Wt/kbd/дэгуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [dɐ'gʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• дэ- + [гу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "дэгуэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	дэгуэн
щымыӀэныгъэ:	дэмыгуэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэзгуэн	дэбгуэн	дигуэн	дэдгуэн	дэвгуэн	дагуэн
щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэн	думыгуэн	димыгуэн	дэдмыгуэн	дэвмыгуэн	дамыгуэн

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	дэгуэ!	дэвгуэ!
щымыӀэныгъэ:	думыгуэ!	дэвмыгуэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сыдрегуэ	удрегуэ	дрегуэ	дыдрегуэ	фыдрегуэ	дрегуэ
щымыӀэныгъэ:	сыдремыгуэ	удремыгуэ	дремыгуэ	дыдремыгуэ	фыдремыгуэ	дремыгуэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дызогуэ(р)	дыбогуэ(р)	дегуэ(р)	дыдогуэ(р)	дывогуэ(р)	дагуэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэркъым	дэбгуэркъым	дигуэркъым	дэдгуэркъым	дэвгуэркъым	дагуэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуэрт	дэбгуэрт	дигуэрт	дэдгуэрт	дэвгуэрт	дагуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэртэкъым	дэбгуэртэкъым	дигуэртэкъым	дэдгуэртэкъым	дэвгуэртэкъым	дагуэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуащ	дэбгуащ	дигуащ	дэдгуащ	дэвгуащ	дагуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуакъым	дэбгуакъым	дигуакъым	дэдгуакъым	дэвгуакъым	дагуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуат	дэбгуат	дигуат	дэдгуат	дэвгуат	дагуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуатэкъым	дэбгуатэкъым	дигуатэкъым	дэдгуатэкъым	дэвгуатэкъым	дагуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъащ	дэбгуэгъащ	дигуэгъащ	дэдгуэгъащ	дэвгуэгъащ	дагуэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэгъакъым	дэбгуэгъакъым	дигуэгъакъым	дэдгуэгъакъым	дэвгуэгъакъым	дагуэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъат	дэбгуэгъат	дигуэгъат	дэдгуэгъат	дэвгуэгъат	дагуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэгъатэкъым	дэбгуэгъатэкъым	дигуэгъатэкъым	дэдгуэгъатэкъым	дэвгуэгъатэкъым	дагуэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэзгуэщ	дэбгуэщ	дигуэщ	дэдгуэщ	дэвгуэщ	дагуэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэкъым	дэбгуэкъым	дигуэкъым	дэдгуэкъым	дэвгуэкъым	дагуэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэзгуэт	дэбгуэт	дигуэт	дэдгуэт	дэвгуэт	дагуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэтэкъым	дэбгуэтэкъым	дигуэтэкъым	дэдгуэтэкъым	дэвгуэтэкъым	дагуэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнщ	дэбгуэнщ	дигуэнщ	дэдгуэнщ	дэвгуэнщ	дагуэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнкъым	дэбгуэнкъым	дигуэнкъым	дэдгуэнкъым	дэвгуэнкъым	дагуэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнущ	дэбгуэнущ	дигуэнущ	дэдгуэнущ	дэвгуэнущ	дагуэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнукъым	дэбгуэнукъым	дигуэнукъым	дэдгуэнукъым	дэвгуэнукъым	дагуэнукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэрэ	дэбгуэрэ	дигуэрэ	дэдгуэрэ	дэвгуэрэ	дагуэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэркъэ	дэбгуэркъэ	дигуэркъэ	дэдгуэркъэ	дэвгуэркъэ	дагуэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуэрт	дэбгуэрт	дигуэрт	дэдгуэрт	дэвгуэрт	дагуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэртэкъэ	дэбгуэртэкъэ	дигуэртэкъэ	дэдгуэртэкъэ	дэвгуэртэкъэ	дагуэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуа	дэбгуа	дигуа	дэдгуа	дэвгуа	дагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуакъэ	дэбгуакъэ	дигуакъэ	дэдгуакъэ	дэвгуакъэ	дагуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуат	дэбгуат	дигуат	дэдгуат	дэвгуат	дагуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуатэкъэ	дэбгуатэкъэ	дигуатэкъэ	дэдгуатэкъэ	дэвгуатэкъэ	дагуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъа	дэбгуэгъа	дигуэгъа	дэдгуэгъа	дэвгуэгъа	дагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	дэзгуэгъакъэ	дэбгуэгъакъэ	дигуэгъакъэ	дэдгуэгъакъэ	дэвгуэгъакъэ	дагуэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъат	дэбгуэгъат	дигуэгъат	дэдгуэгъат	дэвгуэгъат	дагуэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэгъатэкъэ	дэбгуэгъатэкъэ	дигуэгъатэкъэ	дэдгуэгъатэкъэ	дэвгуэгъатэкъэ	дагуэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	дэзгуэ	дэбгуэ	дигуэ	дэдгуэ	дэвгуэ	дагуэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэкъэ	дэбгуэкъэ	дигуэкъэ	дэдгуэкъэ	дэвгуэкъэ	дагуэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	дэзгуэт	дэбгуэт	дигуэт	дэдгуэт	дэвгуэт	дагуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэтэкъэ	дэбгуэтэкъэ	дигуэтэкъэ	дэдгуэтэкъэ	дэвгуэтэкъэ	дагуэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэн	дэбгуэн	дигуэн	дэдгуэн	дэвгуэн	дагуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнкъэ	дэбгуэнкъэ	дигуэнкъэ	дэдгуэнкъэ	дэвгуэнкъэ	дагуэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэну	дэбгуэну	дигуэну	дэдгуэну	дэвгуэну	дагуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнукъэ	дэбгуэнукъэ	дигуэнукъэ	дэдгуэнукъэ	дэвгуэнукъэ	дагуэнукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэмэ	дэбгуэмэ	дигуэмэ	дэдгуэмэ	дэвгуэмэ	дагуэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэмэ	думыгуэмэ	димыгуэмэ	дэдмыгуэмэ	дэвмыгуэмэ	дамыгуэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуамэ	дэбгуамэ	дигуамэ	дэдгуамэ	дэвгуамэ	дагуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуамэ	думыгуамэ	димыгуамэ	дэдмыгуамэ	дэвмыгуамэ	дамыгуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъамэ	дэбгуэгъамэ	дигуэгъамэ	дэдгуэгъамэ	дэвгуэгъамэ	дагуэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэгъамэ	думыгуэгъамэ	димыгуэгъамэ	дэдмыгуэгъамэ	дэвмыгуэгъамэ	дамыгуэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнмэ	дэбгуэнмэ	дигуэнмэ	дэдгуэнмэ	дэвгуэнмэ	дагуэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнмэ	думыгуэнмэ	димыгуэнмэ	дэдмыгуэнмэ	дэвмыгуэнмэ	дамыгуэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнумэ	дэбгуэнумэ	дигуэнумэ	дэдгуэнумэ	дэвгуэнумэ	дагуэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнумэ	думыгуэнумэ	димыгуэнумэ	дэдмыгуэнумэ	дэвмыгуэнумэ	дамыгуэнумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэтэмэ	дэбгуэтэмэ	дигуэтэмэ	дэдгуэтэмэ	дэвгуэтэмэ	дагуэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэтэмэ	думыгуэтэмэ	димыгуэтэмэ	дэдмыгуэтэмэ	дэвмыгуэтэмэ	дамыгуэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуатэмэ	дэбгуатэмэ	дигуатэмэ	дэдгуатэмэ	дэвгуатэмэ	дагуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуатэмэ	думыгуатэмэ	димыгуатэмэ	дэдмыгуатэмэ	дэвмыгуатэмэ	дамыгуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъатэмэ	дэбгуэгъатэмэ	дигуэгъатэмэ	дэдгуэгъатэмэ	дэвгуэгъатэмэ	дагуэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэгъатэмэ	думыгуэгъатэмэ	димыгуэгъатэмэ	дэдмыгуэгъатэмэ	дэвмыгуэгъатэмэ	дамыгуэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнтэмэ	дэбгуэнтэмэ	дигуэнтэмэ	дэдгуэнтэмэ	дэвгуэнтэмэ	дагуэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнтэмэ	думыгуэнтэмэ	димыгуэнтэмэ	дэдмыгуэнтэмэ	дэвмыгуэнтэмэ	дамыгуэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнутэмэ	дэбгуэнутэмэ	дигуэнутэмэ	дэдгуэнутэмэ	дэвгуэнутэмэ	дагуэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнутэмэ	думыгуэнутэмэ	димыгуэнутэмэ	дэдмыгуэнутэмэ	дэвмыгуэнутэмэ	дамыгуэнутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнт	дэбгуэнт	дигуэнт	дэдгуэнт	дэвгуэнт	дагуэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнтэкъым	дэбгуэнтэкъым	дигуэнтэкъым	дэдгуэнтэкъым	дэвгуэнтэкъым	дагуэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнут	дэбгуэнут	дигуэнут	дэдгуэнут	дэвгуэнут	дагуэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзгуэнутэкъым	дэбгуэнутэкъым	дигуэнутэкъым	дэдгуэнутэкъым	дэвгуэнутэкъым	дагуэнутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэми	дэбгуэми	дигуэми	дэдгуэми	дэвгуэми	дагуэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэми	думыгуэми	димыгуэми	дэдмыгуэми	дэвмыгуэми	дамыгуэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуами	дэбгуами	дигуами	дэдгуами	дэвгуами	дагуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуами	думыгуами	димыгуами	дэдмыгуами	дэвмыгуами	дамыгуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъами	дэбгуэгъами	дигуэгъами	дэдгуэгъами	дэвгуэгъами	дагуэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэгъами	думыгуэгъами	димыгуэгъами	дэдмыгуэгъами	дэвмыгуэгъами	дамыгуэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнми	дэбгуэнми	дигуэнми	дэдгуэнми	дэвгуэнми	дагуэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнми	думыгуэнми	димыгуэнми	дэдмыгуэнми	дэвмыгуэнми	дамыгуэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнуми	дэбгуэнуми	дигуэнуми	дэдгуэнуми	дэвгуэнуми	дагуэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнуми	думыгуэнуми	димыгуэнуми	дэдмыгуэнуми	дэвмыгуэнуми	дамыгуэнуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэтэми	дэбгуэтэми	дигуэтэми	дэдгуэтэми	дэвгуэтэми	дагуэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэтэми	думыгуэтэми	димыгуэтэми	дэдмыгуэтэми	дэвмыгуэтэми	дамыгуэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	дэзгуатэми	дэбгуатэми	дигуатэми	дэдгуатэми	дэвгуатэми	дагуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуатэми	думыгуатэми	димыгуатэми	дэдмыгуатэми	дэвмыгуатэми	дамыгуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	дэзгуэгъатэми	дэбгуэгъатэми	дигуэгъатэми	дэдгуэгъатэми	дэвгуэгъатэми	дагуэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэгъатэми	думыгуэгъатэми	димыгуэгъатэми	дэдмыгуэгъатэми	дэвмыгуэгъатэми	дамыгуэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнтэми	дэбгуэнтэми	дигуэнтэми	дэдгуэнтэми	дэвгуэнтэми	дагуэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнтэми	думыгуэнтэми	димыгуэнтэми	дэдмыгуэнтэми	дэвмыгуэнтэми	дамыгуэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	дэзгуэнутэми	дэбгуэнутэми	дигуэнутэми	дэдгуэнутэми	дэвгуэнутэми	дагуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуэнутэми	думыгуэнутэми	димыгуэнутэми	дэдмыгуэнутэми	дэвмыгуэнутэми	дамыгуэнутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэзгуаи	дэбгуаи	дигуаи	дэдгуаи	дэвгуаи	дагуаи
щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуаи	думыгуаи	димыгуаи	дэдмыгуаи	дэвмыгуаи	дамыгуаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	дэзгуащэрэт	дэбгуащэрэт	дигуащэрэт	дэдгуащэрэт	дэвгуащэрэт	дагуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	дэзмыгуащэрэт	думыгуащэрэт	димыгуащэрэт	дэдмыгуащэрэт	дэвмыгуащэрэт	дамыгуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнщ	дэбгуагъэнщ	дигуагъэнщ	дэдгуагъэнщ	дэвгуагъэнщ	дагуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнкъым	дэбгуагъэнкъым	дигуагъэнкъым	дэдгуагъэнкъым	дэвгуагъэнкъым	дагуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнт	дэбгуагъэнт	дигуагъэнт	дэдгуагъэнт	дэвгуагъэнт	дагуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнтэкъым	дэбгуагъэнтэкъым	дигуагъэнтэкъым	дэдгуагъэнтэкъым	дэвгуагъэнтэкъым	дагуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэн	дэбгуагъэн	дигуагъэн	дэдгуагъэн	дэвгуагъэн	дагуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнкъэ	дэбгуагъэнкъэ	дигуагъэнкъэ	дэдгуагъэнкъэ	дэвгуагъэнкъэ	дагуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнт	дэбгуагъэнт	дигуагъэнт	дэдгуагъэнт	дэвгуагъэнт	дагуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнтэкъэ	дэбгуагъэнтэкъэ	дигуагъэнтэкъэ	дэдгуагъэнтэкъэ	дэвгуагъэнтэкъэ	дагуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнущ	дэбгуагъэнущ	дигуагъэнущ	дэдгуагъэнущ	дэвгуагъэнущ	дагуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнукъым	дэбгуагъэнукъым	дигуагъэнукъым	дэдгуагъэнукъым	дэвгуагъэнукъым	дагуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнут	дэбгуагъэнут	дигуагъэнут	дэдгуагъэнут	дэвгуагъэнут	дагуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнутэкъым	дэбгуагъэнутэкъым	дигуагъэнутэкъым	дэдгуагъэнутэкъым	дэвгуагъэнутэкъым	дагуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэну	дэбгуагъэну	дигуагъэну	дэдгуагъэну	дэвгуагъэну	дагуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнукъэ	дэбгуагъэнукъэ	дигуагъэнукъэ	дэдгуагъэнукъэ	дэвгуагъэнукъэ	дагуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнут	дэбгуагъэнут	дигуагъэнут	дэдгуагъэнут	дэвгуагъэнут	дагуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	дэзгуагъэнутэкъэ	дэбгуагъэнутэкъэ	дигуагъэнутэкъэ	дэдгуагъэнутэкъэ	дэвгуагъэнутэкъэ	дагуагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзыгуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзыгуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыгуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзыгуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзымыгуэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуэ	дэбгуэ	дигуэ	дэдгуэ	дэвгуэ	дагуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэ	думыгуэ	димыгуэ	дэдмыгуэ	дэвмыгуэ	дамыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуа	дэбгуа	дигуа	дэдгуа	дэвгуа	дагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуа	думыгуа	димыгуа	дэдмыгуа	дэвмыгуа	дамыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуэгъа	дэбгуэгъа	дигуэгъа	дэдгуэгъа	дэвгуэгъа	дагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэгъа	думыгуэгъа	димыгуэгъа	дэдмыгуэгъа	дэвмыгуэгъа	дамыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуэн	дэбгуэн	дигуэн	дэдгуэн	дэвгуэн	дагуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэн	думыгуэн	димыгуэн	дэдмыгуэн	дэвмыгуэн	дамыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуэну	дэбгуэну	дигуэну	дэдгуэну	дэвгуэну	дагуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэну	думыгуэну	димыгуэну	дэдмыгуэну	дэвмыгуэну	дамыгуэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэгуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэгуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэгуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	дэгуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	дэмыгуэну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэзгуэ	зэрыдэбгуэ	зэрыдигуэ	зэрыдэдгуэ	зэрыдэвгуэ	зэрыдагуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыгуэ	зэрыдумыгуэ	зэрыдимыгуэ	зэрыдэдмыгуэ	зэрыдэвмыгуэ	зэрыдамыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэзгуа	зэрыдэбгуа	зэрыдигуа	зэрыдэдгуа	зэрыдэвгуа	зэрыдагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыгуа	зэрыдумыгуа	зэрыдимыгуа	зэрыдэдмыгуа	зэрыдэвмыгуа	зэрамыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэзгуэгъа	зэрыдэбгуэгъа	зэрыдигуэгъа	зэрыдэдгуэгъа	зэрыдэвгуэгъа	зэрыдагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыгуэгъа	зэрыдумыгуэгъа	зэрыдимыгуэгъа	зэрыдэдмыгуэгъа	зэрыдэвмыгуэгъа	зэрыдамыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэзгуэн	зэрыдэбгуэн	зэрыдигуэн	зэрыдэдгуэн	зэрыдэвгуэн	зэрыдагуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыгуэн	зэрыдумыгуэн	зэрыдимыгуэн	зэрыдэдмыгуэн	зэрыдэвмыгуэн	зэрыдамыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрыдэзгуэну	зэрыдэбгуэну	зэрыдигуэну	зэрыдэдгуэну	зэрыдэвгуэну	зэрыдагуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрыдэзмыгуэну	зэрыдумыгуэну	зэрыдимыгуэну	зэрыдэдмыгуэну	зэрыдэвмыгуэну	зэрыдамыгуэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щыдэзгуэ	щыдэбгуэ	щыдигуэ	щыдэдгуэ	щыдэвгуэ	щыдагуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыгуэ	щыдумыгуэ	щыдимыгуэ	щыдэдмыгуэ	щыдэвмыгуэ	щыдамыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэзгуа	щыдэбгуа	щыдигуа	щыдэдгуа	щыдэвгуа	щыдагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыгуа	щыдумыгуа	щыдимыгуа	щыдэдмыгуа	щыдэвмыгуа	щыдамыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щыдэзгуэгъа	щыдэбгуэгъа	щыдигуэгъа	щыдэдгуэгъа	щыдэвгуэгъа	щыдагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыгуэгъа	щыдумыгуэгъа	щыдимыгуэгъа	щыдэдмыгуэгъа	щыдэвмыгуэгъа	щыдамыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэзгуэн	щыдэбгуэн	щыдигуэн	щыдэдгуэн	щыдэвгуэн	щыдагуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыгуэн	щыдумыгуэн	щыдимыгуэн	щыдэдмыгуэн	щыдэвмыгуэн	щыдамыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щыдэзгуэну	щыдэбгуэну	щыдигуэну	щыдэдгуэну	щыдэвгуэну	щыдагуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щыдэзмыгуэну	щыдумыгуэну	щыдимыгуэну	щыдэдмыгуэну	щыдэвмыгуэну	щыдамыгуэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэдэзгуэ	здэдэбгуэ	здэдигуэ	здэдэдгуэ	здэдэвгуэ	здэдагуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыгуэ	здэдумыгуэ	здэдимыгуэ	здэдэдмыгуэ	здэдэвмыгуэ	здэдамыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэзгуа	здэдэбгуа	здэдигуа	здэдэдгуа	здэдэвгуа	здэдагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыгуа	здэдумыгуа	здэдимыгуа	здэдэдмыгуа	здэдэвмыгуа	здэдамыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэдэзгуэгъа	здэдэбгуэгъа	здэдигуэгъа	здэдэдгуэгъа	здэдэвгуэгъа	здэдагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэбъэдэзмыгуэгъа	здэдумыгуэгъа	здэдимыгуэгъа	здэдэдмыгуэгъа	здэдэвмыгуэгъа	здэдамыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэзгуэн	здэдэбгуэн	здэдигуэн	здэдэдгуэн	здэдэвгуэн	здэдагуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэдэзмыгуэн	здэдумыгуэн	здэдимыгуэн	здэдэдмыгуэн	здэдэвмыгуэн	здэдамыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэдэзгуэну	здэдэбгуэну	здэдигуэну	здэдэдгуэну	здэдэвгуэну	здэдагуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэгъэдэзмыгуэну	здэдумыгуэну	здэдимыгуэну	здэдэдмыгуэну	здэдэвмыгуэну	здэдамыгуэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэзгуэ	щӀыдэбгуэ	щӀыдигуэ	щӀыдэдгуэ	щӀыдэвгуэ	щӀыдагуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыгуэ	щӀыдумыгуэ	щӀыдимыгуэ	щӀыдэдмыгуэ	щӀыдэвмыгуэ	щӀыдамыгуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэзгуа	щӀыдэбгуа	щӀыдигуа	щӀыдэдгуа	щӀыдэвгуа	щӀдагуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыгуа	щӀыдумыгуа	щӀыдимыгуа	щӀыдэдмыгуа	щӀыдэвмыгуа	щӀыдамыгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэзгуэгъа	щӀэдэбгуэгъа	щӀыдигуэгъа	щӀэдэдгуэгъа	щӀэдэвгуэгъа	щӀыдагуэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыгуэгъа	щӀыдумыгуэгъа	щӀыдимыгуэгъа	щӀыдэдмыгуэгъа	щӀыдэвмыгуэгъа	щӀыдамыгуэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэзгуэн	щӀыдэбгуэн	щӀыдигуэн	щӀыдэдгуэн	щӀыдэвгуэн	щӀыдагуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыгуэн	щӀыдумыгуэн	щӀыдимыгуэн	щӀыдэдмыгуэн	щӀыдэвмыгуэн	щӀыдамыгуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀыдэзгуэну	щӀыдэбгуэну	щӀыдигуэну	щӀыдэдгуэну	щӀыдэвгуэну	щӀыдагуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀыдэзмыгуэну	щӀыдумыгуэну	щӀыдимыгуэну	щӀыдэдмыгуэну	щӀыдэвмыгуэну	щӀыдамыгуэну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуэу	дэбгуэу	дигуэу	дэдгуэу	дэвгуэу	дагуэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэу	думыгуэу	димыгуэу	дэдмыгуэу	дэвмыгуэу	дамыгуэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	дэзгуауэ	дэбгуауэ	дигуауэ	дэдгуауэ	дэвгуауэ	дагуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуауэ	думыгуауэ	димыгуауэ	дэдмыгуауэ	дэвмыгуауэ	дамыгуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	дэзгуэурэ	дэбгуэурэ	дигуэурэ	дэдгуэурэ	дэвгуэурэ	дагуэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	дэзмыгуэурэ	думыгуэурэ	димыгуэурэ	дэдмыгуэурэ	дэвмыгуэурэ	дамыгуэурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдызогуэ	дызогуэ	--	вдызогуэ	ядызогуэ(хэ)
уэ	здыбогуэ	--	дыбогуэ	ддыбогуэ	--	ядыбогуэ(хэ)
абы	здегуэ	бдегуэ	дегуэ	ддегуэ	вдегуэ	ядегуэ(хэ)
дэ	--	бдыдогуэ	дыдогуэ	--	вдыдогуэ	ядыдогуэ(хэ)
фэ	здывогуэ	--	дывогуэ	ддывогуэ	--	ядывогуэ(хэ)
абыхэм	здагуэ	бдагуэ	дагуэ	ддагуэ	вдагуэ	ядагуэ(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	бдэз[гуэрэ]	дэз[гуэрэ]	--	вдэз[гуэрэ]	ядэз[гуэ(хэ)рэ]
уэ	здэб[гуэрэ]	--	дэб[гуэрэ]	ддэб[гуэрэ]	--	ядэб[гуэ(хэ)рэ]
абы	зди[гуэрэ]	бди[гуэрэ]	ди[гуэрэ]	дди[гуэрэ]	вди[гуэрэ]	яди[гуэ(хэ)рэ]
дэ	--	бдэд[гуэрэ]	дэд[гуэрэ]	--	вдэд[гуэрэ]	ядэд[гуэ(хэ)рэ]
фэ	здэв[гуэрэ]	--	дэв[гуээрэ]	ддэв[гуэрэ]	--	ядэв[гуэ(хэ)рэ]
абыхэм	зда[гуэрэ]	бда[гуэрэ]	да[гуэрэ]	дда[гуэрэ]	вда[гуэрэ]	яда[гуэ(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гу]э	[гу]эр	--	[гу]эхэр
Эргативнэ:	[гу]э	[гу]эм	--	[гу]эхэм
Послеложнэ:	[гу]экӀэ	[гу]эмкӀэ	[гу]эхэкӀэ	[гу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гу]эу	[гу]эрауэ	[гу]эхэу	[гу]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гу]а	[гу]ар	--	[гу]ахэр
Эргативнэ:	[гу]а	[гу]ам	--	[гу]ахэм
Послеложнэ:	[гу]акӀэ	[гу]амкӀэ	[гу]ахэкӀэ	[гу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гу]ауэ	[гу]арауэ	[гу]ахэу	[гу]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гу]эн	[гу]эныр	--	[гу]энхэр
Эргативнэ:	[гу]эн	[гу]эным	--	[гу]энхэм
Послеложнэ:	[гу]энкӀэ	[гу]энымкӀэ	[гу]энхэкӀэ	[гу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[гу]эну	[гу]энырауэ	[гу]энхэу	[гу]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[гу]эну	[гу]энур	--	[гу]энухэр
Эргативнэ:	[гу]эну	[гу]энум	--	[гу]энухэм
Послеложнэ:	[гу]энукӀэ	[гу]энумкӀэ	[гу]энухэкӀэ	[гу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[гу]энууэ	[гу]энурауэ	[гу]энухэу	[гу]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэр зыщӀыпӀэ дэкудэн, дэкъузэн.
2. Зыгуэрым текӀуэн (п. п. дахагъэкӀэ, зэкӀэлъыкӀуагъкӀэ, ӀуэхукӀэ, лэжьыгъэкӀэ, къарукӀэ).

ЩАПХЪЭХЭР

• Инал бэнэнкӀэ и ныбжьэгъухэр дегуэ. КӀыщокъуэ Алим
• Шыгъажэм пщӀэгъуалэм шы псори щыдигуащ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Пхъуантэм хьэпшыпхэр дэгуэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• дэгуэн: 1. push, squeeze, shove sb or sth swh, between sth 2. surpass sb in sth (for example, in study, in beauty); defeat sb in sth
• Пхъуантэм хьэпшыпхэр дэгуэн: shove things into a suitcase.

УРЫСЫБЗЭ

• дэгуэн: 1. затолкать, втиснуть кого-что-л. куда-л., между чем-л. 2. превзойти кого-л. в чём-л. (напр. в учёбе, в красоте); победить кого-л. в чём-л.
• Пхъуантэм хьэпшыпхэр дэгуэн: запихнуть вещи в чемодан.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.