АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
дэ- + [цӏэнтхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэцӏэнтхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэцӏэнтхъуэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыцӏэнтхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэн
удэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн
дыдэцӏэнтхъуэн
фыдэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэн
удэмыцӏэнтхъуэн
дэмыцӏэнтхъуэн
дыдэмыцӏэнтхъуэн
фыдэмыцӏэнтхъуэн
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэцӏантхъуэ!
фыдэцӏантхъуэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмыцӏантхъуэ!
фыдэмыцӏантхъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдрецӏантхъуэ
удрецӏантхъуэ
дрецӏантхъуэ
дыдрецӏантхъуэ
фыдрецӏантхъуэ
дрецӏантхъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыцӏантхъуэ
удремыцӏантхъуэ
дремыцӏантхъуэ
дыдремыцӏантхъуэ
фыдремыцӏантхъуэ
дремыцӏантхъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдоцӏантхъуэ(р)
удоцӏантхъуэ(р)
доцӏантхъуэ(р)
дыдоцӏантхъуэ(р)
фыдоцӏантхъуэ(р)
доцӏантхъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэркъым
удэцӏантхъуэркъым
дэцӏантхъуэркъым
дыдэцӏантхъуэркъым
фыдэцӏантхъуэркъым
дэцӏантхъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэ(р)т
удэцӏантхъуэ(р)т
дэцӏантхъуэ(р)т
дыдэцӏантхъуэ(р)т
фыдэцӏантхъуэ(р)т
дэцӏантхъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэ(р)тэкъым
удэцӏантхъуэ(р)тэкъым
дэцӏантхъуэ(р)тэкъым
дыдэцӏантхъуэ(р)тэкъым
фыдэцӏантхъуэ(р)тэкъым
дэцӏантхъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуащ
удэцӏэнтхъуащ
дэцӏэнтхъуащ
дыдэцӏэнтхъуащ
фыдэцӏэнтхъуащ
дэцӏэнтхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуакъым
удэцӏэнтхъуакъым
дэцӏэнтхъуакъым
дыдэцӏэнтхъуакъым
фыдэцӏэнтхъуакъым
дэцӏэнтхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуат
удэцӏэнтхъуат
дэцӏэнтхъуат
дыдэцӏэнтхъуат
фыдэцӏэнтхъуат
дэцӏэнтхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуатэкъым
удэцӏэнтхъуатэкъым
дэцӏэнтхъуатэкъым
дыдэцӏэнтхъуатэкъым
фыдэцӏэнтхъуатэкъым
дэцӏэнтхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъащ
удэцӏэнтхъуэгъащ
дэцӏэнтхъуэгъащ
дыдэцӏэнтхъуэгъащ
фыдэцӏэнтхъуэгъащ
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъакъым
удэцӏэнтхъуэгъакъым
дэцӏэнтхъуэгъакъым
дыдэцӏэнтхъуэгъакъым
фыдэцӏэнтхъуэгъакъым
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъат
удэцӏэнтхъуэгъат
дэцӏэнтхъуэгъат
дыдэцӏэнтхъуэгъат
фыдэцӏэнтхъуэгъат
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъатэкъым
удэцӏэнтхъуэгъатэкъым
дэцӏэнтхъуэгъатэкъым
дыдэцӏэнтхъуэгъатэкъым
фыдэцӏэнтхъуэгъатэкъым
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэщ
удэцӏантхъуэщ
дэцӏантхъуэщ
дыдэцӏантхъуэщ
фыдэцӏантхъуэщ
дэцӏантхъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэкъым
удэцӏантхъуэкъым
дэцӏантхъуэкъым
дыдэцӏантхъуэкъым
фыдэцӏантхъуэкъым
дэцӏантхъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэт
удэцӏантхъуэт
дэцӏантхъуэт
дыдэцӏантхъуэт
фыдэцӏантхъуэт
дэцӏантхъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэтэкъым
удэцӏантхъуэтэкъым
дэцӏантхъуэтэкъым
дыдэцӏантхъуэтэкъым
фыдэцӏантхъуэтэкъым
дэцӏантхъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнщ
удэцӏэнтхъуэнщ
дэцӏэнтхъуэнщ
дыдэцӏэнтхъуэнщ
фыдэцӏэнтхъуэнщ
дэцӏэнтхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнкъым
удэцӏэнтхъуэнкъым
дэцӏэнтхъуэнкъым
дыдэцӏэнтхъуэнкъым
фыдэцӏэнтхъуэнкъым
дэцӏэнтхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнущ
удэцӏэнтхъуэнущ
дэцӏэнтхъуэнущ
дыдэцӏэнтхъуэнущ
фыдэцӏэнтхъуэнущ
дэцӏэнтхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнукъым
удэцӏэнтхъуэнукъым
дэцӏэнтхъуэнукъым
дыдэцӏэнтхъуэнукъым
фыдэцӏэнтхъуэнукъым
дэцӏэнтхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэрэ
удэцӏантхъуэрэ
дэцӏантхъуэрэ
дыдэцӏантхъуэрэ
фыдэцӏантхъуэрэ
дэцӏантхъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэркъэ
удэцӏантхъуэркъэ
дэцӏантхъуэркъэ
дыдэцӏантхъуэркъэ
фыдэцӏантхъуэркъэ
дэцӏантхъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэ(р)т
удэцӏантхъуэ(р)т
дэцӏантхъуэ(р)т
дыдэцӏантхъуэ(р)т
фыдэцӏантхъуэ(р)т
дэцӏантхъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэ(р)тэкъэ
удэцӏантхъуэ(р)тэкъэ
дэцӏантхъуэ(р)тэкъэ
дыдэцӏантхъуэ(р)тэкъэ
фыдэцӏантхъуэ(р)тэкъэ
дэцӏантхъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуа
удэцӏэнтхъуа
дэцӏэнтхъуа
дыдэцӏэнтхъуа
фыдэцӏэнтхъуа
дэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуакъэ
удэцӏэнтхъуакъэ
дэцӏэнтхъуакъэ
дыдэцӏэнтхъуакъэ
фыдэцӏэнтхъуакъэ
дэцӏэнтхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуат
удэцӏэнтхъуат
дэцӏэнтхъуат
дыдэцӏэнтхъуат
фыдэцӏэнтхъуат
дэцӏэнтхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуатэкъэ
удэцӏэнтхъуатэкъэ
дэцӏэнтхъуатэкъэ
дыдэцӏэнтхъуатэкъэ
фыдэцӏэнтхъуатэкъэ
дэцӏэнтхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъа
удэцӏэнтхъуэгъа
дэцӏэнтхъуэгъа
дыдэцӏэнтхъуэгъа
фыдэцӏэнтхъуэгъа
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъакъэ
удэцӏэнтхъуэгъакъэ
дэцӏэнтхъуэгъакъэ
дыдэцӏэнтхъуэгъакъэ
фыдэцӏэнтхъуэгъакъэ
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъат
удэцӏэнтхъуэгъат
дэцӏэнтхъуэгъат
дыдэцӏэнтхъуэгъат
фыдэцӏэнтхъуэгъат
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъатэкъэ
удэцӏэнтхъуэгъатэкъэ
дэцӏэнтхъуэгъатэкъэ
дыдэцӏэнтхъуэгъатэкъэ
фыдэцӏэнтхъуэгъатэкъэ
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэ
удэцӏантхъуэ
дэцӏантхъуэ
дыдэцӏантхъуэ
фыдэцӏантхъуэ
дэцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэкъэ
удэцӏантхъуэкъэ
дэцӏантхъуэкъэ
дыдэцӏантхъуэкъэ
фыдэцӏантхъуэкъэ
дэцӏантхъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэт
удэцӏантхъуэт
дэцӏантхъуэт
дыдэцӏантхъуэт
фыдэцӏантхъуэт
дэцӏантхъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэтэкъэ
удэцӏантхъуэтэкъэ
дэцӏантхъуэтэкъэ
дыдэцӏантхъуэтэкъэ
фыдэцӏантхъуэтэкъэ
дэцӏантхъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэн
удэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн
дыдэцӏэнтхъуэн
фыдэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнкъэ
удэцӏэнтхъуэнкъэ
дэцӏэнтхъуэнкъэ
дыдэцӏэнтхъуэнкъэ
фыдэцӏэнтхъуэнкъэ
дэцӏэнтхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэну
удэцӏэнтхъуэну
дэцӏэнтхъуэну
дыдэцӏэнтхъуэну
фыдэцӏэнтхъуэну
дэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнукъэ
удэцӏэнтхъуэнукъэ
дэцӏэнтхъуэнукъэ
дыдэцӏэнтхъуэнукъэ
фыдэцӏэнтхъуэнукъэ
дэцӏэнтхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэмэ
удэцӏантхъуэмэ
дэцӏантхъуэмэ
дыдэцӏантхъуэмэ
фыдэцӏантхъуэмэ
дэцӏантхъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏантхъуэмэ
удэмыцӏантхъуэмэ
дэмыцӏантхъуэмэ
дыдэмыцӏантхъуэмэ
фыдэмыцӏантхъуэмэ
дэмыцӏантхъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуамэ
удэцӏэнтхъуамэ
дэцӏэнтхъуамэ
дыдэцӏэнтхъуамэ
фыдэцӏэнтхъуамэ
дэцӏэнтхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуамэ
удэмыцӏэнтхъуамэ
дэмыцӏэнтхъуамэ
дыдэмыцӏэнтхъуамэ
фыдэмыцӏэнтхъуамэ
мыцӏэнтхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъамэ
удэцӏэнтхъуэгъамэ
дэцӏэнтхъуэгъамэ
дыдэцӏэнтхъуэгъамэ
фыдэцӏэнтхъуэгъамэ
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэгъамэ
удэмыцӏэнтхъуэгъамэ
дэмыцӏэнтхъуэгъамэ
дыдэмыцӏэнтхъуэгъамэ
фыдэмыцӏэнтхъуэгъамэ
дэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнмэ
удэцӏэнтхъуэнмэ
дэцӏэнтхъуэнмэ
дыдэцӏэнтхъуэнмэ
фыдэцӏэнтхъуэнмэ
дэцӏэнтхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнмэ
удэмыцӏэнтхъуэнмэ
дэмыцӏэнтхъуэнмэ
дыдэмыцӏэнтхъуэнмэ
фыдэмыцӏэнтхъуэнмэ
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнумэ
удэцӏэнтхъуэнумэ
дэцӏэнтхъуэнумэ
дыдэцӏэнтхъуэнумэ
фыдэцӏэнтхъуэнумэ
дэцӏэнтхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнумэ
удэмыцӏэнтхъуэнумэ
дэмыцӏэнтхъуэнумэ
дыдэмыцӏэнтхъуэнумэ
фыдэмыцӏэнтхъуэнумэ
дэмыцӏэнтхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэтэмэ
удэцӏантхъуэтэмэ
дэцӏантхъуэтэмэ
дыдэцӏантхъуэтэмэ
фыдэцӏантхъуэтэмэ
дэцӏантхъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏантхъуэтэмэ
удэмыцӏантхъуэтэмэ
дэмыцӏантхъуэтэмэ
дыдэмыцӏантхъуэтэмэ
фыдэмыцӏантхъуэтэмэ
дэмыцӏантхъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуатэмэ
удэцӏэнтхъуатэмэ
дэцӏэнтхъуатэмэ
дыдэцӏэнтхъуатэмэ
фыдэцӏэнтхъуатэмэ
дэцӏэнтхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуатэмэ
удэмыцӏэнтхъуатэмэ
дэмыцӏэнтхъуатэмэ
дыдэмыцӏэнтхъуатэмэ
фыдэмыцӏэнтхъуатэмэ
дэмыцӏэнтхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъатэмэ
удэцӏэнтхъуэгъатэмэ
дэцӏэнтхъуэгъатэмэ
дыдэцӏэнтхъуэгъатэмэ
фыдэцӏэнтхъуэгъатэмэ
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэгъатэмэ
удэмыцӏэнтхъуэгъатэмэ
дэмыцӏэнтхъуэгъатэмэ
дыдэмыцӏэнтхъуэгъатэмэ
фыдэмыцӏэнтхъуэгъатэмэ
дэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнтэмэ
удэцӏэнтхъуэнтэмэ
дэцӏэнтхъуэнтэмэ
дыдэцӏэнтхъуэнтэмэ
фыдэцӏэнтхъуэнтэмэ
дэцӏэнтхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнтэмэ
удэмыцӏэнтхъуэнтэмэ
дэмыцӏэнтхъуэнтэмэ
дыдэмыцӏэнтхъуэнтэмэ
фыдэмыцӏэнтхъуэнтэмэ
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнутэмэ
удэцӏэнтхъуэнутэмэ
дэцӏэнтхъуэнутэмэ
дыдэцӏэнтхъуэнутэмэ
фыдэцӏэнтхъуэнутэмэ
дэцӏэнтхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнутэмэ
удэмыцӏэнтхъуэнутэмэ
дэмыцӏэнтхъуэнутэмэ
дыдэмыцӏэнтхъуэнутэмэ
фыдэмыцӏэнтхъуэнутэмэ
дэмыцӏэнтхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнт
удэцӏэнтхъуэнт
дэцӏэнтхъуэнт
дыдэцӏэнтхъуэнт
фыдэцӏэнтхъуэнт
дэцӏэнтхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнтэкъым
удэцӏэнтхъуэнтэкъым
дэцӏэнтхъуэнтэкъым
дыдэцӏэнтхъуэнтэкъым
фыдэцӏэнтхъуэнтэкъым
дэцӏэнтхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнут
удэцӏэнтхъуэнут
дэцӏэнтхъуэнут
дыдэцӏэнтхъуэнут
фыдэцӏэнтхъуэнут
дэцӏэнтхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнутэкъым
удэцӏэнтхъуэнутэкъым
дэцӏэнтхъуэнутэкъым
дыдэцӏэнтхъуэнутэкъым
фыдэцӏэнтхъуэнутэкъым
дэцӏэнтхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэми
удэцӏантхъуэми
дэцӏантхъуэми
дыдэцӏантхъуэми
фыдэцӏантхъуэми
дэцӏантхъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏантхъуэми
удэмыцӏантхъуэми
дэмыцӏантхъуэми
дыдэмыцӏантхъуэми
фыдэмыцӏантхъуэми
дэмыцӏантхъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуами
удэцӏэнтхъуами
дэцӏэнтхъуами
дыдэцӏэнтхъуами
фыдэцӏэнтхъуами
дэцӏэнтхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуами
удэмыцӏэнтхъуами
дэмыцӏэнтхъуами
дыдэмыцӏэнтхъуами
фыдэмыцӏэнтхъуами
дэмыцӏэнтхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъами
удэцӏэнтхъуэгъами
дэцӏэнтхъуэгъами
дыдэцӏэнтхъуэгъами
фыдэцӏэнтхъуэгъами
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэгъами
удэмыцӏэнтхъуэгъами
дэмыцӏэнтхъуэгъами
дыдэмыцӏэнтхъуэгъами
фыдэмыцӏэнтхъуэгъами
дэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнми
удэцӏэнтхъуэнми
дэцӏэнтхъуэнми
дыдэцӏэнтхъуэнми
фыдэцӏэнтхъуэнми
дэцӏэнтхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнми
удэмыцӏэнтхъуэнми
дэмыцӏэнтхъуэнми
дыдэмыцӏэнтхъуэнми
фыдэмыцӏэнтхъуэнми
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнуми
удэцӏэнтхъуэнуми
дэцӏэнтхъуэнуми
дыдэцӏэнтхъуэнуми
фыдэцӏэнтхъуэнуми
дэцӏэнтхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнуми
удэмыцӏэнтхъуэнуми
дэмыцӏэнтхъуэнуми
дыдэмыцӏэнтхъуэнуми
фыдэмыцӏэнтхъуэнуми
дэмыцӏэнтхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏантхъуэтэми
удэцӏантхъуэтэми
дэцӏантхъуэтэми
дыдэцӏантхъуэтэми
фыдэцӏантхъуэтэми
дэцӏантхъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏантхъуэтэми
удэмыцӏантхъуэтэми
дэмыцӏантхъуэтэми
дыдэмыцӏантхъуэтэми
фыдэмыцӏантхъуэтэми
дэмыцӏантхъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуатэми
удэцӏэнтхъуатэми
дэцӏэнтхъуатэми
дыдэцӏэнтхъуатэми
фыдэцӏэнтхъуатэми
дэцӏэнтхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуатэми
удэмыцӏэнтхъуатэми
дэмыцӏэнтхъуатэми
дыдэмыцӏэнтхъуатэми
фыдэмыцӏэнтхъуатэми
дэмыцӏэнтхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэгъатэми
удэцӏэнтхъуэгъатэми
дэцӏэнтхъуэгъатэми
дыдэцӏэнтхъуэгъатэми
фыдэцӏэнтхъуэгъатэми
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэгъатэми
удэмыцӏэнтхъуэгъатэми
дэмыцӏэнтхъуэгъатэми
дыдэмыцӏэнтхъуэгъатэми
фыдэмыцӏэнтхъуэгъатэми
дэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнтэми
удэцӏэнтхъуэнтэми
дэцӏэнтхъуэнтэми
дыдэцӏэнтхъуэнтэми
фыдэцӏэнтхъуэнтэми
дэцӏэнтхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнтэми
удэмыцӏэнтхъуэнтэми
дэмыцӏэнтхъуэнтэми
дыдэмыцӏэнтхъуэнтэми
фыдэмыцӏэнтхъуэнтэми
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуэнутэми
удэцӏэнтхъуэнутэми
дэцӏэнтхъуэнутэми
дыдэцӏэнтхъуэнутэми
фыдэцӏэнтхъуэнутэми
дэцӏэнтхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуэнутэми
удэмыцӏэнтхъуэнутэми
дэмыцӏэнтхъуэнутэми
дыдэмыцӏэнтхъуэнутэми
фыдэмыцӏэнтхъуэнутэми
дэмыцӏэнтхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуаи
удэцӏэнтхъуаи
дэцӏэнтхъуаи
дыдэцӏэнтхъуаи
фыдэцӏэнтхъуаи
дэцӏэнтхъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуаи
удэмыцӏэнтхъуаи
дэмыцӏэнтхъуаи
дыдэмыцӏэнтхъуаи
фыдэмыцӏэнтхъуаи
дэмыцӏэнтхъуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуащэрэт
удэцӏэнтхъуащэрэт
дэцӏэнтхъуащэрэт
дыдэцӏэнтхъуащэрэт
фыдэцӏэнтхъуащэрэт
дэцӏэнтхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыцӏэнтхъуащэрэт
удэмыцӏэнтхъуащэрэт
дэмыцӏэнтхъуащэрэт
дыдэмыцӏэнтхъуащэрэт
фыдэмыцӏэнтхъуащэрэт
дэмыцӏэнтхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнщ
удэцӏэнтхъуагъэнщ
дэцӏэнтхъуагъэнщ
дыдэцӏэнтхъуагъэнщ
фыдэцӏэнтхъуагъэнщ
дэцӏэнтхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнкъым
удэцӏэнтхъуагъэнкъым
дэцӏэнтхъуагъэнкъым
дыдэцӏэнтхъуагъэнкъым
фыдэцӏэнтхъуагъэнкъым
дэцӏэнтхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнт
удэцӏэнтхъуагъэнт
дэцӏэнтхъуагъэнт
дыдэцӏэнтхъуагъэнт
фыдэцӏэнтхъуагъэнт
дэцӏэнтхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
удэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
дэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
дыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
фыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
дэцӏэнтхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэн
удэцӏэнтхъуагъэн
дэцӏэнтхъуагъэн
дыдэцӏэнтхъуагъэн
фыдэцӏэнтхъуагъэн
дэцӏэнтхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнкъэ
удэцӏэнтхъуагъэнкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнкъэ
дыдэцӏэнтхъуагъэнкъэ
фыдэцӏэнтхъуагъэнкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнт
удэцӏэнтхъуагъэнт
дэцӏэнтхъуагъэнт
дыдэцӏэнтхъуагъэнт
фыдэцӏэнтхъуагъэнт
дэцӏэнтхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
удэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
дыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
фыдэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнущ
удэцӏэнтхъуагъэнущ
дэцӏэнтхъуагъэнущ
дыдэцӏэнтхъуагъэнущ
фыдэцӏэнтхъуагъэнущ
дэцӏэнтхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнукъым
удэцӏэнтхъуагъэнукъым
дэцӏэнтхъуагъэнукъым
дыдэцӏэнтхъуагъэнукъым
фыдэцӏэнтхъуагъэнукъым
дэцӏэнтхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнут
удэцӏэнтхъуагъэнут
дэцӏэнтхъуагъэнут
дыдэцӏэнтхъуагъэнут
фыдэцӏэнтхъуагъэнут
дэцӏэнтхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
удэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
дэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
дыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
фыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
дэцӏэнтхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэну
удэцӏэнтхъуагъэну
дэцӏэнтхъуагъэну
дыдэцӏэнтхъуагъэну
фыдэцӏэнтхъуагъэну
дэцӏэнтхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнукъэ
удэцӏэнтхъуагъэнукъэ
дэцӏэнтхъуагъэнукъэ
дыдэцӏэнтхъуагъэнукъэ
фыдэцӏэнтхъуагъэнукъэ
дэцӏэнтхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнут
удэцӏэнтхъуагъэнут
дэцӏэнтхъуагъэнут
дыдэцӏэнтхъуагъэнут
фыдэцӏэнтхъуагъэнут
дэцӏэнтхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
удэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
дыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
фыдэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
дэцӏэнтхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏантхъуэ
удэцӏантхъуэ
дэцӏантхъуэ
дыдэцӏантхъуэ
фыдэцӏантхъуэ
дэцӏантхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏантхъуэ
удэмыцӏантхъуэ
дэмыцӏантхъуэ
дыдэмыцӏантхъуэ
фыдэмыцӏантхъуэ
дэмыцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏэнтхъуа
удэцӏэнтхъуа
дэцӏэнтхъуа
дыдэцӏэнтхъуа
фыдэцӏэнтхъуа
дэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏэнтхъуа
удэмыцӏэнтхъуа
дэмыцӏэнтхъуа
дыдэмыцӏэнтхъуа
фыдэмыцӏэнтхъуа
дэмыцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏэнтхъуэгъа
удэцӏэнтхъуэгъа
дэцӏэнтхъуэгъа
дыдэцӏэнтхъуэгъа
фыдэцӏэнтхъуэгъа
дэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏэнтхъуэгъа
удэмыцӏэнтхъуэгъа
дэмыцӏэнтхъуэгъа
дыдэмыцӏэнтхъуэгъа
фыдэмыцӏэнтхъуэгъа
дэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏэнтхъуэн
удэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн
дыдэцӏэнтхъуэн
фыдэцӏэнтхъуэн
дэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏэнтхъуэн
удэмыцӏэнтхъуэн
дэмыцӏэнтхъуэн
дыдэмыцӏэнтхъуэн
фыдэмыцӏэнтхъуэн
дэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏэнтхъуэну
удэцӏэнтхъуэну
дэцӏэнтхъуэну
дыдэцӏэнтхъуэну
фыдэцӏэнтхъуэну
дэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏэнтхъуэну
удэмыцӏэнтхъуэну
дэмыцӏэнтхъуэну
дыдэмыцӏэнтхъуэну
фыдэмыцӏэнтхъуэну
дэмыцӏэнтхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэцӏантхъуэ
узэрыдэцӏантхъуэ
зэрыдэцӏантхъуэ
дызэрыдэцӏантхъуэ
фызэрыдэцӏантхъуэ
зэрыдэцӏантхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыцӏантхъуэ
узэрыдэмыцӏантхъуэ
зэрыдэмыцӏантхъуэ
дызэрыдэмыцӏантхъуэ
фызэрыдэмыцӏантхъуэ
зэрыдэмыцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэцӏэнтхъуа
узэрыдэцӏэнтхъуа
зэрыдэцӏэнтхъуа
дызэрыдэцӏэнтхъуа
фызэрыдэцӏэнтхъуа
зэрыдэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыцӏэнтхъуа
узэрыдэмыцӏэнтхъуа
зэрыдэмыцӏэнтхъуа
дызэрыдэмыцӏэнтхъуа
фызэрыдэмыцӏэнтхъуа
зэрыдэмыцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэцӏэнтхъуэгъа
узэрыдэцӏэнтхъуэгъа
зэрыдэцӏэнтхъуэгъа
дызэрыдэцӏэнтхъуэгъа
фызэрыдэцӏэнтхъуэгъа
зэрыдэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа
узэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа
зэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа
дызэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа
фызэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа
зэрыдэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэцӏэнтхъуэн
узэрыдэцӏэнтхъуэн
зэрыдэцӏэнтхъуэн
дызэрыдэцӏэнтхъуэн
фызэрыдэцӏэнтхъуэн
зэрыдэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыцӏэнтхъуэн
узэрыдэмыцӏэнтхъуэн
зэрыдэмыцӏэнтхъуэн
дызэрыдэмыцӏэнтхъуэн
фызэрыдэмыцӏэнтхъуэн
зэрыдэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэцӏэнтхъуэну
узэрыдэцӏэнтхъуэну
зэрыдэцӏэнтхъуэну
дызэрыдэцӏэнтхъуэну
фызэрыдэцӏэнтхъуэну
зэрыдэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыцӏэнтхъуэну
узэрыдэмыцӏэнтхъуэну
зэрыдэмыцӏэнтхъуэну
дызэрыдэмыцӏэнтхъуэну
фызэрыдэмыцӏэнтхъуэну
зэрыдэмыцӏэнтхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэцӏантхъуэ
ущыдэцӏантхъуэ
щыдэцӏантхъуэ
дыщыдэцӏантхъуэ
фыщыдэцӏантхъуэ
щыдэцӏантхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыцӏантхъуэ
ущыдэмыцӏантхъуэ
щыдэмыцӏантхъуэ
дыщыдэмыцӏантхъуэ
фыщыдэмыцӏантхъуэ
щыдэмыцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэцӏэнтхъуа
ущыдэцӏэнтхъуа
щыдэцӏэнтхъуа
дыщыдэцӏэнтхъуа
фыщыдэцӏэнтхъуа
щыдэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыцӏэнтхъуа
ущыдэмыцӏэнтхъуа
щыдэмыцӏэнтхъуа
дыщыдэмыцӏэнтхъуа
фыщыдэмыцӏэнтхъуа
щыдэмыцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэцӏэнтхъуэгъа
ущыдэцӏэнтхъуэгъа
щыдэцӏэнтхъуэгъа
дыщыдэцӏэнтхъуэгъа
фыщыдэцӏэнтхъуэгъа
щыдэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыцӏэнтхъуэгъа
ущыдэмыцӏэнтхъуэгъа
щыдэмыцӏэнтхъуэгъа
дыщыдэмыцӏэнтхъуэгъа
фыщыдэмыцӏэнтхъуэгъа
щыдэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэцӏэнтхъуэн
ущыдэцӏэнтхъуэн
щыдэцӏэнтхъуэн
дыщыдэцӏэнтхъуэн
фыщыдэцӏэнтхъуэн
щыдэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыцӏэнтхъуэн
ущыдэмыцӏэнтхъуэн
щыдэмыцӏэнтхъуэн
дыщыдэмыцӏэнтхъуэн
фыщыдэмыцӏэнтхъуэн
щыдэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэцӏэнтхъуэну
ущыдэцӏэнтхъуэну
щыдэцӏэнтхъуэну
дыщыдэцӏэнтхъуэну
фыщыдэцӏэнтхъуэну
щыдэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыцӏэнтхъуэну
ущыдэмыцӏэнтхъуэну
щыдэмыцӏэнтхъуэну
дыщыдэмыцӏэнтхъуэну
фыщыдэмыцӏэнтхъуэну
щыдэмыцӏэнтхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэцӏантхъуэ
уздэдэцӏантхъуэ
здэдэцӏантхъуэ
дыздэдэцӏантхъуэ
фыздэдэцӏантхъуэ
здэдэцӏантхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыцӏантхъуэ
уздэдэмыцӏантхъуэ
здэдэмыцӏантхъуэ
дыздэдэмыцӏантхъуэ
фыздэдэмыцӏантхъуэ
здэдэмыцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэцӏэнтхъуа
уздэдэцӏэнтхъуа
здэдэцӏэнтхъуа
дыздэдэцӏэнтхъуа
фыздэдэцӏэнтхъуа
здэдэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыцӏэнтхъуа
уздэдэмыцӏэнтхъуа
здэдэмыцӏэнтхъуа
дыздэдэмыцӏэнтхъуа
фыздэдэмыцӏэнтхъуа
здэдэмыцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэцӏэнтхъуэгъа
уздэдэцӏэнтхъуэгъа
здэдэцӏэнтхъуэгъа
дыздэдэцӏэнтхъуэгъа
фыздэдэцӏэнтхъуэгъа
здэдэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыцӏэнтхъуэгъа
уздэдэмыцӏэнтхъуэгъа
здэдэмыцӏэнтхъуэгъа
дыздэдэмыцӏэнтхъуэгъа
фыздэдэмыцӏэнтхъуэгъа
здэдэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэцӏэнтхъуэн
уздэдэцӏэнтхъуэн
здэдэцӏэнтхъуэн
дыздэдэцӏэнтхъуэн
фыздэдэцӏэнтхъуэн
здэдэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыцӏэнтхъуэн
уздэдэмыцӏэнтхъуэн
здэдэмыцӏэнтхъуэн
дыздэдэмыцӏэнтхъуэн
фыздэдэмыцӏэнтхъуэн
здэдэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэцӏэнтхъуэну
уздэдэцӏэнтхъуэну
здэдэцӏэнтхъуэну
дыздэдэцӏэнтхъуэну
фыздэдэцӏэнтхъуэну
здэдэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыцӏэнтхъуэну
уздэдэмыцӏэнтхъуэну
здэдэмыцӏэнтхъуэну
дыздэдэмыцӏэнтхъуэну
фыздэдэмыцӏэнтхъуэну
здэдэмыцӏэнтхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэцӏантхъуэ
ущӀыдэцӏантхъуэ
щӀыдэцӏантхъуэ
дыщӀыдэцӏантхъуэ
фыщӀыдэцӏантхъуэ
щӀыдэцӏантхъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыцӏантхъуэ
ущӀыдэмыцӏантхъуэ
щӀыдэмыцӏантхъуэ
дыщӀыдэмыцӏантхъуэ
фыщӀыдэмыцӏантхъуэ
щӀыдэмыцӏантхъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэцӏэнтхъуа
ущӀыдэцӏэнтхъуа
щӀыдэцӏэнтхъуа
дыщӀыдэцӏэнтхъуа
фыщӀыдэцӏэнтхъуа
щӀыдэцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыцӏэнтхъуа
ущӀыдэмыцӏэнтхъуа
щӀыдэмыцӏэнтхъуа
дыщӀыдэмыцӏэнтхъуа
фыщӀыдэмыцӏэнтхъуа
щӀыдэмыцӏэнтхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэцӏэнтхъуэгъа
ущӀыдэцӏэнтхъуэгъа
щӀыдэцӏэнтхъуэгъа
дыщӀыдэцӏэнтхъуэгъа
фыщӀыдэцӏэнтхъуэгъа
щӀыдэцӏэнтхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа
ущӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа
щӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа
дыщӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа
фыщӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа
щӀыдэмыцӏэнтхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэцӏэнтхъуэн
ущӀыдэцӏэнтхъуэн
щӀыдэцӏэнтхъуэн
дыщӀыдэцӏэнтхъуэн
фыщӀыдэцӏэнтхъуэн
щӀыдэцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыцӏэнтхъуэн
ущӀыдэмыцӏэнтхъуэн
щӀыдэмыцӏэнтхъуэн
дыщӀыдэмыцӏэнтхъуэн
фыщӀыдэмыцӏэнтхъуэн
щӀыдэмыцӏэнтхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэцӏэнтхъуэну
ущӀыдэцӏэнтхъуэну
щӀыдэцӏэнтхъуэну
дыщӀыдэцӏэнтхъуэну
фыщӀыдэцӏэнтхъуэну
щӀыдэцӏэнтхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыцӏэнтхъуэну
ущӀыдэмыцӏэнтхъуэну
щӀыдэмыцӏэнтхъуэну
дыщӀыдэмыцӏэнтхъуэну
фыщӀыдэмыцӏэнтхъуэну
щӀыдэмыцӏэнтхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏантхъуэу
удэцӏантхъуэу
дэцӏантхъуэу
дыдэцӏантхъуэу
фыдэцӏантхъуэу
дэцӏантхъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏантхъуэу
удэмыцӏантхъуэу
дэмыцӏантхъуэу
дыдэмыцӏантхъуэу
фыдэмыцӏантхъуэу
дэмыцӏантхъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэцӏэнтхъуауэ
удэцӏэнтхъуауэ
дэцӏэнтхъуауэ
дыдэцӏэнтхъуауэ
фыдэцӏэнтхъуауэ
дэцӏэнтхъуауэ / дэцӏэнтхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏэнтхъуауэ
удэмыцӏэнтхъуауэ
дэмыцӏэнтхъуауэ
дыдэмыцӏэнтхъуауэ
фыдэмыцӏэнтхъуауэ
дэмыцӏэнтхъуауэ(хэ) / дэмыцӏэнтхъуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэцӏантхъуэурэ
удэцӏантхъуэурэ
дэцӏантхъуэурэ
дыдэцӏантхъуэурэ
фыдэцӏантхъуэурэ
дэцӏантхъуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмыцӏантхъуэурэ
удэмыцӏантхъуэурэ
дэмыцӏантхъуэурэ
дыдэмыцӏантхъуэурэ
фыдэмыцӏантхъуэурэ
дэмыцӏантхъуэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдоцӏантхъуэ
сыдоцӏантхъуэ
--
сывдоцӏантхъуэ
садоцӏантхъуэ(хэ)
уэ
уздоцӏантхъуэ
--
удоцӏантхъуэ
уддоцӏантхъуэ
--
уадоцӏантхъуэ(хэ)
ар
здоцӏантхъуэ
бдоцӏантхъуэ
доцӏантхъуэ
ддоцӏантхъуэ
вдоцӏантхъуэ
ядоцӏантхъуэ(хэ)
дэ
--
дыбдоцӏантхъуэ
дыдоцӏантхъуэ
--
дывдоцӏантхъуэ
дадоцӏантхъуэ(хэ)
фэ
фыздоцӏантхъуэ
--
фыдоцӏантхъуэ
фыддоцӏантхъуэ
--
фадоцӏантхъуэ(хэ)
ахэр
здоцӏантхъуэ
бдоцӏантхъуэ
доцӏантхъуэ
ддоцӏантхъуэ
вдоцӏантхъуэ
ядоцӏантхъуэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[цӏантхъуэрэ]
сыдэ[цӏантхъуэрэ]
--
сывдэ[цӏантхъуэрэ]
садэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
уэ
уздэ[цӏантхъуэрэ]
--
удэ[цӏантхъуэрэ]
уддэ[цӏантхъуэрэ]
--
уадэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
ар
здэ[цӏантхъуэрэ]
бдэ[цӏантхъуэрэ]
дэ[цӏантхъуэрэ]
ддэ[цӏантхъуэрэ]
вдэ[цӏантхъуэрэ]
ядэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[цӏантхъуэрэ]
дыдэ[цӏантхъуэрэ]
--
дывдэ[цӏантхъуэрэ]
дадэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[цӏантхъуэрэ]
--
фыбъэдэ[цӏантхъуэрэ]
фыддэ[цӏантхъуэрэ]
--
фадэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
ахэр
здэ[цӏантхъуэрэ]
бдэ[цӏантхъуэрэ]
дэ[цӏантхъуэрэ]
ддэ[цӏантхъуэрэ]
вдэ[цӏантхъуэрэ]
ядэ[цӏантхъуэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[цӏантхъу]э
[цӏантхъу]эр
--
[цӏантхъу]эхэр
Эргативнэ:
[цӏантхъу]э
[цӏантхъу]эм
--
[цӏантхъу]эхэм
Послеложнэ:
[цӏантхъу]экӀэ
[цӏантхъу]эмкӀэ
[цӏантхъу]эхэкӀэ
[цӏантхъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[цӏантхъу]эуэ
[цӏантхъу]эрауэ
[цӏантхъу]эхэу
[цӏантхъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[цӏэнтхъу]а
[цӏэнтхъу]ар
--
[цӏэнтхъу]ахэр
Эргативнэ:
[цӏэнтхъу]а
[цӏэнтхъу]ам
--
[цӏэнтхъу]ахэм
Послеложнэ:
[цӏэнтхъу]акӀэ
[цӏэнтхъу]амкӀэ
[цӏэнтхъу]ахэкӀэ
[цӏэнтхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[цӏэнтхъу]ауэ
[цӏэнтхъу]арауэ
[цӏэнтхъу]ахэу
[цӏэнтхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[цӏэнтхъу]эн
[цӏэнтхъу]эныр
--
[цӏэнтхъу]энхэр
Эргативнэ:
[цӏэнтхъу]эн
[цӏэнтхъу]эным
--
[цӏэнтхъу]энхэм
Послеложнэ:
[цӏэнтхъу]энкӀэ
[цӏэнтхъу]энымкӀэ
[цӏэнтхъу]энхэкӀэ
[цӏэнтхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[цӏэнтхъу]эну
[цӏэнтхъу]энырауэ
[цӏэнтхъу]энхэу
[цӏэнтхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[цӏэнтхъу]эну
[цӏэнтхъу]энур
--
[цӏэнтхъу]энухэр
Эргативнэ:
[цӏэнтхъу]эну
[цӏэнтхъу]энум
--
[цӏэнтхъу]энухэм
Послеложнэ:
[цӏэнтхъу]энукӀэ
[цӏэнтхъу]энумкӀэ
[цӏэнтхъу]энухэкӀэ
[цӏэнтхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[цӏэнтхъу]энууэ
[цӏэнтхъу]энурауэ
[цӏэнтхъу]энухэу
[цӏэнтхъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Щантхъуэу, къуэ, плӀанэпэ сыт хуэдэхэм къыщыхутэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ПлӀанэпэм дэцӀэнтхъуэн.
Къуэм дэцӀэнтхъуэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэцӏэнтхъуэн: slide down swh (for example, into a ditch)
ПлӀанэпэм дэцӀэнтхъуэн: slide down into the corner.
Къуэм дэцӀэнтхъуэн: slide down into a ravine.
УРЫСЫБЗЭ
дэцӏэнтхъуэн: соскользнуть куда-л. вниз (напр. в канаву)
ПлӀанэпэм дэцӀэнтхъуэн: соскользнуть вниз в угол.
Къуэм дэцӀэнтхъуэн: соскользнуть вниз в овраг.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.