АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэзын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэзын
щымыӀэныгъэ:
дэмызын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэзын
удэзын
дэзын
дыдэзын
фыдэзын
дэзын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмызын
удэмызын
дэмызын
дыдэмызын
фыдэмызын
дэмызын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэз!
фыдэз!
щымыӀэныгъэ:
удэмыз!
фыдэмыз!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдрез
удрез
дрез
дыдрез
фыдрез
дрез(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдремыз
удремыз
дремыз
дыдремыз
фыдремыз
дремыз(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзщ
удэзщ
дэзщ
дыдэзщ
фыдэзщ
дэз(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзкъым
удэзкъым
дэзкъым
дыдэзкъым
фыдэзкъым
дэз(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзт
удэзт
дэзт
дыдэзт
фыдэзт
дэз(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзтэкъым
удэзтэкъым
дэзтэкъым
дыдэзтэкъым
фыдэзтэкъым
дэз(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзащ
удэзащ
дэзащ
дыдэзащ
фыдэзащ
дэза(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзакъым
удэзакъым
дэзакъым
дыдэзакъым
фыдэзакъым
дэза(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзат
удэзат
дэзат
дыдэзат
фыдэзат
дэза(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзатэкъым
удэзатэкъым
дэзатэкъым
дыдэзатэкъым
фыдэзатэкъым
дэза(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъащ
удэзыгъащ
дэзыгъащ
дыдэзыгъащ
фыдэзыгъащ
дэзыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзыгъакъым
удэзыгъакъым
дэзыгъакъым
дыдэзыгъакъым
фыдэзыгъакъым
дэзыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъат
удэзыгъат
дэзыгъат
дыдэзыгъат
фыдэзыгъат
дэзыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзыгъатэкъым
удэзыгъатэкъым
дэзыгъатэкъым
дыдэзыгъатэкъым
фыдэзыгъатэкъым
дэзыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэзщ
удэзщ
дэзщ
дыдэзщ
фыдэзщ
дэз(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэзкъым
удэзкъым
дэзкъым
дыдэзкъым
фыдэзкъым
дэз(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэзт
удэзт
дэзт
дыдэзт
фыдэзт
дэз(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэзтэкъым
удэзтэкъым
дэзтэкъым
дыдэзтэкъым
фыдэзтэкъым
дэз(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынщ
удэзынщ
дэзынщ
дыдэзынщ
фыдэзынщ
дэзын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынкъым
удэзынкъым
дэзынкъым
дыдэзынкъым
фыдэзынкъым
дэзын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынущ
удэзынущ
дэзынущ
дыдэзынущ
фыдэзЫнущ
дэзэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынукъым
удэзынукъым
дэзынукъым
дыдэзынукъым
фыдэзынукъым
дэзэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэз
удэз
дэз
дыдэз
фыдэз
дэз(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзкъэ
удэзкъэ
дэзкъэ
дыдэзкъэ
фыдэзкъэ
дэз(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзт
удэзт
дэзт
дыдэзт
фыдэзт
дэз(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзтэкъэ
удэзтэкъэ
дэзтэкъэ
дыдэзтэкъэ
фыдэзтэкъэ
дэз(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэза
удэза
дэза
дыдэза
фыдэза
дэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзакъэ
удэзакъэ
дэзакъэ
дыдэзакъэ
фыдэзакъэ
дэза(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзат
удэзат
дэзат
дыдэзат
фыдэзат
дэза(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзатэкъэ
удэзатэкъэ
дэзатэкъэ
дыдэзатэкъэ
фыдэзатэкъэ
дэза(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъа
удэзыгъа
дэзыгъа
дыдэзыгъа
фыдэзыгъа
дэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзыгъакъэ
удэзыгъакъэ
дэзыгъакъэ
дыдэзыгъакъэ
фыдэзыгъакъэ
дэзыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъат
удэзыгъат
дэзыгъат
дыдэзыгъат
фыдэзыгъат
дэзыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэзыгъатэкъэ
удэзыгъатэкъэ
дэзыгъатэкъэ
дыдэзыгъатэкъэ
фыдэзыгъатэкъэ
дэзыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэз
удэз
дэз
дыдэз
фыдэз
дэз(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэзкъэ
удэзкъэ
дэзкъэ
дыдэзкъэ
фыдэзкъэ
дэз(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэзт
удэзт
дэзт
дыдэзт
фыдэзт
дэз(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэзтэкъэ
удэзтэкъэ
дэзтэкъэ
дыдэзтэкъэ
фыдэзтэкъэ
дэз(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзын
удэзын
дэзын
дыдэзын
фыдэзын
дэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынкъэ
удэзынкъэ
дэзынкъэ
дыдэзынкъэ
фыдэзынкъэ
дэзын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзыну
удэзыну
дэзыну
дыдэзыну
фыдэзыну
дэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынукъэ
удэзынукъэ
дэзынукъэ
дыдэзынукъэ
фыдэзынукъэ
дэзыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзмэ
удэзмэ
дэзмэ
дыдэзмэ
фыдэзмэ
дэз(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызмэ
удэмызмэ
дэмызмэ
дыдэмызмэ
фыдэмызмэ
дэмыз(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзамэ
удэзамэ
дэзамэ
дыдэзамэ
фыдэзамэ
дэза(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызамэ
удэмызамэ
дэмызамэ
дыдэмызамэ
фыдэмызамэ
дэмыза(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъамэ
удэзыгъамэ
дэзыгъамэ
дыдэзыгъамэ
фыдэзыгъамэ
дэзыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызыгъамэ
удэмызыгъамэ
дэмызыгъамэ
дыдэмызыгъамэ
фыдэмызыгъамэ
дэмызыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынмэ
удэзынмэ
дэзынмэ
дыдэзынмэ
фыдэзынмэ
дэзын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынмэ
удэмызынмэ
дэмызынмэ
дыдэмызынмэ
фыдэмызынмэ
дэмызын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынумэ
удэзынумэ
дэзынумэ
дыдэзынумэ
фыдэзынумэ
дэзыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынумэ
удэмызынумэ
дэмызынумэ
дыдэмызынумэ
фыдэмызынумэ
дэмызыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзтэмэ
удэзтэмэ
дэзтэмэ
дыдэзтэмэ
фыдэзтэмэ
дэз(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызтэмэ
удэмызтэмэ
дэмызтэмэ
дыдэмызтэмэ
фыдэмызтэмэ
дэмыз(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзатэмэ
удэзатэмэ
дэзатэмэ
дыдэзатэмэ
фыдэзатэмэ
дэза(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызатэмэ
удэмызатэмэ
дэмызатэмэ
дыдэмызатэмэ
фыдэмызатэмэ
дэмыза(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъатэмэ
удэзыгъатэмэ
дэзыгъатэмэ
дыдэзыгъатэмэ
фыдэзыгъатэмэ
дэзыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызыгъатэмэ
удэмызыгъатэмэ
дэмызыгъатэмэ
дыдэмызыгъатэмэ
фыдэмызыгъатэмэ
дэмызыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынтэмэ
удэзынтэмэ
дэзынтэмэ
дыдэзынтэмэ
фыдэзынтэмэ
дэзын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынтэмэ
удэмызынтэмэ
дэмызынтэмэ
дыдэмызынтэмэ
фыдэмызынтэмэ
дэмызын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынутэмэ
удэзынутэмэ
дэзынутэмэ
дыдэзынутэмэ
фыдэзынутэмэ
дэзыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынутэмэ
удэмызынутэмэ
дэмызынутэмэ
дыдэмызынутэмэ
фыдэмызынутэмэ
дэмызыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынт
удэзынт
дэзынт
дыдэзынт
фыдэзынт
дэзын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынтэкъым
удэзынтэкъым
дэзынтэкъым
дыдэзынтэкъым
фыдэзынтэкъым
дэзын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынут
удэзынут
дэзынут
дыдэзынут
фыдэзынут
дэзыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэзынутэкъым
удэзынутэкъым
дэзынутэкъым
дыдэзынутэкъым
фыдэзынутэкъым
дэзыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзми
удэзми
дэзми
дыдэзми
фыдэзми
дэз(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызми
удэмызми
дэмызми
дыдэмызми
фыдэмызми
дэмыз(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзами
удэзами
дэзами
дыдэзами
фыдэзами
дэза(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызами
удэмызами
дэмызами
дыдэмызами
фыдэмызами
дэмыза(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъами
удэзыгъами
дэзыгъами
дыдэзыгъами
фыдэзыгъами
дэзыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызыгъами
удэмызыгъами
дэмызыгъами
дыдэмызыгъами
фыдэмызыгъами
дэмызыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынми
удэзынми
дэзынми
дыдэзынми
фыдэзынми
дэзын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынми
удэмызынми
дэмызынми
дыдэмызынми
фыдэмызынми
дэмызын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынуми
удэзынуми
дэзынуми
дыдэзынуми
фыдэзынуми
дэзыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынуми
удэмызынуми
дэмызынуми
дыдэмызынуми
фыдэмызынуми
дэмызыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзтэми
удэзтэми
дэзтэми
дыдэзтэми
фыдэзтэми
дэз(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызтэми
удэмызтэми
дэмызтэми
дыдэмызтэми
фыдэмызтэми
дэмыз(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэзатэми
удэзатэми
дэзатэми
дыдэзатэми
фыдэзатэми
дэза(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызатэми
удэмызатэми
дэмызатэми
дыдэмызатэми
фыдэмызатэми
дэмыза(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэзыгъатэми
удэзыгъатэми
дэзыгъатэми
дыдэзыгъатэми
фыдэзыгъатэми
дэзыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызыгъатэми
удэмызыгъатэми
дэмызыгъатэми
дыдэмызыгъатэми
фыдэмызыгъатэми
дэмызыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынтэми
удэзынтэми
дэзынтэми
дыдэзынтэми
фыдэзынтэми
дэзын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынтэми
удэмызынтэми
дэмызынтэми
дыдэмызынтэми
фыдэмызынтэми
дэмызын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэзынутэми
удэзынутэми
дэзынутэми
дыдэзынутэми
фыдэзынутэми
дэзыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмызынутэми
удэмызынутэми
дэмызынутэми
дыдэмызынутэми
фыдэмызынутэми
дэмызыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэзаи
удэзаи
дэзаи
дыдэзаи
фыдэзаи
дэзаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмызаи
удэмызаи
дэмызаи
дыдэмызаи
фыдэмызаи
дэмызаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэзащэрэт
удэзащэрэт
дэзащэрэт
дыдэзащэрэт
фыдэзащэрэт
дэза(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмызащэрэт
удэмызащэрэт
дэмызащэрэт
дыдэмызащэрэт
фыдэмызащэрэт
дэмыза(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнщ
удэзагъэнщ
дэзагъэнщ
дыдэзагъэнщ
фыдэзагъэнщ
дэзагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнкъым
удэзагъэнкъым
дэзагъэнкъым
дыдэзагъэнкъым
фыдэзагъэнкъым
дэзагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнт
удэзагъэнт
дэзагъэнт
дыдэзагъэнт
фыдэзагъэнт
дэзагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнтэкъым
удэзагъэнтэкъым
дэзагъэнтэкъым
дыдэзагъэнтэкъым
фыдэзагъэнтэкъым
дэзагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэн
удэзагъэн
дэзагъэн
дыдэзагъэн
фыдэзагъэн
дэзагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнкъэ
удэзагъэнкъэ
дэзагъэнкъэ
дыдэзагъэнкъэ
фыдэзагъэнкъэ
дэзагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнт
удэзагъэнт
дэзагъэнт
дыдэзагъэнт
фыдэзагъэнт
дэзагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнтэкъэ
удэзагъэнтэкъэ
дэзагъэнтэкъэ
дыдэзагъэнтэкъэ
фыдэзагъэнтэкъэ
дэзагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнущ
удэзагъэнущ
дэзагъэнущ
дыдэзагъэнущ
фыдэзагъэнущ
дэзагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнукъым
удэзагъэнукъым
дэзагъэнукъым
дыдэзагъэнукъым
фыдэзагъэнукъым
дэзагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнут
удэзагъэнут
дэзагъэнут
дыдэзагъэнут
фыдэзагъэнут
дэзагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнутэкъым
удэзагъэнутэкъым
дэзагъэнутэкъым
дыдэзагъэнутэкъым
фыдэзагъэнутэкъым
дэзагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэну
удэзагъэну
дэзагъэну
дыдэзагъэну
фыдэзагъэну
дэзагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнукъэ
удэзагъэнукъэ
дэзагъэнукъэ
дыдэзагъэнукъэ
фыдэзагъэнукъэ
дэзагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнут
удэзагъэнут
дэзагъэнут
дыдэзагъэнут
фыдэзагъэнут
дэзагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэзагъэнутэкъэ
удэзагъэнутэкъэ
дэзагъэнутэкъэ
дыдэзагъэнутэкъэ
фыдэзагъэнутэкъэ
дэзагъэну(хэ)тэкъэ
Зэлэжь (объектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыдэз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зыдэмыз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыдэза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зыдэмыза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыдэзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зыдэмызыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыдэзын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зыдэмызын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыдэзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зыдэмызыну
Зылэжь (субъектнэ) причастие
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэз
удэз
дэз
дыдэз
фыдэз
дэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыз
удэмыз
дэмыз
дыдэмыз
фыдэмыз
дэмыз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэза
удэза
дэза
дыдэза
фыдэза
дэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыза
удэмыза
дэмыза
дыдэмыза
фыдэмыза
дэмыза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэзыгъа
удэзыгъа
дэзыгъа
дыдэзыгъа
фыдэзыгъа
дэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмызыгъа
удэмызыгъа
дэмызыгъа
дыдэмызыгъа
фыдэмызыгъа
дэмызыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэзын
удэзын
дэзын
дыдэзын
фыдэзын
дэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмызын
удэмызын
дэмызын
дыдэмызын
фыдэмызын
дэмызын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэзыну
удэзыну
дэзыну
дыдэзыну
фыдэзыну
дэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмызыну
удэмызыну
дэмызыну
дыдэмызыну
фыдэмызыну
дэмызыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэз
узэрыдэз
зэрыдэз
дызэрыдэз
фызэрыдэз
зэрыдэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыз
узэрыдэмыз
зэрыдэмыз
дызэрыдэмыз
фызэрыдэмыз
зэрыдэмыз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэза
узэрыдэза
зэрыдэза
дызэрыдэза
фызэрыдэза
зэрыдэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыза
узэрыдэмыза
зэрыдэмыза
дызэрыдэмыза
фызэрыдэмыза
зэрыдэмыза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэзыгъа
узэрыдэзыгъа
зэрыдэзыгъа
дызэрыдэзыгъа
фызэрыдэзыгъа
зэрыдэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмызыгъа
узэрыдэмызыгъа
зэрыдэмызыгъа
дызэрыдэмызыгъа
фызэрыдэмызыгъа
зэрыдэмызыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэзын
узэрыдэзын
зэрыдэзын
дызэрыдэзын
фызэрыдэзын
зэрыдэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмызын
узэрыдэмызын
зэрыдэмызын
дызэрыдэмызын
фызэрыдэмызын
зэрыдэмызын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэзыну
узэрыдэзыну
зэрыдэзыну
дызэрыдэзыну
фызэрыдэзыну
зэрыдэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмызыну
узэрыдэмызыну
зэрыдэмызыну
дызэрыдэмызыну
фызэрыдэмызыну
зэрыдэмызыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэз
ущыдэз
щыдэз
дыщыдэз
фыщыдэз
щыдэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыз
ущыдэмыз
щыдэмыз
дыщыдэмыз
фыщыдэмыз
щыдэмыз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэза
ущыдэза
щыдэза
дыщыдэза
фыщыдэза
щыдэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыза
ущыдэмыза
щыдэмыза
дыщыдэмыза
фыщыдэмыза
щыдэмыза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэзыгъа
ущыдэзыгъа
щыдэзыгъа
дыщыдэзыгъа
фыщыдэзыгъа
щыдэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмызыгъа
ущыдэмызыгъа
щыдэмызыгъа
дыщыдэмызыгъа
фыщыдэмызыгъа
щыдэмызыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэзын
ущыдэзын
щыдэзын
дыщыдэзын
фыщыдэзын
щыдэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмызын
ущыдэмызын
щыдэмызын
дыщыдэмызын
фыщыдэмызын
щыдэмызын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэзыну
ущыдэзыну
щыдэзыну
дыщыдэзыну
фыщыдэзыну
щыдэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмызыну
ущыдэмызыну
щыдэмызыну
дыщыдэмызыну
фыщыдэмызыну
щыдэмызыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэз
уздэдэз
здэдэз
дыздэдэз
фыздэдэз
здэдэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыз
уздэдэмыз
здэдэмыз
дыздэдэмыз
фыздэдэмыз
здэдэмыз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэза
уздэдэза
здэдэза
дыздэдэза
фыздэдэза
здэдэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыза
уздэдэмыза
здэдэмыза
дыздэдэмыза
фыздэдэмыза
здэдэмыза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэзыгъа
уздэдэзыгъа
здэдэзыгъа
дыздэдэзыгъа
фыздэдэзыгъа
здэдэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмызыгъа
уздэдэмызыгъа
здэдэмызыгъа
дыздэдэмызыгъа
фыздэдэмызыгъа
здэдэмызыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэзын
уздэдэзын
здэдэзын
дыздэдэзын
фыздэдэзын
здэдэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмызын
уздэдэмызын
здэдэмызын
дыздэдэмызын
фыздэдэмызын
здэдэмызын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэзыну
уздэдэзыну
здэдэзыну
дыздэдэзыну
фыздэдэзыну
здэдэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмызыну
уздэдэмызыну
здэдэмызыну
дыздэдэмызыну
фыздэдэмызыну
здэдэмызыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэдэз
ущӀэдэз
щӀэдэз
дыщӀэдэз
фыщӀэдэз
щӀэдэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэдэмыз
ущӀэдэмыз
щӀэдэмыз
дыщӀэдэмыз
фыщӀэдэмыз
щӀэдэмыз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэдэза
ущӀэдэза
щӀэдэза
дыщӀэдэза
фыщӀэдэза
щӀэдэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэдэмыза
ущӀэдэмыза
щӀэдэмыза
дыщӀэдэмыза
фыщӀэдэмыза
щӀэдэмыза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэдэзыгъа
ущӀэдэзыгъа
щӀэдэзыгъа
дыщӀэдэзыгъа
фыщӀэдэзыгъа
щӀэдэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэдэмызыгъа
ущӀэдэмызыгъа
щӀэдэмызыгъа
дыщӀэдэмызыгъа
фыщӀэдэмызыгъа
щӀэдэмызыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэдэзын
ущӀэдэзын
щӀэдэзын
дыщӀэдэзын
фыщӀэдэзын
щӀэдэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэдэмызын
ущӀэдэмызын
щӀэдэмызын
дыщӀэдэмызын
фыщӀэдэмызын
щӀэдэмызын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэдэзыну
ущӀэдэзыну
щӀэдэзыну
дыщӀэдэзыну
фыщӀэдэзыну
щӀэдэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэдэмызыну
ущӀэдэмызыну
щӀэдэмызыну
дыщӀэдэмызыну
фыщӀэдэмызыну
щӀыдэмызыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэзу
удэзу
дэзу
дыдэзу
фыдэзу
дэз(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмызу
удэмызу
дэмызу
дыдэмызу
фыдэмызу
дэмыз(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэзауэ
удэзауэ
дэзауэ
дыдэзауэ
фыдэзауэ
дэзауэ / дэзахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмызауэ
удэмызауэ
дэмызауэ
дыдэмызауэ
фыдэмызауэ
дэмызауэ / дэмызахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэзурэ
удэзурэ
дэзурэ
дыдэзурэ
фыдэзурэ
дэз(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмызурэ
удэмызурэ
дэмызурэ
дыдэмызурэ
фыдэмызурэ
дэмыз(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[з]
[з]ыр
--
[з]хэр
Эргативнэ:
[з]
[з]ым
--
[з]хэм
Послеложнэ:
[з]кӀэ
[з]ымкӀэ
[з]хэкӀэ
[з]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[з]у
[з]ырауэ
[з]хэу
[з]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[з]а
[з]ар
--
[з]ахэр
Эргативнэ:
[з]а
[з]ам
--
[з]ахэм
Послеложнэ:
[з]акӀэ
[з]амкӀэ
[з]ахэкӀэ
[з]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[з]ауэ
[з]арауэ
[з]ахэу
[з]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[з]ын
[з]ыныр
--
[з]ынхэр
Эргативнэ:
[з]ын
[з]ыным
--
[з]ынхэм
Послеложнэ:
[з]ынкӀэ
[з]ынымкӀэ
[з]ынхэкӀэ
[з]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[з]ыну
[з]ынырауэ
[з]ынхэу
[з]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[з]ыну
[з]ынур
--
[з]ынухэр
Эргативнэ:
[з]ыну
[з]ынум
--
[з]ынухэм
Послеложнэ:
[з]ынукӀэ
[з]ынумкӀэ
[з]ынухэкӀэ
[з]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[з]ынууэ
[з]ынурауэ
[з]ынухэу
[з]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым хуэфӀу дэлъын, дэсын.
ЩАПХЪЭХЭР
Узыдэмыхьэ къуэладжэ лы дэзщ. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Школ пщӀантӀэм сабийр дэзт.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэзын: be filled, stuffed, crammed with sb or sth
Школ пщӀантӀэм сабийр дэзт: the schoolyard was filled with children.
УРЫСЫБЗЭ
дэзын: быть наполненным, набитым кем-чем-л.
Школ пщӀантӀэм сабийр дэзт: школьный двор был битком набит детьми.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.