АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ебэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ебэн
щымыӀэныгъэ:
емыбэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
себэн
уебэн
ебэн
дебэн
фебэн
ебэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
семыбэн
уемыбэн
емыбэн
демыбэн
фемыбэн
емыбэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ебэ!
фебэ!
щымыӀэныгъэ:
уемыбэ!
фемыбэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сребэ
уребэ
иребэ
дребэ
фребэ
иребэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыбэ
уремыбэ
ирэмыбэ
дремыбэ
фремыбэ
иремыбэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
собэ(р)
уобэ(р)
йобэ(р)
добэ(р)
фобэ(р)
йобэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
себэркъым
уебэркъым
ебэркъым
дебэркъым
фебэркъым
ебэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
себэрт
уебэрт
ебэрт
дебэрт
фебэрт
ебэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
себэртэкъым
уебэртэкъым
ебэртэкъым
дебэртэкъым
фебэртэкъым
ебэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себащ
уебащ
ебащ
дебащ
фебащ
еба(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
себакъым
уебакъым
ебакъым
дебакъым
фебакъым
еба(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
себат
уебат
ебат
дебат
фебат
еба(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
себатэкъым
уебатэкъым
ебатэкъым
дебатэкъым
фебатэкъым
еба(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
себэгъащ
уебэгъащ
ебэгъащ
дебэгъащ
фебэгъащ
ебэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
себэгъакъым
уебэгъакъым
ебэгъакъым
дебэгъакъым
фебэгъакъым
ебэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэгъат
уебэгъат
ебэгъат
дебэгъат
фебэгъат
ебэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
себэгъатэкъым
уебэгъатэкъым
ебэгъатэкъым
дебэгъатэкъым
фебэгъатэкъым
ебэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
себэщ
уебэщ
ебэщ
дебэщ
фебэщ
ебэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
себэкъым
уебэкъым
ебэкъым
дебэкъым
фебэкъым
ебэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
себэт
уебэт
ебэт
дебэт
фебэт
ебэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
себэтэкъым
уебэтэкъым
ебэтэкъым
дебэтэкъым
фебэтэкъым
ебэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнщ
уебэнщ
ебэнщ
дебэнщ
фебэнщ
ебэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнкъым
уебэнкъым
ебэнкъым
дебэнкъым
фебэнкъым
ебэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнущ
уебэнущ
ебэнущ
дебэнущ
фебэнущ
ебэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнукъым
уебэнукъым
ебэнукъым
дебэнукъым
фебэнукъым
ебэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэрэ
уебэрэ
ебэрэ
дебэрэ
фебэрэ
ебэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
себэркъэ
уебэркъэ
ебэркъэ
дебэркъэ
фебэркъэ
ебэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
себэрт
уебэрт
ебэрт
дебэрт
фебэрт
ебэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
себэртэкъэ
уебэртэкъэ
ебэртэкъэ
дебэртэкъэ
фебэртэкъэ
ебэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себа
уеба
еба
деба
феба
еба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
себакъэ
уебакъэ
ебакъэ
дебакъэ
фебакъэ
еба(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
себат
уебат
ебат
дебат
фебат
еба(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
себатэкъэ
уебатэкъэ
ебатэкъэ
дебатэкъэ
фебатэкъэ
еба(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
себэгъа
уебэгъа
ебэгъа
дебэгъа
фебэгъа
ебэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
себэгъакъэ
уебэгъакъэ
ебэгъакъэ
дебэгъакъэ
фебэгъакъэ
ебэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэгъат
уебэгъат
ебэгъат
дебэгъат
фебэгъат
ебэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
себэгъатэкъэ
уебэгъатэкъэ
ебэгъатэкъэ
дебэгъатэкъэ
фебэгъатэкъэ
ебэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
себэ
уебэ
ебэ
дебэ
фебэ
ебэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
себэкъэ
уебэкъэ
ебэкъэ
дебэкъэ
фебэкъэ
ебэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
себэт
уебэт
ебэт
дебэт
фебэт
ебэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
себэтэкъэ
уебэтэкъэ
ебэтэкъэ
дебэтэкъэ
фебэтэкъэ
ебэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэн
уебэн
ебэн
дебэн
фебэн
ебэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнкъэ
уебэнкъэ
ебэнкъэ
дебэнкъэ
фебэнкъэ
ебэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэну
уебэну
ебэну
дебэну
фебэну
ебэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнукъэ
уебэнукъэ
ебэнукъэ
дебэнукъэ
фебэнукъэ
ебэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэмэ
уебэмэ
ебэмэ
дебэмэ
фебэмэ
ебэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэмэ
уемыбэмэ
емыбэмэ
демыбэмэ
фемыбэмэ
емыбэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себамэ
уебамэ
ебамэ
дебамэ
фебамэ
еба(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбамэ
уемыбамэ
емыбамэ
демыбамэ
фемыбамэ
емыба(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
себэгъамэ
уебэгъамэ
ебэгъамэ
дебэгъамэ
фебэгъамэ
ебэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбэгъамэ
уемыбэгъамэ
емыбэгъамэ
демыбэгъамэ
фемыбэгъамэ
емыбэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнмэ
уебэнмэ
ебэнмэ
дебэнмэ
фебэнмэ
ебэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнмэ
уемыбэнмэ
емыбэнмэ
демыбэнмэ
фемыбэнмэ
емыбэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнумэ
уебэнумэ
ебэнумэ
дебэнумэ
фебэнумэ
ебэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнумэ
уемыбэнумэ
емыбэнумэ
демыбэнумэ
фемыбэнумэ
емыбэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэтэмэ
уебэтэмэ
ебэтэмэ
дебэтэмэ
фебэтэмэ
ебэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэтэмэ
уемыбэтэмэ
емыбэтэмэ
демыбэтэмэ
фемыбэтэмэ
емыбэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себатэмэ
уебатэмэ
ебатэмэ
дебатэмэ
фебатэмэ
еба(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбатэмэ
уемыбатэмэ
емыбатэмэ
демыбатэмэ
фемыбатэмэ
емыба(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
себэгъатэмэ
уебэгъатэмэ
ебэгъатэмэ
дебэгъатэмэ
фебэгъатэмэ
ебэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбэгъатэмэ
уемыбэгъатэмэ
емыбэгъатэмэ
демыбэгъатэмэ
фемыбэгъатэмэ
емыбэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнтэмэ
уебэнтэмэ
ебэнтэмэ
дебэнтэмэ
фебэнтэмэ
ебэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнтэмэ
уемыбэнтэмэ
емыбэнтэмэ
демыбэнтэмэ
фемыбэнтэмэ
емыбэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнутэмэ
уебэнутэмэ
ебэнутэмэ
дебэнутэмэ
фебэнутэмэ
ебэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнутэмэ
уемыбэнутэмэ
емыбэнутэмэ
демыбэнутэмэ
фемыбэнутэмэ
емыбэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнт
уебэнт
ебэнт
дебэнт
фебэнт
ебэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнтэкъым
уебэнтэкъым
ебэнтэкъым
дебэнтэкъым
фебэнтэкъым
ебэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнут
уебэнут
ебэнут
дебэнут
фебэнут
ебэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
себэнутэкъым
уебэнутэкъым
ебэнутэкъым
дебэнутэкъым
фебэнутэкъым
ебэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэми
уебэми
ебэми
дебэми
фебэми
ебэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэми
уемыбэми
емыбэми
демыбэми
фемыбэми
емыбэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себами
уебами
ебами
дебами
фебами
еба(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбами
уемыбами
емыбами
демыбами
фемыбами
емыба(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
себэгъами
уебэгъами
ебэгъами
дебэгъами
фебэгъами
ебэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбэгъами
уемыбэгъами
емыбэгъами
демыбэгъами
фемыбэгъами
емыбэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнми
уебэнми
ебэнми
дебэнми
фебэнми
ебэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнми
уемыбэнми
емыбэнми
демыбэнми
фемыбэнми
емыбэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнуми
уебэнуми
ебэнуми
дебэнуми
фебэнуми
ебэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнуми
уемыбэнуми
емыбэнуми
демыбэнуми
фемыбэнуми
емыбэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
себэтэми
уебэтэми
ебэтэми
дебэтэми
фебэтэми
ебэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэтэми
уемыбэтэми
емыбэтэми
демыбэтэми
фемыбэтэми
емыбэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
себатэми
уебатэми
ебатэми
дебатэми
фебатэми
еба(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбатэми
уемыбатэми
емыбатэми
демыбатэми
фемыбатэми
емыба(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
себэгъатэми
уебэгъатэми
ебэгъатэми
дебэгъатэми
фебэгъатэми
ебэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
семыбэгъатэми
уемыбэгъатэми
емыбэгъатэми
демыбэгъатэми
фемыбэгъа(хэ)тэми
емыбэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнтэми
уебэнтэми
ебэнтэми
дебэнтэми
фебэнтэми
ебэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнтэми
уемыбэнтэми
емыбэнтэми
демыбэнтэми
фемыбэнтэми
емыбэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
себэнутэми
уебэнутэми
ебэнутэми
дебэнутэми
фебэнутэми
ебэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
семыбэнутэми
уемыбэнутэми
емыбэнутэми
демыбэнутэми
фемыбэнутэми
емыбэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
себаи
уебаи
ебаи
дебаи
фебаи
ебаи
щымыӀэныгъэ:
семыбаи
уемыбаи
емыбаи
демыбаи
фемыбаи
емыбаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
себащэрэт
уебащэрэт
ебащэрэт
дебащэрэт
фебащэрэт
еба(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
семыбащэрэт
уемыбащэрэт
емыбащэрэт
демыбащэрэт
фемыбащэрэт
емыба(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
себагъэнщ
уебагъэнщ
ебагъэнщ
дебагъэнщ
фебагъэнщ
ебагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
себагъэнкъым
уебагъэнкъым
ебагъэнкъым
дебагъэнкъым
фебагъэнкъым
ебагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
себагъэнт
уебагъэнт
ебагъэнт
дебагъэнт
фебагъэнт
ебагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
себагъэнтэкъым
уебагъэнтэкъым
ебагъэнтэкъым
дебагъэнтэкъым
фебагъэнтэкъым
ебагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
себагъэн
уебагъэн
ебагъэн
дебагъэн
фебагъэн
ебагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
себагъэнкъэ
уебагъэнкъэ
ебагъэнкъэ
дебагъэнкъэ
фебагъэнкъэ
ебагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
себагъэнт
уебагъэнт
ебагъэнт
дебагъэнт
фебагъэнт
ебагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
себагъэнтэкъэ
уебагъэнтэкъэ
ебагъэнтэкъэ
дебагъэнтэкъэ
фебагъэнтэкъэ
ебагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
себагъэнущ
уебагъэнущ
ебагъэнущ
дебагъэнущ
фебагъэнущ
ебагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
себагъэнукъым
уебагъэнукъым
ебагъэнукъым
дебагъэнукъым
фебагъэнукъым
ебагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
себагъэнут
уебагъэнут
ебагъэнут
дебагъэнут
фебагъэнут
ебагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
себагъэнутэкъым
уебагъэнутэкъым
ебагъэнутэкъым
дебагъэнутэкъым
фебагъэнутэкъым
ебагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
себагъэну
уебагъэну
ебагъэну
дебагъэну
фебагъэну
ебагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
себагъэнукъэ
уебагъэнукъэ
ебагъэнукъэ
дебагъэнукъэ
фебагъэнукъэ
ебагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
себагъэнут
уебагъэнут
ебагъэнут
дебагъэнут
фебагъэнут
ебагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
себагъэнутэкъэ
уебагъэнутэкъэ
ебагъэнутэкъэ
дебагъэнутэкъэ
фебагъэнутэкъэ
ебагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэбэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыбэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэба
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыба
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэбэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыбэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэбэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыбэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэбэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэмыбэну
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
себэ
уебэ
ебэ
дебэ
фебэ
ебэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыбэ
уемыбэ
емыбэ
демыбэ
фемыбэ
емыбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
себа
уеба
еба
деба
феба
еба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыба
уемыба
емыба
демыба
фемыба
емыба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
себэгъа
уебэгъа
ебэгъа
дебэгъа
фебэгъа
ебэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыбэгъа
уемыбэгъа
емыбэгъа
демыбэгъа
фемыбэгъа
емыбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
себэн
уебэн
ебэн
дебэн
фебэн
ебэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыбэн
уемыбэн
емыбэн
демыбэн
фемыбэн
емыбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
себэну
уебэну
ебэну
дебэну
фебэну
ебэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
семыбэну
уемыбэну
емыбэну
демыбэну
фемыбэну
емыбэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэребэ
узэребэ
зэребэ
дызэребэ
фызэребэ
зэребэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыбэ
узэремыбэ
зэремыбэ
дызэремыбэ
фызэремыбэ
зэремыбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэреба
узэреба
зэреба
дызэреба
фызэреба
зэреба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыба
узэремыба
зэремыба
дызэремыба
фызэремыба
зэремыба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэребэгъа
узэребэгъа
зэребэгъа
дызэребэгъа
фызэребэгъа
зэребэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыбэгъа
узэремыбэгъа
зэремыбэгъа
дызэремыбэгъа
фызэремыбэгъа
зэремыбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэребэн
узэребэн
зэребэн
дызэребэн
фызэребэн
зэребэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыбэн
узэремыбэн
зэремыбэн
дызэремыбэн
фызэремыбэн
зэремыбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэребэну
узэребэну
зэребэну
дызэребэну
фызэребэну
зэребэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэремыбэну
узэремыбэну
зэремыбэну
дызэремыбэну
фызэремыбэну
зэремыбэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщебэ
ущебэ
щебэ
дыщебэ
фыщебэ
щебэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыбэ
ущемыбэ
щемыбэ
дыщемыбэ
фыщемыбэ
щемыбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщеба
ущеба
щеба
дыщеба
фыщеба
щеба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыба
ущемыба
щемыба
дыщемыба
фыщемыба
щемыба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщебэгъа
ущебэгъа
щебэгъа
дыщебэгъа
фыщебэгъа
щебэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыбэгъа
ущемыбэгъа
щемыбэгъа
дыщемыбэгъа
фыщемыбэгъа
щемыбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщебэн
ущебэн
щебэн
дыщебэн
фыщебэн
щебэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыбэн
ущемыбэн
щемыбэн
дыщемыбэн
фыщемыбэн
щемыбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщебэну
ущебэну
щебэну
дыщебэну
фыщебэну
щебэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщемыбэну
ущемыбэну
щемыбэну
дыщемыбэну
фыщемыбэну
щемыбэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздебэ
уздебэ
здебэ
дыздебэ
фыздебэ
здебэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыбэ
уздемыбэ
здемыб
дыздемыбэ
фыздемыбэ
здемыбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздеба
уздеба
здеба
дыздеба
фыздеба
здеба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыба
уздемыба
здемыба
дыздемыба
фыздемыба
здемыба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздебэгъа
уздебэгъа
здебэгъа
дыздебэгъа
фыздебэгъа
здебэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыбэгъа
уздемыбэгъа
здемыбэгъа
дыздемыбэгъа
фыздемыбэгъа
здемыбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздебэн
уздебэн
здебэн
дыздебэн
фыздебэн
здебэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыбэн
уздемыбэн
здемыбэн
дыздемыбэн
фыздемыбэн
здемыбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздебэну
уздебэну
здебэну
дыздебэну
фыздебэну
здебэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздемыбэну
уздемыбэну
здемыбэну
дыздемыбэну
фыздемыбэну
здемыбэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀебэ
ущӀебэ
щӀебэ
дыщӀебэ
фыщӀебэ
щӀебэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыбэ
ущӀемыбэ
щӀемыбэ
дыщӀемыбэ
фыщӀемыбэ
щӀемыбэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀеба
ущӀеба
щӀеба
дыщӀеба
фыщӀеба
щӀеба(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыба
ущӀемыба
щӀемыба
дыщӀемыба
фыщӀемыба
щӀемыба(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀебэгъа
ущӀебэгъа
щӀебэгъа
дыщӀебэгъа
фыщӀебэгъа
щӀебэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыбэгъа
ущӀемыбэгъа
щӀемыбэгъа
дыщӀемыбэгъа
фыщӀемыбэгъа
щӀемыбэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀебэн
ущӀебэн
щӀебэн
дыщӀебэн
фыщӀебэн
щӀебэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыбэн
ущӀемыбэн
щӀемыбэн
дыщӀемыбэн
фыщӀемыбэн
щӀемыбэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀебэну
ущӀебэну
щӀебэну
дыщӀебэну
фыщӀебэну
щӀебэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀемыбэну
ущӀемыбэну
щӀемыбэну
дыщӀемыбэну
фыщӀемыбэну
щӀемыбэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
себэу
уебэу
ебэу
дебэу
фебэу
ебэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
семыбэу
уемыбэу
емыбэу
демыбэу
фемыбэу
емыбэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
себауэ
уебауэ
ебауэ
дебауэ
фебауэ
ебауэ / ебахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
семыбауэ
уемыбауэ
емыбауэ
демыбауэ
фемыбауэ
емыбауэ / емыбахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
себэурэ
уебэурэ
ебэурэ
дебэурэ
фебэурэ
ебэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
семыбэурэ
уемыбэурэ
емыбэурэ
демыбэурэ
фемыбэурэ
емыбэ(хэ)урэ
Косвеннэ дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынобэ
собэ
--
сывобэ
собэ(хэ)
уэ
укъызобэ
--
уобэ
укъыдобэ
--
уобэ(хэ)
ар
къызобэ
къобэ
йобэ
къыдобэ
къывобэ
йобэ(хэ)
дэ
--
дынобэ
добэ
--
дывобэ
добэ(хэ)
фэ
фыкъызобэ
--
фобэ
фыкъыдобэ
--
фобэ(хэ)
ахэр
къызобэ
къобэ
йобэ
къыдобэ
къывобэ
йобэ(хэ)
Косвеннэ дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Косвеннэ Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сынобэрэ
себэрэ
--
сывэбэрэ
себэ(хэ)рэ
уэ
укъызэбэрэ
--
уебэрэ
укъыдэбэрэ
--
уебэ(хэ)рэ
ар
къызэбэрэ
къобэрэ
ебэрэ
къыдэбэрэ
къывэбэрэ
ебэ(хэ)рэ
дэ
--
дынобэрэ
дебэрэ
--
дывэбэрэ
дебэ(хэ)рэ
фэ
фыкъызэбэрэ
--
фебэрэ
фыкъыдэбэрэ
--
фебэ(хэ)рэ]
ахэр
къызэбэрэ
къобэрэ
ебэрэ
къыдэбэрэ
къывэбэрэ
ебэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[б]э
[б]эр
--
[б]эхэр
Эргативнэ:
[б]э
[б]эм
--
[б]эхэм
Послеложнэ:
[б]экӀэ
[б]эмкӀэ
[б]эхэкӀэ
[б]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[б]эуэ
[б]эрауэ
[б]эхэу
[б]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[б]а
[б]ар
--
[б]ахэр
Эргативнэ:
[б]а
[б]ам
--
[б]ахэм
Послеложнэ:
[б]акӀэ
[б]амкӀэ
[б]ахэкӀэ
[б]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[б]ауэ
[б]арауэ
[б]ахэу
[б]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[б]эн
[б]эныр
--
[б]энхэр
Эргативнэ:
[б]эн
[б]эным
--
[б]энхэм
Послеложнэ:
[б]энкӀэ
[б]энымкӀэ
[б]энхэкӀэ
[б]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[б]эну
[б]энырауэ
[б]энхэу
[б]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[б]эну
[б]энур
--
[б]энухэр
Эргативнэ:
[б]эну
[б]энум
--
[б]энухэм
Послеложнэ:
[б]энукӀэ
[б]энумкӀэ
[б]энухэкӀэ
[б]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[б]энууэ
[б]энурауэ
[б]энухэу
[б]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЛъэныкъуэкӀэ ещӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Ди адэр дунейм зэрехыжрэ куэд щӀащ, ауэ сэ иджыри сызыщӀэсыр абы ищӀа унэжьщ. Ебащ, и лъабжьэхэр къыщӀоху. Уэхъутэ Абдулыхь
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Мэкъугур лъэныкъуэкӀэ ебэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ебэн: tilt, tip
Мэкъугур лъэныкъуэкӀэ ебэн: the wagon with hay tipped on its side.
УРЫСЫБЗЭ
ебэн: накрениться
Мэкъугур лъэныкъуэкӀэ ебэн: телега с сеном накренилась на бок.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.