АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "дэнэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэнэн
щымыӀэныгъэ:
дэмынэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэнэн
удэнэн
дэнэн
дыдэнэн
фыдэнэн
дэнэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэн
удэмынэн
дэмынэн
дыдэмынэн
фыдэмынэн
дэмынэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэнэ!
фыдэнэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмынэ!
фыдэмынэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдренэ
удренэ
дренэ
дыдренэ
фыдренэ
дренэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремынэ
удремынэ
дремынэ
дыдремынэ
фыдремынэ
дремынэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдонэ(р)
удонэ(р)
донэ(р)
дыдонэ(р)
фыдонэ(р)
донэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэркъым
удэнэркъым
дэнэркъым
дыдэнэркъым
фыдэнэркъым
дэнэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнэ(р)т
удэнэ(р)т
дэнэ(р)т
дыдэнэ(р)т
фыдэнэ(р)т
дэнэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэ(р)тэкъым
удэнэ(р)тэкъым
дэнэ(р)тэкъым
дыдэнэ(р)тэкъым
фыдэнэ(р)тэкъым
дэнэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнащ
удэнащ
дэнащ
дыдэнащ
фыдэнащ
дэна(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнакъым
удэнакъым
дэнакъым
дыдэнакъым
фыдэнакъым
дэна(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнат
удэнат
дэнат
дыдэнат
фыдэнат
дэна(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнатэкъым
удэнатэкъым
дэнатэкъым
дыдэнатэкъым
фыдэнатэкъым
дэна(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъащ
удэнэгъащ
дэнэгъащ
дыдэнэгъащ
фыдэнэгъащ
дэнэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэгъакъым
удэнэгъакъым
дэнэгъакъым
дыдэнэгъакъым
фыдэнэгъакъым
дэнэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъат
удэнэгъат
дэнэгъат
дыдэнэгъат
фыдэнэгъат
дэнэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэгъатэкъым
удэнэгъатэкъым
дэнэгъатэкъым
дыдэнэгъатэкъым
фыдэнэгъатэкъым
дэнэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэнэщ
удэнэщ
дэнэщ
дыдэнэщ
фыдэнэщ
дэнэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэкъым
удэнэкъым
дэнэкъым
дыдэнэкъым
фыдэнэкъым
дэнэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэнэт
удэнэт
дэнэт
дыдэнэт
фыдэнэт
дэнэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэтэкъым
удэнэтэкъым
дэнэтэкъым
дыдэнэтэкъым
фыдэнэтэкъым
дэнэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнщ
удэнэнщ
дэнэнщ
дыдэнэнщ
фыдэнэнщ
дэнэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнкъым
удэнэнкъым
дэнэнкъым
дыдэнэнкъым
фыдэнэнкъым
дэнэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнущ
удэнэнущ
дэнэнущ
дыдэнэнущ
фыдэнэнущ
дэнэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнукъым
удэнэнукъым
дэнэнукъым
дыдэнэнукъым
фыдэнэнукъым
дэнэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэрэ
удэнэрэ
дэнэрэ
дыдэнэрэ
фыдэнэрэ
дэнэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэркъэ
удэнэркъэ
дэнэркъэ
дыдэнэркъэ
фыдэнэркъэ
дэнэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнэ(р)т
удэнэ(р)т
дэнэ(р)т
дыдэнэ(р)т
фыдэнэ(р)т
дэнэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэ(р)тэкъэ
удэнэ(р)тэкъэ
дэнэ(р)тэкъэ
дыдэнэ(р)тэкъэ
фыдэнэ(р)тэкъэ
дэнэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэна
удэна
дэна
дыдэна
фыдэна
дэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнакъэ
удэнакъэ
дэнакъэ
дыдэнакъэ
фыдэнакъэ
дэна(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнат
удэнат
дэнат
дыдэнат
фыдэнат
дэна(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнатэкъэ
удэнатэкъэ
дэнатэкъэ
дыдэнатэкъэ
фыдэнатэкъэ
дэна(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъа
удэнэгъа
дэнэгъа
дыдэнэгъа
фыдэнэгъа
дэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэгъакъэ
удэнэгъакъэ
дэнэгъакъэ
дыдэнэгъакъэ
фыдэнэгъакъэ
дэнэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъат
удэнэгъат
дэнэгъат
дыдэнэгъат
фыдэнэгъат
дэнэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэгъатэкъэ
удэнэгъатэкъэ
дэнэгъатэкъэ
дыдэнэгъатэкъэ
фыдэнэгъатэкъэ
дэнэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэнэ
удэнэ
дэнэ
дыдэнэ
фыдэнэ
дэнэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэкъэ
удэнэкъэ
дэнэкъэ
дыдэнэкъэ
фыдэнэкъэ
дэнэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэнэт
удэнэт
дэнэт
дыдэнэт
фыдэнэт
дэнэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэтэкъэ
удэнэтэкъэ
дэнэтэкъэ
дыдэнэтэкъэ
фыдэнэтэкъэ
дэнэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэн
удэнэн
дэнэн
дыдэнэн
фыдэнэн
дэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнкъэ
удэнэнкъэ
дэнэнкъэ
дыдэнэнкъэ
фыдэнэнкъэ
дэнэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэну
удэнэну
дэнэну
дыдэнэну
фыдэнэну
дэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнукъэ
удэнэнукъэ
дэнэнукъэ
дыдэнэнукъэ
фыдэнэнукъэ
дэнэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэмэ
удэнэмэ
дэнэмэ
дыдэнэмэ
фыдэнэмэ
дэнэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэмэ
удэмынэмэ
дэмынэмэ
дыдэмынэмэ
фыдэмынэмэ
дэмынэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнамэ
удэнамэ
дэнамэ
дыдэнамэ
фыдэнамэ
дэна(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынамэ
удэмынамэ
дэмынамэ
дыдэмынамэ
фыдэмынамэ
мына(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъамэ
удэнэгъамэ
дэнэгъамэ
дыдэнэгъамэ
фыдэнэгъамэ
дэнэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэгъамэ
удэмынэгъамэ
дэмынэгъамэ
дыдэмынэгъамэ
фыдэмынэгъамэ
дэмынэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнмэ
удэнэнмэ
дэнэнмэ
дыдэнэнмэ
фыдэнэнмэ
дэнэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнмэ
удэмынэнмэ
дэмынэнмэ
дыдэмынэнмэ
фыдэмынэнмэ
дэмынэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнумэ
удэнэнумэ
дэнэнумэ
дыдэнэнумэ
фыдэнэнумэ
дэнэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнумэ
удэмынэнумэ
дэмынэнумэ
дыдэмынэнумэ
фыдэмынэнумэ
дэмынэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэтэмэ
удэнэтэмэ
дэнэтэмэ
дыдэнэтэмэ
фыдэнэтэмэ
дэнэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэтэмэ
удэмынэтэмэ
дэмынэтэмэ
дыдэмынэтэмэ
фыдэмынэтэмэ
дэмынэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнатэмэ
удэнатэмэ
дэнатэмэ
дыдэнатэмэ
фыдэнатэмэ
дэна(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынатэмэ
удэмынатэмэ
дэмынатэмэ
дыдэмынатэмэ
фыдэмынатэмэ
дэмына(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъатэмэ
удэнэгъатэмэ
дэнэгъатэмэ
дыдэнэгъатэмэ
фыдэнэгъатэмэ
дэнэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэгъатэмэ
удэмынэгъатэмэ
дэмынэгъатэмэ
дыдэмынэгъатэмэ
фыдэмынэгъатэмэ
дэмынэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнтэмэ
удэнэнтэмэ
дэнэнтэмэ
дыдэнэнтэмэ
фыдэнэнтэмэ
дэнэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнтэмэ
удэмынэнтэмэ
дэмынэнтэмэ
дыдэмынэнтэмэ
фыдэмынэнтэмэ
дэмынэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнутэмэ
удэнэнутэмэ
дэнэнутэмэ
дыдэнэнутэмэ
фыдэнэнутэмэ
дэнэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнутэмэ
удэмынэнутэмэ
дэмынэнутэмэ
дыдэмынэнутэмэ
фыдэмынэнутэмэ
дэмынэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнт
удэнэнт
дэнэнт
дыдэнэнт
фыдэнэнт
дэнэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнтэкъым
удэнэнтэкъым
дэнэнтэкъым
дыдэнэнтэкъым
фыдэнэнтэкъым
дэнэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнут
удэнэнут
дэнэнут
дыдэнэнут
фыдэнэнут
дэнэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэнэнутэкъым
удэнэнутэкъым
дэнэнутэкъым
дыдэнэнутэкъым
фыдэнэнутэкъым
дэнэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэми
удэнэми
дэнэми
дыдэнэми
фыдэнэми
дэнэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэми
удэмынэми
дэмынэми
дыдэмынэми
фыдэмынэми
дэмынэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнами
удэнами
дэнами
дыдэнами
фыдэнами
дэна(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынами
удэмынами
дэмынами
дыдэмынами
фыдэмынами
дэмына(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъами
удэнэгъами
дэнэгъами
дыдэнэгъами
фыдэнэгъами
дэнэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэгъами
удэмынэгъами
дэмынэгъами
дыдэмынэгъами
фыдэмынэгъами
дэмынэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнми
удэнэнми
дэнэнми
дыдэнэнми
фыдэнэнми
дэнэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнми
удэмынэнми
дэмынэнми
дыдэмынэнми
фыдэмынэнми
дэмынэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнуми
удэнэнуми
дэнэнуми
дыдэнэнуми
фыдэнэнуми
дэнэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнуми
удэмынэнуми
дэмынэнуми
дыдэмынэнуми
фыдэмынэнуми
дэмынэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэтэми
удэнэтэми
дэнэтэми
дыдэнэтэми
фыдэнэтэми
дэнэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэтэми
удэмынэтэми
дэмынэтэми
дыдэмынэтэми
фыдэмынэтэми
дэмынэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэнатэми
удэнатэми
дэнатэми
дыдэнатэми
фыдэнатэми
дэна(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынатэми
удэмынатэми
дэмынатэми
дыдэмынатэми
фыдэмынатэми
дэмына(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэнэгъатэми
удэнэгъатэми
дэнэгъатэми
дыдэнэгъатэми
фыдэнэгъатэми
дэнэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэгъатэми
удэмынэгъатэми
дэмынэгъатэми
дыдэмынэгъатэми
фыдэмынэгъатэми
дэмынэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнтэми
удэнэнтэми
дэнэнтэми
дыдэнэнтэми
фыдэнэнтэми
дэнэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнтэми
удэмынэнтэми
дэмынэнтэми
дыдэмынэнтэми
фыдэмынэнтэми
дэмынэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэнэнутэми
удэнэнутэми
дэнэнутэми
дыдэнэнутэми
фыдэнэнутэми
дэнэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмынэнутэми
удэмынэнутэми
дэмынэнутэми
дыдэмынэнутэми
фыдэмынэнутэми
дэмынэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэнаи
удэнаи
дэнаи
дыдэнаи
фыдэнаи
дэнаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмынаи
удэмынаи
дэмынаи
дыдэмынаи
фыдэмынаи
дэмынаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэнащэрэт
удэнащэрэт
дэнащэрэт
дыдэнащэрэт
фыдэнащэрэт
дэнащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмынащэрэт
удэмынащэрэт
дэмынащэрэт
дыдэмынащэрэт
фыдэмынащэрэт
дэмынащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнщ
удэнагъэнщ
дэнагъэнщ
дыдэнагъэнщ
фыдэнагъэнщ
дэнагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнкъым
удэнагъэнкъым
дэнагъэнкъым
дыдэнагъэнкъым
фыдэнагъэнкъым
дэнагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнт
удэнагъэнт
дэнагъэнт
дыдэнагъэнт
фыдэнагъэнт
дэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнтэкъым
удэнагъэнтэкъым
дэнагъэнтэкъым
дыдэнагъэнтэкъым
фыдэнагъэнтэкъым
дэнагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэн
удэнагъэн
дэнагъэн
дыдэнагъэн
фыдэнагъэн
дэнагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнкъэ
удэнагъэнкъэ
дэнагъэнкъэ
дыдэнагъэнкъэ
фыдэнагъэнкъэ
дэнагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнт
удэнагъэнт
дэнагъэнт
дыдэнагъэнт
фыдэнагъэнт
дэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнтэкъэ
удэнагъэнтэкъэ
дэнагъэнтэкъэ
дыдэнагъэнтэкъэ
фыдэнагъэнтэкъэ
дэнагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнущ
удэнагъэнущ
дэнагъэнущ
дыдэнагъэнущ
фыдэнагъэнущ
дэнагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнукъым
удэнагъэнукъым
дэнагъэнукъым
дыдэнагъэнукъым
фыдэнагъэнукъым
дэнагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнут
удэнагъэнут
дэнагъэнут
дыдэнагъэнут
фыдэнагъэнут
дэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнутэкъым
удэнагъэнутэкъым
дэнагъэнутэкъым
дыдэнагъэнутэкъым
фыдэнагъэнутэкъым
дэнагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэну
удэнагъэну
дэнагъэну
дыдэнагъэну
фыдэнагъэну
дэнагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнукъэ
удэнагъэнукъэ
дэнагъэнукъэ
дыдэнагъэнукъэ
фыдэнагъэнукъэ
дэнагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнут
удэнагъэнут
дэнагъэнут
дыдэнагъэнут
фыдэнагъэнут
дэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэнагъэнутэкъэ
удэнагъэнутэкъэ
дэнагъэнутэкъэ
дыдэнагъэнутэкъэ
фыдэнагъэнутэкъэ
дэнагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнэ
удэнэ
дэнэ
дыдэнэ
фыдэнэ
дэнэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэ
удэмынэ
дэмынэ
дыдэмынэ
фыдэмынэ
дэмынэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэна
удэна
дэна
дыдэна
фыдэна
дэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмына
удэмына
дэмына
дыдэмына
фыдэмына
дэмына(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнэгъа
удэнэгъа
дэнэгъа
дыдэнэгъа
фыдэнэгъа
дэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэгъа
удэмынэгъа
дэмынэгъа
дыдэмынэгъа
фыдэмынэгъа
дэмынэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнэн
удэнэн
дэнэн
дыдэнэн
фыдэнэн
дэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэн
удэмынэн
дэмынэн
дыдэмынэн
фыдэмынэн
дэмынэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнэну
удэнэну
дэнэну
дыдэнэну
фыдэнэну
дэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэну
удэмынэну
дэмынэну
дыдэмынэну
фыдэмынэну
дэмынэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэнэ
узэрыдэнэ
зэрыдэнэ
дызэрыдэнэ
фызэрыдэнэ
зэрыдэнэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмынэ
узэрыдэмынэ
зэрыдэмынэ
дызэрыдэмынэ
фызэрыдэмынэ
мызэрыдэнэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэна
узэрыдэна
зэрыдэна
дызэрыдэна
фызэрыдэна
зэрыдэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмына
узэрыдэмына
зэрыдэмына
дызэрыдэмына
фызэрыдэмына
зэрыдэмына(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэнэгъа
узэрыдэнэгъа
зэрыдэнэгъа
дызэрыдэнэгъа
фызэрыдэнэгъа
зэрыдэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмынэгъа
узэрыдэмынэгъа
зэрыдэмынэгъа
дызэрыдэмынэгъа
фызэрыдэмынэгъа
зэрыдэмынэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэнэн
узэрыдэнэн
зэрыдэнэн
дызэрыдэнэн
фызэрыдэнэн
зэрыдэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмынэн
узэрыдэмынэн
зэрыдэмынэн
дызэрыдэмынэн
фызэрыдэмынэн
зэрыдэмынэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэнэну
узэрыдэнэну
зэрыдэнэну
дызэрыдэнэну
фызэрыдэнэну
зэрыдэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмынэну
узэрыдэмынэну
зэрыдэмынэну
дызэрыдэмынэну
фызэрыдэмынэну
зэрыдэмынэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэнэ
ущыдэнэ
щыдэнэ
дыщыдэнэ
фыщыдэнэ
щыдэнэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмынэ
ущыдэмынэ
щыдэмынэ
дыщыдэмынэ
фыщыдэмынэ
щыдэмынэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэна
ущыдэна
щыдэна
дыщыдэна
фыщыдэна
щыдэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмына
ущыдэмына
щыдэмына
дыщыдэмына
фыщыдэмына
щыдэмына(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэнэгъа
ущыдэнэгъа
щыдэнэгъа
дыщыдэнэгъа
фыщыдэнэгъа
щыдэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмынэгъа
ущыдэмынэгъа
щыдэмынэгъа
дыщыдэмынэгъа
фыщыдэмынэгъа
щыдэмынэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэнэн
ущыдэнэн
щыдэнэн
дыщыдэнэн
фыщыдэнэн
щыдэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмынэн
ущыдэмынэн
щыдэмынэн
дыщыдэмынэн
фыщыдэмынэн
щыдэмынэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэнэну
ущыдэнэну
щыдэнэну
дыщыдэнэну
фыщыдэнэну
щыдэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмынэну
ущыдэмынэну
щыдэмынэну
дыщыдэмынэну
фыщыдэмынэну
щыдэмынэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэнэ
уздэдэнэ
здэдэнэ
дыздэдэнэ
фыздэдэнэ
здэдэнэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмынэ
уздэдэмынэ
здэдэмынэ
дыздэдэмынэ
фыздэдэмынэ
здэдэмынэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэна
уздэдэна
здэдэна
дыздэдэна
фыздэдэна
здэдэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмына
уздэдэмына
здэдэмына
дыздэдэмына
фыздэдэмына
здэдэмына(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэнэгъа
уздэдэнэгъа
здэдэнэгъа
дыздэдэнэгъа
фыздэдэнэгъа
здэдэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмынэгъа
уздэдэмынэгъа
здэдэмынэгъа
дыздэдэмынэгъа
фыздэдэмынэгъа
здэдэмынэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэнэн
уздэдэнэн
здэдэнэн
дыздэдэнэн
фыздэдэнэн
здэдэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмынэн
уздэдэмынэн
здэдэмынэн
дыздэдэмынэн
фыздэдэмынэн
здэдэмынэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэнэну
уздэдэнэну
здэдэнэну
дыздэдэнэну
фыздэдэнэну
здэдэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмынэну
уздэдэмынэну
здэдэмынэну
дыздэдэмынэну
фыздэдэмынэну
здэдэмынэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэнэ
ущӀыдэнэ
щӀыдэнэ
дыщӀыдэнэ
фыщӀыдэнэ
щӀыдэнэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмынэ
ущӀыдэмынэ
щӀыдэмынэ
дыщӀыдэмынэ
фыщӀыдэмынэ
щӀыдэмынэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэна
ущӀыдэна
щӀыдэна
дыщӀыдэна
фыщӀыдэна
щӀыдэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмына
ущӀыдэмына
щӀыдэмына
дыщӀыдэмына
фыщӀыдэмына
щӀыдэмына(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэнэгъа
ущӀыдэнэгъа
щӀыдэнэгъа
дыщӀыдэнэгъа
фыщӀыдэнэгъа
щӀыдэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмынэгъа
ущӀыдэмынэгъа
щӀыдэмынэгъа
дыщӀыдэмынэгъа
фыщӀыдэмынэгъа
щӀыдэмынэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэнэн
ущӀыдэнэн
щӀыдэнэн
дыщӀыдэнэн
фыщӀыдэнэн
щӀыдэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмынэн
ущӀыдэмынэн
щӀыдэмынэн
дыщӀыдэмынэн
фыщӀыдэмынэн
щӀыдэмынэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэнэну
ущӀыдэнэну
щӀыдэнэну
дыщӀыдэнэну
фыщӀыдэнэну
щӀыдэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмынэну
ущӀыдэмынэну
щӀыдэмынэну
дыщӀыдэмынэну
фыщӀыдэмынэну
щӀыдэмынэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнэу
удэнэу
дэнэу
дыдэнэу
фыдэнэу
дэнэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэу
удэмынэу
дэмынэу
дыдэмынэу
фыдэмынэу
дэмынэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэнауэ
удэнауэ
дэнауэ
дыдэнауэ
фыдэнауэ
дэнауэ / дэна(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмынауэ
удэмынауэ
дэмынауэ
дыдэмынауэ
фыдэмынауэ
дэмынауэ(хэ) / дэмына(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэнэурэ
удэнэурэ
дэнэурэ
дыдэнэурэ
фыдэнэурэ
дэнэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмынэурэ
удэмынэурэ
дэмынэурэ
дыдэмынэурэ
фыдэмынэурэ
дэмынэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыбдонэ
сыдонэ
--
сывдонэ
садонэ(хэ)
уэ уздонэ
--
удонэ
уддонэ
--
уадонэ(хэ)
ар здонэ
бдонэ
донэ
ддонэ
вдонэ
ядонэ(хэ)
дэ --
дыбдонэ
дыдонэ
--
дывдонэ
дадонэ(хэ)
фэ фыздонэ
--
фыдонэ
фыддонэ
--
фадонэ(хэ)
ахэр здонэ
бдонэ
донэ
ддонэ
вдонэ
ядонэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыбдэ[нэрэ]
сыдэ[нэрэ]
--
сывдэ[нэрэ]
садэ[нэ(хэ)рэ]
уэ уздэ[нэрэ]
--
удэ[нэрэ]
уддэ[нэрэ]
--
уадэ[нэ(хэ)рэ]
ар здэ[нэрэ]
бдэ[нэрэ]
дэ[нэрэ]
ддэ[нэрэ]
вдэ[нэрэ]
ядэ[нэ(хэ)рэ]
дэ --
дыбдэ[нэрэ]
дыдэ[нэрэ]
--
дывдэ[нэрэ]
дадэ[нэ(хэ)рэ]
фэ фыздэ[нэрэ]
--
фыбъэдэ[нэрэ]
фыддэ[нэрэ]
--
фадэ[нэ(хэ)рэ]
ахэр здэ[нэрэ]
бдэ[нэрэ]
дэ[нэрэ]
ддэ[нэрэ]
вдэ[нэрэ]
ядэ[нэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [н]э
[н]эр
--
[н]эхэр
Эргативнэ: [н]э
[н]эм
--
[н]эхэм
Послеложнэ: [н]экӀэ
[н]эмкӀэ
[н]эхэкӀэ
[н]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [н]эуэ
[н]эрауэ
[н]эхэу
[н]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [н]а
[н]ар
--
[н]ахэр
Эргативнэ: [н]а
[н]ам
--
[н]ахэм
Послеложнэ: [н]акӀэ
[н]амкӀэ
[н]ахэкӀэ
[н]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [н]ауэ
[н]арауэ
[н]ахэу
[н]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [н]эн
[н]эныр
--
[н]энхэр
Эргативнэ: [н]эн
[н]эным
--
[н]энхэм
Послеложнэ: [н]энкӀэ
[н]энымкӀэ
[н]энхэкӀэ
[н]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[н]эну
[н]энырауэ
[н]энхэу
[н]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [н]эну
[н]энур
--
[н]энухэр
Эргативнэ: [н]эну
[н]энум
--
[н]энухэм
Послеложнэ: [н]энукӀэ
[н]энумкӀэ
[н]энухэкӀэ
[н]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [н]энууэ
[н]энурауэ
[н]энухэу
[н]энухэрауэ
КъыдэмыкӀыжыфу зыщӀыпӀэ дэувыӀыхьын.
ЗыщӀыпӀэ щыгувэн. ЛъагапӀэм зэрынэсу плъэри Биболэт къилъэгъуащ псы икӀыгъуэм дэнауэ зы тешанкӀэ дэту. КӀэрашэ Тембот
И гур пхъэ щхьэкӀэ, и лъэр пхъэм дэнащ. Псалъэжьхэр Удэнаи пщӀантӀэм, апхуэдизрэ щхьэ укъэта?
Пхъэбгъу зэхуакум дэнэн. дэнэн: 1. get stuck swh 2. be held up, be stuck swh
Удэнаи пщӀантӀэм, апхуэдизрэ щхьэ укъэта?: You got stuck in the courtyard. Why did you stay there for so long.
Пхъэбгъу зэхуакум дэнэн: get stuck between boards. дэнэн: 1. застрять где-л. 2. застрять, задержаться где-л.
Удэнаи пщӀантӀэм, апхуэдизрэ щхьэ укъэта?: Ты застрял во дворе! Почему ты так там задержался.
Пхъэбгъу зэхуакум дэнэн.: застрять между досками. Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 