Wt/kbd/дэкӏын

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэкӏын

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐ'tʹʂǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + [кӀ] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "дэкӏын"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: дэкӀын
щымыӀэныгъэ: дэмыкӀын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыдэкӀын удэкӀын дэкӀын дыдэкӀын фыдэкӀын дэкӀын(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀын удэмыкӀын дэмыкӀын дыдэмыкӀын фыдэмыкӀын дэмыкӀын(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: дэкӀ! фыдэкӀ!
щымыӀэныгъэ: удэмыкӀ! фыдэмыкӀ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыдрекӀ удрекӀ дрекӀ дыдрекӀ фыдрекӀ дрекӀ
щымыӀэныгъэ: сыдремыкӀ удремыкӀ дремыкӀ дыдремыкӀ фыдремыкӀ дремыкӀ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдокӀ(ыр) удокӀ(ыр) докӀ(ыр) дыдокӀ(ыр) фыдокӀ(ыр) докӀ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыркъым удэкӀыркъым дэкӀыркъым дыдэкӀыркъым фыдэкӀыркъым дэкӀы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀ(ыр)т удэкӀ(ыр)т дэкӀ(ыр)т дыдэкӀ(ыр)т фыдэкӀ(ыр)т дэкӀ(ыр)т / дэкӀхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀ(ыр)тэкъым удэкӀ(ыр)тэкъым дэкӀ(ыр)тэкъым дыдэкӀ(ыр)тэкъым фыдэкӀ(ыр)тэкъым дэкӀ(ыр)тэкъым / дэкӀхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀащ удэкӀащ дэкӀащ дыдэкӀащ фыдэкӀащ дэкӀа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀакъым удэкӀакъым дэкӀакъым дыдэкӀакъым фыдэкӀакъым дэкӀа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀат удэкӀат дэкӀат дыдэкӀат фыдэкӀат дэкӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀатэкъым удэкӀатэкъым дэкӀатэкъым дыдэкӀатэкъым фыдэкӀатэкъым дэкӀа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъащ удэкӀыгъащ дэкӀыгъащ дыдэкӀыгъащ фыдэкӀыгъащ дэкӀыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъакъым удэкӀыгъакъым дэкӀыгъакъым дыдэкӀыгъакъым фыдэкӀыгъакъым дэкӀыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъат удэкӀыгъат дэкӀыгъат дыдэкӀыгъат фыдэкӀыгъат дэкӀыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъатэкъым удэкӀыгъатэкъым дэкӀыгъатэкъым дыдэкӀыгъатэкъым фыдэкӀыгъатэкъым дэкӀыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыдэкӀщ удэкӀщ дэкӀщ дыдэкӀщ фыдэкӀщ дэкӀ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀкъым удэкӀкъым дэкӀкъым дыдэкӀкъым фыдэкӀкъым дэкӀ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыдэкӀт удэкӀт дэкӀт дыдэкӀт фыдэкӀт дэкӀ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀтэкъым удэкӀтэкъым дэкӀтэкъым дыдэкӀтэкъым фыдэкӀтэкъым дэкӀ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынщ удэкӀынщ дэкӀынщ дыдэкӀынщ фыдэкӀынщ дэкӀын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынкъым удэкӀынкъым дэкӀынкъым дыдэкӀынкъым фыдэкӀынкъым дэкӀын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынущ удэкӀынущ дэкӀынущ дыдэкӀынущ фыдэкӀынущ дэкӀыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынукъым удэкӀынукъым дэкӀынукъым дыдэкӀынукъым фыдэкӀынукъым дэкӀыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀрэ удэкӀрэ дэкӀрэ дыдэкӀрэ фыдэкӀрэ дэкӀ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыркъэ удэкӀыркъэ дэкӀыркъэ дыдэкӀыркъэ фыдэкӀыркъэ дэкӀыркъэ / дэкӀхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀ(ыр)т удэкӀ(ыр)т дэкӀ(ыр)т дыдэкӀ(ыр)т фыдэкӀ(ыр)т дэкӀ(ыр)т / дэкӀхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀ(ыр)тэкъэ удэкӀ(ыр)тэкъэ дэкӀ(ыр)тэкъэ дыдэкӀ(ыр)тэкъэ фыдэкӀ(ыр)тэкъэ дэкӀ(ыр)тэкъэ / дэкӀхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀа удэкӀа дэкӀа дыдэкӀа фыдэкӀа дэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀакъэ удэкӀакъэ дэкӀакъэ дыдэкӀакъэ фыдэкӀакъэ дэкӀа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀат удэкӀат дэкӀат дыдэкӀат фыдэкӀат дэкӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀатэкъэ удэкӀатэкъэ дэкӀатэкъэ дыдэкӀатэкъэ фыдэкӀатэкъэ дэкӀа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъа удэкӀыгъа дэкӀыгъа дыдэкӀыгъа фыдэкӀыгъа дэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъакъэ удэкӀыгъакъэ дэкӀыгъакъэ дыдэкӀыгъакъэ фыдэкӀыгъакъэ дэкӀыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъат удэкӀыгъат дэкӀыгъат дыдэкӀыгъат фыдэкӀыгъат дэкӀыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъатэкъэ удэкӀыгъатэкъэ дэкӀыгъатэкъэ дыдэкӀыгъатэкъэ фыдэкӀыгъатэкъэ дэкӀыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыдэкӀ удэкӀ дэкӀ дыдэкӀ фыдэкӀ дэкӀ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀкъэ удэкӀкъэ дэкӀкъэ дыдэкӀкъэ фыдэкӀкъэ дэкӀ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыдэкӀт удэкӀт дэкӀт дыдэкӀт фыдэкӀт дэкӀ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀтэкъэ удэкӀтэкъэ дэкӀтэкъэ дыдэкӀтэкъэ фыдэкӀтэкъэ дэкӀ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀын удэкӀын дэкӀын дыдэкӀын фыдэкӀын дэкӀын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынкъэ удэкӀынкъэ дэкӀынкъэ дыдэкӀынкъэ фыдэкӀынкъэ дэкӀын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀыну удэкӀыну дэкӀыну дыдэкӀыну фыдэкӀыну дэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынукъэ удэкӀынукъэ дэкӀынукъэ дыдэкӀынукъэ фыдэкӀынукъэ дэкӀыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀмэ удэкӀмэ дэкӀмэ дыдэкӀмэ фыдэкӀмэ дэкӀ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀмэ удэмыкӀмэ дэмыкӀмэ дыдэмыкӀмэ фыдэмыкӀмэ дэмыкӀ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀамэ удэкӀамэ дэкӀамэ дыдэкӀамэ фыдэкӀамэ дэкӀа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀамэ удэмыкӀамэ дэмыкӀамэ дыдэмыкӀамэ фыдэмыкӀамэ дэмыкӀа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъамэ удэкӀыгъамэ дэкӀыгъамэ дыдэкӀыгъамэ фыдэкӀыгъамэ дэкӀыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀыгъамэ удэмыкӀыгъамэ дэмыкӀыгъамэ дыдэмыкӀыгъамэ фыдэмыкӀыгъамэ дэмыкӀыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынмэ удэкӀынмэ дэкӀынмэ дыдэкӀынмэ фыдэкӀынмэ дэкӀын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынмэ удэмыкӀынмэ дэмыкӀынмэ дыдэмыкӀынмэ фыдэмыкӀынмэ дэмыкӀын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынумэ удэкӀынумэ дэкӀынумэ дыдэкӀынумэ фыдэкӀынумэ дэкӀыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынумэ удэмыкӀынумэ дэмыкӀынумэ дыдэмыкӀынумэ фыдэмыкӀынумэ дэмыкӀыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀтэмэ удэкӀтэмэ дэкӀтэмэ дыдэкӀтэмэ фыдэкӀтэмэ дэкӀ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀтэмэ удэмыкӀтэмэ дэмыкӀтэмэ дыдэмыкӀтэмэ фыдэмыкӀтэмэ дэмыкӀ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀатэмэ удэкӀатэмэ дэкӀатэмэ дыдэкӀатэмэ фыдэкӀатэмэ дэкӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀатэмэ удэмыкӀатэмэ дэмыкӀатэмэ дыдэмыкӀатэмэ фыдэмыкӀатэмэ дэмыкӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъатэмэ удэкӀыгъатэмэ дэкӀыгъатэмэ дыдэкӀыгъатэмэ фыдэкӀыгъатэмэ дэкӀыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀыгъатэмэ удэмыкӀыгъатэмэ дэмыкӀыгъатэмэ дыдэмыкӀыгъатэмэ фыдэмыкӀыгъатэмэ дэмыкӀыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынтэмэ удэкӀынтэмэ дэкӀынтэмэ дыдэкӀынтэмэ фыдэкӀынтэмэ дэкӀын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынтэмэ удэмыкӀынтэмэ дэмыкӀынтэмэ дыдэмыкӀынтэмэ фыдэмыкӀынтэмэ дэмыкӀын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынутэмэ удэкӀынутэмэ дэкӀынутэмэ дыдэкӀынутэмэ фыдэкӀынутэмэ дэкӀыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынутэмэ удэмыкӀынутэмэ дэмыкӀынутэмэ дыдэмыкӀынутэмэ фыдэмыкӀынутэмэ дэмыкӀыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынт удэкӀынт дэкӀынт дыдэкӀынт фыдэкӀынт дэкӀын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынтэкъым удэкӀынтэкъым дэкӀынтэкъым дыдэкӀынтэкъым фыдэкӀынтэкъым дэкӀын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынут удэкӀынут дэкӀынут дыдэкӀынут фыдэкӀынут дэкӀыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэкӀынутэкъым удэкӀынутэкъым дэкӀынутэкъым дыдэкӀынутэкъым фыдэкӀынутэкъым дэкӀыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀми удэкӀми дэкӀми дыдэкӀми фыдэкӀми дэкӀ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀми удэмыкӀми дэмыкӀми дыдэмыкӀми фыдэмыкӀми дэмыкӀ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀами удэкӀами дэкӀами дыдэкӀами фыдэкӀами дэкӀа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀами удэмыкӀами дэмыкӀами дыдэмыкӀами фыдэмыкӀами дэмыкӀа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъами удэкӀыгъами дэкӀыгъами дыдэкӀыгъами фыдэкӀыгъами дэкӀыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀыгъами удэмыкӀыгъами дэмыкӀыгъами дыдэмыкӀыгъами фыдэмыкӀыгъами дэмыкӀыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынми удэкӀынми дэкӀынми дыдэкӀынми фыдэкӀынми дэкӀын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынми удэмыкӀынми дэмыкӀынми дыдэмыкӀынми фыдэмыкӀынми дэмыкӀын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынуми удэкӀынуми дэкӀынуми дыдэкӀынуми фыдэкӀынуми дэкӀыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынуми удэмыкӀынуми дэмыкӀынуми дыдэмыкӀынуми фыдэмыкӀынуми дэмыкӀыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀтэми удэкӀтэми дэкӀтэми дыдэкӀтэми фыдэкӀтэми дэкӀ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀтэми удэмыкӀтэми дэмыкӀтэми дыдэмыкӀтэми фыдэмыкӀтэми дэмыкӀ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыдэкӀатэми удэкӀатэми дэкӀатэми дыдэкӀатэми фыдэкӀатэми дэкӀа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀатэми удэмыкӀатэми дэмыкӀатэми дыдэмыкӀатэми фыдэмыкӀатэми дэмыкӀа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыдэкӀыгъатэми удэкӀыгъатэми дэкӀыгъатэми дыдэкӀыгъатэми фыдэкӀыгъатэми дэкӀыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀыгъатэми удэмыкӀыгъатэми дэмыкӀыгъатэми дыдэмыкӀыгъатэми фыдэмыкӀыгъатэми дэмыкӀыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынтэми удэкӀынтэми дэкӀынтэми дыдэкӀынтэми фыдэкӀынтэми дэкӀын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынтэми удэмыкӀынтэми дэмыкӀынтэми дыдэмыкӀынтэми фыдэмыкӀынтэми дэмыкӀын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыдэкӀынутэми удэкӀынутэми дэкӀынутэми дыдэкӀынутэми фыдэкӀынутэми дэкӀыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀынутэми удэмыкӀынутэми дэмыкӀынутэми дыдэмыкӀынутэми фыдэмыкӀынутэми дэмыкӀыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыдэкӀаи удэкӀаи дэкӀаи дыдэкӀаи фыдэкӀаи дэкӀаи
щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀаи удэмыкӀаи дэмыкӀаи дыдэмыкӀаи фыдэмыкӀаи дэмыкӀаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыдэкӀащэрэт удэкӀащэрэт дэкӀащэрэт дыдэкӀащэрэт фыдэкӀащэрэт дэкӀащэрэт
щымыӀэныгъэ: сыдэмыкӀащэрэт удэмыкӀащэрэт дэмыкӀащэрэт дыдэмыкӀащэрэт фыдэмыкӀащэрэт дэмыкӀащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнщ удэкӀагъэнщ дэкӀагъэнщ дыдэкӀагъэнщ фыдэкӀагъэнщ дэкӀагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнкъым удэкӀагъэнкъым дэкӀагъэнкъым дыдэкӀагъэнкъым фыдэкӀагъэнкъым дэкӀагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнт удэкӀагъэнт дэкӀагъэнт дыдэкӀагъэнт фыдэкӀагъэнт дэкӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнтэкъым удэкӀагъэнтэкъым дэкӀагъэнтэкъым дыдэкӀагъэнтэкъым фыдэкӀагъэнтэкъым дэкӀагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэн удэкӀагъэн дэкӀагъэн дыдэкӀагъэн фыдэкӀагъэн дэкӀагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнкъэ удэкӀагъэнкъэ дэкӀагъэнкъэ дыдэкӀагъэнкъэ фыдэкӀагъэнкъэ дэкӀагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнт удэкӀагъэнт дэкӀагъэнт дыдэкӀагъэнт фыдэкӀагъэнт дэкӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнтэкъэ удэкӀагъэнтэкъэ дэкӀагъэнтэкъэ дыдэкӀагъэнтэкъэ фыдэкӀагъэнтэкъэ дэкӀагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнкӀ удэкӀагъэнкӀ дэкӀагъэнкӀ дыдэкӀагъэнкӀ фыдэкӀагъэнкӀ дэкӀагъэнкӀ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнукъым удэкӀагъэнукъым дэкӀагъэнукъым дыдэкӀагъэнукъым фыдэкӀагъэнукъым дэкӀагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнут удэкӀагъэнут дэкӀагъэнут дыдэкӀагъэнут фыдэкӀагъэнут дэкӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнутэкъым удэкӀагъэнутэкъым дэкӀагъэнутэкъым дыдэкӀагъэнутэкъым фыдэкӀагъэнутэкъым дэкӀагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэну удэкӀагъэну дэкӀагъэну дыдэкӀагъэну фыдэкӀагъэну дэкӀагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнукъэ удэкӀагъэнукъэ дэкӀагъэнукъэ дыдэкӀагъэнукъэ фыдэкӀагъэнукъэ дэкӀагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнут удэкӀагъэнут дэкӀагъэнут дыдэкӀагъэнут фыдэкӀагъэнут дэкӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыдэкӀагъэнутэкъэ удэкӀагъэнутэкъэ дэкӀагъэнутэкъэ дыдэкӀагъэнутэкъэ фыдэкӀагъэнутэкъэ дэкӀагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀ удэкӀ дэкӀ дыдэкӀ фыдэкӀ дэкӀ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀ удэмыкӀ дэмыкӀ дыдэмыкӀ фыдэмыкӀ дэмыкӀ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀа удэкӀа дэкӀа дыдэкӀа фыдэкӀа дэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀа удэмыкӀа дэмыкӀа дыдэмыкӀа фыдэмыкӀа дэмыкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀыгъа удэкӀыгъа дэкӀыгъа дыдэкӀыгъа фыдэкӀыгъа дэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀыгъа удэмыкӀыгъа дэмыкӀыгъа дыдэмыкӀыгъа фыдэмыкӀыгъа дэмыкӀыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀын удэкӀын дэкӀын дыдэкӀын фыдэкӀын дэкӀын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀын удэмыкӀын дэмыкӀын дыдэмыкӀын фыдэмыкӀын дэмыкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀыну удэкӀыну дэкӀыну дыдэкӀыну фыдэкӀыну дэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀыну удэмыкӀыну дэмыкӀыну дыдэмыкӀыну фыдэмыкӀыну дэмыкӀыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыдэкӀ узэрыдэкӀ зэрыдэкӀ дызэрыдэкӀ фызэрыдэкӀ зэрыдэкӀ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыдэмыкӀ узэрыдэмыкӀ зэрыдэмыкӀ дызэрыдэмыкӀ фызэрыдэмыкӀ зэрыдэмыкӀ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыдэкӀа узэрыдэкӀа зэрыдэкӀа дызэрыдэкӀа фызэрыдэкӀа зэрыдэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыдэмыкӀа узэрыдэмыкӀа зэрыдэмыкӀа дызэрыдэмыкӀа фызэрыдэмыкӀа зэрыдэмыкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыдэкӀыгъа узэрыдэкӀыгъа зэрыдэкӀыгъа дызэрыдэкӀыгъа фызэрыдэкӀыгъа зэрыдэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыдэмыкӀыгъа узэрыдэмыкӀыгъа зэрыдэмыкӀыгъа дызэрыдэмыкӀыгъа фызэрыдэмыкӀыгъа зэрыдэмыкӀыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыдэкӀын узэрыдэкӀын зэрыдэкӀын дызэрыдэкӀын фызэрыдэкӀын зэрыдэкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыдэмыкӀын узэрыдэмыкӀын зэрыдэмыкӀын дызэрыдэмыкӀын фызэрыдэмыкӀын зэрыдэмыкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыдэкӀыну узэрыдэкӀыну зэрыдэкӀыну дызэрыдэкӀыну фызэрыдэкӀыну зэрыдэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрыдэмыкӀыну узэрыдэмыкӀыну зэрыдэмыкӀыну дызэрыдэмыкӀыну фызэрыдэмыкӀыну зэрыдэмыкӀыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыдэкӀ ущыдэкӀ щыдэкӀ дыщыдэкӀ фыщыдэкӀ щыдэкӀ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщыдэмыкӀ ущыдэмыкӀ щыдэмыкӀ дыщыдэмыкӀ фыщыдэмыкӀ щыдэмыкӀ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыдэкӀа ущыдэкӀа ущыдэкӀа дыщыдэкӀа фыщыдэкӀа щыдэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыдэмыкӀа фыщидэмыкӀа щыдэмыкӀа дыщыдэмыкӀа фыщыдэмыкӀа щыдэмыкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыдэкӀыгъа ущыдэкӀыгъа щыдэкӀыгъа дыщыдэкӀыгъа фыщыдэкӀыгъа щыдэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщыдэмыкӀыгъа ущыдэмыкӀыгъа щыдэмыкӀыгъа дыщыдэмыкӀыгъа фыщыдэмыкӀыгъа щыдэмыкӀыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыдэкӀын ущыдэкӀын щыдэкӀын дыщыдэкӀын фыщыдэкӀын щыдэкӀын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыдэмыкӀын ущыдэкӀын щыдэмыкӀын дыщыдэмыкӀын фыщыдэмыкӀын щыдэмыкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыдэкӀыну ущыдэкӀыну щыдэкӀыну дыщыдэкӀыну фыщыдэкӀыну щыдэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщыдэмыкӀыну ущыдэмыкӀыну щыдэмыкӀыну дыщыдэмыкӀыну фыщыдэмыкӀыну щыдэмыкӀыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэдэкӀ уздэдэкӀ здэдэкӀ дыздэдэкӀ фыздэдэкӀ здэдэкӀ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэдэмыкӀ уздэдэмыкӀ здэдэмыкӀ дыздэдэмыкӀ фыздэдэмыкӀ здэдэмыкӀ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэдэкӀа уздэдэкӀа здэдэкӀа дыздэдэкӀа фыздэдэкӀа здэдэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэдэмыкӀа уздэдэмыкӀа здэдэмыкӀа дыздэдэмыкӀа фыздэдэмыкӀа здэдэмыкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэдэкӀыгъа уздэдэкӀыгъа здэдэкӀыгъа дыздэдэкӀыгъа фыздэдэкӀыгъа здэдэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэдэмыкӀыгъа уздэдэмыкӀыгъа здэдэмыкӀыгъа дыздэдэмыкӀыгъа фыздэдэмыкӀыгъа здэдэмыкӀыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэдэкӀын уздэдэкӀын здэдэкӀын дыздэдэкӀын фыздэдэкӀын здэдэкӀын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэдэмыкӀын уздэдэмыкӀын здэдэмыкӀын дыздэдэмыкӀын фыздэдэмыкӀын здэдэмыкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэдэкӀыну уздэдэкӀыну здэдэкӀыну дыздэдэкӀыну фыздэдэкӀыну здэдэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэдэмыкӀыну уздэдэмыкӀыну здэдэмыкӀыну дыздэдэмыкӀыну фыздэдэмыкӀыну здэдэмыкӀыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыдэкӀ ущӀыдэкӀ щӀыдэкӀ дыщӀыдэкӀ фыщӀыдэкӀ щӀыдэкӀ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыдэмыкӀ ущӀыдэмыкӀ щӀыдэмыкӀ дыщӀыдэмыкӀ фыщӀыдэмыкӀ щӀыдэмыкӀ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыдэкӀа ущӀыдэкӀӀэкӀа щӀыдэкӀа дыщӀыдэкӀа фыщӀыдэкӀа щӀыдэкӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыдэмыкӀа ущӀыдэмыкӀа щӀыдэмыкӀа дыщӀыдэмыкӀа фыщӀыдэмыкӀа щӀыдэмыкӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыдэкӀыгъа ущӀыдэкӀыгъа щӀыдэкӀыгъа дыщӀыдэкӀыгъа фыщӀыдэкӀыгъа щӀыдэкӀыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыдэмыкӀыгъа ущӀыдэмыкӀыгъа щӀыдэмыкӀыгъа дыщӀыдэмыкӀыгъа фыщӀыдэмыкӀыгъа щӀыдэмыкӀыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыдэкӀын ущӀыдэкӀын щӀыдэкӀын дыщӀыдэкӀын фыщӀыдэкӀын щӀыдэкӀын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыдэмыкӀын ущӀыдэмыкӀын щӀыдэмыкӀын дыщӀыдэмыкӀын фыщӀыдэмыкӀын щӀыдэмыкӀын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀыдэкӀыну ущӀыдэкӀыну щӀыдэкӀыну дыщӀыдэкӀыну фыщӀыдэкӀыну щӀыдэкӀыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀыдэмыкӀыну ущӀыдэмыкӀыну щӀыдэмыкӀыну дыщӀыдэмыкӀыну фыщӀыдэмыкӀыну щӀыдэмыкӀыну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀыу удэкӀыу дэкӀыу дыдэкӀыу фыдэкӀыу дэкӀыу / дэкӀхэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀыу удэмыкӀыу дэмыкӀыу дыдэмыкӀыу фыдэмыкӀыу дэмыкӀыу / дэкӀхэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыдэкӀауэ удэкӀауэ дэкӀауэ дыдэкӀауэ фыдэкӀауэ дэкӀауэ / дэкӀахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀауэ удэмыкӀауэ дэмыкӀауэ дыдэмыкӀауэ фыдэмыкӀауэ дэмыкӀауэ / дэмыкӀахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыдэкӀыурэ удэкӀыурэ дэкӀыурэ дыдэкӀыурэ фыдэкӀыурэ дэкӀыурэ / дэкӀхэурэ

дэкӀ(хэ)урэ

-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыдэмыкӀыурэ удэмыкӀыурэ дэмыкӀыурэ дыдэмыкӀыурэ фыдэмыкӀыурэ дэмыкӀыурэ / дэмыкӀхэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыбдокӀ сыдокӀ -- сывдокӀ садокӀ(хэ)
уэ уздокӀ -- удокӀ уддокӀ -- уадокӀ(хэ)
ар здокӀ бдокӀ докӀ ддокӀ вдокӀ ядокӀ(хэ)
дэ -- дыбдокӀ дыдокӀ -- дывдокӀ дадокӀ(хэ)
фэ фыздокӀ -- фыдокӀ фыддокӀ -- фадокӀ(хэ)
ахэр здокӀ бдокӀ докӀ ддокӀ вдокӀ ядокӀ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыбдэ[кӀрэ] сыдэ[кӀрэ] -- сывдэ[кӀрэ] садэ[кӀ(хэ)рэ]
уэ уздэ[кӀрэ] -- удэ[кӀрэ] уддэ[кӀрэ] -- уадэ[кӀ(хэ)рэ]
ар здэ[кӀрэ] бдэ[кӀрэ] дэ[кӀрэ] ддэ[кӀрэ] вдэ[кӀрэ] ядэ[кӀ(хэ)рэ]
дэ -- дыбдэ[кӀрэ] дыдэ[кӀрэ] -- дывдэ[кӀрэ] дадэ[кӀ(хэ)рэ]
фэ фыздэ[кӀрэ] -- фыбъэдэ[кӀрэ] фыддэ[кӀрэ] -- фадэ[кӀ(хэ)рэ]
ахэр здэ[кӀрэ] бдэ[кӀрэ] дэ[кӀрэ] ддэ[кӀрэ] вдэ[кӀрэ] ядэ[кӀ(хэ)рэ]


-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀ] [кӀ]ыр -- [кӀ]хэр
Эргативнэ: [кӀ] [кӀ]ым -- [кӀ]хэм
Послеложнэ: [кӀ]кӀэ [кӀ]ымкӀэ [кӀ]хэкӀэ [кӀ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀ]ыу [кӀ]ырауэ [кӀ]хэу [кӀ]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀ]а [кӀ]ар -- [кӀ]ахэр
Эргативнэ: [кӀ]а [кӀ]ам -- [кӀ]ахэм
Послеложнэ: [кӀ]акӀэ [кӀ]амкӀэ [кӀ]ахэкӀэ [кӀ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀ]ауэ [кӀ]арауэ [кӀ]ахэу [кӀ]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀ]ын [кӀ]ыныр -- [кӀ]ынхэр
Эргативнэ: [кӀ]ын [кӀ]ыным -- [кӀ]ынхэм
Послеложнэ: [кӀ]ынкӀэ [кӀ]ынымкӀэ [кӀ]ынхэкӀэ [кӀ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [кӀ]ыну [кӀ]ынырауэ [кӀ]ынхэу [кӀ]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀ]ыну [кӀ]ынур -- [кӀ]ынухэр
Эргативнэ: [кӀ]ыну [кӀ]ынум -- [кӀ]ынухэм
Послеложнэ: [кӀ]ынукӀэ [кӀ]ынумкӀэ [кӀ]ынухэкӀэ [кӀ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀ]ынууэ [кӀ]ынурауэ [кӀ]ынухэу [кӀ]ынухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зэхуаку гуэркӀэ гъуэгуанэ кӀун; къалэ, къуэ, ауз, къуажэ, пщӀантӀэ хуэдэхэр къызэбнэкӀыу кӀуэн.
  2. Лэжьыгъэ, къулыкъу гуэр гъэзэщӀэн мурадкӀэ зыщӀыпӀэ кӀуэн.
  3. Бгым, лъагапӀэ гуэрым дэкӀуеин.
  4. КӀуэн (зэман).

ЩАПХЪЭХЭР

  • Аббас-Мирза тыгъэ къыхуищӀа хьэрып хакӀуэшхуэм тесу Ермоловыр къалэм докӀ Шортэн Аскэрбий
  • 1967 гъэм Ӏуашхьэмахуэ цӀыху минитӀым нэс дэкӀащ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
  • ЦӀыху здэщымыӀэм кхъуэр Ӏуащхьэм докӀ. Псалъэжьхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 98
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Джабэхэм дыдокӀ. Мы понимаемся по склонам. We climb hills.
нап. 115
Зэман куэд дэкӀынщ, абыхэм кхъужь къапымыкӀэурэ. Пройдет много времени и груши на них не будут расти. A long time will pass without any pears growing on them.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ПщӀантӀэм дэкӀын.
  • ВакӀуэ дэкӀын.
  • Мазэ дэкӀащ.
  • Тэлай дэкӀащ.
  • ПӀалъэ дэкӀын хуейщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэкӏын: 1. go out of, leave, exit; go through, between or among sth. 2. go to (work, your job, perform some task) 3. climb, ascend, go up (for example, a mountain, a hill, etc.) 4. Pass, go by, elapse (about time)
  • ПщӀантӀэм дэкӀын: walk through the courtyard
  • ВакӀуэ дэкӀын: go out to plough
  • Мазэ дэкӀащ: go through the forest
  • Тэлай дэкӀащ: some time went by, passed
  • ПӀалъэ дэкӀын хуейщ: the deadline has to elapse
УРЫСЫБЗЭ
  • дэкӏын: 1. выйти, выехать откуда-л.; пройти, проехать между чем-л. 2. выйти, отправиться (для выполнения какой-л. работы, на службу) 3. подняться, взойти (напр. на гору, на холм и т.п.) 4. пройти (о времени)
  • ПщӀантӀэм дэкӀын: выйти со двора
  • ВакӀуэ дэкӀын: идти пахать, на пахоту
  • Мазэ дэкӀащ: пройти через лес
  • Тэлай дэкӀащ: некоторое время прошло
  • ПӀалъэ дэкӀын хуейщ: срок должен пройти.
псалъафэ зэпыщӀахэр

Армэм дэкӀын

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: go serve in the army, join the army
     Урысыбзэ: пойти на службу в армию
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Зыкъом дэкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: pass (about a long period of time)
     Урысыбзэ: пройти – о довольно большом промежутке времени
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Куэд дэкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: pass, go by (a long time)
     Урысыбзэ: пройти, миновать (много - о времени)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

И фэм дэкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: endure, suffer, survive sth
     Урысыбзэ: стерпеть, вынести, пережить что-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Ӏуэху дэкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: be successful, succeed (about sb’s business, undertaking) 
     Урысыбзэ: удасться (о чьем-л. деле)
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/дэкӏын&oldid=5329316"