АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
дэ- + [гъуэлъ] + -хь -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэгъуэлъхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэгуэлъхьэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыгуэлъхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэн
удэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн
дыдэгуэлъхьэн
фыдэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэн
удэмыгуэлъхьэн
дэмыгуэлъхьэн
дыдэмыгуэлъхьэн
фыдэмыгуэлъхьэн
дэмыгуэлъхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэгуалъхьэ!
фыдэгуалъхьэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмыгуалъхьэ!
фыдэмыгуалъхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдрегуалъхьэ
удрегуалъхьэ
дрегуалъхьэ
дыдрегуалъхьэ
фыдрегуалъхьэ
дрегуалъхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыгуалъхьэ
удремыгуалъхьэ
дремыгуалъхьэ
дыдремыгуалъхьэ
фыдремыгуалъхьэ
дремыгуалъхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдогуалъхьэ(р)
удогуалъхьэ(р)
догуалъхьэ(р)
дыдогуалъхьэ(р)
фыдогуалъхьэ(р)
догуалъхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэркъым
удэгуалъхьэркъым
дэгуалъхьэркъым
дыдэгуалъхьэркъым
фыдэгуалъхьэркъым
дэгуалъхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэ(р)т
удэгуалъхьэ(р)т
дэгуалъхьэ(р)т
дыдэгуалъхьэ(р)т
фыдэгуалъхьэ(р)т
дэгуалъхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэ(р)тэкъым
удэгуалъхьэ(р)тэкъым
дэгуалъхьэ(р)тэкъым
дыдэгуалъхьэ(р)тэкъым
фыдэгуалъхьэ(р)тэкъым
дэгуалъхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьащ
удэгуэлъхьащ
дэгуэлъхьащ
дыдэгуэлъхьащ
фыдэгуэлъхьащ
дэгуэлъхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьакъым
удэгуэлъхьакъым
дэгуэлъхьакъым
дыдэгуэлъхьакъым
фыдэгуэлъхьакъым
дэгуэлъхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьат
удэгуэлъхьат
дэгуэлъхьат
дыдэгуэлъхьат
фыдэгуэлъхьат
дэгуэлъхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьатэкъым
удэгуэлъхьатэкъым
дэгуэлъхьатэкъым
дыдэгуэлъхьатэкъым
фыдэгуэлъхьатэкъым
дэгуэлъхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъащ
удэгуэлъхьэгъащ
дэгуэлъхьэгъащ
дыдэгуэлъхьэгъащ
фыдэгуэлъхьэгъащ
дэгуэлъхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъакъым
удэгуэлъхьэгъакъым
дэгуэлъхьэгъакъым
дыдэгуэлъхьэгъакъым
фыдэгуэлъхьэгъакъым
дэгуэлъхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъат
удэгуэлъхьэгъат
дэгуэлъхьэгъат
дыдэгуэлъхьэгъат
фыдэгуэлъхьэгъат
дэгуэлъхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъатэкъым
удэгуэлъхьэгъатэкъым
дэгуэлъхьэгъатэкъым
дыдэгуэлъхьэгъатэкъым
фыдэгуэлъхьэгъатэкъым
дэгуэлъхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэщ
удэгуалъхьэщ
дэгуалъхьэщ
дыдэгуалъхьэщ
фыдэгуалъхьэщ
дэгуалъхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэкъым
удэгуалъхьэкъым
дэгуалъхьэкъым
дыдэгуалъхьэкъым
фыдэгуалъхьэкъым
дэгуалъхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэт
удэгуалъхьэт
дэгуалъхьэт
дыдэгуалъхьэт
фыдэгуалъхьэт
дэгуалъхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэтэкъым
удэгуалъхьэтэкъым
дэгуалъхьэтэкъым
дыдэгуалъхьэтэкъым
фыдэгуалъхьэтэкъым
дэгуалъхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнщ
удэгуэлъхьэнщ
дэгуэлъхьэнщ
дыдэгуэлъхьэнщ
фыдэгуэлъхьэнщ
дэгуэлъхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнкъым
удэгуэлъхьэнкъым
дэгуэлъхьэнкъым
дыдэгуэлъхьэнкъым
фыдэгуэлъхьэнкъым
дэгуэлъхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнущ
удэгуэлъхьэнущ
дэгуэлъхьэнущ
дыдэгуэлъхьэнущ
фыдэгуэлъхьэнущ
дэгуэлъхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнукъым
удэгуэлъхьэнукъым
дэгуэлъхьэнукъым
дыдэгуэлъхьэнукъым
фыдэгуэлъхьэнукъым
дэгуэлъхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэрэ
удэгуалъхьэрэ
дэгуалъхьэрэ
дыдэгуалъхьэрэ
фыдэгуалъхьэрэ
дэгуалъхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэркъэ
удэгуалъхьэркъэ
дэгуалъхьэркъэ
дыдэгуалъхьэркъэ
фыдэгуалъхьэркъэ
дэгуалъхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэ(р)т
удэгуалъхьэ(р)т
дэгуалъхьэ(р)т
дыдэгуалъхьэ(р)т
фыдэгуалъхьэ(р)т
дэгуалъхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэ(р)тэкъэ
удэгуалъхьэ(р)тэкъэ
дэгуалъхьэ(р)тэкъэ
дыдэгуалъхьэ(р)тэкъэ
фыдэгуалъхьэ(р)тэкъэ
дэгуалъхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьа
удэгуэлъхьа
дэгуэлъхьа
дыдэгуэлъхьа
фыдэгуэлъхьа
дэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьакъэ
удэгуэлъхьакъэ
дэгуэлъхьакъэ
дыдэгуэлъхьакъэ
фыдэгуэлъхьакъэ
дэгуэлъхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьат
удэгуэлъхьат
дэгуэлъхьат
дыдэгуэлъхьат
фыдэгуэлъхьат
дэгуэлъхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьатэкъэ
удэгуэлъхьатэкъэ
дэгуэлъхьатэкъэ
дыдэгуэлъхьатэкъэ
фыдэгуэлъхьатэкъэ
дэгуэлъхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъа
удэгуэлъхьэгъа
дэгуэлъхьэгъа
дыдэгуэлъхьэгъа
фыдэгуэлъхьэгъа
дэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъакъэ
удэгуэлъхьэгъакъэ
дэгуэлъхьэгъакъэ
дыдэгуэлъхьэгъакъэ
фыдэгуэлъхьэгъакъэ
дэгуэлъхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъат
удэгуэлъхьэгъат
дэгуэлъхьэгъат
дыдэгуэлъхьэгъат
фыдэгуэлъхьэгъат
дэгуэлъхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъатэкъэ
удэгуэлъхьэгъатэкъэ
дэгуэлъхьэгъатэкъэ
дыдэгуэлъхьэгъатэкъэ
фыдэгуэлъхьэгъатэкъэ
дэгуэлъхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэ
удэгуалъхьэ
дэгуалъхьэ
дыдэгуалъхьэ
фыдэгуалъхьэ
дэгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэкъэ
удэгуалъхьэкъэ
дэгуалъхьэкъэ
дыдэгуалъхьэкъэ
фыдэгуалъхьэкъэ
дэгуалъхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэт
удэгуалъхьэт
дэгуалъхьэт
дыдэгуалъхьэт
фыдэгуалъхьэт
дэгуалъхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэтэкъэ
удэгуалъхьэтэкъэ
дэгуалъхьэтэкъэ
дыдэгуалъхьэтэкъэ
фыдэгуалъхьэтэкъэ
дэгуалъхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэн
удэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн
дыдэгуэлъхьэн
фыдэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнкъэ
удэгуэлъхьэнкъэ
дэгуэлъхьэнкъэ
дыдэгуэлъхьэнкъэ
фыдэгуэлъхьэнкъэ
дэгуэлъхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэну
удэгуэлъхьэну
дэгуэлъхьэну
дыдэгуэлъхьэну
фыдэгуэлъхьэну
дэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнукъэ
удэгуэлъхьэнукъэ
дэгуэлъхьэнукъэ
дыдэгуэлъхьэнукъэ
фыдэгуэлъхьэнукъэ
дэгуэлъхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэмэ
удэгуалъхьэмэ
дэгуалъхьэмэ
дыдэгуалъхьэмэ
фыдэгуалъхьэмэ
дэгуалъхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуалъхьэмэ
удэмыгуалъхьэмэ
дэмыгуалъхьэмэ
дыдэмыгуалъхьэмэ
фыдэмыгуалъхьэмэ
дэмыгуалъхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьамэ
удэгуэлъхьамэ
дэгуэлъхьамэ
дыдэгуэлъхьамэ
фыдэгуэлъхьамэ
дэгуэлъхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьамэ
удэмыгуэлъхьамэ
дэмыгуэлъхьамэ
дыдэмыгуэлъхьамэ
фыдэмыгуэлъхьамэ
мыгуэлъхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъамэ
удэгуэлъхьэгъамэ
дэгуэлъхьэгъамэ
дыдэгуэлъхьэгъамэ
фыдэгуэлъхьэгъамэ
дэгуэлъхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэгъамэ
удэмыгуэлъхьэгъамэ
дэмыгуэлъхьэгъамэ
дыдэмыгуэлъхьэгъамэ
фыдэмыгуэлъхьэгъамэ
дэмыгуэлъхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнмэ
удэгуэлъхьэнмэ
дэгуэлъхьэнмэ
дыдэгуэлъхьэнмэ
фыдэгуэлъхьэнмэ
дэгуэлъхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнмэ
удэмыгуэлъхьэнмэ
дэмыгуэлъхьэнмэ
дыдэмыгуэлъхьэнмэ
фыдэмыгуэлъхьэнмэ
дэмыгуэлъхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнумэ
удэгуэлъхьэнумэ
дэгуэлъхьэнумэ
дыдэгуэлъхьэнумэ
фыдэгуэлъхьэнумэ
дэгуэлъхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнумэ
удэмыгуэлъхьэнумэ
дэмыгуэлъхьэнумэ
дыдэмыгуэлъхьэнумэ
фыдэмыгуэлъхьэнумэ
дэмыгуэлъхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэтэмэ
удэгуалъхьэтэмэ
дэгуалъхьэтэмэ
дыдэгуалъхьэтэмэ
фыдэгуалъхьэтэмэ
дэгуалъхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуалъхьэтэмэ
удэмыгуалъхьэтэмэ
дэмыгуалъхьэтэмэ
дыдэмыгуалъхьэтэмэ
фыдэмыгуалъхьэтэмэ
дэмыгуалъхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьатэмэ
удэгуэлъхьатэмэ
дэгуэлъхьатэмэ
дыдэгуэлъхьатэмэ
фыдэгуэлъхьатэмэ
дэгуэлъхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьатэмэ
удэмыгуэлъхьатэмэ
дэмыгуэлъхьатэмэ
дыдэмыгуэлъхьатэмэ
фыдэмыгуэлъхьатэмэ
дэмыгуэлъхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъатэмэ
удэгуэлъхьэгъатэмэ
дэгуэлъхьэгъатэмэ
дыдэгуэлъхьэгъатэмэ
фыдэгуэлъхьэгъатэмэ
дэгуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэгъатэмэ
удэмыгуэлъхьэгъатэмэ
дэмыгуэлъхьэгъатэмэ
дыдэмыгуэлъхьэгъатэмэ
фыдэмыгуэлъхьэгъатэмэ
дэмыгуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнтэмэ
удэгуэлъхьэнтэмэ
дэгуэлъхьэнтэмэ
дыдэгуэлъхьэнтэмэ
фыдэгуэлъхьэнтэмэ
дэгуэлъхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнтэмэ
удэмыгуэлъхьэнтэмэ
дэмыгуэлъхьэнтэмэ
дыдэмыгуэлъхьэнтэмэ
фыдэмыгуэлъхьэнтэмэ
дэмыгуэлъхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнутэмэ
удэгуэлъхьэнутэмэ
дэгуэлъхьэнутэмэ
дыдэгуэлъхьэнутэмэ
фыдэгуэлъхьэнутэмэ
дэгуэлъхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнутэмэ
удэмыгуэлъхьэнутэмэ
дэмыгуэлъхьэнутэмэ
дыдэмыгуэлъхьэнутэмэ
фыдэмыгуэлъхьэнутэмэ
дэмыгуэлъхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнт
удэгуэлъхьэнт
дэгуэлъхьэнт
дыдэгуэлъхьэнт
фыдэгуэлъхьэнт
дэгуэлъхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнтэкъым
удэгуэлъхьэнтэкъым
дэгуэлъхьэнтэкъым
дыдэгуэлъхьэнтэкъым
фыдэгуэлъхьэнтэкъым
дэгуэлъхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнут
удэгуэлъхьэнут
дэгуэлъхьэнут
дыдэгуэлъхьэнут
фыдэгуэлъхьэнут
дэгуэлъхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнутэкъым
удэгуэлъхьэнутэкъым
дэгуэлъхьэнутэкъым
дыдэгуэлъхьэнутэкъым
фыдэгуэлъхьэнутэкъым
дэгуэлъхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэми
удэгуалъхьэми
дэгуалъхьэми
дыдэгуалъхьэми
фыдэгуалъхьэми
дэгуалъхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуалъхьэми
удэмыгуалъхьэми
дэмыгуалъхьэми
дыдэмыгуалъхьэми
фыдэмыгуалъхьэми
дэмыгуалъхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьами
удэгуэлъхьами
дэгуэлъхьами
дыдэгуэлъхьами
фыдэгуэлъхьами
дэгуэлъхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьами
удэмыгуэлъхьами
дэмыгуэлъхьами
дыдэмыгуэлъхьами
фыдэмыгуэлъхьами
дэмыгуэлъхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъами
удэгуэлъхьэгъами
дэгуэлъхьэгъами
дыдэгуэлъхьэгъами
фыдэгуэлъхьэгъами
дэгуэлъхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэгъами
удэмыгуэлъхьэгъами
дэмыгуэлъхьэгъами
дыдэмыгуэлъхьэгъами
фыдэмыгуэлъхьэгъами
дэмыгуэлъхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнми
удэгуэлъхьэнми
дэгуэлъхьэнми
дыдэгуэлъхьэнми
фыдэгуэлъхьэнми
дэгуэлъхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнми
удэмыгуэлъхьэнми
дэмыгуэлъхьэнми
дыдэмыгуэлъхьэнми
фыдэмыгуэлъхьэнми
дэмыгуэлъхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнуми
удэгуэлъхьэнуми
дэгуэлъхьэнуми
дыдэгуэлъхьэнуми
фыдэгуэлъхьэнуми
дэгуэлъхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнуми
удэмыгуэлъхьэнуми
дэмыгуэлъхьэнуми
дыдэмыгуэлъхьэнуми
фыдэмыгуэлъхьэнуми
дэмыгуэлъхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуалъхьэтэми
удэгуалъхьэтэми
дэгуалъхьэтэми
дыдэгуалъхьэтэми
фыдэгуалъхьэтэми
дэгуалъхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуалъхьэтэми
удэмыгуалъхьэтэми
дэмыгуалъхьэтэми
дыдэмыгуалъхьэтэми
фыдэмыгуалъхьэтэми
дэмыгуалъхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьатэми
удэгуэлъхьатэми
дэгуэлъхьатэми
дыдэгуэлъхьатэми
фыдэгуэлъхьатэми
дэгуэлъхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьатэми
удэмыгуэлъхьатэми
дэмыгуэлъхьатэми
дыдэмыгуэлъхьатэми
фыдэмыгуэлъхьатэми
дэмыгуэлъхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэгъатэми
удэгуэлъхьэгъатэми
дэгуэлъхьэгъатэми
дыдэгуэлъхьэгъатэми
фыдэгуэлъхьэгъатэми
дэгуэлъхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэгъатэми
удэмыгуэлъхьэгъатэми
дэмыгуэлъхьэгъатэми
дыдэмыгуэлъхьэгъатэми
фыдэмыгуэлъхьэгъатэми
дэмыгуэлъхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнтэми
удэгуэлъхьэнтэми
дэгуэлъхьэнтэми
дыдэгуэлъхьэнтэми
фыдэгуэлъхьэнтэми
дэгуэлъхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнтэми
удэмыгуэлъхьэнтэми
дэмыгуэлъхьэнтэми
дыдэмыгуэлъхьэнтэми
фыдэмыгуэлъхьэнтэми
дэмыгуэлъхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьэнутэми
удэгуэлъхьэнутэми
дэгуэлъхьэнутэми
дыдэгуэлъхьэнутэми
фыдэгуэлъхьэнутэми
дэгуэлъхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьэнутэми
удэмыгуэлъхьэнутэми
дэмыгуэлъхьэнутэми
дыдэмыгуэлъхьэнутэми
фыдэмыгуэлъхьэнутэми
дэмыгуэлъхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьаи
удэгуэлъхьаи
дэгуэлъхьаи
дыдэгуэлъхьаи
фыдэгуэлъхьаи
дэгуэлъхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьаи
удэмыгуэлъхьаи
дэмыгуэлъхьаи
дыдэмыгуэлъхьаи
фыдэмыгуэлъхьаи
дэмыгуэлъхьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьащэрэт
удэгуэлъхьащэрэт
дэгуэлъхьащэрэт
дыдэгуэлъхьащэрэт
фыдэгуэлъхьащэрэт
дэгуэлъхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыгуэлъхьащэрэт
удэмыгуэлъхьащэрэт
дэмыгуэлъхьащэрэт
дыдэмыгуэлъхьащэрэт
фыдэмыгуэлъхьащэрэт
дэмыгуэлъхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнщ
удэгуэлъхьагъэнщ
дэгуэлъхьагъэнщ
дыдэгуэлъхьагъэнщ
фыдэгуэлъхьагъэнщ
дэгуэлъхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнкъым
удэгуэлъхьагъэнкъым
дэгуэлъхьагъэнкъым
дыдэгуэлъхьагъэнкъым
фыдэгуэлъхьагъэнкъым
дэгуэлъхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнт
удэгуэлъхьагъэнт
дэгуэлъхьагъэнт
дыдэгуэлъхьагъэнт
фыдэгуэлъхьагъэнт
дэгуэлъхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнтэкъым
удэгуэлъхьагъэнтэкъым
дэгуэлъхьагъэнтэкъым
дыдэгуэлъхьагъэнтэкъым
фыдэгуэлъхьагъэнтэкъым
дэгуэлъхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэн
удэгуэлъхьагъэн
дэгуэлъхьагъэн
дыдэгуэлъхьагъэн
фыдэгуэлъхьагъэн
дэгуэлъхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнкъэ
удэгуэлъхьагъэнкъэ
дэгуэлъхьагъэнкъэ
дыдэгуэлъхьагъэнкъэ
фыдэгуэлъхьагъэнкъэ
дэгуэлъхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнт
удэгуэлъхьагъэнт
дэгуэлъхьагъэнт
дыдэгуэлъхьагъэнт
фыдэгуэлъхьагъэнт
дэгуэлъхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнтэкъэ
удэгуэлъхьагъэнтэкъэ
дэгуэлъхьагъэнтэкъэ
дыдэгуэлъхьагъэнтэкъэ
фыдэгуэлъхьагъэнтэкъэ
дэгуэлъхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнущ
удэгуэлъхьагъэнущ
дэгуэлъхьагъэнущ
дыдэгуэлъхьагъэнущ
фыдэгуэлъхьагъэнущ
дэгуэлъхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнукъым
удэгуэлъхьагъэнукъым
дэгуэлъхьагъэнукъым
дыдэгуэлъхьагъэнукъым
фыдэгуэлъхьагъэнукъым
дэгуэлъхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнут
удэгуэлъхьагъэнут
дэгуэлъхьагъэнут
дыдэгуэлъхьагъэнут
фыдэгуэлъхьагъэнут
дэгуэлъхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнутэкъым
удэгуэлъхьагъэнутэкъым
дэгуэлъхьагъэнутэкъым
дыдэгуэлъхьагъэнутэкъым
фыдэгуэлъхьагъэнутэкъым
дэгуэлъхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэну
удэгуэлъхьагъэну
дэгуэлъхьагъэну
дыдэгуэлъхьагъэну
фыдэгуэлъхьагъэну
дэгуэлъхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнукъэ
удэгуэлъхьагъэнукъэ
дэгуэлъхьагъэнукъэ
дыдэгуэлъхьагъэнукъэ
фыдэгуэлъхьагъэнукъэ
дэгуэлъхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнут
удэгуэлъхьагъэнут
дэгуэлъхьагъэнут
дыдэгуэлъхьагъэнут
фыдэгуэлъхьагъэнут
дэгуэлъхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэгуэлъхьагъэнутэкъэ
удэгуэлъхьагъэнутэкъэ
дэгуэлъхьагъэнутэкъэ
дыдэгуэлъхьагъэнутэкъэ
фыдэгуэлъхьагъэнутэкъэ
дэгуэлъхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуалъхьэ
удэгуалъхьэ
дэгуалъхьэ
дыдэгуалъхьэ
фыдэгуалъхьэ
дэгуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуалъхьэ
удэмыгуалъхьэ
дэмыгуалъхьэ
дыдэмыгуалъхьэ
фыдэмыгуалъхьэ
дэмыгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуэлъхьа
удэгуэлъхьа
дэгуэлъхьа
дыдэгуэлъхьа
фыдэгуэлъхьа
дэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуэлъхьа
удэмыгуэлъхьа
дэмыгуэлъхьа
дыдэмыгуэлъхьа
фыдэмыгуэлъхьа
дэмыгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуэлъхьэгъа
удэгуэлъхьэгъа
дэгуэлъхьэгъа
дыдэгуэлъхьэгъа
фыдэгуэлъхьэгъа
дэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуэлъхьэгъа
удэмыгуэлъхьэгъа
дэмыгуэлъхьэгъа
дыдэмыгуэлъхьэгъа
фыдэмыгуэлъхьэгъа
дэмыгуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуэлъхьэн
удэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн
дыдэгуэлъхьэн
фыдэгуэлъхьэн
дэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуэлъхьэн
удэмыгуэлъхьэн
дэмыгуэлъхьэн
дыдэмыгуэлъхьэн
фыдэмыгуэлъхьэн
дэмыгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуэлъхьэну
удэгуэлъхьэну
дэгуэлъхьэну
дыдэгуэлъхьэну
фыдэгуэлъхьэну
дэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуэлъхьэну
удэмыгуэлъхьэну
дэмыгуэлъхьэну
дыдэмыгуэлъхьэну
фыдэмыгуэлъхьэну
дэмыгуэлъхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэгуалъхьэ
узэрыдэгуалъхьэ
зэрыдэгуалъхьэ
дызэрыдэгуалъхьэ
фызэрыдэгуалъхьэ
зэрыдэгуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыгуалъхьэ
узэрыдэмыгуалъхьэ
зэрыдэмыгуалъхьэ
дызэрыдэмыгуалъхьэ
фызэрыдэмыгуалъхьэ
зэрыдэмыгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэгуэлъхьа
узэрыдэгуэлъхьа
зэрыдэгуэлъхьа
дызэрыдэгуэлъхьа
фызэрыдэгуэлъхьа
зэрыдэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыгуэлъхьа
узэрыдэмыгуэлъхьа
зэрыдэмыгуэлъхьа
дызэрыдэмыгуэлъхьа
фызэрыдэмыгуэлъхьа
зэрыдэмыгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэгуэлъхьэгъа
узэрыдэгуэлъхьэгъа
зэрыдэгуэлъхьэгъа
дызэрыдэгуэлъхьэгъа
фызэрыдэгуэлъхьэгъа
зэрыдэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыгуэлъхьэгъа
узэрыдэмыгуэлъхьэгъа
зэрыдэмыгуэлъхьэгъа
дызэрыдэмыгуэлъхьэгъа
фызэрыдэмыгуэлъхьэгъа
зэрыдэмыгуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэгуэлъхьэн
узэрыдэгуэлъхьэн
зэрыдэгуэлъхьэн
дызэрыдэгуэлъхьэн
фызэрыдэгуэлъхьэн
зэрыдэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыгуэлъхьэн
узэрыдэмыгуэлъхьэн
зэрыдэмыгуэлъхьэн
дызэрыдэмыгуэлъхьэн
фызэрыдэмыгуэлъхьэн
зэрыдэмыгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэгуэлъхьэну
узэрыдэгуэлъхьэну
зэрыдэгуэлъхьэну
дызэрыдэгуэлъхьэну
фызэрыдэгуэлъхьэну
зэрыдэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыгуэлъхьэну
узэрыдэмыгуэлъхьэну
зэрыдэмыгуэлъхьэну
дызэрыдэмыгуэлъхьэну
фызэрыдэмыгуэлъхьэну
зэрыдэмыгуэлъхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэгуалъхьэ
ущыдэгуалъхьэ
щыдэгуалъхьэ
дыщыдэгуалъхьэ
фыщыдэгуалъхьэ
щыдэгуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыгуалъхьэ
ущыдэмыгуалъхьэ
щыдэмыгуалъхьэ
дыщыдэмыгуалъхьэ
фыщыдэмыгуалъхьэ
щыдэмыгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэгуэлъхьа
ущыдэгуэлъхьа
щыдэгуэлъхьа
дыщыдэгуэлъхьа
фыщыдэгуэлъхьа
щыдэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыгуэлъхьа
ущыдэмыгуэлъхьа
щыдэмыгуэлъхьа
дыщыдэмыгуэлъхьа
фыщыдэмыгуэлъхьа
щыдэмыгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэгуэлъхьэгъа
ущыдэгуэлъхьэгъа
щыдэгуэлъхьэгъа
дыщыдэгуэлъхьэгъа
фыщыдэгуэлъхьэгъа
щыдэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыгуэлъхьэгъа
ущыдэмыгуэлъхьэгъа
щыдэмыгуэлъхьэгъа
дыщыдэмыгуэлъхьэгъа
фыщыдэмыгуэлъхьэгъа
щыдэмыгуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэгуэлъхьэн
ущыдэгуэлъхьэн
щыдэгуэлъхьэн
дыщыдэгуэлъхьэн
фыщыдэгуэлъхьэн
щыдэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыгуэлъхьэн
ущыдэмыгуэлъхьэн
щыдэмыгуэлъхьэн
дыщыдэмыгуэлъхьэн
фыщыдэмыгуэлъхьэн
щыдэмыгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэгуэлъхьэну
ущыдэгуэлъхьэну
щыдэгуэлъхьэну
дыщыдэгуэлъхьэну
фыщыдэгуэлъхьэну
щыдэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыгуэлъхьэну
ущыдэмыгуэлъхьэну
щыдэмыгуэлъхьэну
дыщыдэмыгуэлъхьэну
фыщыдэмыгуэлъхьэну
щыдэмыгуэлъхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэгуалъхьэ
уздэдэгуалъхьэ
здэдэгуалъхьэ
дыздэдэгуалъхьэ
фыздэдэгуалъхьэ
здэдэгуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыгуалъхьэ
уздэдэмыгуалъхьэ
здэдэмыгуалъхьэ
дыздэдэмыгуалъхьэ
фыздэдэмыгуалъхьэ
здэдэмыгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэгуэлъхьа
уздэдэгуэлъхьа
здэдэгуэлъхьа
дыздэдэгуэлъхьа
фыздэдэгуэлъхьа
здэдэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыгуэлъхьа
уздэдэмыгуэлъхьа
здэдэмыгуэлъхьа
дыздэдэмыгуэлъхьа
фыздэдэмыгуэлъхьа
здэдэмыгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэгуэлъхьэгъа
уздэдэгуэлъхьэгъа
здэдэгуэлъхьэгъа
дыздэдэгуэлъхьэгъа
фыздэдэгуэлъхьэгъа
здэдэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыгуэлъхьэгъа
уздэдэмыгуэлъхьэгъа
здэдэмыгуэлъхьэгъа
дыздэдэмыгуэлъхьэгъа
фыздэдэмыгуэлъхьэгъа
здэдэмыгуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэгуэлъхьэн
уздэдэгуэлъхьэн
здэдэгуэлъхьэн
дыздэдэгуэлъхьэн
фыздэдэгуэлъхьэн
здэдэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыгуэлъхьэн
уздэдэмыгуэлъхьэн
здэдэмыгуэлъхьэн
дыздэдэмыгуэлъхьэн
фыздэдэмыгуэлъхьэн
здэдэмыгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэгуэлъхьэну
уздэдэгуэлъхьэну
здэдэгуэлъхьэну
дыздэдэгуэлъхьэну
фыздэдэгуэлъхьэну
здэдэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыгуэлъхьэну
уздэдэмыгуэлъхьэну
здэдэмыгуэлъхьэну
дыздэдэмыгуэлъхьэну
фыздэдэмыгуэлъхьэну
здэдэмыгуэлъхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэгуалъхьэ
ущӀыдэгуалъхьэ
щӀыдэгуалъхьэ
дыщӀыдэгуалъхьэ
фыщӀыдэгуалъхьэ
щӀыдэгуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыгуалъхьэ
ущӀыдэмыгуалъхьэ
щӀыдэмыгуалъхьэ
дыщӀыдэмыгуалъхьэ
фыщӀыдэмыгуалъхьэ
щӀыдэмыгуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэгуэлъхьа
ущӀыдэгуэлъхьа
щӀыдэгуэлъхьа
дыщӀыдэгуэлъхьа
фыщӀыдэгуэлъхьа
щӀыдэгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыгуэлъхьа
ущӀыдэмыгуэлъхьа
щӀыдэмыгуэлъхьа
дыщӀыдэмыгуэлъхьа
фыщӀыдэмыгуэлъхьа
щӀыдэмыгуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэгуэлъхьэгъа
ущӀыдэгуэлъхьэгъа
щӀыдэгуэлъхьэгъа
дыщӀыдэгуэлъхьэгъа
фыщӀыдэгуэлъхьэгъа
щӀыдэгуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыгуэлъхьэгъа
ущӀыдэмыгуэлъхьэгъа
щӀыдэмыгуэлъхьэгъа
дыщӀыдэмыгуэлъхьэгъа
фыщӀыдэмыгуэлъхьэгъа
щӀыдэмыгуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэгуэлъхьэн
ущӀыдэгуэлъхьэн
щӀыдэгуэлъхьэн
дыщӀыдэгуэлъхьэн
фыщӀыдэгуэлъхьэн
щӀыдэгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыгуэлъхьэн
ущӀыдэмыгуэлъхьэн
щӀыдэмыгуэлъхьэн
дыщӀыдэмыгуэлъхьэн
фыщӀыдэмыгуэлъхьэн
щӀыдэмыгуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэгуэлъхьэну
ущӀыдэгуэлъхьэну
щӀыдэгуэлъхьэну
дыщӀыдэгуэлъхьэну
фыщӀыдэгуэлъхьэну
щӀыдэгуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыгуэлъхьэну
ущӀыдэмыгуэлъхьэну
щӀыдэмыгуэлъхьэну
дыщӀыдэмыгуэлъхьэну
фыщӀыдэмыгуэлъхьэну
щӀыдэмыгуэлъхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуалъхьэу
удэгуалъхьэу
дэгуалъхьэу
дыдэгуалъхьэу
фыдэгуалъхьэу
дэгуалъхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуалъхьэу
удэмыгуалъхьэу
дэмыгуалъхьэу
дыдэмыгуалъхьэу
фыдэмыгуалъхьэу
дэмыгуалъхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэгуэлъхьауэ
удэгуэлъхьауэ
дэгуэлъхьауэ
дыдэгуэлъхьауэ
фыдэгуэлъхьауэ
дэгуэлъхьауэ / дэгуэлъхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуэлъхьауэ
удэмыгуэлъхьауэ
дэмыгуэлъхьауэ
дыдэмыгуэлъхьауэ
фыдэмыгуэлъхьауэ
дэмыгуэлъхьауэ(хэ) / дэмыгуэлъхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэгуалъхьэурэ
удэгуалъхьэурэ
дэгуалъхьэурэ
дыдэгуалъхьэурэ
фыдэгуалъхьэурэ
дэгуалъхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмыгуалъхьэурэ
удэмыгуалъхьэурэ
дэмыгуалъхьэурэ
дыдэмыгуалъхьэурэ
фыдэмыгуалъхьэурэ
дэмыгуалъхьэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдогуалъхьэ
сыдогуалъхьэ
--
сывдогуалъхьэ
садогуалъхьэ(хэ)
уэ
уздогуалъхьэ
--
удогуалъхьэ
уддогуалъхьэ
--
уадогуалъхьэ(хэ)
ар
здогуалъхьэ
бдогуалъхьэ
догуалъхьэ
ддогуалъхьэ
вдогуалъхьэ
ядогуалъхьэ(хэ)
дэ
--
дыбдогуалъхьэ
дыдогуалъхьэ
--
дывдогуалъхьэ
дадогуалъхьэ(хэ)
фэ
фыздогуалъхьэ
--
фыдогуалъхьэ
фыддогуалъхьэ
--
фадогуалъхьэ(хэ)
ахэр
здогуалъхьэ
бдогуалъхьэ
догуалъхьэ
ддогуалъхьэ
вдогуалъхьэ
ядогуалъхьэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[гуалъхьэрэ]
сыдэ[гуалъхьэрэ]
--
сывдэ[гуалъхьэрэ]
садэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
уэ
уздэ[гуалъхьэрэ]
--
удэ[гуалъхьэрэ]
уддэ[гуалъхьэрэ]
--
уадэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
ар
здэ[гуалъхьэрэ]
бдэ[гуалъхьэрэ]
дэ[гуалъхьэрэ]
ддэ[гуалъхьэрэ]
вдэ[гуалъхьэрэ]
ядэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[гуалъхьэрэ]
дыдэ[гуалъхьэрэ]
--
дывдэ[гуалъхьэрэ]
дадэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[гуалъхьэрэ]
--
фыбъэдэ[гуалъхьэрэ]
фыддэ[гуалъхьэрэ]
--
фадэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
ахэр
здэ[гуалъхьэрэ]
бдэ[гуалъхьэрэ]
дэ[гуалъхьэрэ]
ддэ[гуалъхьэрэ]
вдэ[гуалъхьэрэ]
ядэ[гуалъхьэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуалъхь]э
[гуалъхь]эр
--
[гуалъхь]эхэр
Эргативнэ:
[гуалъхь]э
[гуалъхь]эм
--
[гуалъхь]эхэм
Послеложнэ:
[гуалъхь]экӀэ
[гуалъхь]эмкӀэ
[гуалъхь]эхэкӀэ
[гуалъхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуалъхь]эуэ
[гуалъхь]эрауэ
[гуалъхь]эхэу
[гуалъхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэлъхь]а
[гуэлъхь]ар
--
[гуэлъхь]ахэр
Эргативнэ:
[гуэлъхь]а
[гуэлъхь]ам
--
[гуэлъхь]ахэм
Послеложнэ:
[гуэлъхь]акӀэ
[гуэлъхь]амкӀэ
[гуэлъхь]ахэкӀэ
[гуэлъхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуэлъхь]ауэ
[гуэлъхь]арауэ
[гуэлъхь]ахэу
[гуэлъхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэлъхь]эн
[гуэлъхь]эныр
--
[гуэлъхь]энхэр
Эргативнэ:
[гуэлъхь]эн
[гуэлъхь]эным
--
[гуэлъхь]энхэм
Послеложнэ:
[гуэлъхь]энкӀэ
[гуэлъхь]энымкӀэ
[гуэлъхь]энхэкӀэ
[гуэлъхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гуэлъхь]эну
[гуэлъхь]энырауэ
[гуэлъхь]энхэу
[гуэлъхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэлъхь]эну
[гуэлъхь]энур
--
[гуэлъхь]энухэр
Эргативнэ:
[гуэлъхь]эну
[гуэлъхь]энум
--
[гуэлъхь]энухэм
Послеложнэ:
[гуэлъхь]энукӀэ
[гуэлъхь]энумкӀэ
[гуэлъхь]энухэкӀэ
[гуэлъхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуэлъхь]энууэ
[гуэлъхь]энурауэ
[гуэлъхь]энухэу
[гуэлъхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зэхуаку гуэрым щыгъуэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
Нэгъуей хъаным и дзэр дэгъуэлъхьауэ дэлъу ЩэуэпцӀокъуэр къыдыхьэжащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэгъуэлъхьэн: to lie down swh, between sth
Окопым дэгъуэлъхьэн: lie down in a trench
УРЫСЫБЗЭ
дэгъуэлъхьэн: лечь куда-л., между чем-л.
Окопым дэгъуэлъхьэн: лечь в окоп
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.