Wt/kbd/еплӏэкӏуэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > еплӏэкӏуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [je:pʹɬʹɐ'kʹʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • е- + [плӏ] + -э + [кӏу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Жьы зэрыхъуам, гузэвэгъуэм е сымаджагъэм къыхэкӀыу къарууншэ хъун.
  2. Къулейсыз хъун.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Алыджыкъуэ илъэситӀ хъуауэ узыр къеӀэ зэпытт, еплӀэкӀуат. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
  • Мыр слӀожь, тхьэмыщкӀэ, сытуи уеплӀэкӀуа? ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Си Ӏуэхухэр мы гъэм икъукӀэ еплӀэкӀуащ, ахъши бохъши сиӀэжкъым.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • еплӏэкӏуэн: 1. become weak, decrepit (from old age, adversity, illness, etc.) 2. to become impoverished
  • Си Ӏуэхухэр мы гъэм икъукӀэ еплӀэкӀуащ, ахъши бохъши сиӀэжкъым: Things haven't gone well for me this year: I haven't got any money.
УРЫСЫБЗЭ
  • еплӏэкӏуэн: 1. ослабнуть (от старости, невзгод, болезни и т.п.) 2. обеднеть
  • Си Ӏуэхухэр мы гъэм икъукӀэ еплӀэкӀуащ, ахъши бохъши сиӀэжкъым: В этом году дела у меня плохи: денег у меня нет.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [je:pʹɬʹɐ'kʹʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • е- + [плӏ] + -э + [кӏу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Шым телъ уанэр и пщэмкӀэ кӀуэтэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Уанэр емыплӀэкӀуэн щхьэкӀэ джэрыщӀэ иралъхьэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • еплӏэкӏуэн: move towards the neck (about the saddle on a horse).
  • Уанэр емыплӀэкӀуэн щхьэкӀэ джэрыщӀэ иралъхьэ: a crupper is put on to keep the saddle from slippping onto the neck.
УРЫСЫБЗЭ
  • еплӏэкӏуэн: сдвинуться к шее (о седле на лошади)
  • Уанэр емыплӀэкӀуэн щхьэкӀэ джэрыщӀэ иралъхьэ: Надевается подхвостник, чтобы седло не сдвинулось на шею.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.