Wt/kbd/дэкӏуэтэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэкӏуэтэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐkʹʷɐ'tɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + [кӏу] + -э + -т + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Гъуэгу теувэм, ежьэжым кӀэлъыкӀуэтэн, зыгуэр и унэм шэжын.
  2. КӀуатэурэ зыщӀыпӀэ дыхьэн.
  3. Зыгуэрым арэзы техъуэн (нэхъ зыхуэмей къэмыхъу закъуэмэ).

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ.
  • ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн.
  • ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ.
  • Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэкӏуэтэн: 1. accompany sb. 2. advance, enter into sth 3. agree to sth, with sth to avoid sth worse
  • ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ: when a guest leaves, the host accompanies him.
  • ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн: take sb to the head of the table.
  • ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ: I can agree to a hat as long as my head survives..
  • Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ: let it rain as long as it doesn't hail.
УРЫСЫБЗЭ
  • дэкӏуэтэн: 1. проводить кого-л. 2. продвинуться, войти внутрь чего-л. 3. согласиться на что-л., с чем-л. во избежание худшего
  • ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ: когда уходит гость, хозяева его сопровождают.
  • ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн: продвинуться во главу стола.
  • ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ: можно согласиться на шляпу, лишь бы голова осталась цела.
  • Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ: можно согласиться на дождь, лишь бы града не было.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.