АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "егъун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
егъун
щымыӀэныгъэ:
емыгъун
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сегъун
уегъун
егъун
дегъун
фегъун
егъун(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семыгъун
уемыгъун
емыгъун
демыгъун
фемыгъун
емыгъун(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
егъу!
фегъу!
щымыӀэныгъэ:
уемыгъу!
фемыгъу!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срегъу
урегъу
ирегъу
дрегъу
фрегъу
ирегъу(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыгъу
уремыгъу
ирэмыгъу
дремыгъу
фремыгъу
иремыгъу(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согъу(р)
уогъу(р)
йогъу(р)
догъу(р)
фогъу(р)
йогъу(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъуркъым
уегъуркъым
егъуркъым
дегъуркъым
фегъуркъым
егъу(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сегъурт
уегъурт
егъурт
дегъурт
фегъурт
егъу(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуртэкъым
уегъуртэкъым
егъуртэкъым
дегъуртэкъым
фегъуртэкъым
егъу(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуащ
уегъуащ
егъуащ
дегъуащ
фегъуащ
егъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуакъым
уегъуакъым
егъуакъым
дегъуакъым
фегъуакъым
егъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуат
уегъуат
егъуат
дегъуат
фегъуат
егъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуатэкъым
уегъуатэкъым
егъуатэкъым
дегъуатэкъым
фегъуатэкъым
егъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сегъугъащ
уегъугъащ
егъугъащ
дегъугъащ
фегъугъащ
егъугъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъугъакъым
уегъугъакъым
егъугъакъым
дегъугъакъым
фегъугъакъым
егъугъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъугъат
уегъугъат
егъугъат
дегъугъат
фегъугъат
егъугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъугъатэкъым
уегъугъатэкъым
егъугъатэкъым
дегъугъатэкъым
фегъугъатэкъым
егъугъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сегъущ
уегъущ
егъущ
дегъущ
фегъущ
егъу(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сегъукъым
уегъукъым
егъукъым
дегъукъым
фегъукъым
егъу(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сегъут
уегъут
егъут
дегъут
фегъут
егъу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сегъутэкъым
уегъутэкъым
егъутэкъым
дегъутэкъым
фегъутэкъым
егъу(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунщ
уегъунщ
егъунщ
дегъунщ
фегъунщ
егъун(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъункъым
уегъункъым
егъункъым
дегъункъым
фегъункъым
егъун(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъуну(хэ)щ
уегъунущ
егъунущ
дегъунущ
фегъунущ
егъуну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъунукъым
уегъунукъым
егъунукъым
дегъунукъым
фегъунукъым
егъуну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъурэ
уегъурэ
егъурэ
дегъурэ
фегъурэ
егъу(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъуркъэ
уегъуркъэ
егъуркъэ
дегъуркъэ
фегъуркъэ
егъу(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сегъурт
уегъурт
егъурт
дегъурт
фегъурт
егъу(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуртэкъэ
уегъуртэкъэ
егъуртэкъэ
дегъуртэкъэ
фегъуртэкъэ
егъу(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуа
уегъуа
егъуа
дегъуа
фегъуа
егъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуакъэ
уегъуакъэ
егъуакъэ
дегъуакъэ
фегъуакъэ
егъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуат
уегъуат
егъуат
дегъуат
фегъуат
егъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъуатэкъэ
уегъуатэкъэ
егъуатэкъэ
дегъуатэкъэ
фегъуатэкъэ
егъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сегъугъа
уегъугъа
егъугъа
дегъугъа
фегъугъа
егъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъугъакъэ
уегъугъакъэ
егъугъакъэ
дегъугъакъэ
фегъугъакъэ
егъугъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъугъат
уегъугъат
егъугъат
дегъугъат
фегъугъат
егъугъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сегъугъатэкъэ
уегъугъатэкъэ
егъугъатэкъэ
дегъугъатэкъэ
фегъугъатэкъэ
егъугъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сегъу
уегъу
егъу
дегъу
фегъу
егъу(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сегъукъэ
уегъукъэ
егъукъэ
дегъукъэ
фегъукъэ
егъу(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сегъут
уегъут
егъут
дегъут
фегъут
егъу(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сегъутэкъэ
уегъутэкъэ
егъутэкъэ
дегъутэкъэ
фегъутэкъэ
егъу(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъун
уегъун
егъун
дегъун
фегъун
егъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъункъэ
уегъункъэ
егъункъэ
дегъункъэ
фегъункъэ
егъун(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъуну
уегъуну
егъуну
дегъуну
фегъуну
егъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъунукъэ
уегъунукъэ
егъунукъэ
дегъунукъэ
фегъунукъэ
егъуну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъумэ
уегъумэ
егъумэ
дегъумэ
фегъумэ
егъу(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъумэ
уемыгъумэ
емыгъумэ
демыгъумэ
фемыгъумэ
емыгъу(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуамэ
уегъуамэ
егъуамэ
дегъуамэ
фегъуамэ
егъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъуамэ
уемыгъуамэ
емыгъуамэ
демыгъуамэ
фемыгъуамэ
емыгъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сегъугъамэ
уегъугъамэ
егъугъамэ
дегъугъамэ
фегъугъамэ
егъугъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъугъамэ
уемыгъугъамэ
емыгъугъамэ
демыгъугъамэ
фемыгъугъамэ
емыгъугъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунмэ
уегъунмэ
егъунмэ
дегъунмэ
фегъунмэ
егъун(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунмэ
уемыгъунмэ
емыгъунмэ
демыгъунмэ
фемыгъунмэ
емыгъун(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунумэ
уегъунумэ
егъунумэ
дегъунумэ
фегъунумэ
егъуну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунумэ
уемыгъунумэ
емыгъунумэ
демыгъунумэ
фемыгъунумэ
емыгъуну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъутэмэ
уегъутэмэ
егъутэмэ
дегъутэмэ
фегъутэмэ
егъу(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъутэмэ
уемыгъутэмэ
емыгъутэмэ
демыгъутэмэ
фемыгъутэмэ
емыгъу(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуатэмэ
уегъуатэмэ
егъуатэмэ
дегъуатэмэ
фегъуатэмэ
егъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъуатэмэ
уемыгъуатэмэ
емыгъуатэмэ
демыгъуатэмэ
фемыгъуатэмэ
емыгъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сегъугъатэмэ
уегъугъатэмэ
егъугъатэмэ
дегъугъатэмэ
фегъугъатэмэ
егъугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъугъатэмэ
уемыгъугъатэмэ
емыгъугъатэмэ
демыгъугъатэмэ
фемыгъугъатэмэ
емыгъугъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунтэмэ
уегъунтэмэ
егъунтэмэ
дегъунтэмэ
фегъунтэмэ
егъун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунтэмэ
уемыгъунтэмэ
емыгъунтэмэ
демыгъунтэмэ
фемыгъунтэмэ
емыгъун(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунутэмэ
уегъунутэмэ
егъунутэмэ
дегъунутэмэ
фегъунутэмэ
егъуну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунутэмэ
уемыгъунутэмэ
емыгъунутэмэ
демыгъунутэмэ
фемыгъунутэмэ
емыгъуну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунт
уегъунт
егъунт
дегъунт
фегъунт
егъун(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъунтэкъым
уегъунтэкъым
егъунтэкъым
дегъунтэкъым
фегъунтэкъым
егъун(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунут
уегъунут
егъунут
дегъунут
фегъунут
егъуну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сегъунутэкъым
уегъунутэкъым
егъунутэкъым
дегъунутэкъым
фегъунутэкъым
егъуну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъуми
уегъуми
егъуми
дегъуми
фегъуми
егъу(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъуми
уемыгъуми
емыгъуми
демыгъуми
фемыгъуми
емыгъу(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуами
уегъуами
егъуами
дегъуами
фегъуами
егъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъуами
уемыгъуами
емыгъуами
демыгъуами
фемыгъуами
емыгъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сегъугъами
уегъугъами
егъугъами
дегъугъами
фегъугъами
егъугъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъугъами
уемыгъугъами
емыгъугъами
демыгъугъами
фемыгъугъами
емыгъугъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунми
уегъунми
егъунми
дегъунми
фегъунми
егъун(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунми
уемыгъунми
емыгъунми
демыгъунми
фемыгъунми
емыгъун(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунуми
уегъунуми
егъунуми
дегъунуми
фегъунуми
егъуну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунуми
уемыгъунуми
емыгъунуми
демыгъунуми
фемыгъунуми
емыгъуну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сегъутэми
уегъутэми
егъутэми
дегъутэми
фегъутэми
егъу(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъутэми
уемыгъутэми
емыгъутэми
демыгъутэми
фемыгъутэми
емыгъу(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сегъуатэми
уегъуатэми
егъуатэми
дегъуатэми
фегъуатэми
егъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъуатэми
уемыгъуатэми
емыгъуатэми
демыгъуатэми
фемыгъуатэми
емыгъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сегъугъатэми
уегъугъатэми
егъугъатэми
дегъугъатэми
фегъугъатэми
егъугъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыгъугъатэми
уемыгъугъатэми
емыгъугъатэми
демыгъугъатэми
фемыгъугъа(хэ)тэми
емыгъугъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунтэми
уегъунтэми
егъунтэми
дегъунтэми
фегъунтэми
егъун(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунтэми
уемыгъунтэми
емыгъунтэми
демыгъунтэми
фемыгъунтэми
емыгъун(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сегъунутэми
уегъунутэми
егъунутэми
дегъунутэми
фегъунутэми
егъуну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыгъунутэми
уемыгъунутэми
емыгъунутэми
демыгъунутэми
фемыгъунутэми
емыгъуну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сегъуаи
уегъуаи
егъуаи
дегъуаи
фегъуаи
егъуаи
щымыӀэныгъэ:
семыгъуаи
уемыгъуаи
емыгъуаи
демыгъуаи
фемыгъуаи
емыгъуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сегъуащэрэт
уегъуащэрэт
егъуащэрэт
дегъуащэрэт
фегъуащэрэт
егъуа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семыгъуащэрэт
уемыгъуащэрэт
емыгъуащэрэт
демыгъуащэрэт
фемыгъуащэрэт
емыгъуа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнщ
уегъуагъэнщ
егъуагъэнщ
дегъуагъэнщ
фегъуагъэнщ
егъуагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнкъым
уегъуагъэнкъым
егъуагъэнкъым
дегъуагъэнкъым
фегъуагъэнкъым
егъуагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнт
уегъуагъэнт
егъуагъэнт
дегъуагъэнт
фегъуагъэнт
егъуагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнтэкъым
уегъуагъэнтэкъым
егъуагъэнтэкъым
дегъуагъэнтэкъым
фегъуагъэнтэкъым
егъуагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэн
уегъуагъэн
егъуагъэн
дегъуагъэн
фегъуагъэн
егъуагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнкъэ
уегъуагъэнкъэ
егъуагъэнкъэ
дегъуагъэнкъэ
фегъуагъэнкъэ
егъуагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнт
уегъуагъэнт
егъуагъэнт
дегъуагъэнт
фегъуагъэнт
егъуагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнтэкъэ
уегъуагъэнтэкъэ
егъуагъэнтэкъэ
дегъуагъэнтэкъэ
фегъуагъэнтэкъэ
егъуагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнущ
уегъуагъэнущ
егъуагъэнущ
дегъуагъэнущ
фегъуагъэнущ
егъуагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнукъым
уегъуагъэнукъым
егъуагъэнукъым
дегъуагъэнукъым
фегъуагъэнукъым
егъуагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнут
уегъуагъэнут
егъуагъэнут
дегъуагъэнут
фегъуагъэнут
егъуагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнутэкъым
уегъуагъэнутэкъым
егъуагъэнутэкъым
дегъуагъэнутэкъым
фегъуагъэнутэкъым
егъуагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэну
уегъуагъэну
егъуагъэну
дегъуагъэну
фегъуагъэну
егъуагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнукъэ
уегъуагъэнукъэ
егъуагъэнукъэ
дегъуагъэнукъэ
фегъуагъэнукъэ
егъуагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сегъуагъэнут
уегъуагъэнут
егъуагъэнут
дегъуагъэнут
фегъуагъэнут
егъуагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сегъуагъэнутэкъэ
уегъуагъэнутэкъэ
егъуагъэнутэкъэ
дегъуагъэнутэкъэ
фегъуагъэнутэкъэ
егъуагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэгъу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыгъу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэгъуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыгъуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэгъугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыгъугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэгъун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыгъун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэгъуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыгъуну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сегъу
уегъу
егъу
дегъу
фегъу
егъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъу
уемыгъу
емыгъу
демыгъу
фемыгъу
емыгъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сегъуа
уегъуа
егъуа
дегъуа
фегъуа
егъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъуа
уемыгъуа
емыгъуа
демыгъуа
фемыгъуа
емыгъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сегъугъа
уегъугъа
егъугъа
дегъугъа
фегъугъа
егъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъугъа
уемыгъугъа
емыгъугъа
демыгъугъа
фемыгъугъа
емыгъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сегъун
уегъун
егъун
дегъун
фегъун
егъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъун
уемыгъун
емыгъун
демыгъун
фемыгъун
емыгъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сегъуну
уегъуну
егъуну
дегъуну
фегъуну
егъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъуну
уемыгъуну
емыгъуну
демыгъуну
фемыгъуну
емыгъуну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрегъу
узэрегъу
зэрегъу
дызэрегъу
фызэрегъу
зэрегъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыгъу
узэремыгъу
зэремыгъу
дызэремыгъу
фызэремыгъу
зэремыгъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрегъуа
узэрегъуа
зэрегъуа
дызэрегъуа
фызэрегъуа
зэрегъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыгъуа
узэремыгъуа
зэремыгъуа
дызэремыгъуа
фызэремыгъуа
зэремыгъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрегъугъа
узэрегъугъа
зэрегъугъа
дызэрегъугъа
фызэрегъугъа
зэрегъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыгъугъа
узэремыгъугъа
зэремыгъугъа
дызэремыгъугъа
фызэремыгъугъа
зэремыгъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрегъун
узэрегъун
зэрегъун
дызэрегъун
фызэрегъун
зэрегъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыгъун
узэремыгъун
зэремыгъун
дызэремыгъун
фызэремыгъун
зэремыгъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрегъуну
узэрегъуну
зэрегъуну
дызэрегъуну
фызэрегъуну
зэрегъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыгъуну
узэремыгъуну
зэремыгъуну
дызэремыгъуну
фызэремыгъуну
зэремыгъуну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщегъу
ущегъу
щегъу
дыщегъу
фыщегъу
щегъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыгъу
ущемыгъу
щемыгъу
дыщемыгъу
фыщемыгъу
щемыгъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщегъуа
ущегъуа
щегъуа
дыщегъуа
фыщегъуа
щегъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыгъуа
ущемыгъуа
щемыгъуа
дыщемыгъуа
фыщемыгъуа
щемыгъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщегъугъа
ущегъугъа
щегъугъа
дыщегъугъа
фыщегъугъа
щегъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыгъугъа
ущемыгъугъа
щемыгъугъа
дыщемыгъугъа
фыщемыгъугъа
щемыгъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщегъун
ущегъун
щегъун
дыщегъун
фыщегъун
щегъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыгъун
ущемыгъун
щемыгъун
дыщемыгъун
фыщемыгъун
щемыгъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщегъуну
ущегъуну
щегъуну
дыщегъуну
фыщегъуну
щегъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыгъуну
ущемыгъуну
щемыгъуну
дыщемыгъуну
фыщемыгъуну
щемыгъуну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздегъу
уздегъу
здегъу
дыздегъу
фыздегъу
здегъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыгъу
уздемыгъу
здемыгъу
дыздемыгъу
фыздемыгъу
здемыгъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздегъуа
уздегъуа
здегъуа
дыздегъуа
фыздегъуа
здегъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыгъуа
уздемыгъуа
здемыгъуа
дыздемыгъуа
фыздемыгъуа
здемыгъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздегъугъа
уздегъугъа
здегъугъа
дыздегъугъа
фыздегъугъа
здегъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыгъугъа
уздемыгъугъа
здемыгъугъа
дыздемыгъугъа
фыздемыгъугъа
здемыгъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздегъун
уздегъун
здегъун
дыздегъун
фыздегъун
здегъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыгъун
уздемыгъун
здемыгъун
дыздемыгъун
фыздемыгъун
здемыгъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздегъуну
уздегъуну
здегъуну
дыздегъуну
фыздегъуну
здегъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыгъуну
уздемыгъуну
здемыгъуну
дыздемыгъуну
фыздемыгъуну
здемыгъуну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀегъу
ущӀегъу
щӀегъу
дыщӀегъу
фыщӀегъу
щӀегъу(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыгъу
ущӀемыгъу
щӀемыгъу
дыщӀемыгъу
фыщӀемыгъу
щӀемыгъу(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀегъуа
ущӀегъуа
щӀегъуа
дыщӀегъуа
фыщӀегъуа
щӀегъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыгъуа
ущӀемыгъуа
щӀемыгъуа
дыщӀемыгъуа
фыщӀемыгъуа
щӀемыгъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀегъугъа
ущӀегъугъа
щӀегъугъа
дыщӀегъугъа
фыщӀегъугъа
щӀегъугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыгъугъа
ущӀемыгъугъа
щӀемыгъугъа
дыщӀемыгъугъа
фыщӀемыгъугъа
щӀемыгъугъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀегъун
ущӀегъун
щӀегъун
дыщӀегъун
фыщӀегъун
щӀегъун(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыгъун
ущӀемыгъун
щӀемыгъун
дыщӀемыгъун
фыщӀемыгъун
щӀемыгъун(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀегъуну
ущӀегъуну
щӀегъуну
дыщӀегъуну
фыщӀегъуну
щӀегъуну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыгъуну
ущӀемыгъуну
щӀемыгъуну
дыщӀемыгъуну
фыщӀемыгъуну
щӀемыгъуну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сегъуу
уегъуу
егъуу
дегъуу
фегъуу
егъу(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъуу
уемыгъуу
емыгъуу
демыгъуу
фемыгъуу
емыгъу(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сегъуауэ
уегъуауэ
егъуауэ
дегъуауэ
фегъуауэ
егъуауэ / егъуахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыгъуауэ
уемыгъуауэ
емыгъуауэ
демыгъуауэ
фемыгъуауэ
емыгъуауэ / емыгъуахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сегъуурэ
уегъуурэ
егъуурэ
дегъуурэ
фегъуурэ
егъу(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семыгъуурэ
уемыгъуурэ
емыгъуурэ
демыгъуурэ
фемыгъуурэ
емыгъу(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыногъу
согъу
--
сывогъу
согъу(хэ)
уэ
укъызогъу
--
уогъу
укъыдогъу
--
уогъу(хэ)
ар
къызогъу
къогъу
йогъу
къыдогъу
къывогъу
йогъу(хэ)
дэ
--
дыногъу
догъу
--
дывогъу
догъу(хэ)
фэ
фыкъызогъу
--
фогъу
фыкъыдогъу
--
фогъу(хэ)
ахэр
къызогъу
къогъу
йогъу
къыдогъу
къывогъу
йогъу(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыногъурэ
сегъурэ
--
сывэгъурэ
сегъу(хэ)рэ
уэ
укъызэгъурэ
--
уегъурэ
укъыдэгъурэ
--
уегъу(хэ)рэ
ар
къызэгъурэ
къогъурэ
егъурэ
къыдэгъурэ
къывэгъурэ
егъу(хэ)рэ
дэ
--
дыногъурэ
дегъурэ
--
дывэгъурэ
дегъу(хэ)рэ
фэ
фыкъызэгъурэ
--
фегъурэ
фыкъыдэгъурэ
--
фегъу(хэ)рэ]
ахэр
къызэгъурэ
къогъурэ
егъурэ
къыдэгъурэ
къывэгъурэ
егъу(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъу]
[гъу]р
--
[гъу]хэр
Эргативнэ:
[гъу]
[гъу]м
--
[гъу]хэм
Послеложнэ:
[гъу]кӀэ
[гъу]мкӀэ
[гъу]хэкӀэ
[гъу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъу]у
[гъу]рауэ
[гъу]хэу
[гъу]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъу]а
[гъу]ар
--
[гъу]ахэр
Эргативнэ:
[гъу]а
[гъу]ам
--
[гъу]ахэм
Послеложнэ:
[гъу]акӀэ
[гъу]амкӀэ
[гъу]ахэкӀэ
[гъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъу]ауэ
[гъу]арауэ
[гъу]ахэу
[гъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъу]н
[гъу]ныр
--
[гъу]нхэр
Эргативнэ:
[гъу]н
[гъу]ным
--
[гъу]нхэм
Послеложнэ:
[гъу]нкӀэ
[гъу]нымкӀэ
[гъу]нхэкӀэ
[гъу]нхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъу]ну
[гъу]нырауэ
[гъу]нхэу
[гъу]нхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъу]ну
[гъу]нур
--
[гъу]нухэр
Эргативнэ:
[гъу]ну
[гъу]нум
--
[гъу]нухэм
Послеложнэ:
[гъу]нукӀэ
[гъу]нумкӀэ
[гъу]нухэкӀэ
[гъу]нухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъу]нууэ
[гъу]нурауэ
[гъу]нухэу
[гъу]нухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым дзэкӀэ къыкӀэрытхъунщӀыкӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Хьэр къупщхьэм йогъу.
Жыг лъэдийм тхьэкӀумэкӀыхь егъуащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
егъун: gnaw or nibble sth.
Хьэр къупщхьэм йогъу: the dog was gnawing the bone.
Жыг лъэдийм тхьэкӀумэкӀыхь егъуащ: the rabbit gnawed the tree trunk.
УРЫСЫБЗЭ
егъун: обглодать, обгрызть что-л.
Хьэр къупщхьэм йогъу: собака обглодала кость.
Жыг лъэдийм тхьэкӀумэкӀыхь егъуащ: кролик обграз ствол дерева.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.