Wt/kbd/дэшын

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэшын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐ'ʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + [ш] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "дэшын"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: дэшын
щымыӀэныгъэ: дэмышын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэсшын дэпшын дишын дэтшын дэфшын дашын
щымыӀэныгъэ: дэзмышын думышын димышын дэдмышын дэвмышын дамышын
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: дэш! дэфш!
щымыӀэныгъэ: думыш! дэвмыш!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сыдреш удреш дреш дыдреш фыдреш дреш
щымыӀэныгъэ: сыдремыш удремыш дремыш дыдремыш фыдремыш дремыш
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дызош(ыр) дыбош(ыр) деш(ыр) дыдош(ыр) дывош(ыр) даш(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшыркъым дэпшыркъым дишыркъым дэтшыркъым дэфшыркъым дашыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: дэсшырт дэпшырт дишырт дэтшырт дэфшырт дашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшыртэкъым дэпшыртэкъым дишыртэкъым дэтшыртэкъым дэфшыртэкъым дашыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсшащ дэпшащ дишащ дэтшащ дэфшащ дашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшакъым дэпшакъым дишакъым дэтшакъым дэфшакъым дашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: дэсшат дэпшат дишат дэтшат дэфшат дашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшатэкъым дэпшатэкъым дишатэкъым дэтшатэкъым дэфшатэкъым дашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: дэсшыгъащ дэпшыгъащ дишыгъащ дэтшыгъащ дэфшыгъащ дашыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшыгъакъым дэпшыгъакъым дишыгъакъым дэтшыгъакъым дэфшыгъакъым дашыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсшыгъат дэпшыгъат дишыгъат дэтшыгъат дэфшыгъат дашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшыгъатэкъым дэпшыгъатэкъым дишыгъатэкъым дэтшыгъатэкъым дэфшыгъатэкъым дашыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: дэсшщ дэпшщ дишщ дэтшщ дэфшщ дашщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: дэсшкъым дэпшкъым дишкъым дэтшкъым дэфшкъым дашкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: дэсшт дэпшт дишт дэтшт дэфшт дашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: дэсштэкъым дэпштэкъым диштэкъым дэтштэкъым дэфштэкъым даштэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынщ дэпшынщ дишынщ дэтшынщ дэфшынщ дашынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынкъым дэпшынкъым дишынкъым дэтшынкъым дэфшынкъым дашынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынущ дэпшынущ дишынущ дэтшынущ дэфшынущ дашынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынукъым дэпшынукъым дишынукъым дэтшынукъым дэфшынукъым дашынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсшрэ дэпшрэ дишрэ дэтшрэ дэфшрэ дашрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшыркъэ дэпшыркъэ дишыркъэ дэтшыркъэ дэфшыркъэ дашыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: дэсшырт дэпшырт дишырт дэтшырт дэфшырт дашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшыртэкъэ дэпшыртэкъэ дишыртэкъэ дэтшыртэкъэ дэфшыртэкъэ дашыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсша дэпша диша дэтша дэфша даша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшакъэ дэпшакъэ дишакъэ дэтшакъэ дэфшакъэ дашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: дэсшат дэпшат дишат дэтшат дэфшат дашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшатэкъэ дэпшатэкъэ дишатэкъэ дэтшатэкъэ дэфшатэкъэ дашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: дэсшыгъа дэпшыгъа дишыгъа дэтшыгъа дэфшыгъа дашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: дэсшыгъакъэ дэпшыгъакъэ дишыгъакъэ дэтшыгъакъэ дэфшыгъакъэ дашыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсшыгъат дэпшыгъат дишыгъат дэтшыгъат дэфшыгъат дашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэсшыгъатэкъэ дэпшыгъатэкъэ дишыгъатэкъэ дэтшыгъатэкъэ дэфшыгъатэкъэ дашыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: дэсш дэпш диш дэтш дэфш даш
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: дэсшкъэ дэпшкъэ дишкъэ дэтшкъэ дэфшкъэ дашкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: дэсшт дэпшт дишт дэтшт дэфшт дашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: дэсштэкъэ дэпштэкъэ диштэкъэ дэтштэкъэ дэфштэкъэ даштэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшын дэпшын дишын дэтшын дэфшын дашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынкъэ дэпшынкъэ дишынкъэ дэтшынкъэ дэфшынкъэ дашынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшыну дэпшыну дишыну дэтшыну дэфшыну дашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынукъэ дэпшынукъэ дишынукъэ дэтшынукъэ дэфшынукъэ дашынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсшмэ дэпшмэ дишмэ дэтшмэ дэфшмэ дашмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышмэ думышмэ димышмэ дэдмышмэ дэвмышмэ дамышмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсшамэ дэпшамэ дишамэ дэтшамэ дэфшамэ дашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышамэ думышамэ димышамэ дэдмышамэ дэвмышамэ дамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэсшыгъамэ дэпшыгъамэ дишыгъамэ дэтшыгъамэ дэфшыгъамэ дашыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышыгъамэ думышыгъамэ димышыгъамэ дэдмышыгъамэ дэвмышыгъамэ дамышыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынмэ дэпшынмэ дишынмэ дэтшынмэ дэфшынмэ дашынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынмэ думышынмэ димышынмэ дэдмышынмэ дэвмышынмэ дамышынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынумэ дэпшынумэ дишынумэ дэтшынумэ дэфшынумэ дашынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынумэ думышынумэ димышынумэ дэдмышынумэ дэвмышынумэ дамышынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсштэмэ дэпштэмэ диштэмэ дэтштэмэ дэфштэмэ даштэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмыштэмэ думыштэмэ димыштэмэ дэдмыштэмэ дэвмыштэмэ дамыштэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсшатэмэ дэпшатэмэ дишатэмэ дэтшатэмэ дэфшатэмэ дашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышатэмэ думышатэмэ димышатэмэ дэдмышатэмэ дэвмышатэмэ дамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэсшыгъатэмэ дэпшыгъатэмэ дишыгъатэмэ дэтшыгъатэмэ дэфшыгъатэмэ дашыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышыгъатэмэ думышыгъатэмэ димышыгъатэмэ дэдмышыгъатэмэ дэвмышыгъатэмэ дамышыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынтэмэ дэпшынтэмэ дишынтэмэ дэтшынтэмэ дэфшынтэмэ дашынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынтэмэ думышынтэмэ димышынтэмэ дэдмышынтэмэ дэвмышынтэмэ дамышынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынутэмэ дэпшынутэмэ дишынутэмэ дэтшынутэмэ дэфшынутэмэ дашынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынутэмэ думышынутэмэ димышынутэмэ дэдмышынутэмэ дэвмышынутэмэ дамышынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынт дэпшынт дишынт дэтшынт дэфшынт дашынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынтэкъым дэпшынтэкъым дишынтэкъым дэтшынтэкъым дэфшынтэкъым дашынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынут дэпшынут дишынут дэтшынут дэфшынут дашынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэсшынутэкъым дэпшынутэкъым дишынутэкъым дэтшынутэкъым дэфшынутэкъым дашынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсшми дэпшми дишми дэтшми дэфшми дашми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышми думышми димышми дэдмышми дэвмышми дамышми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсшами дэпшами дишами дэтшами дэфшами дашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышами думышами димышами дэдмышами дэвмышами дамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэсшыгъами дэпшыгъами дишыгъами дэтшыгъами дэфшыгъами дашыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышыгъами думышыгъами димышыгъами дэдмышыгъами дэвмышыгъами дамышыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынми дэпшынми дишынми дэтшынми дэфшынми дашынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынми думышынми димышынми дэдмышынми дэвмышынми дамышынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынуми дэпшынуми дишынуми дэтшынуми дэфшынуми дашынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынуми думышынуми димышынуми дэдмышынуми дэвмышынуми дамышынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэсштэми дэпштэми диштэми дэтштэми дэфштэми даштэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмыштэми думыштэми димыштэми дэдмыштэми дэвмыштэми дамыштэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсшатэми дэпшатэми дишатэми дэтшатэми дэфшатэми дашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышатэми думышатэми димышатэми дэдмышатэми дэвмышатэми дамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэсшыгъатэми дэпшыгъатэми дишыгъатэми дэтшыгъатэми дэфшыгъатэми дашыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмышыгъатэми думышыгъатэми димышыгъатэми дэдмышыгъатэми дэвмышыгъатэми дамышыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынтэми дэпшынтэми дишынтэми дэтшынтэми дэфшынтэми дашынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынтэми думышынтэми димышынтэми дэдмышынтэми дэвмышынтэми дамышынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэсшынутэми дэпшынутэми дишынутэми дэтшынутэми дэфшэнутэми дашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмышынутэми думышынутэми димышынутэми дэдмышынутэми дэвмышынутэми дамышынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэсшаи дэпшаи дишаи дэтшаи дэфшаи дашаи
щымыӀэныгъэ: дэзмышаи думышаи димышаи дэдмышаи дэвмышаи дамышаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэсшащэрэт дэпшащэрэт дишащэрэт дэтшащэрэт дэфшащэрэт дашащэрэт
щымыӀэныгъэ: дэзмышащэрэт думышащэрэт димышащэрэт дэдмышащэрэт дэвмышащэрэт дамышащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнщ дэпшагъэнщ дишагъэнщ дэтшагъэнщ дэфшагъэнщ дашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнкъым дэпшагъэнкъым дишагъэнкъым дэтшагъэнкъым дэфшагъэнкъым дашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнт дэпшагъэнт дишагъэнт дэтшагъэнт дэфшагъэнт дашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнтэкъым дэпшагъэнтэкъым дишагъэнтэкъым дэтшагъэнтэкъым дэфшагъэнтэкъым дашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэсшагъэн дэпшагъэн дишагъэн дэтшагъэн дэфшагъэн дашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнкъэ дэпшагъэнкъэ дишагъэнкъэ дэтшагъэнкъэ дэфшагъэнкъэ дашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнт дэпшагъэнт дишагъэнт дэтшагъэнт дэфшагъэнт дашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнтэкъэ дэпшагъэнтэкъэ дишагъэнтэкъэ дэтшагъэнтэкъэ дэфшагъэнтэкъэ дашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнущ дэпшагъэнущ дишагъэнущ дэтшагъэнущ дэфшагъэнущ дашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнукъым дэпшагъэнукъым дишагъэнукъым дэтшагъэнукъым дэфшагъэнукъым дашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнут дэпшагъэнут дишагъэнут дэтшагъэнут дэфшагъэнут дашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнутэкъым дэпшагъэнутэкъым дишагъэнутэкъым дэтшагъэнутэкъым дэфшагъэнутэкъым дашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэсшагъэну дэпшагъэну дишагъэну дэтшагъэну дэфшагъэну дашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнукъэ дэпшагъэнукъэ дишагъэнукъэ дэтшагъэнукъэ дэфшагъэнукъэ дашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэсшагъэнут дэпшагъэнут дишагъэнут дэтшагъэнут дэфшагъэнут дашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэсшагъэнутэкъэ дэпшагъэнутэкъэ дишагъэнутэкъэ дэтшагъэнутэкъэ дэфшагъэнутэкъэ дашагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ дэзыш
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзымыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэзыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэзышыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзымышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэзышын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзымышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэзышыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзымышыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ дэсш дэпш диш дэтш дэфш даш
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзмыш думыш димыш дэдмыш дэвмыш дамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэсша дэпша диша дэтша дэфша даша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмыша думыша димыша дэдмыша дэвмыша дамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэсшыгъа дэпшыгъа дишыгъа дэтшыгъа дэфшыгъа дашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмышыгъа думышыгъа димышыгъа дэдмышыгъа дэвмышыгъа дамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэсшын дэпшын дишын дэтшын дэфшын дашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзмышын думышын димышын дэдмышын дэвмышын дамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэсшыну дэпшыну дишыну дэтшыну дэфшыну дашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзмышыну думышыну димышыну дэдмышыну дэвмышыну дамышыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ дэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэмыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэмыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэмышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэмышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэмышыну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсш зэрыдэпш зэрыдиш зэрыдэтш зэрыдэфш зэрыдаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмыш зэрыдумыш зэрыдимыш зэрыдэдмыш зэрыдэвмыш зэрыдамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсша зэрыдэпша зэрыдиша зэрыдэтша зэрыдэфша зэрыдаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмыша зэрыдумыша зэрыдимыша зэрыдэдмыша зэрыдэвмыша зэрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсшыгъа зэрыдэпшыгъа зэрыдишыгъа зэрыдэтшыгъа зэрыдэфшыгъа зэрыдашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмышыгъа зэрыдумышыгъа зэрыдимышыгъа зэрыдэдмышыгъа зэрыдэвмышыгъа зэрыдамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсшын зэрыдэпшын зэрыдишын зэрыдэтшын зэрыдэфшын зэрыдашын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмышын зэрыдумышын зэрыдимышын зэрыдэдмышын зэрыдэвмышын зэрыдамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсшыну зэрыдэпшыну зэрыдишыну зэрыдэтшыну зэрыдэфшыну зэрыдашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмышыну зэрыдумышыну зэрыдимышыну зэрыдэдмышыну зэрыдэвмышыну зэрыдамышыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щыдэсш щыдэпш щыдиш щыдэтш щыдэфш щыдаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмыш щыдумыш щыдимыш щыдэдмыш щыдэвмыш щыдамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыдэсша щыдэпша щыдиша щыдэтша щыдэфша щыдаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмыша щыдумыша щыдимыша щыдэдмыша щыдэвмыша щыдамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыдэсшыгъа щыдэпшыгъа щыдишыгъа щыдэтшыгъа щыдэфшыгъа щыдашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмышыгъа щыдумышыгъа щыдимышыгъа щыдэдмышыгъа щыдэвмышыгъа щыдамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыдэсшын щыдэпшын щыдишын щыдэтшын щыдэфшын щыдашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмышын щыдумышын щыдимышын щыдэдмышын щыдэвмышын щыдамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыдэсшыну щыдэпшыну щыдишыну щыдэтшыну щыдэфшыну щыдашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмышыну щыдумышыну щыдимышыну щыдэдмышыну щыдэвмышыну щыдамышыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэдэсш здэдэпш здэдиш здэдэтш здэдэфш здэдаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмыш здэдумыш здэдимыш здэдэдмыш здэдэвмыш здэдамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэдэсша здэдэпша здэдиша здэдэтша здэдэфша здэдаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмыша здэдумыша здэдимыша здэдэдмыша здэдэвмыша здэдамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэдэсшыгъа здэдэпшыгъа здэдишыгъа здэдэтшыгъа здэдэфшыгъа здэдашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмышыгъа здэдумышыгъа здэдимышыгъа здэдэдмышыгъа здэдэвмышыгъа здэдамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэдэсшын здэдэпшын здэдишын здэдэтшын здэдэфшын здэдашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмышын здэдумышын здэдимышын здэдэдмышын здэдэвмышын здэдамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэдэсшыну здэдэпшыну здэдишыну здэдэтшыну здэдэфшыну здэдашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмышыну здэдумышыну здэдимышыну здэдэдмышыну здэдэвмышыну здэдамышыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсш щӀыдэпш щӀыдиш щӀыдэтш щӀыдэфш щӀыдаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмыш щӀыдумыш щӀыдимыш щӀыдэдмыш щӀыдэвмыш щӀыдамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсша щӀыдэпша щӀыдиша щӀыдэтша щӀыдэфша щӀдаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмыша щӀыдумыша щӀыдимыша щӀыдэдмыша щӀыдэвмыша щӀыдамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсшыгъа щӀэдэпшыгъа щӀыдишыгъа щӀэдэтшыгъа щӀэдэфшыгъа щӀыдашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмышыгъа щӀыдумышыгъа щӀыдимышыгъа щӀыдэдмышыгъа щӀыдэвмышыгъа щӀыдамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсшын щӀыдэпшын щӀыдишын щӀыдэтшын щӀыдэфшын щӀыдашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмышын щӀыдумышын щӀыдимышын щӀыдэдмышын щӀыдэвмышын щӀыдамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсшыну щӀыдэпшыну щӀыдишыну щӀыдэтшыну щӀыдэфшыну щӀыдашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмышыну щӀыдумышыну щӀыдимышыну щӀыдэдмышыну щӀыдэвмышыну щӀыдамышыну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ дэсшу дэпшу дишу дэтшу дэфшу дашу
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзмышу думышу димышу дэдмышу дэвмышу дамышу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэсшауэ дэпшауэ дишауэ дэтшауэ дэфшауэ дашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмышауэ думышауэ димышауэ дэдмышауэ дэвмышауэ дамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ дэсшурэ дэпшурэ дишурэ дэтшурэ дэфшурэ дашурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ дэзмышурэ думышурэ димышурэ дэдмышурэ дэвмышурэ дамышурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- бдызош дызош -- вдызош ядызош(хэ)
уэ здыбош -- дыбош ддыбош -- ядыбош(хэ)
абы здеш бдеш деш ддеш вдеш ядеш(хэ)
дэ -- бдыдош дыдош -- вдыдош ядыдош(хэ)
фэ здывош -- дывош ддывош -- ядывош(хэ)
абыхэм здаш бдаш даш ддаш вдаш ядаш(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- бдэс[шрэ] дэс[шрэ] -- вдэс[шрэ] ядэс[ш(хэ)рэ]
уэ здэп[шрэ] -- дэп[шрэ] ддэп[шрэ] -- ядэп[ш(хэ)рэ]
абы зди[шрэ] бди[шрэ] ди[шрэ] дди[шрэ] вди[шрэ] яди[ш(хэ)рэ]
дэ -- бдэт[шрэ] дэт[шрэ] -- вдэт[шрэ] ядэт[ш(хэ)рэ]
фэ здэф[шрэ] -- дэф[шрэ] ддэф[шрэ] -- ядэф[ш(хэ)рэ]
абыхэм зда[шрэ] бда[шрэ] да[шрэ] дда[шрэ] вда[шрэ] яда[ш(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ш] [ш]ыр -- [ш]хэр
Эргативнэ: [ш] [ш]ым -- [ш]хэм
Послеложнэ: [ш]кӀэ [ш]ымкӀэ [ш]хэкӀэ [ш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ш]у [ш]ырауэ [ш]хэу [ш]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ш]а [ш]ар -- [ш]ахэр
Эргативнэ: [ш]а [ш]ам -- [ш]ахэм
Послеложнэ: [ш]акӀэ [ш]амкӀэ [ш]ахэкӀэ [ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ш]ауэ [ш]арауэ [ш]ахэу [ш]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ш]ын [ш]ыныр -- [ш]ынхэр
Эргативнэ: [ш]ын [ш]ыным -- [ш]ынхэм
Послеложнэ: [ш]ынкӀэ [ш]ынымкӀэ [ш]ынхэкӀэ [ш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [ш]ыну [ш]ынырауэ [ш]ынхэу [ш]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ш]ыну [ш]ынур -- [ш]ынухэр
Эргативнэ: [ш]ыну [ш]ынум -- [ш]ынухэм
Послеложнэ: [ш]ынукӀэ [ш]ынумкӀэ [ш]ынухэкӀэ [ш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ш]ынууэ [ш]ынурауэ [ш]ынухэу [ш]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЗыщӀыпӀэ дэкӀыу зыгуэр шэн.
  2. Джабэ, дэкӀуеигъуэ хуэдэхэм дэкӀыу зыгуэр шэн.
  3. ГъэтӀысын.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Куэншыб дэшын.
  • Шыр Ӏэдэжу губгъуэм дэшын.
  • Ӏэжьэр джабэм дэшын.
  • Шыр Ӏуащхьэм дэшын.
  • Дзэлыкъуэ восстанэм хэта куэд дашащ, унафэщӀу щытахэр Сыбыр ягъэкӀуащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэшын: 1. take sth out of swh, remove sth from swh, haul sth away from swh 2. take, carry sb or sth up a mountain 3. detain, arrest sb
  • Куэншыб дэшын: haul away the manure
  • Шыр Ӏэдэжу губгъуэм дэшын: lead a horse by the halter out into the field.
  • Ӏэжьэр джабэм дэшын: pull the sled up the slope.
  • Шыр Ӏуащхьэм дэшын: lead a horse up a hill.
  • Дзэлыкъуэ восстанэм хэта куэд дашащ, унафэщӀу щытахэр Сыбыр ягъэкӀуащ: Many of the particpants of the Dzaluko uprising were arrested, the leaders were sent to Siberia.
УРЫСЫБЗЭ
  • дэшын: 1. вывезти, вывести кого-что-л. откуда-л. 2. ввезти, ввести кого-что-л. на гору 3. забрать, задержать, арестовать
  • Куэншыб дэшын: вывести навоз
  • Шыр Ӏэдэжу губгъуэм дэшын: вывести лошадь под уздцы в поле.
  • Ӏэжьэр джабэм дэшын: ввести сани наверх по склону.
  • Шыр Ӏуащхьэм дэшын: ввести лошадь на холм.
  • Дзэлыкъуэ восстанэм хэта куэд дашащ, унафэщӀу щытахэр Сыбыр ягъэкӀуащ: Многие из участвовших в восстании в Дзалуко были арестованы, руководителей сослали в Сибирь

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/дэшын&oldid=5239005"