АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "дэдзэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэдзэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыдзэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэн
думыдзэн
димыдзэн
дэдмыдзэн
дэвмыдзэн
дамыдзэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэдзэ!
дэвдзэ!
щымыӀэныгъэ:
думыдзэ!
дэвмыдзэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыдредзэ
удредзэ
дредзэ
дыдредзэ
фыдредзэ
дредзэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыдзэ
удремыдзэ
дремыдзэ
дыдремыдзэ
фыдремыдзэ
дремыдзэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дызодзэ(р)
дыбодзэ(р)
дедзэ(р)
дыдодзэ(р)
дыводзэ(р)
дадзэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэркъым
дэбдзэркъым
дидзэркъым
дэддзэркъым
дэвдзэркъым
дадзэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзэрт
дэбдзэрт
дидзэрт
дэддзэрт
дэвдзэрт
дадзэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэртэкъым
дэбдзэртэкъым
дидзэртэкъым
дэддзэртэкъым
дэвдзэртэкъым
дадзэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзащ
дэбдзащ
дидзащ
дэддзащ
дэвдзащ
дадзащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзакъым
дэбдзакъым
дидзакъым
дэддзакъым
дэвдзакъым
дадзакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзат
дэбдзат
дидзат
дэддзат
дэвдзат
дадзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзатэкъым
дэбдзатэкъым
дидзатэкъым
дэддзатэкъым
дэвдзатэкъым
дадзатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъащ
дэбдзэгъащ
дидзэгъащ
дэддзэгъащ
дэвдзэгъащ
дадзэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъакъым
дэбдзэгъакъым
дидзэгъакъым
дэддзэгъакъым
дэвдзэгъакъым
дадзэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъат
дэбдзэгъат
дидзэгъат
дэддзэгъат
дэвдзэгъат
дадзэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэкъым
дэбдзэгъатэкъым
дидзэгъатэкъым
дэддзэгъатэкъым
дэвдзэгъатэкъым
дадзэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэздзэщ
дэбдзэщ
дидзэщ
дэддзэщ
дэвдзэщ
дадзэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэздзэкъым
дэбдзэкъым
дидзэкъым
дэддзэкъым
дэвдзэкъым
дадзэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэздзэт
дэбдзэт
дидзэт
дэддзэт
дэвдзэт
дадзэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэздзэтэкъым
дэбдзэтэкъым
дидзэтэкъым
дэддзэтэкъым
дэвдзэтэкъым
дадзэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнщ
дэбдзэнщ
дидзэнщ
дэддзэнщ
дэвдзэнщ
дадзэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнкъым
дэбдзэнкъым
дидзэнкъым
дэддзэнкъым
дэвдзэнкъым
дадзэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнущ
дэбдзэнущ
дидзэнущ
дэддзэнущ
дэвдзэнущ
дадзэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнукъым
дэбдзэнукъым
дидзэнукъым
дэддзэнукъым
дэвдзэнукъым
дадзэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэрэ
дэбдзэрэ
дидзэрэ
дэддзэрэ
дэвдзэрэ
дадзэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэркъэ
дэбдзэркъэ
дидзэркъэ
дэддзэркъэ
дэвдзэркъэ
дадзэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзэрт
дэбдзэрт
дидзэрт
дэддзэрт
дэвдзэрт
дадзэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэртэкъэ
дэбдзэртэкъэ
дидзэртэкъэ
дэддзэртэкъэ
дэвдзэртэкъэ
дадзэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздза
дэбдза
дидза
дэддза
дэвдза
дадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзакъэ
дэбдзакъэ
дидзакъэ
дэддзакъэ
дэвдзакъэ
дадзакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзат
дэбдзат
дидзат
дэддзат
дэвдзат
дадзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзатэкъэ
дэбдзатэкъэ
дидзатэкъэ
дэддзатэкъэ
дэвдзатэкъэ
дадзатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъа
дэбдзэгъа
дидзэгъа
дэддзэгъа
дэвдзэгъа
дадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
дэздзэгъакъэ
дэбдзэгъакъэ
дидзэгъакъэ
дэддзэгъакъэ
дэвдзэгъакъэ
дадзэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъат
дэбдзэгъат
дидзэгъат
дэддзэгъат
дэвдзэгъат
дадзэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэкъэ
дэбдзэгъатэкъэ
дидзэгъатэкъэ
дэддзэгъатэкъэ
дэвдзэгъатэкъэ
дадзэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэздзэ
дэбдзэ
дидзэ
дэддзэ
дэвдзэ
дадзэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэздзэкъэ
дэбдзэкъэ
дидзэкъэ
дэддзэкъэ
дэвдзэкъэ
дадзэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэздзэт
дэбдзэт
дидзэт
дэддзэт
дэвдзэт
дадзэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэздзэтэкъэ
дэбдзэтэкъэ
дидзэтэкъэ
дэддзэтэкъэ
дэвдзэтэкъэ
дадзэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнкъэ
дэбдзэнкъэ
дидзэнкъэ
дэддзэнкъэ
дэвдзэнкъэ
дадзэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэну
дэбдзэну
дидзэну
дэддзэну
дэвдзэну
дадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнукъэ
дэбдзэнукъэ
дидзэнукъэ
дэддзэнукъэ
дэвдзэнукъэ
дадзэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэмэ
дэбдзэмэ
дидзэмэ
дэддзэмэ
дэвдзэмэ
дадзэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэмэ
думыдзэмэ
димыдзэмэ
дэдмыдзэмэ
дэвмыдзэмэ
дамыдзэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзамэ
дэбдзамэ
дидзамэ
дэддзамэ
дэвдзамэ
дадзамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзамэ
думыдзамэ
димыдзамэ
дэдмыдзамэ
дэвмыдзамэ
дамыдзамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъамэ
дэбдзэгъамэ
дидзэгъамэ
дэддзэгъамэ
дэвдзэгъамэ
дадзэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъамэ
думыдзэгъамэ
димыдзэгъамэ
дэдмыдзэгъамэ
дэвмыдзэгъамэ
дамыдзэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнмэ
дэбдзэнмэ
дидзэнмэ
дэддзэнмэ
дэвдзэнмэ
дадзэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнмэ
думыдзэнмэ
димыдзэнмэ
дэдмыдзэнмэ
дэвмыдзэнмэ
дамыдзэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнумэ
дэбдзэнумэ
дидзэнумэ
дэддзэнумэ
дэвдзэнумэ
дадзэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнумэ
думыдзэнумэ
димыдзэнумэ
дэдмыдзэнумэ
дэвмыдзэнумэ
дамыдзэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэтэмэ
дэбдзэтэмэ
дидзэтэмэ
дэддзэтэмэ
дэвдзэтэмэ
дадзэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэтэмэ
думыдзэтэмэ
димыдзэтэмэ
дэдмыдзэтэмэ
дэвмыдзэтэмэ
дамыдзэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзатэмэ
дэбдзатэмэ
дидзатэмэ
дэддзатэмэ
дэвдзатэмэ
дадзатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзатэмэ
думыдзатэмэ
димыдзатэмэ
дэдмыдзатэмэ
дэвмыдзатэмэ
дамыдзатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэмэ
дэбдзэгъатэмэ
дидзэгъатэмэ
дэддзэгъатэмэ
дэвдзэгъатэмэ
дадзэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъатэмэ
думыдзэгъатэмэ
димыдзэгъатэмэ
дэдмыдзэгъатэмэ
дэвмыдзэгъатэмэ
дамыдзэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнтэмэ
дэбдзэнтэмэ
дидзэнтэмэ
дэддзэнтэмэ
дэвдзэнтэмэ
дадзэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнтэмэ
думыдзэнтэмэ
димыдзэнтэмэ
дэдмыдзэнтэмэ
дэвмыдзэнтэмэ
дамыдзэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнутэмэ
дэбдзэнутэмэ
дидзэнутэмэ
дэддзэнутэмэ
дэвдзэнутэмэ
дадзэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнутэмэ
думыдзэнутэмэ
димыдзэнутэмэ
дэдмыдзэнутэмэ
дэвмыдзэнутэмэ
дамыдзэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнт
дэбдзэнт
дидзэнт
дэддзэнт
дэвдзэнт
дадзэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнтэкъым
дэбдзэнтэкъым
дидзэнтэкъым
дэддзэнтэкъым
дэвдзэнтэкъым
дадзэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнут
дэбдзэнут
дидзэнут
дэддзэнут
дэвдзэнут
дадзэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнутэкъым
дэбдзэнутэкъым
дидзэнутэкъым
дэддзэнутэкъым
дэвдзэнутэкъым
дадзэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэми
дэбдзэми
дидзэми
дэддзэми
дэвдзэми
дадзэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэми
думыдзэми
димыдзэми
дэдмыдзэми
дэвмыдзэми
дамыдзэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзами
дэбдзами
дидзами
дэддзами
дэвдзами
дадзами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзами
думыдзами
димыдзами
дэдмыдзами
дэвмыдзами
дамыдзами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъами
дэбдзэгъами
дидзэгъами
дэддзэгъами
дэвдзэгъами
дадзэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъами
думыдзэгъами
димыдзэгъами
дэдмыдзэгъами
дэвмыдзэгъами
дамыдзэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнми
дэбдзэнми
дидзэнми
дэддзэнми
дэвдзэнми
дадзэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнми
думыдзэнми
димыдзэнми
дэдмыдзэнми
дэвмыдзэнми
дамыдзэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнуми
дэбдзэнуми
дидзэнуми
дэддзэнуми
дэвдзэнуми
дадзэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнуми
думыдзэнуми
димыдзэнуми
дэдмыдзэнуми
дэвмыдзэнуми
дамыдзэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэтэми
дэбдзэтэми
дидзэтэми
дэддзэтэми
дэвдзэтэми
дадзэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэтэми
думыдзэтэми
димыдзэтэми
дэдмыдзэтэми
дэвмыдзэтэми
дамыдзэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзатэми
дэбдзатэми
дидзатэми
дэддзатэми
дэвдзатэми
дадзатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзатэми
думыдзатэми
димыдзатэми
дэдмыдзатэми
дэвмыдзатэми
дамыдзатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэми
дэбдзэгъатэми
дидзэгъатэми
дэддзэгъатэми
дэвдзэгъатэми
дадзэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъатэми
думыдзэгъатэми
димыдзэгъатэми
дэдмыдзэгъатэми
дэвмыдзэгъатэми
дамыдзэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнтэми
дэбдзэнтэми
дидзэнтэми
дэддзэнтэми
дэвдзэнтэми
дадзэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнтэми
думыдзэнтэми
димыдзэнтэми
дэдмыдзэнтэми
дэвмыдзэнтэми
дамыдзэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнутэми
дэбдзэнутэми
дидзэнутэми
дэддзэнутэми
дэвдзэнутэми
дадзэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнутэми
думыдзэнутэми
димыдзэнутэми
дэдмыдзэнутэми
дэвмыдзэнутэми
дамыдзэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзаи
дэбдзаи
дидзаи
дэддзаи
дэвдзаи
дадзаи
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзаи
думыдзаи
димыдзаи
дэдмыдзаи
дэвмыдзаи
дамыдзаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзащэрэт
дэбдзащэрэт
дидзащэрэт
дэддзащэрэт
дэвдзащэрэт
дадзащэрэт
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзащэрэт
думыдзащэрэт
димыдзащэрэт
дэдмыдзащэрэт
дэвмыдзащэрэт
дамыдзащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнщ
дэбдзагъэнщ
дидзагъэнщ
дэддзагъэнщ
дэвдзагъэнщ
дадзагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнкъым
дэбдзагъэнкъым
дидзагъэнкъым
дэддзагъэнкъым
дэвдзагъэнкъым
дадзагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнт
дэбдзагъэнт
дидзагъэнт
дэддзагъэнт
дэвдзагъэнт
дадзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнтэкъым
дэбдзагъэнтэкъым
дидзагъэнтэкъым
дэддзагъэнтэкъым
дэвдзагъэнтэкъым
дадзагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэн
дэбдзагъэн
дидзагъэн
дэддзагъэн
дэвдзагъэн
дадзагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнкъэ
дэбдзагъэнкъэ
дидзагъэнкъэ
дэддзагъэнкъэ
дэвдзагъэнкъэ
дадзагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнт
дэбдзагъэнт
дидзагъэнт
дэддзагъэнт
дэвдзагъэнт
дадзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнтэкъэ
дэбдзагъэнтэкъэ
дидзагъэнтэкъэ
дэддзагъэнтэкъэ
дэвдзагъэнтэкъэ
дадзагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнущ
дэбдзагъэнущ
дидзагъэнущ
дэддзагъэнущ
дэвдзагъэнущ
дадзагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнукъым
дэбдзагъэнукъым
дидзагъэнукъым
дэддзагъэнукъым
дэвдзагъэнукъым
дадзагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнут
дэбдзагъэнут
дидзагъэнут
дэддзагъэнут
дэвдзагъэнут
дадзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнутэкъым
дэбдзагъэнутэкъым
дидзагъэнутэкъым
дэддзагъэнутэкъым
дэвдзагъэнутэкъым
дадзагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэну
дэбдзагъэну
дидзагъэну
дэддзагъэну
дэвдзагъэну
дадзагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнукъэ
дэбдзагъэнукъэ
дидзагъэнукъэ
дэддзагъэнукъэ
дэвдзагъэнукъэ
дадзагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнут
дэбдзагъэнут
дидзагъэнут
дэддзагъэнут
дэвдзагъэнут
дадзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнутэкъэ
дэбдзагъэнутэкъэ
дидзагъэнутэкъэ
дэддзагъэнутэкъэ
дэвдзагъэнутэкъэ
дадзагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэ
дэбдзэ
дидзэ
дэддзэ
дэвдзэ
дадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэ
думыдзэ
димыдзэ
дэдмыдзэ
дэвмыдзэ
дамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздза
дэбдза
дидза
дэддза
дэвдза
дадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдза
думыдза
димыдза
дэдмыдза
дэвмыдза
дамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэгъа
дэбдзэгъа
дидзэгъа
дэддзэгъа
дэвдзэгъа
дадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэгъа
думыдзэгъа
димыдзэгъа
дэдмыдзэгъа
дэвмыдзэгъа
дамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэн
думыдзэн
димыдзэн
дэдмыдзэн
дэвмыдзэн
дамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэну
дэбдзэну
дидзэну
дэддзэну
дэвдзэну
дадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэну
думыдзэну
димыдзэну
дэдмыдзэну
дэвмыдзэну
дамыдзэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэдза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэ
зэрыдэбдзэ
зэрыдидзэ
зэрыдэддзэ
зэрыдэвдзэ
зэрыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэ
зэрыдумыдзэ
зэрыдимыдзэ
зэрыдэдмыдзэ
зэрыдэвмыдзэ
зэрыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздза
зэрыдэбдза
зэрыдидза
зэрыдэддза
зэрыдэвдза
зэрыдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдза
зэрыдумыдза
зэрыдимыдза
зэрыдэдмыдза
зэрыдэвмыдза
зэрамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэгъа
зэрыдэбдзэгъа
зэрыдидзэгъа
зэрыдэддзэгъа
зэрыдэвдзэгъа
зэрыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэгъа
зэрыдумыдзэгъа
зэрыдимыдзэгъа
зэрыдэдмыдзэгъа
зэрыдэвмыдзэгъа
зэрыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэн
зэрыдэбдзэн
зэрыдидзэн
зэрыдэддзэн
зэрыдэвдзэн
зэрыдадзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэн
зэрыдумыдзэн
зэрыдимыдзэн
зэрыдэдмыдзэн
зэрыдэвмыдзэн
зэрыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэну
зэрыдэбдзэну
зэрыдидзэну
зэрыдэддзэну
зэрыдэвдзэну
зэрыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэну
зэрыдумыдзэну
зэрыдимыдзэну
зэрыдэдмыдзэну
зэрыдэвмыдзэну
зэрыдамыдзэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэ
щыдэбдзэ
щыдидзэ
щыдэддзэ
щыдэвдзэ
щыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэ
щыдумыдзэ
щыдимыдзэ
щыдэдмыдзэ
щыдэвмыдзэ
щыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздза
щыдэбдза
щыдидза
щыдэддза
щыдэвдза
щыдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдза
щыдумыдза
щыдимыдза
щыдэдмыдза
щыдэвмыдза
щыдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэгъа
щыдэбдзэгъа
щыдидзэгъа
щыдэддзэгъа
щыдэвдзэгъа
щыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэгъа
щыдумыдзэгъа
щыдимыдзэгъа
щыдэдмыдзэгъа
щыдэвмыдзэгъа
щыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэн
щыдэбдзэн
щыдидзэн
щыдэддзэн
щыдэвдзэн
щыдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэн
щыдумыдзэн
щыдимыдзэн
щыдэдмыдзэн
щыдэвмыдзэн
щыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэну
щыдэбдзэну
щыдидзэну
щыдэддзэну
щыдэвдзэну
щыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэну
щыдумыдзэну
щыдимыдзэну
щыдэдмыдзэну
щыдэвмыдзэну
щыдамыдзэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэ
здэдэбдзэ
здэдидзэ
здэдэддзэ
здэдэвдзэ
здэдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдзэ
здэдумыдзэ
здэдимыдзэ
здэдэдмыдзэ
здэдэвмыдзэ
здэдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздза
здэдэбдза
здэдидза
здэдэддза
здэдэвдза
здэдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдза
здэдумыдза
здэдимыдза
здэдэдмыдза
здэдэвмыдза
здэдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэгъа
здэдэбдзэгъа
здэдидзэгъа
здэдэддзэгъа
здэдэвдзэгъа
здэдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмыдзэгъа
здэдумыдзэгъа
здэдимыдзэгъа
здэдэдмыдзэгъа
здэдэвмыдзэгъа
здэдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэн
здэдэбдзэн
здэдидзэн
здэдэддзэн
здэдэвдзэн
здэдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдзэн
здэдумыдзэн
здэдимыдзэн
здэдэдмыдзэн
здэдэвмыдзэн
здэдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэну
здэдэбдзэну
здэдидзэну
здэдэддзэну
здэдэвдзэну
здэдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмыдзэну
здэдумыдзэну
здэдимыдзэну
здэдэдмыдзэну
здэдэвмыдзэну
здэдамыдзэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэ
щӀыдэбдзэ
щӀыдидзэ
щӀыдэддзэ
щӀыдэвдзэ
щӀыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэ
щӀыдумыдзэ
щӀыдимыдзэ
щӀыдэдмыдзэ
щӀыдэвмыдзэ
щӀыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздза
щӀыдэбдза
щӀыдидза
щӀыдэддза
щӀыдэвдза
щӀдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдза
щӀыдумыдза
щӀыдимыдза
щӀыдэдмыдза
щӀыдэвмыдза
щӀыдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэгъа
щӀэдэбдзэгъа
щӀыдидзэгъа
щӀэдэддзэгъа
щӀэдэвдзэгъа
щӀыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэгъа
щӀыдумыдзэгъа
щӀыдимыдзэгъа
щӀыдэдмыдзэгъа
щӀыдэвмыдзэгъа
щӀыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэн
щӀыдэбдзэн
щӀыдидзэн
щӀыдэддзэн
щӀыдэвдзэн
щӀыдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэн
щӀыдумыдзэн
щӀыдимыдзэн
щӀыдэдмыдзэн
щӀыдэвмыдзэн
щӀыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэну
щӀыдэбдзэну
щӀыдидзэну
щӀыдэддзэну
щӀыдэвдзэну
щӀыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэну
щӀыдумыдзэну
щӀыдимыдзэну
щӀыдэдмыдзэну
щӀыдэвмыдзэну
щӀыдамыдзэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэу
дэбдзэу
дидзэу
дэддзэу
дэвдзэу
дадзэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэу
думыдзэу
димыдзэу
дэдмыдзэу
дэвмыдзэу
дамыдзэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздзауэ
дэбдзауэ
дидзауэ
дэддзауэ
дэвдзауэ
дадзауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзауэ
думыдзауэ
димыдзауэ
дэдмыдзауэ
дэвмыдзауэ
дамыдзауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
дэздзэурэ
дэбдзэурэ
дидзэурэ
дэддзэурэ
дэвдзэурэ
дадзэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэурэ
думыдзэурэ
димыдзэурэ
дэдмыдзэурэ
дэвмыдзэурэ
дамыдзэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдызодзэ
дызодзэ
--
вдызодзэ
ядызодзэ(хэ)
уэ
здыбодзэ
--
дыбодзэ
ддыбодзэ
--
ядыбодзэ(хэ)
абы
здедзэ
бдедзэ
дедзэ
ддедзэ
вдедзэ
ядедзэ(хэ)
дэ
--
бдыдодзэ
дыдодзэ
--
вдыдодзэ
ядыдодзэ(хэ)
фэ
здыводзэ
--
дыводзэ
ддыводзэ
--
ядыводзэ(хэ)
абыхэм
здадзэ
бдадзэ
дадзэ
ддадзэ
вдадзэ
ядадзэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдэз[дзэрэ]
дэз[дзэрэ]
--
вдэз[дзэрэ]
ядэз[дзэ(хэ)рэ]
уэ
здэб[дзэрэ]
--
дэб[дзэрэ]
ддэб[дзэрэ]
--
ядэб[дзэ(хэ)рэ]
абы
зди[дзэрэ]
бди[дзэрэ]
ди[дзэрэ]
дди[дзэрэ]
вди[дзэрэ]
яди[дзэ(хэ)рэ]
дэ
--
бдэд[дзэрэ]
дэд[дзэрэ]
--
вдэд[дзэрэ]
ядэд[дзэ(хэ)рэ]
фэ
здэв[дзэрэ]
--
дэв[дзээрэ]
ддэв[дзэрэ]
--
ядэв[дзэ(хэ)рэ]
абыхэм
зда[дзэрэ]
бда[дзэрэ]
да[дзэрэ]
дда[дзэрэ]
вда[дзэрэ]
яда[дзэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]э
[дз]эр
--
[дз]эхэр
Эргативнэ:
[дз]э
[дз]эм
--
[дз]эхэм
Послеложнэ:
[дз]экӀэ
[дз]эмкӀэ
[дз]эхэкӀэ
[дз]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]эу
[дз]эрауэ
[дз]эхэу
[дз]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]а
[дз]ар
--
[дз]ахэр
Эргативнэ:
[дз]а
[дз]ам
--
[дз]ахэм
Послеложнэ:
[дз]акӀэ
[дз]амкӀэ
[дз]ахэкӀэ
[дз]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]ауэ
[дз]арауэ
[дз]ахэу
[дз]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]эн
[дз]эныр
--
[дз]энхэр
Эргативнэ:
[дз]эн
[дз]эным
--
[дз]энхэм
Послеложнэ:
[дз]энкӀэ
[дз]энымкӀэ
[дз]энхэкӀэ
[дз]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[дз]эну
[дз]энырауэ
[дз]энхэу
[дз]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]эну
[дз]энур
--
[дз]энухэр
Эргативнэ:
[дз]эну
[дз]энум
--
[дз]энухэм
Послеложнэ:
[дз]энукӀэ
[дз]энумкӀэ
[дз]энухэкӀэ
[дз]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]энууэ
[дз]энурауэ
[дз]энухэу
[дз]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Дзауэ зыщӀыпӀэ дэгъэхуэн.
Нэхъ быхъу пщӀын папщӀэ, зыгуэрым Ӏыхьэ дэдэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Къуэм мывэ дэдзэн.
Пхъэр пщӀантӀэм дэдзэн.
БостеикӀэм дэдзэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэдзэн: 1. throw, toss sb or sth between sth 2. insert, sew sth swh, between sth (for example, a wedge in a skirt)
Къуэм мывэ дэдзэн: throw a stone into a ravine
Пхъэр пщӀантӀэм дэдзэн: throw wood into the courtyard
БостеикӀэм дэдзэн: insert a hem
УРЫСЫБЗЭ
дэдзэн: 1. бросить кого-что-л. между чем-л. 2. вставить, вшить что-л. куда-л., между чем-л. (напр. клин в юбку)
Къуэм мывэ дэдзэн: бросить камень в овраг
Пхъэр пщӀантӀэм дэдзэн: бросить дрова среди двора
БостеикӀэм дэдзэн: вставить подол.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "дэдзэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэдзэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыдзэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэн
думыдзэн
димыдзэн
дэдмыдзэн
дэвмыдзэн
дамыдзэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэдзэ!
дэвдзэ!
щымыӀэныгъэ:
думыдзэ!
дэвмыдзэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыдредзэ
удредзэ
дредзэ
дыдредзэ
фыдредзэ
дредзэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыдзэ
удремыдзэ
дремыдзэ
дыдремыдзэ
фыдремыдзэ
дремыдзэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дызодзэ(р)
дыбодзэ(р)
дедзэ(р)
дыдодзэ(р)
дыводзэ(р)
дадзэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэркъым
дэбдзэркъым
дидзэркъым
дэддзэркъым
дэвдзэркъым
дадзэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзэрт
дэбдзэрт
дидзэрт
дэддзэрт
дэвдзэрт
дадзэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэртэкъым
дэбдзэртэкъым
дидзэртэкъым
дэддзэртэкъым
дэвдзэртэкъым
дадзэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзащ
дэбдзащ
дидзащ
дэддзащ
дэвдзащ
дадзащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзакъым
дэбдзакъым
дидзакъым
дэддзакъым
дэвдзакъым
дадзакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзат
дэбдзат
дидзат
дэддзат
дэвдзат
дадзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзатэкъым
дэбдзатэкъым
дидзатэкъым
дэддзатэкъым
дэвдзатэкъым
дадзатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъащ
дэбдзэгъащ
дидзэгъащ
дэддзэгъащ
дэвдзэгъащ
дадзэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъакъым
дэбдзэгъакъым
дидзэгъакъым
дэддзэгъакъым
дэвдзэгъакъым
дадзэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъат
дэбдзэгъат
дидзэгъат
дэддзэгъат
дэвдзэгъат
дадзэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэкъым
дэбдзэгъатэкъым
дидзэгъатэкъым
дэддзэгъатэкъым
дэвдзэгъатэкъым
дадзэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэздзэщ
дэбдзэщ
дидзэщ
дэддзэщ
дэвдзэщ
дадзэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэздзэкъым
дэбдзэкъым
дидзэкъым
дэддзэкъым
дэвдзэкъым
дадзэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэздзэт
дэбдзэт
дидзэт
дэддзэт
дэвдзэт
дадзэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэздзэтэкъым
дэбдзэтэкъым
дидзэтэкъым
дэддзэтэкъым
дэвдзэтэкъым
дадзэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнщ
дэбдзэнщ
дидзэнщ
дэддзэнщ
дэвдзэнщ
дадзэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнкъым
дэбдзэнкъым
дидзэнкъым
дэддзэнкъым
дэвдзэнкъым
дадзэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнущ
дэбдзэнущ
дидзэнущ
дэддзэнущ
дэвдзэнущ
дадзэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнукъым
дэбдзэнукъым
дидзэнукъым
дэддзэнукъым
дэвдзэнукъым
дадзэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэрэ
дэбдзэрэ
дидзэрэ
дэддзэрэ
дэвдзэрэ
дадзэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэркъэ
дэбдзэркъэ
дидзэркъэ
дэддзэркъэ
дэвдзэркъэ
дадзэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзэрт
дэбдзэрт
дидзэрт
дэддзэрт
дэвдзэрт
дадзэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэртэкъэ
дэбдзэртэкъэ
дидзэртэкъэ
дэддзэртэкъэ
дэвдзэртэкъэ
дадзэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздза
дэбдза
дидза
дэддза
дэвдза
дадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзакъэ
дэбдзакъэ
дидзакъэ
дэддзакъэ
дэвдзакъэ
дадзакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзат
дэбдзат
дидзат
дэддзат
дэвдзат
дадзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзатэкъэ
дэбдзатэкъэ
дидзатэкъэ
дэддзатэкъэ
дэвдзатэкъэ
дадзатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъа
дэбдзэгъа
дидзэгъа
дэддзэгъа
дэвдзэгъа
дадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
дэздзэгъакъэ
дэбдзэгъакъэ
дидзэгъакъэ
дэддзэгъакъэ
дэвдзэгъакъэ
дадзэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэгъат
дэбдзэгъат
дидзэгъат
дэддзэгъат
дэвдзэгъат
дадзэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэкъэ
дэбдзэгъатэкъэ
дидзэгъатэкъэ
дэддзэгъатэкъэ
дэвдзэгъатэкъэ
дадзэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
дэздзэ
дэбдзэ
дидзэ
дэддзэ
дэвдзэ
дадзэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
дэздзэкъэ
дэбдзэкъэ
дидзэкъэ
дэддзэкъэ
дэвдзэкъэ
дадзэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
дэздзэт
дэбдзэт
дидзэт
дэддзэт
дэвдзэт
дадзэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
дэздзэтэкъэ
дэбдзэтэкъэ
дидзэтэкъэ
дэддзэтэкъэ
дэвдзэтэкъэ
дадзэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнкъэ
дэбдзэнкъэ
дидзэнкъэ
дэддзэнкъэ
дэвдзэнкъэ
дадзэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэну
дэбдзэну
дидзэну
дэддзэну
дэвдзэну
дадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнукъэ
дэбдзэнукъэ
дидзэнукъэ
дэддзэнукъэ
дэвдзэнукъэ
дадзэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэмэ
дэбдзэмэ
дидзэмэ
дэддзэмэ
дэвдзэмэ
дадзэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэмэ
думыдзэмэ
димыдзэмэ
дэдмыдзэмэ
дэвмыдзэмэ
дамыдзэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзамэ
дэбдзамэ
дидзамэ
дэддзамэ
дэвдзамэ
дадзамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзамэ
думыдзамэ
димыдзамэ
дэдмыдзамэ
дэвмыдзамэ
дамыдзамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъамэ
дэбдзэгъамэ
дидзэгъамэ
дэддзэгъамэ
дэвдзэгъамэ
дадзэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъамэ
думыдзэгъамэ
димыдзэгъамэ
дэдмыдзэгъамэ
дэвмыдзэгъамэ
дамыдзэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнмэ
дэбдзэнмэ
дидзэнмэ
дэддзэнмэ
дэвдзэнмэ
дадзэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнмэ
думыдзэнмэ
димыдзэнмэ
дэдмыдзэнмэ
дэвмыдзэнмэ
дамыдзэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнумэ
дэбдзэнумэ
дидзэнумэ
дэддзэнумэ
дэвдзэнумэ
дадзэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнумэ
думыдзэнумэ
димыдзэнумэ
дэдмыдзэнумэ
дэвмыдзэнумэ
дамыдзэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэтэмэ
дэбдзэтэмэ
дидзэтэмэ
дэддзэтэмэ
дэвдзэтэмэ
дадзэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэтэмэ
думыдзэтэмэ
димыдзэтэмэ
дэдмыдзэтэмэ
дэвмыдзэтэмэ
дамыдзэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзатэмэ
дэбдзатэмэ
дидзатэмэ
дэддзатэмэ
дэвдзатэмэ
дадзатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзатэмэ
думыдзатэмэ
димыдзатэмэ
дэдмыдзатэмэ
дэвмыдзатэмэ
дамыдзатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэмэ
дэбдзэгъатэмэ
дидзэгъатэмэ
дэддзэгъатэмэ
дэвдзэгъатэмэ
дадзэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъатэмэ
думыдзэгъатэмэ
димыдзэгъатэмэ
дэдмыдзэгъатэмэ
дэвмыдзэгъатэмэ
дамыдзэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнтэмэ
дэбдзэнтэмэ
дидзэнтэмэ
дэддзэнтэмэ
дэвдзэнтэмэ
дадзэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнтэмэ
думыдзэнтэмэ
димыдзэнтэмэ
дэдмыдзэнтэмэ
дэвмыдзэнтэмэ
дамыдзэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнутэмэ
дэбдзэнутэмэ
дидзэнутэмэ
дэддзэнутэмэ
дэвдзэнутэмэ
дадзэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнутэмэ
думыдзэнутэмэ
димыдзэнутэмэ
дэдмыдзэнутэмэ
дэвмыдзэнутэмэ
дамыдзэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнт
дэбдзэнт
дидзэнт
дэддзэнт
дэвдзэнт
дадзэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнтэкъым
дэбдзэнтэкъым
дидзэнтэкъым
дэддзэнтэкъым
дэвдзэнтэкъым
дадзэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнут
дэбдзэнут
дидзэнут
дэддзэнут
дэвдзэнут
дадзэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэздзэнутэкъым
дэбдзэнутэкъым
дидзэнутэкъым
дэддзэнутэкъым
дэвдзэнутэкъым
дадзэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэми
дэбдзэми
дидзэми
дэддзэми
дэвдзэми
дадзэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэми
думыдзэми
димыдзэми
дэдмыдзэми
дэвмыдзэми
дамыдзэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзами
дэбдзами
дидзами
дэддзами
дэвдзами
дадзами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзами
думыдзами
димыдзами
дэдмыдзами
дэвмыдзами
дамыдзами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъами
дэбдзэгъами
дидзэгъами
дэддзэгъами
дэвдзэгъами
дадзэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъами
думыдзэгъами
димыдзэгъами
дэдмыдзэгъами
дэвмыдзэгъами
дамыдзэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнми
дэбдзэнми
дидзэнми
дэддзэнми
дэвдзэнми
дадзэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнми
думыдзэнми
димыдзэнми
дэдмыдзэнми
дэвмыдзэнми
дамыдзэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнуми
дэбдзэнуми
дидзэнуми
дэддзэнуми
дэвдзэнуми
дадзэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнуми
думыдзэнуми
димыдзэнуми
дэдмыдзэнуми
дэвмыдзэнуми
дамыдзэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэтэми
дэбдзэтэми
дидзэтэми
дэддзэтэми
дэвдзэтэми
дадзэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэтэми
думыдзэтэми
димыдзэтэми
дэдмыдзэтэми
дэвмыдзэтэми
дамыдзэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
дэздзатэми
дэбдзатэми
дидзатэми
дэддзатэми
дэвдзатэми
дадзатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзатэми
думыдзатэми
димыдзатэми
дэдмыдзатэми
дэвмыдзатэми
дамыдзатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
дэздзэгъатэми
дэбдзэгъатэми
дидзэгъатэми
дэддзэгъатэми
дэвдзэгъатэми
дадзэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэгъатэми
думыдзэгъатэми
димыдзэгъатэми
дэдмыдзэгъатэми
дэвмыдзэгъатэми
дамыдзэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнтэми
дэбдзэнтэми
дидзэнтэми
дэддзэнтэми
дэвдзэнтэми
дадзэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнтэми
думыдзэнтэми
димыдзэнтэми
дэдмыдзэнтэми
дэвмыдзэнтэми
дамыдзэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
дэздзэнутэми
дэбдзэнутэми
дидзэнутэми
дэддзэнутэми
дэвдзэнутэми
дадзэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзэнутэми
думыдзэнутэми
димыдзэнутэми
дэдмыдзэнутэми
дэвмыдзэнутэми
дамыдзэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзаи
дэбдзаи
дидзаи
дэддзаи
дэвдзаи
дадзаи
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзаи
думыдзаи
димыдзаи
дэдмыдзаи
дэвмыдзаи
дамыдзаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
дэздзащэрэт
дэбдзащэрэт
дидзащэрэт
дэддзащэрэт
дэвдзащэрэт
дадзащэрэт
щымыӀэныгъэ:
дэзмыдзащэрэт
думыдзащэрэт
димыдзащэрэт
дэдмыдзащэрэт
дэвмыдзащэрэт
дамыдзащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнщ
дэбдзагъэнщ
дидзагъэнщ
дэддзагъэнщ
дэвдзагъэнщ
дадзагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнкъым
дэбдзагъэнкъым
дидзагъэнкъым
дэддзагъэнкъым
дэвдзагъэнкъым
дадзагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнт
дэбдзагъэнт
дидзагъэнт
дэддзагъэнт
дэвдзагъэнт
дадзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнтэкъым
дэбдзагъэнтэкъым
дидзагъэнтэкъым
дэддзагъэнтэкъым
дэвдзагъэнтэкъым
дадзагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэн
дэбдзагъэн
дидзагъэн
дэддзагъэн
дэвдзагъэн
дадзагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнкъэ
дэбдзагъэнкъэ
дидзагъэнкъэ
дэддзагъэнкъэ
дэвдзагъэнкъэ
дадзагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнт
дэбдзагъэнт
дидзагъэнт
дэддзагъэнт
дэвдзагъэнт
дадзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнтэкъэ
дэбдзагъэнтэкъэ
дидзагъэнтэкъэ
дэддзагъэнтэкъэ
дэвдзагъэнтэкъэ
дадзагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнущ
дэбдзагъэнущ
дидзагъэнущ
дэддзагъэнущ
дэвдзагъэнущ
дадзагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнукъым
дэбдзагъэнукъым
дидзагъэнукъым
дэддзагъэнукъым
дэвдзагъэнукъым
дадзагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнут
дэбдзагъэнут
дидзагъэнут
дэддзагъэнут
дэвдзагъэнут
дадзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнутэкъым
дэбдзагъэнутэкъым
дидзагъэнутэкъым
дэддзагъэнутэкъым
дэвдзагъэнутэкъым
дадзагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэну
дэбдзагъэну
дидзагъэну
дэддзагъэну
дэвдзагъэну
дадзагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнукъэ
дэбдзагъэнукъэ
дидзагъэнукъэ
дэддзагъэнукъэ
дэвдзагъэнукъэ
дадзагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
дэздзагъэнут
дэбдзагъэнут
дидзагъэнут
дэддзагъэнут
дэвдзагъэнут
дадзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
дэздзагъэнутэкъэ
дэбдзагъэнутэкъэ
дидзагъэнутэкъэ
дэддзагъэнутэкъэ
дэвдзагъэнутэкъэ
дадзагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэзыдзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзымыдзэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэ
дэбдзэ
дидзэ
дэддзэ
дэвдзэ
дадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэ
думыдзэ
димыдзэ
дэдмыдзэ
дэвмыдзэ
дамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздза
дэбдза
дидза
дэддза
дэвдза
дадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдза
думыдза
димыдза
дэдмыдза
дэвмыдза
дамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэгъа
дэбдзэгъа
дидзэгъа
дэддзэгъа
дэвдзэгъа
дадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэгъа
думыдзэгъа
димыдзэгъа
дэдмыдзэгъа
дэвмыдзэгъа
дамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэн
дэбдзэн
дидзэн
дэддзэн
дэвдзэн
дадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэн
думыдзэн
димыдзэн
дэдмыдзэн
дэвмыдзэн
дамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэну
дэбдзэну
дидзэну
дэддзэну
дэвдзэну
дадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэну
думыдзэну
димыдзэну
дэдмыдзэну
дэвмыдзэну
дамыдзэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэдза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
дэдзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
дэмыдзэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэ
зэрыдэбдзэ
зэрыдидзэ
зэрыдэддзэ
зэрыдэвдзэ
зэрыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэ
зэрыдумыдзэ
зэрыдимыдзэ
зэрыдэдмыдзэ
зэрыдэвмыдзэ
зэрыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздза
зэрыдэбдза
зэрыдидза
зэрыдэддза
зэрыдэвдза
зэрыдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдза
зэрыдумыдза
зэрыдимыдза
зэрыдэдмыдза
зэрыдэвмыдза
зэрамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэгъа
зэрыдэбдзэгъа
зэрыдидзэгъа
зэрыдэддзэгъа
зэрыдэвдзэгъа
зэрыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэгъа
зэрыдумыдзэгъа
зэрыдимыдзэгъа
зэрыдэдмыдзэгъа
зэрыдэвмыдзэгъа
зэрыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэн
зэрыдэбдзэн
зэрыдидзэн
зэрыдэддзэн
зэрыдэвдзэн
зэрыдадзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэн
зэрыдумыдзэн
зэрыдимыдзэн
зэрыдэдмыдзэн
зэрыдэвмыдзэн
зэрыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыдэздзэну
зэрыдэбдзэну
зэрыдидзэну
зэрыдэддзэну
зэрыдэвдзэну
зэрыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыдэзмыдзэну
зэрыдумыдзэну
зэрыдимыдзэну
зэрыдэдмыдзэну
зэрыдэвмыдзэну
зэрыдамыдзэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэ
щыдэбдзэ
щыдидзэ
щыдэддзэ
щыдэвдзэ
щыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэ
щыдумыдзэ
щыдимыдзэ
щыдэдмыдзэ
щыдэвмыдзэ
щыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздза
щыдэбдза
щыдидза
щыдэддза
щыдэвдза
щыдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдза
щыдумыдза
щыдимыдза
щыдэдмыдза
щыдэвмыдза
щыдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэгъа
щыдэбдзэгъа
щыдидзэгъа
щыдэддзэгъа
щыдэвдзэгъа
щыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэгъа
щыдумыдзэгъа
щыдимыдзэгъа
щыдэдмыдзэгъа
щыдэвмыдзэгъа
щыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэн
щыдэбдзэн
щыдидзэн
щыдэддзэн
щыдэвдзэн
щыдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэн
щыдумыдзэн
щыдимыдзэн
щыдэдмыдзэн
щыдэвмыдзэн
щыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыдэздзэну
щыдэбдзэну
щыдидзэну
щыдэддзэну
щыдэвдзэну
щыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыдэзмыдзэну
щыдумыдзэну
щыдимыдзэну
щыдэдмыдзэну
щыдэвмыдзэну
щыдамыдзэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэ
здэдэбдзэ
здэдидзэ
здэдэддзэ
здэдэвдзэ
здэдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдзэ
здэдумыдзэ
здэдимыдзэ
здэдэдмыдзэ
здэдэвмыдзэ
здэдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздза
здэдэбдза
здэдидза
здэдэддза
здэдэвдза
здэдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдза
здэдумыдза
здэдимыдза
здэдэдмыдза
здэдэвмыдза
здэдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэгъа
здэдэбдзэгъа
здэдидзэгъа
здэдэддзэгъа
здэдэвдзэгъа
здэдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмыдзэгъа
здэдумыдзэгъа
здэдимыдзэгъа
здэдэдмыдзэгъа
здэдэвмыдзэгъа
здэдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэн
здэдэбдзэн
здэдидзэн
здэдэддзэн
здэдэвдзэн
здэдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэдэзмыдзэн
здэдумыдзэн
здэдимыдзэн
здэдэдмыдзэн
здэдэвмыдзэн
здэдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэдэздзэну
здэдэбдзэну
здэдидзэну
здэдэддзэну
здэдэвдзэну
здэдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмыдзэну
здэдумыдзэну
здэдимыдзэну
здэдэдмыдзэну
здэдэвмыдзэну
здэдамыдзэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэ
щӀыдэбдзэ
щӀыдидзэ
щӀыдэддзэ
щӀыдэвдзэ
щӀыдадзэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэ
щӀыдумыдзэ
щӀыдимыдзэ
щӀыдэдмыдзэ
щӀыдэвмыдзэ
щӀыдамыдзэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздза
щӀыдэбдза
щӀыдидза
щӀыдэддза
щӀыдэвдза
щӀдадза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдза
щӀыдумыдза
щӀыдимыдза
щӀыдэдмыдза
щӀыдэвмыдза
щӀыдамыдза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэгъа
щӀэдэбдзэгъа
щӀыдидзэгъа
щӀэдэддзэгъа
щӀэдэвдзэгъа
щӀыдадзэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэгъа
щӀыдумыдзэгъа
щӀыдимыдзэгъа
щӀыдэдмыдзэгъа
щӀыдэвмыдзэгъа
щӀыдамыдзэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэн
щӀыдэбдзэн
щӀыдидзэн
щӀыдэддзэн
щӀыдэвдзэн
щӀыдадзэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэн
щӀыдумыдзэн
щӀыдимыдзэн
щӀыдэдмыдзэн
щӀыдэвмыдзэн
щӀыдамыдзэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыдэздзэну
щӀыдэбдзэну
щӀыдидзэну
щӀыдэддзэну
щӀыдэвдзэну
щӀыдадзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыдэзмыдзэну
щӀыдумыдзэну
щӀыдимыдзэну
щӀыдэдмыдзэну
щӀыдэвмыдзэну
щӀыдамыдзэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
дэздзэу
дэбдзэу
дидзэу
дэддзэу
дэвдзэу
дадзэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэу
думыдзэу
димыдзэу
дэдмыдзэу
дэвмыдзэу
дамыдзэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
дэздзауэ
дэбдзауэ
дидзауэ
дэддзауэ
дэвдзауэ
дадзауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзауэ
думыдзауэ
димыдзауэ
дэдмыдзауэ
дэвмыдзауэ
дамыдзауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
дэздзэурэ
дэбдзэурэ
дидзэурэ
дэддзэурэ
дэвдзэурэ
дадзэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
дэзмыдзэурэ
думыдзэурэ
димыдзэурэ
дэдмыдзэурэ
дэвмыдзэурэ
дамыдзэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдызодзэ
дызодзэ
--
вдызодзэ
ядызодзэ(хэ)
уэ
здыбодзэ
--
дыбодзэ
ддыбодзэ
--
ядыбодзэ(хэ)
абы
здедзэ
бдедзэ
дедзэ
ддедзэ
вдедзэ
ядедзэ(хэ)
дэ
--
бдыдодзэ
дыдодзэ
--
вдыдодзэ
ядыдодзэ(хэ)
фэ
здыводзэ
--
дыводзэ
ддыводзэ
--
ядыводзэ(хэ)
абыхэм
здадзэ
бдадзэ
дадзэ
ддадзэ
вдадзэ
ядадзэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бдэз[дзэрэ]
дэз[дзэрэ]
--
вдэз[дзэрэ]
ядэз[дзэ(хэ)рэ]
уэ
здэб[дзэрэ]
--
дэб[дзэрэ]
ддэб[дзэрэ]
--
ядэб[дзэ(хэ)рэ]
абы
зди[дзэрэ]
бди[дзэрэ]
ди[дзэрэ]
дди[дзэрэ]
вди[дзэрэ]
яди[дзэ(хэ)рэ]
дэ
--
бдэд[дзэрэ]
дэд[дзэрэ]
--
вдэд[дзэрэ]
ядэд[дзэ(хэ)рэ]
фэ
здэв[дзэрэ]
--
дэв[дзээрэ]
ддэв[дзэрэ]
--
ядэв[дзэ(хэ)рэ]
абыхэм
зда[дзэрэ]
бда[дзэрэ]
да[дзэрэ]
дда[дзэрэ]
вда[дзэрэ]
яда[дзэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]э
[дз]эр
--
[дз]эхэр
Эргативнэ:
[дз]э
[дз]эм
--
[дз]эхэм
Послеложнэ:
[дз]экӀэ
[дз]эмкӀэ
[дз]эхэкӀэ
[дз]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]эу
[дз]эрауэ
[дз]эхэу
[дз]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]а
[дз]ар
--
[дз]ахэр
Эргативнэ:
[дз]а
[дз]ам
--
[дз]ахэм
Послеложнэ:
[дз]акӀэ
[дз]амкӀэ
[дз]ахэкӀэ
[дз]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]ауэ
[дз]арауэ
[дз]ахэу
[дз]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]эн
[дз]эныр
--
[дз]энхэр
Эргативнэ:
[дз]эн
[дз]эным
--
[дз]энхэм
Послеложнэ:
[дз]энкӀэ
[дз]энымкӀэ
[дз]энхэкӀэ
[дз]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[дз]эну
[дз]энырауэ
[дз]энхэу
[дз]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[дз]эну
[дз]энур
--
[дз]энухэр
Эргативнэ:
[дз]эну
[дз]энум
--
[дз]энухэм
Послеложнэ:
[дз]энукӀэ
[дз]энумкӀэ
[дз]энухэкӀэ
[дз]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[дз]энууэ
[дз]энурауэ
[дз]энухэу
[дз]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Лъын, гъэжанын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэдзэн: hone, sharpen something (e.g. a razor, a knife)
Джыдэр мывэм дэдзэн: hone an axe with a whetstone
УРЫСЫБЗЭ
дэдзэн: править, точить что-л. (напр. бритву, нож)
Джыдэр мывэм дэдзэн: отточить топор точильным камнем
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
дэдзэн
дэдзэныр
--
дэдзэнхэр
Эргативнэ:
дэдзэн
дэдзэным
--
дэдзэнхэм
Послеложнэ:
дэдзэнкӀэ
дэдзэнымкӀэ
дэдзэнхэкӀэ
дэдзэнхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
дэдзэну
дэдзэнырауэ
дэдзэнхэу
дэдзэнхэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Дэдэным хухаха щэкӀ, фэ е чэсэч гуэр.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэдзэн: insert (in a dress, in a skirt, etc.)
УРЫСЫБЗЭ
дэдзэн: вставка (в платье, в юбке и т.п.)
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.