АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "дэудэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэудэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыудэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэзудэн
дэбудэн
диудэн
дэдудэн
дэвудэн
даудэн
щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэн
думыудэн
димыудэн
дэдмыудэн
дэвмыудэн
дамыудэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэудэ!
дэвудэ!
щымыӀэныгъэ:
думыудэ!
дэвмыудэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыдреудэ
удреудэ
дреудэ
дыдреудэ
фыдреудэ
дреудэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыудэ
удремыудэ
дремыудэ
дыдремыудэ
фыдремыудэ
дремыудэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дызоудэ(р)
дыбоудэ(р)
деудэ(р)
дыдоудэ(р)
дывоудэ(р)
даудэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэркъым
дэбудэркъым
диудэркъым
дэдудэркъым
дэвудэркъым
даудэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудэрт
дэбудэрт
диудэрт
дэдудэрт
дэвудэрт
даудэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудэртэкъым
дэбудэртэкъым
диудэртэкъым
дэдудэртэкъым
дэвудэртэкъым
даудэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудащ
дэбудащ
диудащ
дэдудащ
дэвудащ
даудащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудакъым
дэбудакъым
диудакъым
дэдудакъым
дэвудакъым
даудакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудат
дэбудат
диудат
дэдудат
дэвудат
даудат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудатэкъым
дэбудатэкъым
диудатэкъым
дэдудатэкъым
дэвудатэкъым
даудатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэгъащ
дэбудэгъащ
диудэгъащ
дэдудэгъащ
дэвудэгъащ
даудэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэгъакъым
дэбудэгъакъым
диудэгъакъым
дэдудэгъакъым
дэвудэгъакъым
даудэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэгъат
дэбудэгъат
диудэгъат
дэдудэгъат
дэвудэгъат
даудэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэгъатэкъым
дэбудэгъатэкъым
диудэгъатэкъым
дэдудэгъатэкъым
дэвудэгъатэкъым
даудэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэзудэщ
дэбудэщ
диудэщ
дэдудэщ
дэвудэщ
даудэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэзудэкъым
дэбудэкъым
диудэкъым
дэдудэкъым
дэвудэкъым
даудэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэзудэт
дэбудэт
диудэт
дэдудэт
дэвудэт
даудэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэзудэтэкъым
дэбудэтэкъым
диудэтэкъым
дэдудэтэкъым
дэвудэтэкъым
даудэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнщ
дэбудэнщ
диудэнщ
дэдудэнщ
дэвудэнщ
даудэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнкъым
дэбудэнкъым
диудэнкъым
дэдудэнкъым
дэвудэнкъым
даудэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнущ
дэбудэнущ
диудэнущ
дэдудэнущ
дэвудэнущ
даудэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнукъым
дэбудэнукъым
диудэнукъым
дэдудэнукъым
дэвудэнукъым
даудэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэрэ
дэбудэрэ
диудэрэ
дэдудэрэ
дэвудэрэ
даудэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэркъэ
дэбудэркъэ
диудэркъэ
дэдудэркъэ
дэвудэркъэ
даудэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудэрт
дэбудэрт
диудэрт
дэдудэрт
дэвудэрт
даудэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудэртэкъэ
дэбудэртэкъэ
диудэртэкъэ
дэдудэртэкъэ
дэвудэртэкъэ
даудэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзуда
дэбуда
диуда
дэдуда
дэвуда
дауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудакъэ
дэбудакъэ
диудакъэ
дэдудакъэ
дэвудакъэ
даудакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудат
дэбудат
диудат
дэдудат
дэвудат
даудат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудатэкъэ
дэбудатэкъэ
диудатэкъэ
дэдудатэкъэ
дэвудатэкъэ
даудатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэгъа
дэбудэгъа
диудэгъа
дэдудэгъа
дэвудэгъа
даудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
дэзудэгъакъэ
дэбудэгъакъэ
диудэгъакъэ
дэдудэгъакъэ
дэвудэгъакъэ
даудэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэгъат
дэбудэгъат
диудэгъат
дэдудэгъат
дэвудэгъат
даудэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзудэгъатэкъэ
дэбудэгъатэкъэ
диудэгъатэкъэ
дэдудэгъатэкъэ
дэвудэгъатэкъэ
даудэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэзудэ
дэбудэ
диудэ
дэдудэ
дэвудэ
даудэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэзудэкъэ
дэбудэкъэ
диудэкъэ
дэдудэкъэ
дэвудэкъэ
даудэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэзудэт
дэбудэт
диудэт
дэдудэт
дэвудэт
даудэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэзудэтэкъэ
дэбудэтэкъэ
диудэтэкъэ
дэдудэтэкъэ
дэвудэтэкъэ
даудэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэн
дэбудэн
диудэн
дэдудэн
дэвудэн
даудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнкъэ
дэбудэнкъэ
диудэнкъэ
дэдудэнкъэ
дэвудэнкъэ
даудэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэну
дэбудэну
диудэну
дэдудэну
дэвудэну
даудэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнукъэ
дэбудэнукъэ
диудэнукъэ
дэдудэнукъэ
дэвудэнукъэ
даудэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэмэ
дэбудэмэ
диудэмэ
дэдудэмэ
дэвудэмэ
даудэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэмэ
думыудэмэ
димыудэмэ
дэдмыудэмэ
дэвмыудэмэ
дамыудэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудамэ
дэбудамэ
диудамэ
дэдудамэ
дэвудамэ
даудамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудамэ
думыудамэ
димыудамэ
дэдмыудамэ
дэвмыудамэ
дамыудамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэзудэгъамэ
дэбудэгъамэ
диудэгъамэ
дэдудэгъамэ
дэвудэгъамэ
даудэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэгъамэ
думыудэгъамэ
димыудэгъамэ
дэдмыудэгъамэ
дэвмыудэгъамэ
дамыудэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнмэ
дэбудэнмэ
диудэнмэ
дэдудэнмэ
дэвудэнмэ
даудэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнмэ
думыудэнмэ
димыудэнмэ
дэдмыудэнмэ
дэвмыудэнмэ
дамыудэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнумэ
дэбудэнумэ
диудэнумэ
дэдудэнумэ
дэвудэнумэ
даудэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнумэ
думыудэнумэ
димыудэнумэ
дэдмыудэнумэ
дэвмыудэнумэ
дамыудэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэтэмэ
дэбудэтэмэ
диудэтэмэ
дэдудэтэмэ
дэвудэтэмэ
даудэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэтэмэ
думыудэтэмэ
димыудэтэмэ
дэдмыудэтэмэ
дэвмыудэтэмэ
дамыудэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудатэмэ
дэбудатэмэ
диудатэмэ
дэдудатэмэ
дэвудатэмэ
даудатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудатэмэ
думыудатэмэ
димыудатэмэ
дэдмыудатэмэ
дэвмыудатэмэ
дамыудатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэзудэгъатэмэ
дэбудэгъатэмэ
диудэгъатэмэ
дэдудэгъатэмэ
дэвудэгъатэмэ
даудэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэгъатэмэ
думыудэгъатэмэ
димыудэгъатэмэ
дэдмыудэгъатэмэ
дэвмыудэгъатэмэ
дамыудэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнтэмэ
дэбудэнтэмэ
диудэнтэмэ
дэдудэнтэмэ
дэвудэнтэмэ
даудэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнтэмэ
думыудэнтэмэ
димыудэнтэмэ
дэдмыудэнтэмэ
дэвмыудэнтэмэ
дамыудэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнутэмэ
дэбудэнутэмэ
диудэнутэмэ
дэдудэнутэмэ
дэвудэнутэмэ
даудэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнутэмэ
думыудэнутэмэ
димыудэнутэмэ
дэдмыудэнутэмэ
дэвмыудэнутэмэ
дамыудэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнт
дэбудэнт
диудэнт
дэдудэнт
дэвудэнт
даудэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнтэкъым
дэбудэнтэкъым
диудэнтэкъым
дэдудэнтэкъым
дэвудэнтэкъым
даудэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнут
дэбудэнут
диудэнут
дэдудэнут
дэвудэнут
даудэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзудэнутэкъым
дэбудэнутэкъым
диудэнутэкъым
дэдудэнутэкъым
дэвудэнутэкъым
даудэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэми
дэбудэми
диудэми
дэдудэми
дэвудэми
даудэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэми
думыудэми
димыудэми
дэдмыудэми
дэвмыудэми
дамыудэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудами
дэбудами
диудами
дэдудами
дэвудами
даудами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудами
думыудами
димыудами
дэдмыудами
дэвмыудами
дамыудами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэзудэгъами
дэбудэгъами
диудэгъами
дэдудэгъами
дэвудэгъами
даудэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэгъами
думыудэгъами
димыудэгъами
дэдмыудэгъами
дэвмыудэгъами
дамыудэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнми
дэбудэнми
диудэнми
дэдудэнми
дэвудэнми
даудэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнми
думыудэнми
димыудэнми
дэдмыудэнми
дэвмыудэнми
дамыудэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнуми
дэбудэнуми
диудэнуми
дэдудэнуми
дэвудэнуми
даудэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнуми
думыудэнуми
димыудэнуми
дэдмыудэнуми
дэвмыудэнуми
дамыудэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэтэми
дэбудэтэми
диудэтэми
дэдудэтэми
дэвудэтэми
даудэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэтэми
думыудэтэми
димыудэтэми
дэдмыудэтэми
дэвмыудэтэми
дамыудэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэзудатэми
дэбудатэми
диудатэми
дэдудатэми
дэвудатэми
даудатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудатэми
думыудатэми
димыудатэми
дэдмыудатэми
дэвмыудатэми
дамыудатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэзудэгъатэми
дэбудэгъатэми
диудэгъатэми
дэдудэгъатэми
дэвудэгъатэми
даудэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэгъатэми
думыудэгъатэми
димыудэгъатэми
дэдмыудэгъатэми
дэвмыудэгъатэми
дамыудэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнтэми
дэбудэнтэми
диудэнтэми
дэдудэнтэми
дэвудэнтэми
даудэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнтэми
думыудэнтэми
димыудэнтэми
дэдмыудэнтэми
дэвмыудэнтэми
дамыудэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэзудэнутэми
дэбудэнутэми
диудэнутэми
дэдудэнутэми
дэвудэнутэми
даудэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыудэнутэми
думыудэнутэми
димыудэнутэми
дэдмыудэнутэми
дэвмыудэнутэми
дамыудэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэзудаи
дэбудаи
диудаи
дэдудаи
дэвудаи
даудаи
щымыӀэныгъэ:
дэзмыудаи
думыудаи
димыудаи
дэдмыудаи
дэвмыудаи
дамыудаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэзудащэрэт
дэбудащэрэт
диудащэрэт
дэдудащэрэт
дэвудащэрэт
даудащэрэт
щымыӀэныгъэ:
дэзмыудащэрэт
думыудащэрэт
димыудащэрэт
дэдмыудащэрэт
дэвмыудащэрэт
дамыудащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнщ
дэбудагъэнщ
диудагъэнщ
дэдудагъэнщ
дэвудагъэнщ
даудагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнкъым
дэбудагъэнкъым
диудагъэнкъым
дэдудагъэнкъым
дэвудагъэнкъым
даудагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнт
дэбудагъэнт
диудагъэнт
дэдудагъэнт
дэвудагъэнт
даудагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнтэкъым
дэбудагъэнтэкъым
диудагъэнтэкъым
дэдудагъэнтэкъым
дэвудагъэнтэкъым
даудагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэн
дэбудагъэн
диудагъэн
дэдудагъэн
дэвудагъэн
даудагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнкъэ
дэбудагъэнкъэ
диудагъэнкъэ
дэдудагъэнкъэ
дэвудагъэнкъэ
даудагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнт
дэбудагъэнт
диудагъэнт
дэдудагъэнт
дэвудагъэнт
даудагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнтэкъэ
дэбудагъэнтэкъэ
диудагъэнтэкъэ
дэдудагъэнтэкъэ
дэвудагъэнтэкъэ
даудагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнущ
дэбудагъэнущ
диудагъэнущ
дэдудагъэнущ
дэвудагъэнущ
даудагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнукъым
дэбудагъэнукъым
диудагъэнукъым
дэдудагъэнукъым
дэвудагъэнукъым
даудагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнут
дэбудагъэнут
диудагъэнут
дэдудагъэнут
дэвудагъэнут
даудагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнутэкъым
дэбудагъэнутэкъым
диудагъэнутэкъым
дэдудагъэнутэкъым
дэвудагъэнутэкъым
даудагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэну
дэбудагъэну
диудагъэну
дэдудагъэну
дэвудагъэну
даудагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнукъэ
дэбудагъэнукъэ
диудагъэнукъэ
дэдудагъэнукъэ
дэвудагъэнукъэ
даудагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэзудагъэнут
дэбудагъэнут
диудагъэнут
дэдудагъэнут
дэвудагъэнут
даудагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэзудагъэнутэкъэ
дэбудагъэнутэкъэ
диудагъэнутэкъэ
дэдудагъэнутэкъэ
дэвудагъэнутэкъэ
даудагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзыудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыуда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыудэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыудэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыудэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзудэ
дэбудэ
диудэ
дэдудэ
дэвудэ
даудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэ
думыудэ
димыудэ
дэдмыудэ
дэвмыудэ
дамыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзуда
дэбуда
диуда
дэдуда
дэвуда
дауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыуда
думыуда
димыуда
дэдмыуда
дэвмыуда
дамыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзудэгъа
дэбудэгъа
диудэгъа
дэдудэгъа
дэвудэгъа
даудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэгъа
думыудэгъа
димыудэгъа
дэдмыудэгъа
дэвмыудэгъа
дамыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзудэн
дэбудэн
диудэн
дэдудэн
дэвудэн
даудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэн
думыудэн
димыудэн
дэдмыудэн
дэвмыудэн
дамыудэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзудэну
дэбудэну
диудэну
дэдудэну
дэвудэну
даудэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэну
думыудэну
димыудэну
дэдмыудэну
дэвмыудэну
дамыудэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэуда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыудэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэудэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыудэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэзудэ
зэрыдэбудэ
зэрыдиудэ
зэрыдэдудэ
зэрыдэвудэ
зэрыдаудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыудэ
зэрыдумыудэ
зэрыдимыудэ
зэрыдэдмыудэ
зэрыдэвмыудэ
зэрыдамыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэзуда
зэрыдэбуда
зэрыдиуда
зэрыдэдуда
зэрыдэвуда
зэрыдауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыуда
зэрыдумыуда
зэрыдимыуда
зэрыдэдмыуда
зэрыдэвмыуда
зэрамыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэзудэгъа
зэрыдэбудэгъа
зэрыдиудэгъа
зэрыдэдудэгъа
зэрыдэвудэгъа
зэрыдаудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыудэгъа
зэрыдумыудэгъа
зэрыдимыудэгъа
зэрыдэдмыудэгъа
зэрыдэвмыудэгъа
зэрыдамыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэзудэн
зэрыдэбудэн
зэрыдиудэн
зэрыдэдудэн
зэрыдэвудэн
зэрыдаудэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыудэн
зэрыдумыудэн
зэрыдимыудэн
зэрыдэдмыудэн
зэрыдэвмыудэн
зэрыдамыудэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэзудэну
зэрыдэбудэну
зэрыдиудэну
зэрыдэдудэну
зэрыдэвудэну
зэрыдаудэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыудэну
зэрыдумыудэну
зэрыдимыудэну
зэрыдэдмыудэну
зэрыдэвмыудэну
зэрыдамыудэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыдэзудэ
щыдэбудэ
щыдиудэ
щыдэдудэ
щыдэвудэ
щыдаудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыудэ
щыдумыудэ
щыдимыудэ
щыдэдмыудэ
щыдэвмыудэ
щыдамыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэзуда
щыдэбуда
щыдиуда
щыдэдуда
щыдэвуда
щыдауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыуда
щыдумыуда
щыдимыуда
щыдэдмыуда
щыдэвмыуда
щыдамыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэзудэгъа
щыдэбудэгъа
щыдиудэгъа
щыдэдудэгъа
щыдэвудэгъа
щыдаудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыудэгъа
щыдумыудэгъа
щыдимыудэгъа
щыдэдмыудэгъа
щыдэвмыудэгъа
щыдамыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэзудэн
щыдэбудэн
щыдиудэн
щыдэдудэн
щыдэвудэн
щыдаудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыудэн
щыдумыудэн
щыдимыудэн
щыдэдмыудэн
щыдэвмыудэн
щыдамыудэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэзудэну
щыдэбудэну
щыдиудэну
щыдэдудэну
щыдэвудэну
щыдаудэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыудэну
щыдумыудэну
щыдимыудэну
щыдэдмыудэну
щыдэвмыудэну
щыдамыудэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэдэзудэ
здэдэбудэ
здэдиудэ
здэдэдудэ
здэдэвудэ
здэдаудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыудэ
здэдумыудэ
здэдимыудэ
здэдэдмыудэ
здэдэвмыудэ
здэдамыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэзуда
здэдэбуда
здэдиуда
здэдэдуда
здэдэвуда
здэдауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыуда
здэдумыуда
здэдимыуда
здэдэдмыуда
здэдэвмыуда
здэдамыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэзудэгъа
здэдэбудэгъа
здэдиудэгъа
здэдэдудэгъа
здэдэвудэгъа
здэдаудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмыудэгъа
здэдумыудэгъа
здэдимыудэгъа
здэдэдмыудэгъа
здэдэвмыудэгъа
здэдамыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэзудэн
здэдэбудэн
здэдиудэн
здэдэдудэн
здэдэвудэн
здэдаудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыудэн
здэдумыудэн
здэдимыудэн
здэдэдмыудэн
здэдэвмыудэн
здэдамыудэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэзудэну
здэдэбудэну
здэдиудэну
здэдэдудэну
здэдэвудэну
здэдаудэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмыудэну
здэдумыудэну
здэдимыудэну
здэдэдмыудэну
здэдэвмыудэну
здэдамыудэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэзудэ
щӀыдэбудэ
щӀыдиудэ
щӀыдэдудэ
щӀыдэвудэ
щӀыдаудэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыудэ
щӀыдумыудэ
щӀыдимыудэ
щӀыдэдмыудэ
щӀыдэвмыудэ
щӀыдамыудэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэзуда
щӀыдэбуда
щӀыдиуда
щӀыдэдуда
щӀыдэвуда
щӀдауда
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыуда
щӀыдумыуда
щӀыдимыуда
щӀыдэдмыуда
щӀыдэвмыуда
щӀыдамыуда
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэзудэгъа
щӀэдэбудэгъа
щӀыдиудэгъа
щӀэдэдудэгъа
щӀэдэвудэгъа
щӀыдаудэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыудэгъа
щӀыдумыудэгъа
щӀыдимыудэгъа
щӀыдэдмыудэгъа
щӀыдэвмыудэгъа
щӀыдамыудэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэзудэн
щӀыдэбудэн
щӀыдиудэн
щӀыдэдудэн
щӀыдэвудэн
щӀыдаудэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыудэн
щӀыдумыудэн
щӀыдимыудэн
щӀыдэдмыудэн
щӀыдэвмыудэн
щӀыдамыудэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэзудэну
щӀыдэбудэну
щӀыдиудэну
щӀыдэдудэну
щӀыдэвудэну
щӀыдаудэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыудэну
щӀыдумыудэну
щӀыдимыудэну
щӀыдэдмыудэну
щӀыдэвмыудэну
щӀыдамыудэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзудэу
дэбудэу
диудэу
дэдудэу
дэвудэу
даудэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэу
думыудэу
димыудэу
дэдмыудэу
дэвмыудэу
дамыудэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзудауэ
дэбудауэ
диудауэ
дэдудауэ
дэвудауэ
даудауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыудауэ
думыудауэ
димыудауэ
дэдмыудауэ
дэвмыудауэ
дамыудауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
дэзудэурэ
дэбудэурэ
диудэурэ
дэдудэурэ
дэвудэурэ
даудэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
дэзмыудэурэ
думыудэурэ
димыудэурэ
дэдмыудэурэ
дэвмыудэурэ
дамыудэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдызоудэ
дызоудэ
--
вдызоудэ
ядызоудэ(хэ)
уэ
здыбоудэ
--
дыбоудэ
ддыбоудэ
--
ядыбоудэ(хэ)
абы
здеудэ
бдеудэ
деудэ
ддеудэ
вдеудэ
ядеудэ(хэ)
дэ
--
бдыдоудэ
дыдоудэ
--
вдыдоудэ
ядыдоудэ(хэ)
фэ
здывоудэ
--
дывоудэ
ддывоудэ
--
ядывоудэ(хэ)
абыхэм
здаудэ
бдаудэ
даудэ
ддаудэ
вдаудэ
ядаудэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдэз[удэрэ]
дэз[удэрэ]
--
вдэз[удэрэ]
ядэз[удэ(хэ)рэ]
уэ
здэб[удэрэ]
--
дэб[удэрэ]
ддэб[удэрэ]
--
ядэб[удэ(хэ)рэ]
абы
зди[удэрэ]
бди[удэрэ]
ди[удэрэ]
дди[удэрэ]
вди[удэрэ]
яди[удэ(хэ)рэ]
дэ
--
бдэд[удэрэ]
дэд[удэрэ]
--
вдэд[удэрэ]
ядэд[удэ(хэ)рэ]
фэ
здэв[удэрэ]
--
дэв[удээрэ]
ддэв[удэрэ]
--
ядэв[удэ(хэ)рэ]
абыхэм
зда[удэрэ]
бда[удэрэ]
да[удэрэ]
дда[удэрэ]
вда[удэрэ]
яда[удэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уд]э
[уд]эр
--
[уд]эхэр
Эргативнэ:
[уд]э
[уд]эм
--
[уд]эхэм
Послеложнэ:
[уд]экӀэ
[уд]эмкӀэ
[уд]эхэкӀэ
[уд]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уд]эу
[уд]эрауэ
[уд]эхэу
[уд]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уд]а
[уд]ар
--
[уд]ахэр
Эргативнэ:
[уд]а
[уд]ам
--
[уд]ахэм
Послеложнэ:
[уд]акӀэ
[уд]амкӀэ
[уд]ахэкӀэ
[уд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уд]ауэ
[уд]арауэ
[уд]ахэу
[уд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уд]эн
[уд]эныр
--
[уд]энхэр
Эргативнэ:
[уд]эн
[уд]эным
--
[уд]энхэм
Послеложнэ:
[уд]энкӀэ
[уд]энымкӀэ
[уд]энхэкӀэ
[уд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[уд]эну
[уд]энырауэ
[уд]энхэу
[уд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[уд]эну
[уд]энур
--
[уд]энухэр
Эргативнэ:
[уд]эну
[уд]энум
--
[уд]энухэм
Послеложнэ:
[уд]энукӀэ
[уд]энумкӀэ
[уд]энухэкӀэ
[уд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[уд]энууэ
[уд]энурауэ
[уд]энухэу
[уд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЗыщӀыпӀэ зыгуэр дэгъэщэщэн.
ЩАПХЪЭХЭР
— ПлӀанэпэр гъущынут, пшахъуэ тӀэкӀу дэудамэ, — жиӀащ унэгуащэм, Жыхьфар зыхуигъазэри. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэудэн: sprinkle sth in sth, between sth
УРЫСЫБЗЭ
дэудэн: посыпать что-л. в чём-л., между чем-л.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Бжьэ дэудэн (ашыкым)
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ:
Урысыбзэ: settle bees (in hives).
Псалъэ зэпхахэр: расселить пчёл (по ульям).
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.