Wt/kbd/дэтӏысхьэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэтӏысхьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐtʹǝs'ħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + [тӏыс] + -хь + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. ЗыщӀыпӀэ дыхьэу щытӀысын; зыгуэрым и гупэм, и плӀэм деж щытӀысын (п. п. жьэгум, гум); зыгуэрым и щӀыбагъ къыщытӀысын.
  2. Транспорт лӀэужьыгъуэ гуэрым дэсу лэжьэн щӀэдзэн.
  3. Къалэ, къуажэ сыт хуэдэхэр псэупӀэ щӀын, абыхэм ящыщ зыгуэрым унагъуэу щытӀысын.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Къандыгъэ сакъыпэурэ и къуэм и щӀыбагъым дотӀысхьэ ЩакӀуэ Талъостэн

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ЩӀалэр гуплӀэм дэтӀысхьащ.
  • ЩӀалэр автобусым дэтӀысхьащ.
  • Къалэм дэтӀысхьэн.
  • Хьэблэм дэтӀысхьэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэтӏысхьэн: 1. sit down, take a seat between sb or sth, sit down in front, in front of sb or sth or behind sb or sth 2. start working on sth (a tractor, etc.) 3. settle down, settle swh (for example, in the city)
  • ЩӀалэр гуплӀэм дэтӀысхьащ: the boy sat down in the front part of the wagon.
  • ЩӀалэр автобусым дэтӀысхьащ: the young man started working on a bus.
  • Къалэм дэтӀысхьэн: settle down in the city
  • Хьэблэм дэтӀысхьэн: settle down in the neighbourhood
УРЫСЫБЗЭ
  • дэтӏысхьэн: 1. сесть, занять место между кем-чем-л., сесть впереди, в передней части чего-л. или позади кого-чего-л. 2. начать работать на чём-л. (на тракторе и т.п.) 3. осесть, поселиться где-л. (напр. в городе)
  • ЩӀалэр гуплӀэм дэтӀысхьащ: мальчик сел в передней части телеги.
  • ЩӀалэр автобусым дэтӀысхьащ: мальчик начал работать на автобусе.
  • Къалэм дэтӀысхьэн: поселиться в городе.
  • Хьэблэм дэтӀысхьэн: населиться в квартале.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.