АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
дэ- + [кӏу] + -э + -т + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэкӏуэтэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэкӏуэтэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыкӏуэтэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэн
удэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн
дыдэкӏуэтэн
фыдэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэн
удэмыкӏуэтэн
дэмыкӏуэтэн
дыдэмыкӏуэтэн
фыдэмыкӏуэтэн
дэмыкӏуэтэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэкӏуатэ!
фыдэкӏуатэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмыкӏуатэ!
фыдэмыкӏуатэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдрекӏуатэ
удрекӏуатэ
дрекӏуатэ
дыдрекӏуатэ
фыдрекӏуатэ
дрекӏуатэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыкӏуатэ
удремыкӏуатэ
дремыкӏуатэ
дыдремыкӏуатэ
фыдремыкӏуатэ
дремыкӏуатэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдокӏуатэ(р)
удокӏуатэ(р)
докӏуатэ(р)
дыдокӏуатэ(р)
фыдокӏуатэ(р)
докӏуатэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэркъым
удэкӏуатэркъым
дэкӏуатэркъым
дыдэкӏуатэркъым
фыдэкӏуатэркъым
дэкӏуатэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэ(р)т
удэкӏуатэ(р)т
дэкӏуатэ(р)т
дыдэкӏуатэ(р)т
фыдэкӏуатэ(р)т
дэкӏуатэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэ(р)тэкъым
удэкӏуатэ(р)тэкъым
дэкӏуатэ(р)тэкъым
дыдэкӏуатэ(р)тэкъым
фыдэкӏуатэ(р)тэкъым
дэкӏуатэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтащ
удэкӏуэтащ
дэкӏуэтащ
дыдэкӏуэтащ
фыдэкӏуэтащ
дэкӏуэта(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтакъым
удэкӏуэтакъым
дэкӏуэтакъым
дыдэкӏуэтакъым
фыдэкӏуэтакъым
дэкӏуэта(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтат
удэкӏуэтат
дэкӏуэтат
дыдэкӏуэтат
фыдэкӏуэтат
дэкӏуэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтатэкъым
удэкӏуэтатэкъым
дэкӏуэтатэкъым
дыдэкӏуэтатэкъым
фыдэкӏуэтатэкъым
дэкӏуэта(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъащ
удэкӏуэтэгъащ
дэкӏуэтэгъащ
дыдэкӏуэтэгъащ
фыдэкӏуэтэгъащ
дэкӏуэтэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъакъым
удэкӏуэтэгъакъым
дэкӏуэтэгъакъым
дыдэкӏуэтэгъакъым
фыдэкӏуэтэгъакъым
дэкӏуэтэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъат
удэкӏуэтэгъат
дэкӏуэтэгъат
дыдэкӏуэтэгъат
фыдэкӏуэтэгъат
дэкӏуэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъатэкъым
удэкӏуэтэгъатэкъым
дэкӏуэтэгъатэкъым
дыдэкӏуэтэгъатэкъым
фыдэкӏуэтэгъатэкъым
дэкӏуэтэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэщ
удэкӏуатэщ
дэкӏуатэщ
дыдэкӏуатэщ
фыдэкӏуатэщ
дэкӏуатэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэкъым
удэкӏуатэкъым
дэкӏуатэкъым
дыдэкӏуатэкъым
фыдэкӏуатэкъым
дэкӏуатэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэт
удэкӏуатэт
дэкӏуатэт
дыдэкӏуатэт
фыдэкӏуатэт
дэкӏуатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэтэкъым
удэкӏуатэтэкъым
дэкӏуатэтэкъым
дыдэкӏуатэтэкъым
фыдэкӏуатэтэкъым
дэкӏуатэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнщ
удэкӏуэтэнщ
дэкӏуэтэнщ
дыдэкӏуэтэнщ
фыдэкӏуэтэнщ
дэкӏуэтэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнкъым
удэкӏуэтэнкъым
дэкӏуэтэнкъым
дыдэкӏуэтэнкъым
фыдэкӏуэтэнкъым
дэкӏуэтэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнущ
удэкӏуэтэнущ
дэкӏуэтэнущ
дыдэкӏуэтэнущ
фыдэкӏуэтэнущ
дэкӏуэтэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнукъым
удэкӏуэтэнукъым
дэкӏуэтэнукъым
дыдэкӏуэтэнукъым
фыдэкӏуэтэнукъым
дэкӏуэтэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэрэ
удэкӏуатэрэ
дэкӏуатэрэ
дыдэкӏуатэрэ
фыдэкӏуатэрэ
дэкӏуатэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэркъэ
удэкӏуатэркъэ
дэкӏуатэркъэ
дыдэкӏуатэркъэ
фыдэкӏуатэркъэ
дэкӏуатэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэ(р)т
удэкӏуатэ(р)т
дэкӏуатэ(р)т
дыдэкӏуатэ(р)т
фыдэкӏуатэ(р)т
дэкӏуатэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэ(р)тэкъэ
удэкӏуатэ(р)тэкъэ
дэкӏуатэ(р)тэкъэ
дыдэкӏуатэ(р)тэкъэ
фыдэкӏуатэ(р)тэкъэ
дэкӏуатэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэта
удэкӏуэта
дэкӏуэта
дыдэкӏуэта
фыдэкӏуэта
дэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтакъэ
удэкӏуэтакъэ
дэкӏуэтакъэ
дыдэкӏуэтакъэ
фыдэкӏуэтакъэ
дэкӏуэта(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтат
удэкӏуэтат
дэкӏуэтат
дыдэкӏуэтат
фыдэкӏуэтат
дэкӏуэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтатэкъэ
удэкӏуэтатэкъэ
дэкӏуэтатэкъэ
дыдэкӏуэтатэкъэ
фыдэкӏуэтатэкъэ
дэкӏуэта(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъа
удэкӏуэтэгъа
дэкӏуэтэгъа
дыдэкӏуэтэгъа
фыдэкӏуэтэгъа
дэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъакъэ
удэкӏуэтэгъакъэ
дэкӏуэтэгъакъэ
дыдэкӏуэтэгъакъэ
фыдэкӏуэтэгъакъэ
дэкӏуэтэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъат
удэкӏуэтэгъат
дэкӏуэтэгъат
дыдэкӏуэтэгъат
фыдэкӏуэтэгъат
дэкӏуэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъатэкъэ
удэкӏуэтэгъатэкъэ
дэкӏуэтэгъатэкъэ
дыдэкӏуэтэгъатэкъэ
фыдэкӏуэтэгъатэкъэ
дэкӏуэтэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэ
удэкӏуатэ
дэкӏуатэ
дыдэкӏуатэ
фыдэкӏуатэ
дэкӏуатэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэкъэ
удэкӏуатэкъэ
дэкӏуатэкъэ
дыдэкӏуатэкъэ
фыдэкӏуатэкъэ
дэкӏуатэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэт
удэкӏуатэт
дэкӏуатэт
дыдэкӏуатэт
фыдэкӏуатэт
дэкӏуатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэтэкъэ
удэкӏуатэтэкъэ
дэкӏуатэтэкъэ
дыдэкӏуатэтэкъэ
фыдэкӏуатэтэкъэ
дэкӏуатэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэн
удэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн
дыдэкӏуэтэн
фыдэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнкъэ
удэкӏуэтэнкъэ
дэкӏуэтэнкъэ
дыдэкӏуэтэнкъэ
фыдэкӏуэтэнкъэ
дэкӏуэтэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэну
удэкӏуэтэну
дэкӏуэтэну
дыдэкӏуэтэну
фыдэкӏуэтэну
дэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнукъэ
удэкӏуэтэнукъэ
дэкӏуэтэнукъэ
дыдэкӏуэтэнукъэ
фыдэкӏуэтэнукъэ
дэкӏуэтэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэмэ
удэкӏуатэмэ
дэкӏуатэмэ
дыдэкӏуатэмэ
фыдэкӏуатэмэ
дэкӏуатэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуатэмэ
удэмыкӏуатэмэ
дэмыкӏуатэмэ
дыдэмыкӏуатэмэ
фыдэмыкӏуатэмэ
дэмыкӏуатэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтамэ
удэкӏуэтамэ
дэкӏуэтамэ
дыдэкӏуэтамэ
фыдэкӏуэтамэ
дэкӏуэта(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтамэ
удэмыкӏуэтамэ
дэмыкӏуэтамэ
дыдэмыкӏуэтамэ
фыдэмыкӏуэтамэ
мыкӏуэта(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъамэ
удэкӏуэтэгъамэ
дэкӏуэтэгъамэ
дыдэкӏуэтэгъамэ
фыдэкӏуэтэгъамэ
дэкӏуэтэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэгъамэ
удэмыкӏуэтэгъамэ
дэмыкӏуэтэгъамэ
дыдэмыкӏуэтэгъамэ
фыдэмыкӏуэтэгъамэ
дэмыкӏуэтэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнмэ
удэкӏуэтэнмэ
дэкӏуэтэнмэ
дыдэкӏуэтэнмэ
фыдэкӏуэтэнмэ
дэкӏуэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнмэ
удэмыкӏуэтэнмэ
дэмыкӏуэтэнмэ
дыдэмыкӏуэтэнмэ
фыдэмыкӏуэтэнмэ
дэмыкӏуэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнумэ
удэкӏуэтэнумэ
дэкӏуэтэнумэ
дыдэкӏуэтэнумэ
фыдэкӏуэтэнумэ
дэкӏуэтэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнумэ
удэмыкӏуэтэнумэ
дэмыкӏуэтэнумэ
дыдэмыкӏуэтэнумэ
фыдэмыкӏуэтэнумэ
дэмыкӏуэтэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэтэмэ
удэкӏуатэтэмэ
дэкӏуатэтэмэ
дыдэкӏуатэтэмэ
фыдэкӏуатэтэмэ
дэкӏуатэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуатэтэмэ
удэмыкӏуатэтэмэ
дэмыкӏуатэтэмэ
дыдэмыкӏуатэтэмэ
фыдэмыкӏуатэтэмэ
дэмыкӏуатэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтатэмэ
удэкӏуэтатэмэ
дэкӏуэтатэмэ
дыдэкӏуэтатэмэ
фыдэкӏуэтатэмэ
дэкӏуэта(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтатэмэ
удэмыкӏуэтатэмэ
дэмыкӏуэтатэмэ
дыдэмыкӏуэтатэмэ
фыдэмыкӏуэтатэмэ
дэмыкӏуэта(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъатэмэ
удэкӏуэтэгъатэмэ
дэкӏуэтэгъатэмэ
дыдэкӏуэтэгъатэмэ
фыдэкӏуэтэгъатэмэ
дэкӏуэтэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэгъатэмэ
удэмыкӏуэтэгъатэмэ
дэмыкӏуэтэгъатэмэ
дыдэмыкӏуэтэгъатэмэ
фыдэмыкӏуэтэгъатэмэ
дэмыкӏуэтэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнтэмэ
удэкӏуэтэнтэмэ
дэкӏуэтэнтэмэ
дыдэкӏуэтэнтэмэ
фыдэкӏуэтэнтэмэ
дэкӏуэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнтэмэ
удэмыкӏуэтэнтэмэ
дэмыкӏуэтэнтэмэ
дыдэмыкӏуэтэнтэмэ
фыдэмыкӏуэтэнтэмэ
дэмыкӏуэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнутэмэ
удэкӏуэтэнутэмэ
дэкӏуэтэнутэмэ
дыдэкӏуэтэнутэмэ
фыдэкӏуэтэнутэмэ
дэкӏуэтэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнутэмэ
удэмыкӏуэтэнутэмэ
дэмыкӏуэтэнутэмэ
дыдэмыкӏуэтэнутэмэ
фыдэмыкӏуэтэнутэмэ
дэмыкӏуэтэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнт
удэкӏуэтэнт
дэкӏуэтэнт
дыдэкӏуэтэнт
фыдэкӏуэтэнт
дэкӏуэтэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнтэкъым
удэкӏуэтэнтэкъым
дэкӏуэтэнтэкъым
дыдэкӏуэтэнтэкъым
фыдэкӏуэтэнтэкъым
дэкӏуэтэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнут
удэкӏуэтэнут
дэкӏуэтэнут
дыдэкӏуэтэнут
фыдэкӏуэтэнут
дэкӏуэтэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнутэкъым
удэкӏуэтэнутэкъым
дэкӏуэтэнутэкъым
дыдэкӏуэтэнутэкъым
фыдэкӏуэтэнутэкъым
дэкӏуэтэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэми
удэкӏуатэми
дэкӏуатэми
дыдэкӏуатэми
фыдэкӏуатэми
дэкӏуатэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуатэми
удэмыкӏуатэми
дэмыкӏуатэми
дыдэмыкӏуатэми
фыдэмыкӏуатэми
дэмыкӏуатэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтами
удэкӏуэтами
дэкӏуэтами
дыдэкӏуэтами
фыдэкӏуэтами
дэкӏуэта(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтами
удэмыкӏуэтами
дэмыкӏуэтами
дыдэмыкӏуэтами
фыдэмыкӏуэтами
дэмыкӏуэта(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъами
удэкӏуэтэгъами
дэкӏуэтэгъами
дыдэкӏуэтэгъами
фыдэкӏуэтэгъами
дэкӏуэтэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэгъами
удэмыкӏуэтэгъами
дэмыкӏуэтэгъами
дыдэмыкӏуэтэгъами
фыдэмыкӏуэтэгъами
дэмыкӏуэтэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнми
удэкӏуэтэнми
дэкӏуэтэнми
дыдэкӏуэтэнми
фыдэкӏуэтэнми
дэкӏуэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнми
удэмыкӏуэтэнми
дэмыкӏуэтэнми
дыдэмыкӏуэтэнми
фыдэмыкӏуэтэнми
дэмыкӏуэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнуми
удэкӏуэтэнуми
дэкӏуэтэнуми
дыдэкӏуэтэнуми
фыдэкӏуэтэнуми
дэкӏуэтэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнуми
удэмыкӏуэтэнуми
дэмыкӏуэтэнуми
дыдэмыкӏуэтэнуми
фыдэмыкӏуэтэнуми
дэмыкӏуэтэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуатэтэми
удэкӏуатэтэми
дэкӏуатэтэми
дыдэкӏуатэтэми
фыдэкӏуатэтэми
дэкӏуатэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуатэтэми
удэмыкӏуатэтэми
дэмыкӏуатэтэми
дыдэмыкӏуатэтэми
фыдэмыкӏуатэтэми
дэмыкӏуатэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтатэми
удэкӏуэтатэми
дэкӏуэтатэми
дыдэкӏуэтатэми
фыдэкӏуэтатэми
дэкӏуэта(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтатэми
удэмыкӏуэтатэми
дэмыкӏуэтатэми
дыдэмыкӏуэтатэми
фыдэмыкӏуэтатэми
дэмыкӏуэта(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэгъатэми
удэкӏуэтэгъатэми
дэкӏуэтэгъатэми
дыдэкӏуэтэгъатэми
фыдэкӏуэтэгъатэми
дэкӏуэтэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэгъатэми
удэмыкӏуэтэгъатэми
дэмыкӏуэтэгъатэми
дыдэмыкӏуэтэгъатэми
фыдэмыкӏуэтэгъатэми
дэмыкӏуэтэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнтэми
удэкӏуэтэнтэми
дэкӏуэтэнтэми
дыдэкӏуэтэнтэми
фыдэкӏуэтэнтэми
дэкӏуэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнтэми
удэмыкӏуэтэнтэми
дэмыкӏуэтэнтэми
дыдэмыкӏуэтэнтэми
фыдэмыкӏуэтэнтэми
дэмыкӏуэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтэнутэми
удэкӏуэтэнутэми
дэкӏуэтэнутэми
дыдэкӏуэтэнутэми
фыдэкӏуэтэнутэми
дэкӏуэтэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтэнутэми
удэмыкӏуэтэнутэми
дэмыкӏуэтэнутэми
дыдэмыкӏуэтэнутэми
фыдэмыкӏуэтэнутэми
дэмыкӏуэтэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтаи
удэкӏуэтаи
дэкӏуэтаи
дыдэкӏуэтаи
фыдэкӏуэтаи
дэкӏуэтаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтаи
удэмыкӏуэтаи
дэмыкӏуэтаи
дыдэмыкӏуэтаи
фыдэмыкӏуэтаи
дэмыкӏуэтаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтащэрэт
удэкӏуэтащэрэт
дэкӏуэтащэрэт
дыдэкӏуэтащэрэт
фыдэкӏуэтащэрэт
дэкӏуэтащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыкӏуэтащэрэт
удэмыкӏуэтащэрэт
дэмыкӏуэтащэрэт
дыдэмыкӏуэтащэрэт
фыдэмыкӏуэтащэрэт
дэмыкӏуэтащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнщ
удэкӏуэтагъэнщ
дэкӏуэтагъэнщ
дыдэкӏуэтагъэнщ
фыдэкӏуэтагъэнщ
дэкӏуэтагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнкъым
удэкӏуэтагъэнкъым
дэкӏуэтагъэнкъым
дыдэкӏуэтагъэнкъым
фыдэкӏуэтагъэнкъым
дэкӏуэтагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнт
удэкӏуэтагъэнт
дэкӏуэтагъэнт
дыдэкӏуэтагъэнт
фыдэкӏуэтагъэнт
дэкӏуэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнтэкъым
удэкӏуэтагъэнтэкъым
дэкӏуэтагъэнтэкъым
дыдэкӏуэтагъэнтэкъым
фыдэкӏуэтагъэнтэкъым
дэкӏуэтагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэн
удэкӏуэтагъэн
дэкӏуэтагъэн
дыдэкӏуэтагъэн
фыдэкӏуэтагъэн
дэкӏуэтагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнкъэ
удэкӏуэтагъэнкъэ
дэкӏуэтагъэнкъэ
дыдэкӏуэтагъэнкъэ
фыдэкӏуэтагъэнкъэ
дэкӏуэтагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнт
удэкӏуэтагъэнт
дэкӏуэтагъэнт
дыдэкӏуэтагъэнт
фыдэкӏуэтагъэнт
дэкӏуэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнтэкъэ
удэкӏуэтагъэнтэкъэ
дэкӏуэтагъэнтэкъэ
дыдэкӏуэтагъэнтэкъэ
фыдэкӏуэтагъэнтэкъэ
дэкӏуэтагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнущ
удэкӏуэтагъэнущ
дэкӏуэтагъэнущ
дыдэкӏуэтагъэнущ
фыдэкӏуэтагъэнущ
дэкӏуэтагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнукъым
удэкӏуэтагъэнукъым
дэкӏуэтагъэнукъым
дыдэкӏуэтагъэнукъым
фыдэкӏуэтагъэнукъым
дэкӏуэтагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнут
удэкӏуэтагъэнут
дэкӏуэтагъэнут
дыдэкӏуэтагъэнут
фыдэкӏуэтагъэнут
дэкӏуэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнутэкъым
удэкӏуэтагъэнутэкъым
дэкӏуэтагъэнутэкъым
дыдэкӏуэтагъэнутэкъым
фыдэкӏуэтагъэнутэкъым
дэкӏуэтагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэну
удэкӏуэтагъэну
дэкӏуэтагъэну
дыдэкӏуэтагъэну
фыдэкӏуэтагъэну
дэкӏуэтагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнукъэ
удэкӏуэтагъэнукъэ
дэкӏуэтагъэнукъэ
дыдэкӏуэтагъэнукъэ
фыдэкӏуэтагъэнукъэ
дэкӏуэтагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнут
удэкӏуэтагъэнут
дэкӏуэтагъэнут
дыдэкӏуэтагъэнут
фыдэкӏуэтагъэнут
дэкӏуэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэкӏуэтагъэнутэкъэ
удэкӏуэтагъэнутэкъэ
дэкӏуэтагъэнутэкъэ
дыдэкӏуэтагъэнутэкъэ
фыдэкӏуэтагъэнутэкъэ
дэкӏуэтагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуатэ
удэкӏуатэ
дэкӏуатэ
дыдэкӏуатэ
фыдэкӏуатэ
дэкӏуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуатэ
удэмыкӏуатэ
дэмыкӏуатэ
дыдэмыкӏуатэ
фыдэмыкӏуатэ
дэмыкӏуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуэта
удэкӏуэта
дэкӏуэта
дыдэкӏуэта
фыдэкӏуэта
дэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуэта
удэмыкӏуэта
дэмыкӏуэта
дыдэмыкӏуэта
фыдэмыкӏуэта
дэмыкӏуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуэтэгъа
удэкӏуэтэгъа
дэкӏуэтэгъа
дыдэкӏуэтэгъа
фыдэкӏуэтэгъа
дэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуэтэгъа
удэмыкӏуэтэгъа
дэмыкӏуэтэгъа
дыдэмыкӏуэтэгъа
фыдэмыкӏуэтэгъа
дэмыкӏуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуэтэн
удэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн
дыдэкӏуэтэн
фыдэкӏуэтэн
дэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуэтэн
удэмыкӏуэтэн
дэмыкӏуэтэн
дыдэмыкӏуэтэн
фыдэмыкӏуэтэн
дэмыкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуэтэну
удэкӏуэтэну
дэкӏуэтэну
дыдэкӏуэтэну
фыдэкӏуэтэну
дэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуэтэну
удэмыкӏуэтэну
дэмыкӏуэтэну
дыдэмыкӏуэтэну
фыдэмыкӏуэтэну
дэмыкӏуэтэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэкӏуатэ
узэрыдэкӏуатэ
зэрыдэкӏуатэ
дызэрыдэкӏуатэ
фызэрыдэкӏуатэ
зэрыдэкӏуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыкӏуатэ
узэрыдэмыкӏуатэ
зэрыдэмыкӏуатэ
дызэрыдэмыкӏуатэ
фызэрыдэмыкӏуатэ
зэрыдэмыкӏуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэкӏуэта
узэрыдэкӏуэта
зэрыдэкӏуэта
дызэрыдэкӏуэта
фызэрыдэкӏуэта
зэрыдэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыкӏуэта
узэрыдэмыкӏуэта
зэрыдэмыкӏуэта
дызэрыдэмыкӏуэта
фызэрыдэмыкӏуэта
зэрыдэмыкӏуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэкӏуэтэгъа
узэрыдэкӏуэтэгъа
зэрыдэкӏуэтэгъа
дызэрыдэкӏуэтэгъа
фызэрыдэкӏуэтэгъа
зэрыдэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыкӏуэтэгъа
узэрыдэмыкӏуэтэгъа
зэрыдэмыкӏуэтэгъа
дызэрыдэмыкӏуэтэгъа
фызэрыдэмыкӏуэтэгъа
зэрыдэмыкӏуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэкӏуэтэн
узэрыдэкӏуэтэн
зэрыдэкӏуэтэн
дызэрыдэкӏуэтэн
фызэрыдэкӏуэтэн
зэрыдэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыкӏуэтэн
узэрыдэмыкӏуэтэн
зэрыдэмыкӏуэтэн
дызэрыдэмыкӏуэтэн
фызэрыдэмыкӏуэтэн
зэрыдэмыкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэкӏуэтэну
узэрыдэкӏуэтэну
зэрыдэкӏуэтэну
дызэрыдэкӏуэтэну
фызэрыдэкӏуэтэну
зэрыдэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыкӏуэтэну
узэрыдэмыкӏуэтэну
зэрыдэмыкӏуэтэну
дызэрыдэмыкӏуэтэну
фызэрыдэмыкӏуэтэну
зэрыдэмыкӏуэтэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэкӏуатэ
ущыдэкӏуатэ
щыдэкӏуатэ
дыщыдэкӏуатэ
фыщыдэкӏуатэ
щыдэкӏуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыкӏуатэ
ущыдэмыкӏуатэ
щыдэмыкӏуатэ
дыщыдэмыкӏуатэ
фыщыдэмыкӏуатэ
щыдэмыкӏуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэкӏуэта
ущыдэкӏуэта
щыдэкӏуэта
дыщыдэкӏуэта
фыщыдэкӏуэта
щыдэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыкӏуэта
ущыдэмыкӏуэта
щыдэмыкӏуэта
дыщыдэмыкӏуэта
фыщыдэмыкӏуэта
щыдэмыкӏуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэкӏуэтэгъа
ущыдэкӏуэтэгъа
щыдэкӏуэтэгъа
дыщыдэкӏуэтэгъа
фыщыдэкӏуэтэгъа
щыдэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыкӏуэтэгъа
ущыдэмыкӏуэтэгъа
щыдэмыкӏуэтэгъа
дыщыдэмыкӏуэтэгъа
фыщыдэмыкӏуэтэгъа
щыдэмыкӏуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэкӏуэтэн
ущыдэкӏуэтэн
щыдэкӏуэтэн
дыщыдэкӏуэтэн
фыщыдэкӏуэтэн
щыдэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыкӏуэтэн
ущыдэмыкӏуэтэн
щыдэмыкӏуэтэн
дыщыдэмыкӏуэтэн
фыщыдэмыкӏуэтэн
щыдэмыкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэкӏуэтэну
ущыдэкӏуэтэну
щыдэкӏуэтэну
дыщыдэкӏуэтэну
фыщыдэкӏуэтэну
щыдэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыкӏуэтэну
ущыдэмыкӏуэтэну
щыдэмыкӏуэтэну
дыщыдэмыкӏуэтэну
фыщыдэмыкӏуэтэну
щыдэмыкӏуэтэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэкӏуатэ
уздэдэкӏуатэ
здэдэкӏуатэ
дыздэдэкӏуатэ
фыздэдэкӏуатэ
здэдэкӏуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыкӏуатэ
уздэдэмыкӏуатэ
здэдэмыкӏуатэ
дыздэдэмыкӏуатэ
фыздэдэмыкӏуатэ
здэдэмыкӏуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэкӏуэта
уздэдэкӏуэта
здэдэкӏуэта
дыздэдэкӏуэта
фыздэдэкӏуэта
здэдэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыкӏуэта
уздэдэмыкӏуэта
здэдэмыкӏуэта
дыздэдэмыкӏуэта
фыздэдэмыкӏуэта
здэдэмыкӏуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэкӏуэтэгъа
уздэдэкӏуэтэгъа
здэдэкӏуэтэгъа
дыздэдэкӏуэтэгъа
фыздэдэкӏуэтэгъа
здэдэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыкӏуэтэгъа
уздэдэмыкӏуэтэгъа
здэдэмыкӏуэтэгъа
дыздэдэмыкӏуэтэгъа
фыздэдэмыкӏуэтэгъа
здэдэмыкӏуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэкӏуэтэн
уздэдэкӏуэтэн
здэдэкӏуэтэн
дыздэдэкӏуэтэн
фыздэдэкӏуэтэн
здэдэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыкӏуэтэн
уздэдэмыкӏуэтэн
здэдэмыкӏуэтэн
дыздэдэмыкӏуэтэн
фыздэдэмыкӏуэтэн
здэдэмыкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэкӏуэтэну
уздэдэкӏуэтэну
здэдэкӏуэтэну
дыздэдэкӏуэтэну
фыздэдэкӏуэтэну
здэдэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыкӏуэтэну
уздэдэмыкӏуэтэну
здэдэмыкӏуэтэну
дыздэдэмыкӏуэтэну
фыздэдэмыкӏуэтэну
здэдэмыкӏуэтэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэкӏуатэ
ущӀыдэкӏуатэ
щӀыдэкӏуатэ
дыщӀыдэкӏуатэ
фыщӀыдэкӏуатэ
щӀыдэкӏуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыкӏуатэ
ущӀыдэмыкӏуатэ
щӀыдэмыкӏуатэ
дыщӀыдэмыкӏуатэ
фыщӀыдэмыкӏуатэ
щӀыдэмыкӏуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэкӏуэта
ущӀыдэкӏуэта
щӀыдэкӏуэта
дыщӀыдэкӏуэта
фыщӀыдэкӏуэта
щӀыдэкӏуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыкӏуэта
ущӀыдэмыкӏуэта
щӀыдэмыкӏуэта
дыщӀыдэмыкӏуэта
фыщӀыдэмыкӏуэта
щӀыдэмыкӏуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэкӏуэтэгъа
ущӀыдэкӏуэтэгъа
щӀыдэкӏуэтэгъа
дыщӀыдэкӏуэтэгъа
фыщӀыдэкӏуэтэгъа
щӀыдэкӏуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыкӏуэтэгъа
ущӀыдэмыкӏуэтэгъа
щӀыдэмыкӏуэтэгъа
дыщӀыдэмыкӏуэтэгъа
фыщӀыдэмыкӏуэтэгъа
щӀыдэмыкӏуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэкӏуэтэн
ущӀыдэкӏуэтэн
щӀыдэкӏуэтэн
дыщӀыдэкӏуэтэн
фыщӀыдэкӏуэтэн
щӀыдэкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыкӏуэтэн
ущӀыдэмыкӏуэтэн
щӀыдэмыкӏуэтэн
дыщӀыдэмыкӏуэтэн
фыщӀыдэмыкӏуэтэн
щӀыдэмыкӏуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэкӏуэтэну
ущӀыдэкӏуэтэну
щӀыдэкӏуэтэну
дыщӀыдэкӏуэтэну
фыщӀыдэкӏуэтэну
щӀыдэкӏуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыкӏуэтэну
ущӀыдэмыкӏуэтэну
щӀыдэмыкӏуэтэну
дыщӀыдэмыкӏуэтэну
фыщӀыдэмыкӏуэтэну
щӀыдэмыкӏуэтэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуатэу
удэкӏуатэу
дэкӏуатэу
дыдэкӏуатэу
фыдэкӏуатэу
дэкӏуатэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуатэу
удэмыкӏуатэу
дэмыкӏуатэу
дыдэмыкӏуатэу
фыдэмыкӏуатэу
дэмыкӏуатэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуэтауэ
удэкӏуэтауэ
дэкӏуэтауэ
дыдэкӏуэтауэ
фыдэкӏуэтауэ
дэкӏуэтауэ / дэкӏуэта(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуэтауэ
удэмыкӏуэтауэ
дэмыкӏуэтауэ
дыдэмыкӏуэтауэ
фыдэмыкӏуэтауэ
дэмыкӏуэтауэ(хэ) / дэмыкӏуэта(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэкӏуатэурэ
удэкӏуатэурэ
дэкӏуатэурэ
дыдэкӏуатэурэ
фыдэкӏуатэурэ
дэкӏуатэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмыкӏуатэурэ
удэмыкӏуатэурэ
дэмыкӏуатэурэ
дыдэмыкӏуатэурэ
фыдэмыкӏуатэурэ
дэмыкӏуатэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдокӏуатэ
сыдокӏуатэ
--
сывдокӏуатэ
садокӏуатэ(хэ)
уэ
уздокӏуатэ
--
удокӏуатэ
уддокӏуатэ
--
уадокӏуатэ(хэ)
ар
здокӏуатэ
бдокӏуатэ
докӏуатэ
ддокӏуатэ
вдокӏуатэ
ядокӏуатэ(хэ)
дэ
--
дыбдокӏуатэ
дыдокӏуатэ
--
дывдокӏуатэ
дадокӏуатэ(хэ)
фэ
фыздокӏуатэ
--
фыдокӏуатэ
фыддокӏуатэ
--
фадокӏуатэ(хэ)
ахэр
здокӏуатэ
бдокӏуатэ
докӏуатэ
ддокӏуатэ
вдокӏуатэ
ядокӏуатэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[кӏуатэрэ]
сыдэ[кӏуатэрэ]
--
сывдэ[кӏуатэрэ]
садэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
уэ
уздэ[кӏуатэрэ]
--
удэ[кӏуатэрэ]
уддэ[кӏуатэрэ]
--
уадэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
ар
здэ[кӏуатэрэ]
бдэ[кӏуатэрэ]
дэ[кӏуатэрэ]
ддэ[кӏуатэрэ]
вдэ[кӏуатэрэ]
ядэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[кӏуатэрэ]
дыдэ[кӏуатэрэ]
--
дывдэ[кӏуатэрэ]
дадэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[кӏуатэрэ]
--
фыбъэдэ[кӏуатэрэ]
фыддэ[кӏуатэрэ]
--
фадэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
ахэр
здэ[кӏуатэрэ]
бдэ[кӏуатэрэ]
дэ[кӏуатэрэ]
ддэ[кӏуатэрэ]
вдэ[кӏуатэрэ]
ядэ[кӏуатэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏуат]э
[кӏуат]эр
--
[кӏуат]эхэр
Эргативнэ:
[кӏуат]э
[кӏуат]эм
--
[кӏуат]эхэм
Послеложнэ:
[кӏуат]экӀэ
[кӏуат]эмкӀэ
[кӏуат]эхэкӀэ
[кӏуат]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏуат]эуэ
[кӏуат]эрауэ
[кӏуат]эхэу
[кӏуат]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏуэт]а
[кӏуэт]ар
--
[кӏуэт]ахэр
Эргативнэ:
[кӏуэт]а
[кӏуэт]ам
--
[кӏуэт]ахэм
Послеложнэ:
[кӏуэт]акӀэ
[кӏуэт]амкӀэ
[кӏуэт]ахэкӀэ
[кӏуэт]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏуэт]ауэ
[кӏуэт]арауэ
[кӏуэт]ахэу
[кӏуэт]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏуэт]эн
[кӏуэт]эныр
--
[кӏуэт]энхэр
Эргативнэ:
[кӏуэт]эн
[кӏуэт]эным
--
[кӏуэт]энхэм
Послеложнэ:
[кӏуэт]энкӀэ
[кӏуэт]энымкӀэ
[кӏуэт]энхэкӀэ
[кӏуэт]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[кӏуэт]эну
[кӏуэт]энырауэ
[кӏуэт]энхэу
[кӏуэт]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[кӏуэт]эну
[кӏуэт]энур
--
[кӏуэт]энухэр
Эргативнэ:
[кӏуэт]эну
[кӏуэт]энум
--
[кӏуэт]энухэм
Послеложнэ:
[кӏуэт]энукӀэ
[кӏуэт]энумкӀэ
[кӏуэт]энухэкӀэ
[кӏуэт]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[кӏуэт]энууэ
[кӏуэт]энурауэ
[кӏуэт]энухэу
[кӏуэт]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Гъуэгу теувэм, ежьэжым кӀэлъыкӀуэтэн, зыгуэр и унэм шэжын.
КӀуатэурэ зыщӀыпӀэ дыхьэн.
Зыгуэрым арэзы техъуэн (нэхъ зыхуэмей къэмыхъу закъуэмэ).
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ.
ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн.
ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ.
Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэкӏуэтэн: 1. accompany sb. 2. advance, enter into sth 3. agree to sth, with sth to avoid sth worse
ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ: when a guest leaves, the host accompanies him.
ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн: take sb to the head of the table.
ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ: I can agree to a hat as long as my head survives..
Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ: let it rain as long as it doesn't hail.
УРЫСЫБЗЭ
дэкӏуэтэн: 1. проводить кого-л. 2. продвинуться, войти внутрь чего-л. 3. согласиться на что-л., с чем-л. во избежание худшего
ХьэщӀэр щежьэжкӀэ, хэгъэрейр докӀуатэ: когда уходит гость, хозяева его сопровождают.
ЖьантӀэмкӀэ дэкӀуэтэн: продвинуться во главу стола.
ПыӀэм удэкӀуэтэнт, щхьэр псэууэ къелтэмэ: можно согласиться на шляпу, лишь бы голова осталась цела.
Уэшхым удэкӀуатэ хъунт, уэ къемыхмэ: можно согласиться на дождь, лишь бы града не было.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.