Wt/kbd/дэсэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэсэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐ'sɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + [с] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "дэсэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: дэсэн
щымыӀэныгъэ: дэмысэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэссэн дэпсэн дисэн дэтсэн дэфсэн дасэн
щымыӀэныгъэ: дэзмысэн думысэн димысэн дэдмысэн дэвмысэн дамысэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: дэсэ! дэфсэ!
щымыӀэныгъэ: думысэ! дэвмысэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сыдресэ удресэ дресэ дыдресэ фыдресэ дресэ
щымыӀэныгъэ: сыдремысэ удремысэ дремысэ дыдремысэ фыдремысэ дремысэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дызосэ(р) дыбосэ(р) десэ(р) дыдосэ(р) дывосэ(р) дасэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэркъым дэпсэркъым дисэркъым дэтсэркъым дэфсэркъым дасэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: дэссэрт дэпсэрт дисэрт дэтсэрт дэфсэрт дасэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: дэссэртэкъым дэпсэртэкъым дисэртэкъым дэтсэртэкъым дэфсэртэкъым дасэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэссащ дэпсащ дисащ дэтсащ дэфсащ дасащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэссакъым дэпсакъым дисакъым дэтсакъым дэфсакъым дасакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: дэссат дэпсат дисат дэтсат дэфсат дасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэссатэкъым дэпсатэкъым дисатэкъым дэтсатэкъым дэфсатэкъым дасатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: дэссэгъащ дэпсэгъащ дисэгъащ дэтсэгъащ дэфсэгъащ дасэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэгъакъым дэпсэгъакъым дисэгъакъым дэтсэгъакъым дэфсэгъакъым дасэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэгъат дэпсэгъат дисэгъат дэтсэгъат дэфсэгъат дасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэгъатэкъым дэпсэгъатэкъым дисэгъатэкъым дэтсэгъатэкъым дэфсэгъатэкъым дасэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: дэссэщ дэпсэщ дисэщ дэтсэщ дэфсэщ дасэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: дэссэкъым дэпсэкъым дисэкъым дэтсэкъым дэфсэкъым дасэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: дэссэт дэпсэт дисэт дэтсэт дэфсэт дасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: дэссэтэкъым дэпсэтэкъым дисэтэкъым дэтсэтэкъым дэфсэтэкъым дасэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнщ дэпсэнщ дисэнщ дэтсэнщ дэфсэнщ дасэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнкъым дэпсэнкъым дисэнкъым дэтсэнкъым дэфсэнкъым дасэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнущ дэпсэнущ дисэнущ дэтсэнущ дэфсэнущ дасэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнукъым дэпсэнукъым дисэнукъым дэтсэнукъым дэфсэнукъым дасэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэрэ дэпсэрэ дисэрэ дэтсэрэ дэфсэрэ дасэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэркъэ дэпсэркъэ дисэркъэ дэтсэркъэ дэфсэркъэ дасэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: дэссэрт дэпсэрт дисэрт дэтсэрт дэфсэрт дасэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: дэссэртэкъэ дэпсэртэкъэ дисэртэкъэ дэтсэртэкъэ дэфсэртэкъэ дасэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэсса дэпса диса дэтса дэфса даса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэссакъэ дэпсакъэ дисакъэ дэтсакъэ дэфсакъэ дасакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: дэссат дэпсат дисат дэтсат дэфсат дасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэссатэкъэ дэпсатэкъэ дисатэкъэ дэтсатэкъэ дэфсатэкъэ дасатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: дэссэгъа дэпсэгъа дисэгъа дэтсэгъа дэфсэгъа дасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: дэссэгъакъэ дэпсэгъакъэ дисэгъакъэ дэтсэгъакъэ дэфсэгъакъэ дасэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэгъат дэпсэгъат дисэгъат дэтсэгъат дэфсэгъат дасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэссэгъатэкъэ дэпсэгъатэкъэ дисэгъатэкъэ дэтсэгъатэкъэ дэфсэгъатэкъэ дасэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: дэссэ дэпсэ дисэ дэтсэ дэфсэ дасэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: дэссэкъэ дэпсэкъэ дисэкъэ дэтсэкъэ дэфсэкъэ дасэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: дэссэт дэпсэт дисэт дэтсэт дэфсэт дасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: дэссэтэкъэ дэпсэтэкъэ дисэтэкъэ дэтсэтэкъэ дэфсэтэкъэ дасэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэн дэпсэн дисэн дэтсэн дэфсэн дасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнкъэ дэпсэнкъэ дисэнкъэ дэтсэнкъэ дэфсэнкъэ дасэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэну дэпсэну дисэну дэтсэну дэфсэну дасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнукъэ дэпсэнукъэ дисэнукъэ дэтсэнукъэ дэфсэнукъэ дасэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэмэ дэпсэмэ дисэмэ дэтсэмэ дэфсэмэ дасэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэмэ думысэмэ димысэмэ дэдмысэмэ дэвмысэмэ дамысэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэссамэ дэпсамэ дисамэ дэтсамэ дэфсамэ дасамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысамэ думысамэ димысамэ дэдмысамэ дэвмысамэ дамысамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэссэгъамэ дэпсэгъамэ дисэгъамэ дэтсэгъамэ дэфсэгъамэ дасэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысэгъамэ думысэгъамэ димысэгъамэ дэдмысэгъамэ дэвмысэгъамэ дамысэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнмэ дэпсэнмэ дисэнмэ дэтсэнмэ дэфсэнмэ дасэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнмэ думысэнмэ димысэнмэ дэдмысэнмэ дэвмысэнмэ дамысэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнумэ дэпсэнумэ дисэнумэ дэтсэнумэ дэфсэнумэ дасэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнумэ думысэнумэ димысэнумэ дэдмысэнумэ дэвмысэнумэ дамысэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэтэмэ дэпсэтэмэ дисэтэмэ дэтсэтэмэ дэфсэтэмэ дасэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэтэмэ думысэтэмэ димысэтэмэ дэдмысэтэмэ дэвмысэтэмэ дамысэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэссатэмэ дэпсатэмэ дисатэмэ дэтсатэмэ дэфсатэмэ дасатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысатэмэ думысатэмэ димысатэмэ дэдмысатэмэ дэвмысатэмэ дамысатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэссэгъатэмэ дэпсэгъатэмэ дисэгъатэмэ дэтсэгъатэмэ дэфсэгъатэмэ дасэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысэгъатэмэ думысэгъатэмэ димысэгъатэмэ дэдмысэгъатэмэ дэвмысэгъатэмэ дамысэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнтэмэ дэпсэнтэмэ дисэнтэмэ дэтсэнтэмэ дэфсэнтэмэ дасэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнтэмэ думысэнтэмэ димысэнтэмэ дэдмысэнтэмэ дэвмысэнтэмэ дамысэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнутэмэ дэпсэнутэмэ дисэнутэмэ дэтсэнутэмэ дэфсэнутэмэ дасэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнутэмэ думысэнутэмэ димысэнутэмэ дэдмысэнутэмэ дэвмысэнутэмэ дамысэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнт дэпсэнт дисэнт дэтсэнт дэфсэнт дасэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнтэкъым дэпсэнтэкъым дисэнтэкъым дэтсэнтэкъым дэфсэнтэкъым дасэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнут дэпсэнут дисэнут дэтсэнут дэфсэнут дасэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэссэнутэкъым дэпсэнутэкъым дисэнутэкъым дэтсэнутэкъым дэфсэнутэкъым дасэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэми дэпсэми дисэми дэтсэми дэфсэми дасэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэми думысэми димысэми дэдмысэми дэвмысэми дамысэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэссами дэпсами дисами дэтсами дэфсами дасами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысами думысами димысами дэдмысами дэвмысами дамысами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэссэгъами дэпсэгъами дисэгъами дэтсэгъами дэфсэгъами дасэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысэгъами думысэгъами димысэгъами дэдмысэгъами дэвмысэгъами дамысэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнми дэпсэнми дисэнми дэтсэнми дэфсэнми дасэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнми думысэнми димысэнми дэдмысэнми дэвмысэнми дамысэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнуми дэпсэнуми дисэнуми дэтсэнуми дэфсэнуми дасэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнуми думысэнуми димысэнуми дэдмысэнуми дэвмысэнуми дамысэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: дэссэтэми дэпсэтэми дисэтэми дэтсэтэми дэфсэтэми дасэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэтэми думысэтэми димысэтэми дэдмысэтэми дэвмысэтэми дамысэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: дэссатэми дэпсатэми дисатэми дэтсатэми дэфсатэми дасатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысатэми думысатэми димысатэми дэдмысатэми дэвмысатэми дамысатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: дэссэгъатэми дэпсэгъатэми дисэгъатэми дэтсэгъатэми дэфсэгъатэми дасэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: дэзмысэгъатэми думысэгъатэми димысэгъатэми дэдмысэгъатэми дэвмысэгъатэми дамысэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнтэми дэпсэнтэми дисэнтэми дэтсэнтэми дэфсэнтэми дасэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнтэми думысэнтэми димысэнтэми дэдмысэнтэми дэвмысэнтэми дамысэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: дэссэнутэми дэпсэнутэми дисэнутэми дэтсэнутэми дэфсэнутэми дасэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: дэзмысэнутэми думысэнутэми димысэнутэми дэдмысэнутэми дэвмысэнутэми дамысэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэссаи дэпсаи дисаи дэтсаи дэфсаи дасаи
щымыӀэныгъэ: дэзмысаи думысаи димысаи дэдмысаи дэвмысаи дамысаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: дэссащэрэт дэпсащэрэт дисащэрэт дэтсащэрэт дэфсащэрэт дасащэрэт
щымыӀэныгъэ: дэзмысащэрэт думысащэрэт димысащэрэт дэдмысащэрэт дэвмысащэрэт дамысащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэссагъэнщ дэпсагъэнщ дисагъэнщ дэтсагъэнщ дэфсагъэнщ дасагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнкъым дэпсагъэнкъым дисагъэнкъым дэтсагъэнкъым дэфсагъэнкъым дасагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэссагъэнт дэпсагъэнт дисагъэнт дэтсагъэнт дэфсагъэнт дасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнтэкъым дэпсагъэнтэкъым дисагъэнтэкъым дэтсагъэнтэкъым дэфсагъэнтэкъым дасагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэссагъэн дэпсагъэн дисагъэн дэтсагъэн дэфсагъэн дасагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнкъэ дэпсагъэнкъэ дисагъэнкъэ дэтсагъэнкъэ дэфсагъэнкъэ дасагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэссагъэнт дэпсагъэнт дисагъэнт дэтсагъэнт дэфсагъэнт дасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнтэкъэ дэпсагъэнтэкъэ дисагъэнтэкъэ дэтсагъэнтэкъэ дэфсагъэнтэкъэ дасагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэссагъэнущ дэпсагъэнущ дисагъэнущ дэтсагъэнущ дэфсагъэнущ дасагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнукъым дэпсагъэнукъым дисагъэнукъым дэтсагъэнукъым дэфсагъэнукъым дасагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: дэссагъэнут дэпсагъэнут дисагъэнут дэтсагъэнут дэфсагъэнут дасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнутэкъым дэпсагъэнутэкъым дисагъэнутэкъым дэтсагъэнутэкъым дэфсагъэнутэкъым дасагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэссагъэну дэпсагъэну дисагъэну дэтсагъэну дэфсагъэну дасагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнукъэ дэпсагъэнукъэ дисагъэнукъэ дэтсагъэнукъэ дэфсагъэнукъэ дасагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: дэссагъэнут дэпсагъэнут дисагъэнут дэтсагъэнут дэфсагъэнут дасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: дэссагъэнутэкъэ дэпсагъэнутэкъэ дисагъэнутэкъэ дэтсагъэнутэкъэ дэфсагъэнутэкъэ дасагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ дэзысэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзымысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэзыса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзымыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэзысэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзымысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэзысэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзымысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэзысэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзымысэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ дэссэ дэпсэ дисэ дэтсэ дэфсэ дасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысэ думысэ димысэ дэдмысэ дэвмысэ дамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэсса дэпса диса дэтса дэфса даса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмыса думыса димыса дэдмыса дэвмыса дамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэссэгъа дэпсэгъа дисэгъа дэтсэгъа дэфсэгъа дасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысэгъа думысэгъа димысэгъа дэдмысэгъа дэвмысэгъа дамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэссэн дэпсэн дисэн дэтсэн дэфсэн дасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысэн думысэн димысэн дэдмысэн дэвмысэн дамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэссэну дэпсэну дисэну дэтсэну дэфсэну дасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысэну думысэну димысэну дэдмысэну дэвмысэну дамысэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ дэсэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэмысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэмыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэсэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэмысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэсэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэмысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ дэсэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ дэмысэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэссэ зэрыдэпсэ зэрыдисэ зэрыдэтсэ зэрыдэфсэ зэрыдасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмысэ зэрыдумысэ зэрыдимысэ зэрыдэдмысэ зэрыдэвмысэ зэрыдамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэсса зэрыдэпса зэрыдиса зэрыдэтса зэрыдэфса зэрыдаса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмыса зэрыдумыса зэрыдимыса зэрыдэдмыса зэрыдэвмыса зэрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэссэгъа зэрыдэпсэгъа зэрыдисэгъа зэрыдэтсэгъа зэрыдэфсэгъа зэрыдасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмысэгъа зэрыдумысэгъа зэрыдимысэгъа зэрыдэдмысэгъа зэрыдэвмысэгъа зэрыдамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэссэн зэрыдэпсэн зэрыдисэн зэрыдэтсэн зэрыдэфсэн зэрыдасэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмысэн зэрыдумысэн зэрыдимысэн зэрыдэдмысэн зэрыдэвмысэн зэрыдамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрыдэссэну зэрыдэпсэну зэрыдисэну зэрыдэтсэну зэрыдэфсэну зэрыдасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрыдэзмысэну зэрыдумысэну зэрыдимысэну зэрыдэдмысэну зэрыдэвмысэну зэрыдамысэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щыдэссэ щыдэпсэ щыдисэ щыдэтсэ щыдэфсэ щыдасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмысэ щыдумысэ щыдимысэ щыдэдмысэ щыдэвмысэ щыдамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыдэсса щыдэпса щыдиса щыдэтса щыдэфса щыдаса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмыса щыдумыса щыдимыса щыдэдмыса щыдэвмыса щыдамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щыдэссэгъа щыдэпсэгъа щыдисэгъа щыдэтсэгъа щыдэфсэгъа щыдасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмысэгъа щыдумысэгъа щыдимысэгъа щыдэдмысэгъа щыдэвмысэгъа щыдамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыдэссэн щыдэпсэн щыдисэн щыдэтсэн щыдэфсэн щыдасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмысэн щыдумысэн щыдимысэн щыдэдмысэн щыдэвмысэн щыдамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щыдэссэну щыдэпсэну щыдисэну щыдэтсэну щыдэфсэну щыдасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щыдэзмысэну щыдумысэну щыдимысэну щыдэдмысэну щыдэвмысэну щыдамысэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здэдэссэ здэдэпсэ здэдисэ здэдэтсэ здэдэфсэ здэдасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмысэ здэдумысэ здэдимысэ здэдэдмысэ здэдэвмысэ здэдамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэдэсса здэдэпса здэдиса здэдэтса здэдэфса здэдаса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмыса здэдумыса здэдимыса здэдэдмыса здэдэвмыса здэдамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здэдэссэгъа здэдэпсэгъа здэдисэгъа здэдэтсэгъа здэдэфсэгъа здэдасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здэбъэдэзмысэгъа здэдумысэгъа здэдимысэгъа здэдэдмысэгъа здэдэвмысэгъа здэдамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэдэссэн здэдэпсэн здэдисэн здэдэтсэн здэдэфсэн здэдасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэдэзмысэн здэдумысэн здэдимысэн здэдэдмысэн здэдэвмысэн здэдамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здэдэссэну здэдэпсэну здэдисэну здэдэтсэну здэдэфсэну здэдасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здэгъэдэзмысэну здэдумысэну здэдимысэну здэдэдмысэну здэдэвмысэну здэдамысэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэссэ щӀыдэпсэ щӀыдисэ щӀыдэтсэ щӀыдэфсэ щӀыдасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмысэ щӀыдумысэ щӀыдимысэ щӀыдэдмысэ щӀыдэвмысэ щӀыдамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэсса щӀыдэпса щӀыдиса щӀыдэтса щӀыдэфса щӀдаса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмыса щӀыдумыса щӀыдимыса щӀыдэдмыса щӀыдэвмыса щӀыдамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэссэгъа щӀэдэпсэгъа щӀыдисэгъа щӀэдэтсэгъа щӀэдэфсэгъа щӀыдасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмысэгъа щӀыдумысэгъа щӀыдимысэгъа щӀыдэдмысэгъа щӀыдэвмысэгъа щӀыдамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэссэн щӀыдэпсэн щӀыдисэн щӀыдэтсэн щӀыдэфсэн щӀыдасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмысэн щӀыдумысэн щӀыдимысэн щӀыдэдмысэн щӀыдэвмысэн щӀыдамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀыдэссэну щӀыдэпсэну щӀыдисэну щӀыдэтсэну щӀыдэфсэну щӀыдасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀыдэзмысэну щӀыдумысэну щӀыдимысэну щӀыдэдмысэну щӀыдэвмысэну щӀыдамысэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ дэссэу дэпсэу дисэу дэтсэу дэфсэу дасэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысэу думысэу димысэу дэдмысэу дэвмысэу дамысэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ дэссауэ дэпсауэ дисауэ дэтсауэ дэфсауэ дасауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ дэзмысауэ думысауэ димысауэ дэдмысауэ дэвмысауэ дамысауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ дэссэурэ дэпсэурэ дисэурэ дэтсэурэ дэфсэурэ дасэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ дэзмысэурэ думысэурэ димысэурэ дэдмысэурэ дэвмысэурэ дамысэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- бдызосэ дызосэ -- вдызосэ ядызосэ(хэ)
уэ здыбосэ -- дыбосэ ддыбосэ -- ядыбосэ(хэ)
абы здесэ бдесэ десэ ддесэ вдесэ ядесэ(хэ)
дэ -- бдыдосэ дыдосэ -- вдыдосэ ядыдосэ(хэ)
фэ здывосэ -- дывосэ ддывосэ -- ядывосэ(хэ)
абыхэм здасэ бдасэ дасэ ддасэ вдасэ ядасэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- бдэс[сэрэ] дэс[сэрэ] -- вдэс[сэрэ] ядэс[сэ(хэ)рэ]
уэ здэп[сэрэ] -- дэп[сэрэ] ддэп[сэрэ] -- ядэп[сэ(хэ)рэ]
абы зди[сэрэ] бди[сэрэ] ди[сэрэ] дди[сэрэ] вди[сэрэ] яди[сэ(хэ)рэ]
дэ -- бдэт[сэрэ] дэт[сэрэ] -- вдэт[сэрэ] ядэт[сэ(хэ)рэ]
фэ здэф[сэрэ] -- бъэдэф[сээрэ] ддэф[сэрэ] -- ядэф[сэ(хэ)рэ]
абыхэм зда[сэрэ] бда[сэрэ] да[сэрэ] дда[сэрэ] вда[сэрэ] яда[сэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]э [с]эр -- [с]эхэр
Эргативнэ: [с]э [с]эм -- [с]эхэм
Послеложнэ: [с]экӀэ [с]эмкӀэ [с]эхэкӀэ [с]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]эу [с]эрауэ [с]эхэу [с]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]а [с]ар -- [с]ахэр
Эргативнэ: [с]а [с]ам -- [с]ахэм
Послеложнэ: [с]акӀэ [с]амкӀэ [с]ахэкӀэ [с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ауэ [с]арауэ [с]ахэу [с]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эн [с]эныр -- [с]энхэр
Эргативнэ: [с]эн [с]эным -- [с]энхэм
Послеложнэ: [с]энкӀэ [с]энымкӀэ [с]энхэкӀэ [с]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [с]эну [с]энырауэ [с]энхэу [с]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эну [с]энур -- [с]энухэр
Эргативнэ: [с]эну [с]энум -- [с]энухэм
Послеложнэ: [с]энукӀэ [с]энумкӀэ [с]энухэкӀэ [с]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]энууэ [с]энурауэ [с]энухэу [с]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зэхуаку гуэрым зыгуэр щыхэсэн.
  2. Зэхуаку, зэгуэза гуэрым зыгуэр щыхэтӀэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • КӀэртӀоф сатыр зэхуакум балыджэ дэсэн.
  • Бжыхьым чы дэсэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэсэн: 1. plant, sow sth between sth 2. stick, insert sth between sth
  • КӀэртӀоф сатыр зэхуакум балыджэ дэсэн: plant radishes betwen the rows of potatioes.
  • Бжыхьым чы дэсэн: put a stick in the wattle fence.
УРЫСЫБЗЭ
  • дэсэн: 1. посадить, посеять что-л. между чем-л. 2. воткнуть, вставить что-л. между чем-л.
  • КӀэртӀоф сатыр зэхуакум балыджэ дэсэн: посадить редиску между рядами картофеля.
  • Бжыхьым чы дэсэн: втавить прут в плетень.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/дэсэн&oldid=5234339"