Wt/kbd/дэгъэлъэдэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > дэгъэлъэдэн

Wt/kbd/дэгъэлъэдэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [dɐʁɐɬɐ'dɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • дэ- + гъэ- + [лъэд] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. дэлъэдэн псалъэм и каузатив.
  2. ЗыщӀыпӀэ зыгуэр дэӀун, дэгъэжын.
  3. ЗэщӀэча, зэгуэча гуэрым дзэху, бдзапцӀэ сыт хуэдэхэр гъэткӀуауэ дэкӀэурэ гъэбыдэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Шум щӀалэ цӀыкӀур пщӀантӀэм дигъэлъадэри псы къыдригъэхащ.
  • ЩӀалэр ӀукӀуэтри шыр куэбжэм дигъэлъэдащ.
  • Тасыр зэщӀэчамэ, дзэху дагъэлъадэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • дэгъэлъэдэн: 1. causative for дэлъэдэн: make drop by, run in, go swh; make you flow in, run in swh., between sth (about a liquid) 2. push something between sth. 3. soulder sth.
  • Шум щӀалэ цӀыкӀур пщӀантӀэм дигъэлъадэри псы къыдригъэхащ: the horseman had the boy run into the yard and bring some water.
  • ЩӀалэр ӀукӀуэтри шыр куэбжэм дигъэлъэдащ: the young man went and let the horse in through the gate.
  • Тасыр зэщӀэчамэ, дзэху дагъэлъадэ: If the pan springs a leak, it is souldered up with tin.
УРЫСЫБЗЭ
  • дэгъэлъэдэн: 1. каузатив к дэлъэдэн: заставить заскочить, забежать, заехать куда-л.; заставить втекать, затекать куда-л., между чем-л. (о чём-л. жидком) 2. просунуть что-л. между чем-л. 3. запаять что-л.
  • Шум щӀалэ цӀыкӀур пщӀантӀэм дигъэлъадэри псы къыдригъэхащ: всадник отправил мальчика во двор и тот принес оттуда воды.
  • ЩӀалэр ӀукӀуэтри шыр куэбжэм дигъэлъэдащ: молодой человек отошел и пустил лошадь в ворота.
  • Тасыр зэщӀэчамэ, дзэху дагъэлъадэ: если таз продырявится, запаивают оловом.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.