъырэхъыщэн
узэрехъырэхъыщэн
зэрехъырэхъыщэн
дызэрехъырэхъыщэн
фызэрехъырэхъыщэн
зэрехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхъырэхъыщэн
узэремыхъырэхъыщэн
зэремыхъырэхъыщэн
дызэремыхъырэхъыщэн
фызэремыхъырэхъыщэн
зэремыхъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрехъырэхъыщэну
узэрехъырэхъыщэну
зэрехъырэхъыщэну
дызэрехъырэхъыщэну
фызэрехъырэхъыщэну
зэрехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыхъырэхъыщэну
узэремыхъырэхъыщэну
зэремыхъырэхъыщэну
дызэремыхъырэхъыщэну
фызэремыхъырэхъыщэну
зэремыхъырэхъыщэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщехъырэхъыщэ
ущехъырэхъыщэ
щехъырэхъыщэ
дыщехъырэхъыщэ
фыщехъырэхъыщэ
щехъырэхъыщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхъырэхъыщэ
ущемыхъырэхъыщэ
щемыхъырэхъыщэ
дыщемыхъырэхъыщэ
фыщемыхъырэхъыщэ
щемыхъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщехъырэхъыща
ущехъырэхъыща
щехъырэхъыща
дыщехъырэхъыща
фыщехъырэхъыща
щехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхъырэхъыща
ущемыхъырэхъыща
щемыхъырэхъыща
дыщемыхъырэхъыща
фыщемыхъырэхъыща
щемыхъырэхъыща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщехъырэхъыщэгъа
ущехъырэхъыщэгъа
щехъырэхъыщэгъа
дыщехъырэхъыщэгъа
фыщехъырэхъыщэгъа
щехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхъырэхъыщэгъа
ущемыхъырэхъыщэгъа
щемыхъырэхъыщэгъа
дыщемыхъырэхъыщэгъа
фыщемыхъырэхъыщэгъа
щемыхъырэхъыщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщехъырэхъыщэн
ущехъырэхъыщэн
щехъырэхъыщэн
дыщехъырэхъыщэн
фыщехъырэхъыщэн
щехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхъырэхъыщэн
ущемыхъырэхъыщэн
щемыхъырэхъыщэн
дыщемыхъырэхъыщэн
фыщемыхъырэхъыщэн
щемыхъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщехъырэхъыщэну
ущехъырэхъыщэну
щехъырэхъыщэну
дыщехъырэхъыщэну
фыщехъырэхъыщэну
щехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыхъырэхъыщэну
ущемыхъырэхъыщэну
щемыхъырэхъыщэну
дыщемыхъырэхъыщэну
фыщемыхъырэхъыщэну
щемыхъырэхъыщэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздехъырэхъыщэ
уздехъырэхъыщэ
здехъырэхъыщэ
дыздехъырэхъыщэ
фыздехъырэхъыщэ
здехъырэхъыщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхъырэхъыщэ
уздемыхъырэхъыщэ
здемыхъырэхъыщ
дыздемыхъырэхъыщэ
фыздемыхъырэхъыщэ
здемыхъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздехъырэхъыща
уздехъырэхъыща
здехъырэхъыща
дыздехъырэхъыща
фыздехъырэхъыща
здехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхъырэхъыща
уздемыхъырэхъыща
здемыхъырэхъыща
дыздемыхъырэхъыща
фыздемыхъырэхъыща
здемыхъырэхъыща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздехъырэхъыщэгъа
уздехъырэхъыщэгъа
здехъырэхъыщэгъа
дыздехъырэхъыщэгъа
фыздехъырэхъыщэгъа
здехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхъырэхъыщэгъа
уздемыхъырэхъыщэгъа
здемыхъырэхъыщэгъа
дыздемыхъырэхъыщэгъа
фыздемыхъырэхъыщэгъа
здемыхъырэхъыщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздехъырэхъыщэн
уздехъырэхъыщэн
здехъырэхъыщэн
дыздехъырэхъыщэн
фыздехъырэхъыщэн
здехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхъырэхъыщэн
уздемыхъырэхъыщэн
здемыхъырэхъыщэн
дыздемыхъырэхъыщэн
фыздемыхъырэхъыщэн
здемыхъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздехъырэхъыщэну
уздехъырэхъыщэну
здехъырэхъыщэну
дыздехъырэхъыщэну
фыздехъырэхъыщэну
здехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыхъырэхъыщэну
уздемыхъырэхъыщэну
здемыхъырэхъыщэну
дыздемыхъырэхъыщэну
фыздемыхъырэхъыщэну
здемыхъырэхъыщэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехъырэхъыщэ
ущӀехъырэхъыщэ
щӀехъырэхъыщэ
дыщӀехъырэхъыщэ
фыщӀехъырэхъыщэ
щӀехъырэхъыщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхъырэхъыщэ
ущӀемыхъырэхъыщэ
щӀемыхъырэхъыщэ
дыщӀемыхъырэхъыщэ
фыщӀемыхъырэхъыщэ
щӀемыхъырэхъыщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехъырэхъыща
ущӀехъырэхъыща
щӀехъырэхъыща
дыщӀехъырэхъыща
фыщӀехъырэхъыща
щӀехъырэхъыща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхъырэхъыща
ущӀемыхъырэхъыща
щӀемыхъырэхъыща
дыщӀемыхъырэхъыща
фыщӀемыхъырэхъыща
щӀемыхъырэхъыща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехъырэхъыщэгъа
ущӀехъырэхъыщэгъа
щӀехъырэхъыщэгъа
дыщӀехъырэхъыщэгъа
фыщӀехъырэхъыщэгъа
щӀехъырэхъыщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхъырэхъыщэгъа
ущӀемыхъырэхъыщэгъа
щӀемыхъырэхъыщэгъа
дыщӀемыхъырэхъыщэгъа
фыщӀемыхъырэхъыщэгъа
щӀемыхъырэхъыщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехъырэхъыщэн
ущӀехъырэхъыщэн
щӀехъырэхъыщэн
дыщӀехъырэхъыщэн
фыщӀехъырэхъыщэн
щӀехъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхъырэхъыщэн
ущӀемыхъырэхъыщэн
щӀемыхъырэхъыщэн
дыщӀемыхъырэхъыщэн
фыщӀемыхъырэхъыщэн
щӀемыхъырэхъыщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀехъырэхъыщэну
ущӀехъырэхъыщэну
щӀехъырэхъыщэну
дыщӀехъырэхъыщэну
фыщӀехъырэхъыщэну
щӀехъырэхъыщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыхъырэхъыщэну
ущӀемыхъырэхъыщэну
щӀемыхъырэхъыщэну
дыщӀемыхъырэхъыщэну
фыщӀемыхъырэхъыщэну
щӀемыхъырэхъыщэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэу
уехъырэхъыщэу
ехъырэхъыщэу
дехъырэхъыщэу
фехъырэхъыщэу
ехъырэхъыщэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэу
уемыхъырэхъыщэу
емыхъырэхъыщэу
демыхъырэхъыщэу
фемыхъырэхъыщэу
емыхъырэхъыщэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщауэ
уехъырэхъыщауэ
ехъырэхъыщауэ
дехъырэхъыщауэ
фехъырэхъыщауэ
ехъырэхъыщауэ / ехъырэхъыщахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщауэ
уемыхъырэхъыщауэ
емыхъырэхъыщауэ
демыхъырэхъыщауэ
фемыхъырэхъыщауэ
емыхъырэхъыщауэ / емыхъырэхъыщахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сехъырэхъыщэурэ
уехъырэхъыщэурэ
ехъырэхъыщэурэ
дехъырэхъыщэурэ
фехъырэхъыщэурэ
ехъырэхъыщэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семыхъырэхъыщэурэ
уемыхъырэхъыщэурэ
емыхъырэхъыщэурэ
демыхъырэхъыщэурэ
фемыхъырэхъыщэурэ
емыхъырэхъыщэ(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынохъырэхъыщэ
сохъырэхъыщэ
--
сывохъырэхъыщэ
сохъырэхъыщэ(хэ)
уэ
укъызохъырэхъыщэ
--
уохъырэхъыщэ
укъыдохъырэхъыщэ
--
уохъырэхъыщэ(хэ)
ар
къызохъырэхъыщэ
къохъырэхъыщэ
йохъырэхъыщэ
къыдохъырэхъыщэ
къывохъырэхъыщэ
йохъырэхъыщэ(хэ)
дэ
--
дынохъырэхъыщэ
дохъырэхъыщэ
--
дывохъырэхъыщэ
дохъырэхъыщэ(хэ)
фэ
фыкъызохъырэхъыщэ
--
фохъырэхъыщэ
фыкъыдохъырэхъыщэ
--
фохъырэхъыщэ(хэ)
ахэр
къызохъырэхъыщэ
къохъырэхъыщэ
йохъырэхъыщэ
къыдохъырэхъыщэ
къывохъырэхъыщэ
йохъырэхъыщэ(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынохъырэхъыщэрэ
сехъырэхъыщэрэ
--
сывэхъырэхъыщэрэ
сехъырэхъыщэ(хэ)рэ
уэ
укъызэхъырэхъыщэрэ
--
уехъырэхъыщэрэ
укъыдэхъырэхъыщэрэ
--
уехъырэхъыщэ(хэ)рэ
ар
къызэхъырэхъыщэрэ
къохъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэрэ
къыдэхъырэхъыщэрэ
къывэхъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэ(хэ)рэ
дэ
--
дынохъырэхъыщэрэ
дехъырэхъыщэрэ
--
дывэхъырэхъыщэрэ
дехъырэхъыщэ(хэ)рэ
фэ
фыкъызэхъырэхъыщэрэ
--
фехъырэхъыщэрэ
фыкъыдэхъырэхъыщэрэ
--
фехъырэхъыщэ(хэ)рэ]
ахэр
къызэхъырэхъыщэрэ
къохъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэрэ
къыдэхъырэхъыщэрэ
къывэхъырэхъыщэрэ
ехъырэхъыщэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъырэхъыщ]э
[хъырэхъыщ]эр
--
[хъырэхъыщ]эхэр
Эргативнэ:
[хъырэхъыщ]э
[хъырэхъыщ]эм
--
[хъырэхъыщ]эхэм
Послеложнэ:
[хъырэхъыщ]экӀэ
[хъырэхъыщ]эмкӀэ
[хъырэхъыщ]эхэкӀэ
[хъырэхъыщ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъырэхъыщ]эуэ
[хъырэхъыщ]эрауэ
[хъырэхъыщ]эхэу
[хъырэхъыщ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъырэхъыщ]а
[хъырэхъыщ]ар
--
[хъырэхъыщ]ахэр
Эргативнэ:
[хъырэхъыщ]а
[хъырэхъыщ]ам
--
[хъырэхъыщ]ахэм
Послеложнэ:
[хъырэхъыщ]акӀэ
[хъырэхъыщ]амкӀэ
[хъырэхъыщ]ахэкӀэ
[хъырэхъыщ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъырэхъыщ]ауэ
[хъырэхъыщ]арауэ
[хъырэхъыщ]ахэу
[хъырэхъыщ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъырэхъыщ]эн
[хъырэхъыщ]эныр
--
[хъырэхъыщ]энхэр
Эргативнэ:
[хъырэхъыщ]эн
[хъырэхъыщ]эным
--
[хъырэхъыщ]энхэм
Послеложнэ:
[хъырэхъыщ]энкӀэ
[хъырэхъыщ]энымкӀэ
[хъырэхъыщ]энхэкӀэ
[хъырэхъыщ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хъырэхъыщ]эну
[хъырэхъыщ]энырауэ
[хъырэхъыщ]энхэу
[хъырэхъыщ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хъырэхъыщ]эну
[хъырэхъыщ]энур
--
[хъырэхъыщ]энухэр
Эргативнэ:
[хъырэхъыщ]эну
[хъырэхъыщ]энум
--
[хъырэхъыщ]энухэм
Послеложнэ:
[хъырэхъыщ]энукӀэ
[хъырэхъыщ]энумкӀэ
[хъырэхъыщ]энухэкӀэ
[хъырэхъыщ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хъырэхъыщ]энууэ
[хъырэхъыщ]энурауэ
[хъырэхъыщ]энухэу
[хъырэхъыщ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым Ӏэпэдэгъэлэлу хущытын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Дэтхэнэ Ӏуэхуми ар йохъэрэхъыщэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ехъырэхъыщэн: undertake sth unwillingly, reluctant to take on sth (some task)
Дэтхэнэ Ӏуэхуми ар йохъэрэхъыщэ: he is reluctant to do anthing.
УРЫСЫБЗЭ
ехъырэхъыщэн: неохотно браться за что-л. (напр. за дело)
Дэтхэнэ Ӏуэхуми ар йохъэрэхъыщэ: он неохотно что-либо делает
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.