АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "дэшхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэшхэн
щымыӀэныгъэ:
дэмышхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсшхэн
дэпшхэн
дишхэн
дэтшхэн
дэфшхэн
дашхэн
щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэн
думышхэн
димышхэн
дэдмышхэн
дэвмышхэн
дамышхэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэшхэ!
дэфшхэ!
щымыӀэныгъэ:
думышхэ!
дэвмышхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыдрешхэ
удрешхэ
дрешхэ
дыдрешхэ
фыдрешхэ
дрешхэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремышхэ
удремышхэ
дремышхэ
дыдремышхэ
фыдремышхэ
дремышхэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дызошхэ(р)
дыбошхэ(р)
дешхэ(р)
дыдошхэ(р)
дывошхэ(р)
дашхэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэркъым
дэпшхэркъым
дишхэркъым
дэтшхэркъым
дэфшхэркъым
дашхэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхэрт
дэпшхэрт
дишхэрт
дэтшхэрт
дэфшхэрт
дашхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэртэкъым
дэпшхэртэкъым
дишхэртэкъым
дэтшхэртэкъым
дэфшхэртэкъым
дашхэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхащ
дэпшхащ
дишхащ
дэтшхащ
дэфшхащ
дашхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхакъым
дэпшхакъым
дишхакъым
дэтшхакъым
дэфшхакъым
дашхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхат
дэпшхат
дишхат
дэтшхат
дэфшхат
дашхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхатэкъым
дэпшхатэкъым
дишхатэкъым
дэтшхатэкъым
дэфшхатэкъым
дашхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъащ
дэпшхэгъащ
дишхэгъащ
дэтшхэгъащ
дэфшхэгъащ
дашхэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэгъакъым
дэпшхэгъакъым
дишхэгъакъым
дэтшхэгъакъым
дэфшхэгъакъым
дашхэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъат
дэпшхэгъат
дишхэгъат
дэтшхэгъат
дэфшхэгъат
дашхэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэгъатэкъым
дэпшхэгъатэкъым
дишхэгъатэкъым
дэтшхэгъатэкъым
дэфшхэгъатэкъым
дашхэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэсшхэщ
дэпшхэщ
дишхэщ
дэтшхэщ
дэфшхэщ
дашхэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэкъым
дэпшхэкъым
дишхэкъым
дэтшхэкъым
дэфшхэкъым
дашхэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэсшхэт
дэпшхэт
дишхэт
дэтшхэт
дэфшхэт
дашхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэтэкъым
дэпшхэтэкъым
дишхэтэкъым
дэтшхэтэкъым
дэфшхэтэкъым
дашхэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнщ
дэпшхэнщ
дишхэнщ
дэтшхэнщ
дэфшхэнщ
дашхэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнкъым
дэпшхэнкъым
дишхэнкъым
дэтшхэнкъым
дэфшхэнкъым
дашхэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнущ
дэпшхэнущ
дишхэнущ
дэтшхэнущ
дэфшхэнущ
дашхэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнукъым
дэпшхэнукъым
дишхэнукъым
дэтшхэнукъым
дэфшхэнукъым
дашхэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэрэ
дэпшхэрэ
дишхэрэ
дэтшхэрэ
дэфшхэрэ
дашхэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэркъэ
дэпшхэркъэ
дишхэркъэ
дэтшхэркъэ
дэфшхэркъэ
дашхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхэрт
дэпшхэрт
дишхэрт
дэтшхэрт
дэфшхэрт
дашхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэртэкъэ
дэпшхэртэкъэ
дишхэртэкъэ
дэтшхэртэкъэ
дэфшхэртэкъэ
дашхэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшха
дэпшха
дишха
дэтшха
дэфшха
дашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхакъэ
дэпшхакъэ
дишхакъэ
дэтшхакъэ
дэфшхакъэ
дашхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхат
дэпшхат
дишхат
дэтшхат
дэфшхат
дашхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхатэкъэ
дэпшхатэкъэ
дишхатэкъэ
дэтшхатэкъэ
дэфшхатэкъэ
дашхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъа
дэпшхэгъа
дишхэгъа
дэтшхэгъа
дэфшхэгъа
дашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
дэсшхэгъакъэ
дэпшхэгъакъэ
дишхэгъакъэ
дэтшхэгъакъэ
дэфшхэгъакъэ
дашхэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъат
дэпшхэгъат
дишхэгъат
дэтшхэгъат
дэфшхэгъат
дашхэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэгъатэкъэ
дэпшхэгъатэкъэ
дишхэгъатэкъэ
дэтшхэгъатэкъэ
дэфшхэгъатэкъэ
дашхэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэсшхэ
дэпшхэ
дишхэ
дэтшхэ
дэфшхэ
дашхэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэкъэ
дэпшхэкъэ
дишхэкъэ
дэтшхэкъэ
дэфшхэкъэ
дашхэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэсшхэт
дэпшхэт
дишхэт
дэтшхэт
дэфшхэт
дашхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэтэкъэ
дэпшхэтэкъэ
дишхэтэкъэ
дэтшхэтэкъэ
дэфшхэтэкъэ
дашхэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэн
дэпшхэн
дишхэн
дэтшхэн
дэфшхэн
дашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнкъэ
дэпшхэнкъэ
дишхэнкъэ
дэтшхэнкъэ
дэфшхэнкъэ
дашхэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэну
дэпшхэну
дишхэну
дэтшхэну
дэфшхэну
дашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнукъэ
дэпшхэнукъэ
дишхэнукъэ
дэтшхэнукъэ
дэфшхэнукъэ
дашхэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэмэ
дэпшхэмэ
дишхэмэ
дэтшхэмэ
дэфшхэмэ
дашхэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэмэ
думышхэмэ
димышхэмэ
дэдмышхэмэ
дэвмышхэмэ
дамышхэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхамэ
дэпшхамэ
дишхамэ
дэтшхамэ
дэфшхамэ
дашхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхамэ
думышхамэ
димышхамэ
дэдмышхамэ
дэвмышхамэ
дамышхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъамэ
дэпшхэгъамэ
дишхэгъамэ
дэтшхэгъамэ
дэфшхэгъамэ
дашхэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэгъамэ
думышхэгъамэ
димышхэгъамэ
дэдмышхэгъамэ
дэвмышхэгъамэ
дамышхэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнмэ
дэпшхэнмэ
дишхэнмэ
дэтшхэнмэ
дэфшхэнмэ
дашхэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнмэ
думышхэнмэ
димышхэнмэ
дэдмышхэнмэ
дэвмышхэнмэ
дамышхэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнумэ
дэпшхэнумэ
дишхэнумэ
дэтшхэнумэ
дэфшхэнумэ
дашхэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнумэ
думышхэнумэ
димышхэнумэ
дэдмышхэнумэ
дэвмышхэнумэ
дамышхэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэтэмэ
дэпшхэтэмэ
дишхэтэмэ
дэтшхэтэмэ
дэфшхэтэмэ
дашхэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэтэмэ
думышхэтэмэ
димышхэтэмэ
дэдмышхэтэмэ
дэвмышхэтэмэ
дамышхэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхатэмэ
дэпшхатэмэ
дишхатэмэ
дэтшхатэмэ
дэфшхатэмэ
дашхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхатэмэ
думышхатэмэ
димышхатэмэ
дэдмышхатэмэ
дэвмышхатэмэ
дамышхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъатэмэ
дэпшхэгъатэмэ
дишхэгъатэмэ
дэтшхэгъатэмэ
дэфшхэгъатэмэ
дашхэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэгъатэмэ
думышхэгъатэмэ
димышхэгъатэмэ
дэдмышхэгъатэмэ
дэвмышхэгъатэмэ
дамышхэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнтэмэ
дэпшхэнтэмэ
дишхэнтэмэ
дэтшхэнтэмэ
дэфшхэнтэмэ
дашхэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнтэмэ
думышхэнтэмэ
димышхэнтэмэ
дэдмышхэнтэмэ
дэвмышхэнтэмэ
дамышхэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнутэмэ
дэпшхэнутэмэ
дишхэнутэмэ
дэтшхэнутэмэ
дэфшхэнутэмэ
дашхэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнутэмэ
думышхэнутэмэ
димышхэнутэмэ
дэдмышхэнутэмэ
дэвмышхэнутэмэ
дамышхэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнт
дэпшхэнт
дишхэнт
дэтшхэнт
дэфшхэнт
дашхэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнтэкъым
дэпшхэнтэкъым
дишхэнтэкъым
дэтшхэнтэкъым
дэфшхэнтэкъым
дашхэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнут
дэпшхэнут
дишхэнут
дэтшхэнут
дэфшхэнут
дашхэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэсшхэнутэкъым
дэпшхэнутэкъым
дишхэнутэкъым
дэтшхэнутэкъым
дэфшхэнутэкъым
дашхэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэми
дэпшхэми
дишхэми
дэтшхэми
дэфшхэми
дашхэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэми
думышхэми
димышхэми
дэдмышхэми
дэвмышхэми
дамышхэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхами
дэпшхами
дишхами
дэтшхами
дэфшхами
дашхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхами
думышхами
димышхами
дэдмышхами
дэвмышхами
дамышхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъами
дэпшхэгъами
дишхэгъами
дэтшхэгъами
дэфшхэгъами
дашхэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэгъами
думышхэгъами
димышхэгъами
дэдмышхэгъами
дэвмышхэгъами
дамышхэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнми
дэпшхэнми
дишхэнми
дэтшхэнми
дэфшхэнми
дашхэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнми
думышхэнми
димышхэнми
дэдмышхэнми
дэвмышхэнми
дамышхэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнуми
дэпшхэнуми
дишхэнуми
дэтшхэнуми
дэфшхэнуми
дашхэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнуми
думышхэнуми
димышхэнуми
дэдмышхэнуми
дэвмышхэнуми
дамышхэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэтэми
дэпшхэтэми
дишхэтэми
дэтшхэтэми
дэфшхэтэми
дашхэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэтэми
думышхэтэми
димышхэтэми
дэдмышхэтэми
дэвмышхэтэми
дамышхэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэсшхатэми
дэпшхатэми
дишхатэми
дэтшхатэми
дэфшхатэми
дашхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхатэми
думышхатэми
димышхатэми
дэдмышхатэми
дэвмышхатэми
дамышхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэсшхэгъатэми
дэпшхэгъатэми
дишхэгъатэми
дэтшхэгъатэми
дэфшхэгъатэми
дашхэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэгъатэми
думышхэгъатэми
димышхэгъатэми
дэдмышхэгъатэми
дэвмышхэгъатэми
дамышхэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнтэми
дэпшхэнтэми
дишхэнтэми
дэтшхэнтэми
дэфшхэнтэми
дашхэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнтэми
думышхэнтэми
димышхэнтэми
дэдмышхэнтэми
дэвмышхэнтэми
дамышхэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэсшхэнутэми
дэпшхэнутэми
дишхэнутэми
дэтшхэнутэми
дэфшхэнутэми
дашхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмышхэнутэми
думышхэнутэми
димышхэнутэми
дэдмышхэнутэми
дэвмышхэнутэми
дамышхэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсшхаи
дэпшхаи
дишхаи
дэтшхаи
дэфшхаи
дашхаи
щымыӀэныгъэ:
дэзмышхаи
думышхаи
димышхаи
дэдмышхаи
дэвмышхаи
дамышхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэсшхащэрэт
дэпшхащэрэт
дишхащэрэт
дэтшхащэрэт
дэфшхащэрэт
дашхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
дэзмышхащэрэт
думышхащэрэт
димышхащэрэт
дэдмышхащэрэт
дэвмышхащэрэт
дамышхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнщ
дэпшхагъэнщ
дишхагъэнщ
дэтшхагъэнщ
дэфшхагъэнщ
дашхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнкъым
дэпшхагъэнкъым
дишхагъэнкъым
дэтшхагъэнкъым
дэфшхагъэнкъым
дашхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнт
дэпшхагъэнт
дишхагъэнт
дэтшхагъэнт
дэфшхагъэнт
дашхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнтэкъым
дэпшхагъэнтэкъым
дишхагъэнтэкъым
дэтшхагъэнтэкъым
дэфшхагъэнтэкъым
дашхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэн
дэпшхагъэн
дишхагъэн
дэтшхагъэн
дэфшхагъэн
дашхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнкъэ
дэпшхагъэнкъэ
дишхагъэнкъэ
дэтшхагъэнкъэ
дэфшхагъэнкъэ
дашхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнт
дэпшхагъэнт
дишхагъэнт
дэтшхагъэнт
дэфшхагъэнт
дашхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнтэкъэ
дэпшхагъэнтэкъэ
дишхагъэнтэкъэ
дэтшхагъэнтэкъэ
дэфшхагъэнтэкъэ
дашхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнущ
дэпшхагъэнущ
дишхагъэнущ
дэтшхагъэнущ
дэфшхагъэнущ
дашхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнукъым
дэпшхагъэнукъым
дишхагъэнукъым
дэтшхагъэнукъым
дэфшхагъэнукъым
дашхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнут
дэпшхагъэнут
дишхагъэнут
дэтшхагъэнут
дэфшхагъэнут
дашхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнутэкъым
дэпшхагъэнутэкъым
дишхагъэнутэкъым
дэтшхагъэнутэкъым
дэфшхагъэнутэкъым
дашхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэну
дэпшхагъэну
дишхагъэну
дэтшхагъэну
дэфшхагъэну
дашхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнукъэ
дэпшхагъэнукъэ
дишхагъэнукъэ
дэтшхагъэнукъэ
дэфшхагъэнукъэ
дашхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнут
дэпшхагъэнут
дишхагъэнут
дэтшхагъэнут
дэфшхагъэнут
дашхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэсшхагъэнутэкъэ
дэпшхагъэнутэкъэ
дишхагъэнутэкъэ
дэтшхагъэнутэкъэ
дэфшхагъэнутэкъэ
дашхагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзышхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзышха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзышхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзышхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзышхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымышхэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхэ
дэпшхэ
дишхэ
дэтшхэ
дэфшхэ
дашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэ
думышхэ
димышхэ
дэдмышхэ
дэвмышхэ
дамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсшха
дэпшха
дишха
дэтшха
дэфшха
дашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышха
думышха
димышха
дэдмышха
дэвмышха
дамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхэгъа
дэпшхэгъа
дишхэгъа
дэтшхэгъа
дэфшхэгъа
дашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэгъа
думышхэгъа
димышхэгъа
дэдмышхэгъа
дэвмышхэгъа
дамышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхэн
дэпшхэн
дишхэн
дэтшхэн
дэфшхэн
дашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэн
думышхэн
димышхэн
дэдмышхэн
дэвмышхэн
дамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхэну
дэпшхэну
дишхэну
дэтшхэну
дэфшхэну
дашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэну
думышхэну
димышхэну
дэдмышхэну
дэвмышхэну
дамышхэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэшхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэмышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэшха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэшхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэшхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэшхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмышхэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсшхэ
зэрыдэпшхэ
зэрыдишхэ
зэрыдэтшхэ
зэрыдэфшхэ
зэрыдашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмышхэ
зэрыдумышхэ
зэрыдимышхэ
зэрыдэдмышхэ
зэрыдэвмышхэ
зэрыдамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсшха
зэрыдэпшха
зэрыдишха
зэрыдэтшха
зэрыдэфшха
зэрыдашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмышха
зэрыдумышха
зэрыдимышха
зэрыдэдмышха
зэрыдэвмышха
зэрамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсшхэгъа
зэрыдэпшхэгъа
зэрыдишхэгъа
зэрыдэтшхэгъа
зэрыдэфшхэгъа
зэрыдашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмышхэгъа
зэрыдумышхэгъа
зэрыдимышхэгъа
зэрыдэдмышхэгъа
зэрыдэвмышхэгъа
зэрыдамышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсшхэн
зэрыдэпшхэн
зэрыдишхэн
зэрыдэтшхэн
зэрыдэфшхэн
зэрыдашхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмышхэн
зэрыдумышхэн
зэрыдимышхэн
зэрыдэдмышхэн
зэрыдэвмышхэн
зэрыдамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэсшхэну
зэрыдэпшхэну
зэрыдишхэну
зэрыдэтшхэну
зэрыдэфшхэну
зэрыдашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмышхэну
зэрыдумышхэну
зэрыдимышхэну
зэрыдэдмышхэну
зэрыдэвмышхэну
зэрыдамышхэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсшхэ
щыдэпшхэ
щыдишхэ
щыдэтшхэ
щыдэфшхэ
щыдашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмышхэ
щыдумышхэ
щыдимышхэ
щыдэдмышхэ
щыдэвмышхэ
щыдамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсшха
щыдэпшха
щыдишха
щыдэтшха
щыдэфшха
щыдашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмышха
щыдумышха
щыдимышха
щыдэдмышха
щыдэвмышха
щыдамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсшхэгъа
щыдэпшхэгъа
щыдишхэгъа
щыдэтшхэгъа
щыдэфшхэгъа
щыдашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмышхэгъа
щыдумышхэгъа
щыдимышхэгъа
щыдэдмышхэгъа
щыдэвмышхэгъа
щыдамышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсшхэн
щыдэпшхэн
щыдишхэн
щыдэтшхэн
щыдэфшхэн
щыдашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмышхэн
щыдумышхэн
щыдимышхэн
щыдэдмышхэн
щыдэвмышхэн
щыдамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэсшхэну
щыдэпшхэну
щыдишхэну
щыдэтшхэну
щыдэфшхэну
щыдашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмышхэну
щыдумышхэну
щыдимышхэну
щыдэдмышхэну
щыдэвмышхэну
щыдамышхэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсшхэ
здэдэпшхэ
здэдишхэ
здэдэтшхэ
здэдэфшхэ
здэдашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмышхэ
здэдумышхэ
здэдимышхэ
здэдэдмышхэ
здэдэвмышхэ
здэдамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсшха
здэдэпшха
здэдишха
здэдэтшха
здэдэфшха
здэдашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмышха
здэдумышха
здэдимышха
здэдэдмышха
здэдэвмышха
здэдамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсшхэгъа
здэдэпшхэгъа
здэдишхэгъа
здэдэтшхэгъа
здэдэфшхэгъа
здэдашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмышхэгъа
здэдумышхэгъа
здэдимышхэгъа
здэдэдмышхэгъа
здэдэвмышхэгъа
здэдамышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсшхэн
здэдэпшхэн
здэдишхэн
здэдэтшхэн
здэдэфшхэн
здэдашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмышхэн
здэдумышхэн
здэдимышхэн
здэдэдмышхэн
здэдэвмышхэн
здэдамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэсшхэну
здэдэпшхэну
здэдишхэну
здэдэтшхэну
здэдэфшхэну
здэдашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмышхэну
здэдумышхэну
здэдимышхэну
здэдэдмышхэну
здэдэвмышхэну
здэдамышхэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсшхэ
щӀыдэпшхэ
щӀыдишхэ
щӀыдэтшхэ
щӀыдэфшхэ
щӀыдашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмышхэ
щӀыдумышхэ
щӀыдимышхэ
щӀыдэдмышхэ
щӀыдэвмышхэ
щӀыдамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсшха
щӀыдэпшха
щӀыдишха
щӀыдэтшха
щӀыдэфшха
щӀдашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмышха
щӀыдумышха
щӀыдимышха
щӀыдэдмышха
щӀыдэвмышха
щӀыдамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсшхэгъа
щӀэдэпшхэгъа
щӀыдишхэгъа
щӀэдэтшхэгъа
щӀэдэфшхэгъа
щӀыдашхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмышхэгъа
щӀыдумышхэгъа
щӀыдимышхэгъа
щӀыдэдмышхэгъа
щӀыдэвмышхэгъа
щӀыдамышхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсшхэн
щӀыдэпшхэн
щӀыдишхэн
щӀыдэтшхэн
щӀыдэфшхэн
щӀыдашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмышхэн
щӀыдумышхэн
щӀыдимышхэн
щӀыдэдмышхэн
щӀыдэвмышхэн
щӀыдамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэсшхэну
щӀыдэпшхэну
щӀыдишхэну
щӀыдэтшхэну
щӀыдэфшхэну
щӀыдашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмышхэну
щӀыдумышхэну
щӀыдимышхэну
щӀыдэдмышхэну
щӀыдэвмышхэну
щӀыдамышхэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхэу
дэпшхэу
дишхэу
дэтшхэу
дэфшхэу
дашхэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэу
думышхэу
димышхэу
дэдмышхэу
дэвмышхэу
дамышхэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэсшхауэ
дэпшхауэ
дишхауэ
дэтшхауэ
дэфшхауэ
дашхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмышхауэ
думышхауэ
димышхауэ
дэдмышхауэ
дэвмышхауэ
дамышхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
дэсшхэурэ
дэпшхэурэ
дишхэурэ
дэтшхэурэ
дэфшхэурэ
дашхэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
дэзмышхэурэ
думышхэурэ
димышхэурэ
дэдмышхэурэ
дэвмышхэурэ
дамышхэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдызошхэ
дызошхэ
--
вдызошхэ
ядызошхэ(хэ)
уэ
здыбошхэ
--
дыбошхэ
ддыбошхэ
--
ядыбошхэ(хэ)
абы
здешхэ
бдешхэ
дешхэ
ддешхэ
вдешхэ
ядешхэ(хэ)
дэ
--
бдыдошхэ
дыдошхэ
--
вдыдошхэ
ядыдошхэ(хэ)
фэ
здывошхэ
--
дывошхэ
ддывошхэ
--
ядывошхэ(хэ)
абыхэм
здашхэ
бдашхэ
дашхэ
ддашхэ
вдашхэ
ядашхэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдэс[шхэрэ]
дэс[шхэрэ]
--
вдэс[шхэрэ]
ядэс[шхэ(хэ)рэ]
уэ
здэп[шхэрэ]
--
дэп[шхэрэ]
ддэп[шхэрэ]
--
ядэп[шхэ(хэ)рэ]
абы
зди[шхэрэ]
бди[шхэрэ]
ди[шхэрэ]
дди[шхэрэ]
вди[шхэрэ]
яди[шхэ(хэ)рэ]
дэ
--
бдэт[шхэрэ]
дэт[шхэрэ]
--
вдэт[шхэрэ]
ядэт[шхэ(хэ)рэ]
фэ
здэф[шхэрэ]
--
бъэдэф[шхээрэ]
ддэф[шхэрэ]
--
ядэф[шхэ(хэ)рэ]
абыхэм
зда[шхэрэ]
бда[шхэрэ]
да[шхэрэ]
дда[шхэрэ]
вда[шхэрэ]
яда[шхэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]э
[шх]эр
--
[шх]эхэр
Эргативнэ:
[шх]э
[шх]эм
--
[шх]эхэм
Послеложнэ:
[шх]экӀэ
[шх]эмкӀэ
[шх]эхэкӀэ
[шх]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]эу
[шх]эрауэ
[шх]эхэу
[шх]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]а
[шх]ар
--
[шх]ахэр
Эргативнэ:
[шх]а
[шх]ам
--
[шх]ахэм
Послеложнэ:
[шх]акӀэ
[шх]амкӀэ
[шх]ахэкӀэ
[шх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]ауэ
[шх]арауэ
[шх]ахэу
[шх]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эн
[шх]эныр
--
[шх]энхэр
Эргативнэ:
[шх]эн
[шх]эным
--
[шх]энхэм
Послеложнэ:
[шх]энкӀэ
[шх]энымкӀэ
[шх]энхэкӀэ
[шх]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[шх]эну
[шх]энырауэ
[шх]энхэу
[шх]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эну
[шх]энур
--
[шх]энухэр
Эргативнэ:
[шх]эну
[шх]энум
--
[шх]энухэм
Послеложнэ:
[шх]энукӀэ
[шх]энумкӀэ
[шх]энухэкӀэ
[шх]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]энууэ
[шх]энурауэ
[шх]энухэу
[шх]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и зэхуакум, и кӀуэцӀым зыгуэр дэгъэпщӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэшхэн: paste sth swh (for example, a photo in an album)
Альбомым сурэт дэшхэн: paste a picture (photo) in an album.
УРЫСЫБЗЭ
дэшхэн: вклеить что-л. куда-л. (напр. фотографию в альбом)
Альбомым сурэт дэшхэн: вклеить фотографию в альбом.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэшхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэшхэн
щымыӀэныгъэ:
дэмышхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэшхэн
удэшхэн
дэшхэн
дыдэшхэн
фыдэшхэн
дэшхэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэн
удэмышхэн
дэмышхэн
дыдэмышхэн
фыдэмышхэн
дэмышхэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэшхэ!
фыдэшхэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмышхэ!
фыдэмышхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдрешхэ
удрешхэ
дрешхэ
дыдрешхэ
фыдрешхэ
дрешхэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремышхэ
удремышхэ
дремышхэ
дыдремышхэ
фыдремышхэ
дремышхэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдошхэ(р)
удошхэ(р)
дошхэ(р)
дыдошхэ(р)
фыдошхэ(р)
дошхэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэркъым
удэшхэркъым
дэшхэркъым
дыдэшхэркъым
фыдэшхэркъым
дэшхэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэ(р)т
удэшхэ(р)т
дэшхэ(р)т
дыдэшхэ(р)т
фыдэшхэ(р)т
дэшхэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэ(р)тэкъым
удэшхэ(р)тэкъым
дэшхэ(р)тэкъым
дыдэшхэ(р)тэкъым
фыдэшхэ(р)тэкъым
дэшхэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхащ
удэшхащ
дэшхащ
дыдэшхащ
фыдэшхащ
дэшха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхакъым
удэшхакъым
дэшхакъым
дыдэшхакъым
фыдэшхакъым
дэшха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхат
удэшхат
дэшхат
дыдэшхат
фыдэшхат
дэшха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхатэкъым
удэшхатэкъым
дэшхатэкъым
дыдэшхатэкъым
фыдэшхатэкъым
дэшха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъащ
удэшхэгъащ
дэшхэгъащ
дыдэшхэгъащ
фыдэшхэгъащ
дэшхэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъакъым
удэшхэгъакъым
дэшхэгъакъым
дыдэшхэгъакъым
фыдэшхэгъакъым
дэшхэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъат
удэшхэгъат
дэшхэгъат
дыдэшхэгъат
фыдэшхэгъат
дэшхэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъатэкъым
удэшхэгъатэкъым
дэшхэгъатэкъым
дыдэшхэгъатэкъым
фыдэшхэгъатэкъым
дэшхэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэщ
удэшхэщ
дэшхэщ
дыдэшхэщ
фыдэшхэщ
дэшхэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэкъым
удэшхэкъым
дэшхэкъым
дыдэшхэкъым
фыдэшхэкъым
дэшхэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэт
удэшхэт
дэшхэт
дыдэшхэт
фыдэшхэт
дэшхэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэтэкъым
удэшхэтэкъым
дэшхэтэкъым
дыдэшхэтэкъым
фыдэшхэтэкъым
дэшхэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнщ
удэшхэнщ
дэшхэнщ
дыдэшхэнщ
фыдэшхэнщ
дэшхэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнкъым
удэшхэнкъым
дэшхэнкъым
дыдэшхэнкъым
фыдэшхэнкъым
дэшхэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнущ
удэшхэнущ
дэшхэнущ
дыдэшхэнущ
фыдэшхэнущ
дэшхэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнукъым
удэшхэнукъым
дэшхэнукъым
дыдэшхэнукъым
фыдэшхэнукъым
дэшхэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэрэ
удэшхэрэ
дэшхэрэ
дыдэшхэрэ
фыдэшхэрэ
дэшхэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэркъэ
удэшхэркъэ
дэшхэркъэ
дыдэшхэркъэ
фыдэшхэркъэ
дэшхэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэ(р)т
удэшхэ(р)т
дэшхэ(р)т
дыдэшхэ(р)т
фыдэшхэ(р)т
дэшхэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэ(р)тэкъэ
удэшхэ(р)тэкъэ
дэшхэ(р)тэкъэ
дыдэшхэ(р)тэкъэ
фыдэшхэ(р)тэкъэ
дэшхэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшха
удэшха
дэшха
дыдэшха
фыдэшха
дэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхакъэ
удэшхакъэ
дэшхакъэ
дыдэшхакъэ
фыдэшхакъэ
дэшха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхат
удэшхат
дэшхат
дыдэшхат
фыдэшхат
дэшха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхатэкъэ
удэшхатэкъэ
дэшхатэкъэ
дыдэшхатэкъэ
фыдэшхатэкъэ
дэшха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъа
удэшхэгъа
дэшхэгъа
дыдэшхэгъа
фыдэшхэгъа
дэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъакъэ
удэшхэгъакъэ
дэшхэгъакъэ
дыдэшхэгъакъэ
фыдэшхэгъакъэ
дэшхэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъат
удэшхэгъат
дэшхэгъат
дыдэшхэгъат
фыдэшхэгъат
дэшхэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъатэкъэ
удэшхэгъатэкъэ
дэшхэгъатэкъэ
дыдэшхэгъатэкъэ
фыдэшхэгъатэкъэ
дэшхэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэ
удэшхэ
дэшхэ
дыдэшхэ
фыдэшхэ
дэшхэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэкъэ
удэшхэкъэ
дэшхэкъэ
дыдэшхэкъэ
фыдэшхэкъэ
дэшхэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэт
удэшхэт
дэшхэт
дыдэшхэт
фыдэшхэт
дэшхэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэтэкъэ
удэшхэтэкъэ
дэшхэтэкъэ
дыдэшхэтэкъэ
фыдэшхэтэкъэ
дэшхэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэн
удэшхэн
дэшхэн
дыдэшхэн
фыдэшхэн
дэшхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнкъэ
удэшхэнкъэ
дэшхэнкъэ
дыдэшхэнкъэ
фыдэшхэнкъэ
дэшхэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэну
удэшхэну
дэшхэну
дыдэшхэну
фыдэшхэну
дэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнукъэ
удэшхэнукъэ
дэшхэнукъэ
дыдэшхэнукъэ
фыдэшхэнукъэ
дэшхэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэмэ
удэшхэмэ
дэшхэмэ
дыдэшхэмэ
фыдэшхэмэ
дэшхэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэмэ
удэмышхэмэ
дэмышхэмэ
дыдэмышхэмэ
фыдэмышхэмэ
дэмышхэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхамэ
удэшхамэ
дэшхамэ
дыдэшхамэ
фыдэшхамэ
дэшха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхамэ
удэмышхамэ
дэмышхамэ
дыдэмышхамэ
фыдэмышхамэ
мышха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъамэ
удэшхэгъамэ
дэшхэгъамэ
дыдэшхэгъамэ
фыдэшхэгъамэ
дэшхэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэгъамэ
удэмышхэгъамэ
дэмышхэгъамэ
дыдэмышхэгъамэ
фыдэмышхэгъамэ
дэмышхэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнмэ
удэшхэнмэ
дэшхэнмэ
дыдэшхэнмэ
фыдэшхэнмэ
дэшхэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнмэ
удэмышхэнмэ
дэмышхэнмэ
дыдэмышхэнмэ
фыдэмышхэнмэ
дэмышхэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнумэ
удэшхэнумэ
дэшхэнумэ
дыдэшхэнумэ
фыдэшхэнумэ
дэшхэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнумэ
удэмышхэнумэ
дэмышхэнумэ
дыдэмышхэнумэ
фыдэмышхэнумэ
дэмышхэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэтэмэ
удэшхэтэмэ
дэшхэтэмэ
дыдэшхэтэмэ
фыдэшхэтэмэ
дэшхэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэтэмэ
удэмышхэтэмэ
дэмышхэтэмэ
дыдэмышхэтэмэ
фыдэмышхэтэмэ
дэмышхэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхатэмэ
удэшхатэмэ
дэшхатэмэ
дыдэшхатэмэ
фыдэшхатэмэ
дэшха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхатэмэ
удэмышхатэмэ
дэмышхатэмэ
дыдэмышхатэмэ
фыдэмышхатэмэ
дэмышха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъатэмэ
удэшхэгъатэмэ
дэшхэгъатэмэ
дыдэшхэгъатэмэ
фыдэшхэгъатэмэ
дэшхэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэгъатэмэ
удэмышхэгъатэмэ
дэмышхэгъатэмэ
дыдэмышхэгъатэмэ
фыдэмышхэгъатэмэ
дэмышхэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнтэмэ
удэшхэнтэмэ
дэшхэнтэмэ
дыдэшхэнтэмэ
фыдэшхэнтэмэ
дэшхэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнтэмэ
удэмышхэнтэмэ
дэмышхэнтэмэ
дыдэмышхэнтэмэ
фыдэмышхэнтэмэ
дэмышхэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнутэмэ
удэшхэнутэмэ
дэшхэнутэмэ
дыдэшхэнутэмэ
фыдэшхэнутэмэ
дэшхэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнутэмэ
удэмышхэнутэмэ
дэмышхэнутэмэ
дыдэмышхэнутэмэ
фыдэмышхэнутэмэ
дэмышхэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнт
удэшхэнт
дэшхэнт
дыдэшхэнт
фыдэшхэнт
дэшхэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнтэкъым
удэшхэнтэкъым
дэшхэнтэкъым
дыдэшхэнтэкъым
фыдэшхэнтэкъым
дэшхэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнут
удэшхэнут
дэшхэнут
дыдэшхэнут
фыдэшхэнут
дэшхэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэшхэнутэкъым
удэшхэнутэкъым
дэшхэнутэкъым
дыдэшхэнутэкъым
фыдэшхэнутэкъым
дэшхэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэми
удэшхэми
дэшхэми
дыдэшхэми
фыдэшхэми
дэшхэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэми
удэмышхэми
дэмышхэми
дыдэмышхэми
фыдэмышхэми
дэмышхэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхами
удэшхами
дэшхами
дыдэшхами
фыдэшхами
дэшха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхами
удэмышхами
дэмышхами
дыдэмышхами
фыдэмышхами
дэмышха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъами
удэшхэгъами
дэшхэгъами
дыдэшхэгъами
фыдэшхэгъами
дэшхэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэгъами
удэмышхэгъами
дэмышхэгъами
дыдэмышхэгъами
фыдэмышхэгъами
дэмышхэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнми
удэшхэнми
дэшхэнми
дыдэшхэнми
фыдэшхэнми
дэшхэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнми
удэмышхэнми
дэмышхэнми
дыдэмышхэнми
фыдэмышхэнми
дэмышхэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнуми
удэшхэнуми
дэшхэнуми
дыдэшхэнуми
фыдэшхэнуми
дэшхэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнуми
удэмышхэнуми
дэмышхэнуми
дыдэмышхэнуми
фыдэмышхэнуми
дэмышхэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэтэми
удэшхэтэми
дэшхэтэми
дыдэшхэтэми
фыдэшхэтэми
дэшхэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэтэми
удэмышхэтэми
дэмышхэтэми
дыдэмышхэтэми
фыдэмышхэтэми
дэмышхэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэшхатэми
удэшхатэми
дэшхатэми
дыдэшхатэми
фыдэшхатэми
дэшха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхатэми
удэмышхатэми
дэмышхатэми
дыдэмышхатэми
фыдэмышхатэми
дэмышха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэшхэгъатэми
удэшхэгъатэми
дэшхэгъатэми
дыдэшхэгъатэми
фыдэшхэгъатэми
дэшхэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэгъатэми
удэмышхэгъатэми
дэмышхэгъатэми
дыдэмышхэгъатэми
фыдэмышхэгъатэми
дэмышхэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнтэми
удэшхэнтэми
дэшхэнтэми
дыдэшхэнтэми
фыдэшхэнтэми
дэшхэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнтэми
удэмышхэнтэми
дэмышхэнтэми
дыдэмышхэнтэми
фыдэмышхэнтэми
дэмышхэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэшхэнутэми
удэшхэнутэми
дэшхэнутэми
дыдэшхэнутэми
фыдэшхэнутэми
дэшхэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхэнутэми
удэмышхэнутэми
дэмышхэнутэми
дыдэмышхэнутэми
фыдэмышхэнутэми
дэмышхэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэшхаи
удэшхаи
дэшхаи
дыдэшхаи
фыдэшхаи
дэшхаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхаи
удэмышхаи
дэмышхаи
дыдэмышхаи
фыдэмышхаи
дэмышхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэшхащэрэт
удэшхащэрэт
дэшхащэрэт
дыдэшхащэрэт
фыдэшхащэрэт
дэшхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмышхащэрэт
удэмышхащэрэт
дэмышхащэрэт
дыдэмышхащэрэт
фыдэмышхащэрэт
дэмышхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнщ
удэшхагъэнщ
дэшхагъэнщ
дыдэшхагъэнщ
фыдэшхагъэнщ
дэшхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнкъым
удэшхагъэнкъым
дэшхагъэнкъым
дыдэшхагъэнкъым
фыдэшхагъэнкъым
дэшхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнт
удэшхагъэнт
дэшхагъэнт
дыдэшхагъэнт
фыдэшхагъэнт
дэшхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнтэкъым
удэшхагъэнтэкъым
дэшхагъэнтэкъым
дыдэшхагъэнтэкъым
фыдэшхагъэнтэкъым
дэшхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэн
удэшхагъэн
дэшхагъэн
дыдэшхагъэн
фыдэшхагъэн
дэшхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнкъэ
удэшхагъэнкъэ
дэшхагъэнкъэ
дыдэшхагъэнкъэ
фыдэшхагъэнкъэ
дэшхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнт
удэшхагъэнт
дэшхагъэнт
дыдэшхагъэнт
фыдэшхагъэнт
дэшхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнтэкъэ
удэшхагъэнтэкъэ
дэшхагъэнтэкъэ
дыдэшхагъэнтэкъэ
фыдэшхагъэнтэкъэ
дэшхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнущ
удэшхагъэнущ
дэшхагъэнущ
дыдэшхагъэнущ
фыдэшхагъэнущ
дэшхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнукъым
удэшхагъэнукъым
дэшхагъэнукъым
дыдэшхагъэнукъым
фыдэшхагъэнукъым
дэшхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнут
удэшхагъэнут
дэшхагъэнут
дыдэшхагъэнут
фыдэшхагъэнут
дэшхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнутэкъым
удэшхагъэнутэкъым
дэшхагъэнутэкъым
дыдэшхагъэнутэкъым
фыдэшхагъэнутэкъым
дэшхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэну
удэшхагъэну
дэшхагъэну
дыдэшхагъэну
фыдэшхагъэну
дэшхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнукъэ
удэшхагъэнукъэ
дэшхагъэнукъэ
дыдэшхагъэнукъэ
фыдэшхагъэнукъэ
дэшхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнут
удэшхагъэнут
дэшхагъэнут
дыдэшхагъэнут
фыдэшхагъэнут
дэшхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэшхагъэнутэкъэ
удэшхагъэнутэкъэ
дэшхагъэнутэкъэ
дыдэшхагъэнутэкъэ
фыдэшхагъэнутэкъэ
дэшхагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхэ
удэшхэ
дэшхэ
дыдэшхэ
фыдэшхэ
дэшхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэ
удэмышхэ
дэмышхэ
дыдэмышхэ
фыдэмышхэ
дэмышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшха
удэшха
дэшха
дыдэшха
фыдэшха
дэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышха
удэмышха
дэмышха
дыдэмышха
фыдэмышха
дэмышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхэгъа
удэшхэгъа
дэшхэгъа
дыдэшхэгъа
фыдэшхэгъа
дэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэгъа
удэмышхэгъа
дэмышхэгъа
дыдэмышхэгъа
фыдэмышхэгъа
дэмышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхэн
удэшхэн
дэшхэн
дыдэшхэн
фыдэшхэн
дэшхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэн
удэмышхэн
дэмышхэн
дыдэмышхэн
фыдэмышхэн
дэмышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхэну
удэшхэну
дэшхэну
дыдэшхэну
фыдэшхэну
дэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэну
удэмышхэну
дэмышхэну
дыдэмышхэну
фыдэмышхэну
дэмышхэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэшхэ
узэрыдэшхэ
зэрыдэшхэ
дызэрыдэшхэ
фызэрыдэшхэ
зэрыдэшхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмышхэ
узэрыдэмышхэ
зэрыдэмышхэ
дызэрыдэмышхэ
фызэрыдэмышхэ
мызэрыдэшхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэшха
узэрыдэшха
зэрыдэшха
дызэрыдэшха
фызэрыдэшха
зэрыдэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмышха
узэрыдэмышха
зэрыдэмышха
дызэрыдэмышха
фызэрыдэмышха
зэрыдэмышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэшхэгъа
узэрыдэшхэгъа
зэрыдэшхэгъа
дызэрыдэшхэгъа
фызэрыдэшхэгъа
зэрыдэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмышхэгъа
узэрыдэмышхэгъа
зэрыдэмышхэгъа
дызэрыдэмышхэгъа
фызэрыдэмышхэгъа
зэрыдэмышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэшхэн
узэрыдэшхэн
зэрыдэшхэн
дызэрыдэшхэн
фызэрыдэшхэн
зэрыдэшхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмышхэн
узэрыдэмышхэн
зэрыдэмышхэн
дызэрыдэмышхэн
фызэрыдэмышхэн
зэрыдэмышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэшхэну
узэрыдэшхэну
зэрыдэшхэну
дызэрыдэшхэну
фызэрыдэшхэну
зэрыдэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмышхэну
узэрыдэмышхэну
зэрыдэмышхэну
дызэрыдэмышхэну
фызэрыдэмышхэну
зэрыдэмышхэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэшхэ
ущыдэшхэ
щыдэшхэ
дыщыдэшхэ
фыщыдэшхэ
щыдэшхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмышхэ
ущыдэмышхэ
щыдэмышхэ
дыщыдэмышхэ
фыщыдэмышхэ
щыдэмышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэшха
ущыдэшха
щыдэшха
дыщыдэшха
фыщыдэшха
щыдэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмышха
ущыдэмышха
щыдэмышха
дыщыдэмышха
фыщыдэмышха
щыдэмышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэшхэгъа
ущыдэшхэгъа
щыдэшхэгъа
дыщыдэшхэгъа
фыщыдэшхэгъа
щыдэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмышхэгъа
ущыдэмышхэгъа
щыдэмышхэгъа
дыщыдэмышхэгъа
фыщыдэмышхэгъа
щыдэмышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэшхэн
ущыдэшхэн
щыдэшхэн
дыщыдэшхэн
фыщыдэшхэн
щыдэшхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмышхэн
ущыдэмышхэн
щыдэмышхэн
дыщыдэмышхэн
фыщыдэмышхэн
щыдэмышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэшхэну
ущыдэшхэну
щыдэшхэну
дыщыдэшхэну
фыщыдэшхэну
щыдэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмышхэну
ущыдэмышхэну
щыдэмышхэну
дыщыдэмышхэну
фыщыдэмышхэну
щыдэмышхэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэшхэ
уздэдэшхэ
здэдэшхэ
дыздэдэшхэ
фыздэдэшхэ
здэдэшхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмышхэ
уздэдэмышхэ
здэдэмышхэ
дыздэдэмышхэ
фыздэдэмышхэ
здэдэмышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэшха
уздэдэшха
здэдэшха
дыздэдэшха
фыздэдэшха
здэдэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмышха
уздэдэмышха
здэдэмышха
дыздэдэмышха
фыздэдэмышха
здэдэмышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэшхэгъа
уздэдэшхэгъа
здэдэшхэгъа
дыздэдэшхэгъа
фыздэдэшхэгъа
здэдэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмышхэгъа
уздэдэмышхэгъа
здэдэмышхэгъа
дыздэдэмышхэгъа
фыздэдэмышхэгъа
здэдэмышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэшхэн
уздэдэшхэн
здэдэшхэн
дыздэдэшхэн
фыздэдэшхэн
здэдэшхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмышхэн
уздэдэмышхэн
здэдэмышхэн
дыздэдэмышхэн
фыздэдэмышхэн
здэдэмышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэшхэну
уздэдэшхэну
здэдэшхэну
дыздэдэшхэну
фыздэдэшхэну
здэдэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмышхэну
уздэдэмышхэну
здэдэмышхэну
дыздэдэмышхэну
фыздэдэмышхэну
здэдэмышхэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэшхэ
ущӀыдэшхэ
щӀыдэшхэ
дыщӀыдэшхэ
фыщӀыдэшхэ
щӀыдэшхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмышхэ
ущӀыдэмышхэ
щӀыдэмышхэ
дыщӀыдэмышхэ
фыщӀыдэмышхэ
щӀыдэмышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэшха
ущӀыдэшха
щӀыдэшха
дыщӀыдэшха
фыщӀыдэшха
щӀыдэшха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмышха
ущӀыдэмышха
щӀыдэмышха
дыщӀыдэмышха
фыщӀыдэмышха
щӀыдэмышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэшхэгъа
ущӀыдэшхэгъа
щӀыдэшхэгъа
дыщӀыдэшхэгъа
фыщӀыдэшхэгъа
щӀыдэшхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмышхэгъа
ущӀыдэмышхэгъа
щӀыдэмышхэгъа
дыщӀыдэмышхэгъа
фыщӀыдэмышхэгъа
щӀыдэмышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэшхэн
ущӀыдэшхэн
щӀыдэшхэн
дыщӀыдэшхэн
фыщӀыдэшхэн
щӀыдэшхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмышхэн
ущӀыдэмышхэн
щӀыдэмышхэн
дыщӀыдэмышхэн
фыщӀыдэмышхэн
щӀыдэмышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэшхэну
ущӀыдэшхэну
щӀыдэшхэну
дыщӀыдэшхэну
фыщӀыдэшхэну
щӀыдэшхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмышхэну
ущӀыдэмышхэну
щӀыдэмышхэну
дыщӀыдэмышхэну
фыщӀыдэмышхэну
щӀыдэмышхэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхэу
удэшхэу
дэшхэу
дыдэшхэу
фыдэшхэу
дэшхэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэу
удэмышхэу
дэмышхэу
дыдэмышхэу
фыдэмышхэу
дэмышхэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэшхауэ
удэшхауэ
дэшхауэ
дыдэшхауэ
фыдэшхауэ
дэшхауэ / дэшха(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхауэ
удэмышхауэ
дэмышхауэ
дыдэмышхауэ
фыдэмышхауэ
дэмышхауэ(хэ) / дэмышха(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэшхэурэ
удэшхэурэ
дэшхэурэ
дыдэшхэурэ
фыдэшхэурэ
дэшхэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмышхэурэ
удэмышхэурэ
дэмышхэурэ
дыдэмышхэурэ
фыдэмышхэурэ
дэмышхэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдошхэ
сыдошхэ
--
сывдошхэ
садошхэ(хэ)
уэ
уздошхэ
--
удошхэ
уддошхэ
--
уадошхэ(хэ)
ар
здошхэ
бдошхэ
дошхэ
ддошхэ
вдошхэ
ядошхэ(хэ)
дэ
--
дыбдошхэ
дыдошхэ
--
дывдошхэ
дадошхэ(хэ)
фэ
фыздошхэ
--
фыдошхэ
фыддошхэ
--
фадошхэ(хэ)
ахэр
здошхэ
бдошхэ
дошхэ
ддошхэ
вдошхэ
ядошхэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[шхэрэ]
сыдэ[шхэрэ]
--
сывдэ[шхэрэ]
садэ[шхэ(хэ)рэ]
уэ
уздэ[шхэрэ]
--
удэ[шхэрэ]
уддэ[шхэрэ]
--
уадэ[шхэ(хэ)рэ]
ар
здэ[шхэрэ]
бдэ[шхэрэ]
дэ[шхэрэ]
ддэ[шхэрэ]
вдэ[шхэрэ]
ядэ[шхэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[шхэрэ]
дыдэ[шхэрэ]
--
дывдэ[шхэрэ]
дадэ[шхэ(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[шхэрэ]
--
фыбъэдэ[шхэрэ]
фыддэ[шхэрэ]
--
фадэ[шхэ(хэ)рэ]
ахэр
здэ[шхэрэ]
бдэ[шхэрэ]
дэ[шхэрэ]
ддэ[шхэрэ]
вдэ[шхэрэ]
ядэ[шхэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]э
[шх]эр
--
[шх]эхэр
Эргативнэ:
[шх]э
[шх]эм
--
[шх]эхэм
Послеложнэ:
[шх]экӀэ
[шх]эмкӀэ
[шх]эхэкӀэ
[шх]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]эуэ
[шх]эрауэ
[шх]эхэу
[шх]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]а
[шх]ар
--
[шх]ахэр
Эргативнэ:
[шх]а
[шх]ам
--
[шх]ахэм
Послеложнэ:
[шх]акӀэ
[шх]амкӀэ
[шх]ахэкӀэ
[шх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]ауэ
[шх]арауэ
[шх]ахэу
[шх]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эн
[шх]эныр
--
[шх]энхэр
Эргативнэ:
[шх]эн
[шх]эным
--
[шх]энхэм
Послеложнэ:
[шх]энкӀэ
[шх]энымкӀэ
[шх]энхэкӀэ
[шх]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[шх]эну
[шх]энырауэ
[шх]энхэу
[шх]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эну
[шх]энур
--
[шх]энухэр
Эргативнэ:
[шх]эну
[шх]энум
--
[шх]энухэм
Послеложнэ:
[шх]энукӀэ
[шх]энумкӀэ
[шх]энухэкӀэ
[шх]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]энууэ
[шх]энурауэ
[шх]энухэу
[шх]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и гъусэу шхэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэшхэн: eat together with sb
ЩӀалэм дэшхэн: eat together with the boy.
УРЫСЫБЗЭ
дэшхэн: есть вместе с кем-л.
ЩӀалэм дэшхэн: есть вместе с мальчиком.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.