АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэбэкъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэбэкъуэн
щымыӀэныгъэ:
дэмыбэкъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэн
удэбэкъуэн
дэбэкъуэн
дыдэбэкъуэн
фыдэбэкъуэн
дэбэкъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэн
удэмыбэкъуэн
дэмыбэкъуэн
дыдэмыбэкъуэн
фыдэмыбэкъуэн
дэмыбэкъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэбакъуэ!
фыдэбакъуэ!
щымыӀэныгъэ:
удэмыбакъуэ!
фыдэмыбакъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдребакъуэ
удребакъуэ
дребакъуэ
дыдребакъуэ
фыдребакъуэ
дребакъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыдремыбакъуэ
удремыбакъуэ
дремыбакъуэ
дыдремыбакъуэ
фыдремыбакъуэ
дремыбакъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдобакъуэ(р)
удобакъуэ(р)
добакъуэ(р)
дыдобакъуэ(р)
фыдобакъуэ(р)
добакъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэркъым
удэбакъуэркъым
дэбакъуэркъым
дыдэбакъуэркъым
фыдэбакъуэркъым
дэбакъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэ(р)т
удэбакъуэ(р)т
дэбакъуэ(р)т
дыдэбакъуэ(р)т
фыдэбакъуэ(р)т
дэбакъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэ(р)тэкъым
удэбакъуэ(р)тэкъым
дэбакъуэ(р)тэкъым
дыдэбакъуэ(р)тэкъым
фыдэбакъуэ(р)тэкъым
дэбакъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуащ
удэбэкъуащ
дэбэкъуащ
дыдэбэкъуащ
фыдэбэкъуащ
дэбэкъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуакъым
удэбэкъуакъым
дэбэкъуакъым
дыдэбэкъуакъым
фыдэбэкъуакъым
дэбэкъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуат
удэбэкъуат
дэбэкъуат
дыдэбэкъуат
фыдэбэкъуат
дэбэкъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуатэкъым
удэбэкъуатэкъым
дэбэкъуатэкъым
дыдэбэкъуатэкъым
фыдэбэкъуатэкъым
дэбэкъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъащ
удэбэкъуэгъащ
дэбэкъуэгъащ
дыдэбэкъуэгъащ
фыдэбэкъуэгъащ
дэбэкъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъакъым
удэбэкъуэгъакъым
дэбэкъуэгъакъым
дыдэбэкъуэгъакъым
фыдэбэкъуэгъакъым
дэбэкъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъат
удэбэкъуэгъат
дэбэкъуэгъат
дыдэбэкъуэгъат
фыдэбэкъуэгъат
дэбэкъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъатэкъым
удэбэкъуэгъатэкъым
дэбэкъуэгъатэкъым
дыдэбэкъуэгъатэкъым
фыдэбэкъуэгъатэкъым
дэбэкъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэщ
удэбакъуэщ
дэбакъуэщ
дыдэбакъуэщ
фыдэбакъуэщ
дэбакъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэкъым
удэбакъуэкъым
дэбакъуэкъым
дыдэбакъуэкъым
фыдэбакъуэкъым
дэбакъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэт
удэбакъуэт
дэбакъуэт
дыдэбакъуэт
фыдэбакъуэт
дэбакъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэтэкъым
удэбакъуэтэкъым
дэбакъуэтэкъым
дыдэбакъуэтэкъым
фыдэбакъуэтэкъым
дэбакъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнщ
удэбэкъуэнщ
дэбэкъуэнщ
дыдэбэкъуэнщ
фыдэбэкъуэнщ
дэбэкъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнкъым
удэбэкъуэнкъым
дэбэкъуэнкъым
дыдэбэкъуэнкъым
фыдэбэкъуэнкъым
дэбэкъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнущ
удэбэкъуэнущ
дэбэкъуэнущ
дыдэбэкъуэнущ
фыдэбэкъуэнущ
дэбэкъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнукъым
удэбэкъуэнукъым
дэбэкъуэнукъым
дыдэбэкъуэнукъым
фыдэбэкъуэнукъым
дэбэкъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэрэ
удэбакъуэрэ
дэбакъуэрэ
дыдэбакъуэрэ
фыдэбакъуэрэ
дэбакъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэркъэ
удэбакъуэркъэ
дэбакъуэркъэ
дыдэбакъуэркъэ
фыдэбакъуэркъэ
дэбакъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэ(р)т
удэбакъуэ(р)т
дэбакъуэ(р)т
дыдэбакъуэ(р)т
фыдэбакъуэ(р)т
дэбакъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэ(р)тэкъэ
удэбакъуэ(р)тэкъэ
дэбакъуэ(р)тэкъэ
дыдэбакъуэ(р)тэкъэ
фыдэбакъуэ(р)тэкъэ
дэбакъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуа
удэбэкъуа
дэбэкъуа
дыдэбэкъуа
фыдэбэкъуа
дэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуакъэ
удэбэкъуакъэ
дэбэкъуакъэ
дыдэбэкъуакъэ
фыдэбэкъуакъэ
дэбэкъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуат
удэбэкъуат
дэбэкъуат
дыдэбэкъуат
фыдэбэкъуат
дэбэкъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуатэкъэ
удэбэкъуатэкъэ
дэбэкъуатэкъэ
дыдэбэкъуатэкъэ
фыдэбэкъуатэкъэ
дэбэкъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъа
удэбэкъуэгъа
дэбэкъуэгъа
дыдэбэкъуэгъа
фыдэбэкъуэгъа
дэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъакъэ
удэбэкъуэгъакъэ
дэбэкъуэгъакъэ
дыдэбэкъуэгъакъэ
фыдэбэкъуэгъакъэ
дэбэкъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъат
удэбэкъуэгъат
дэбэкъуэгъат
дыдэбэкъуэгъат
фыдэбэкъуэгъат
дэбэкъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъатэкъэ
удэбэкъуэгъатэкъэ
дэбэкъуэгъатэкъэ
дыдэбэкъуэгъатэкъэ
фыдэбэкъуэгъатэкъэ
дэбэкъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэ
удэбакъуэ
дэбакъуэ
дыдэбакъуэ
фыдэбакъуэ
дэбакъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэкъэ
удэбакъуэкъэ
дэбакъуэкъэ
дыдэбакъуэкъэ
фыдэбакъуэкъэ
дэбакъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэт
удэбакъуэт
дэбакъуэт
дыдэбакъуэт
фыдэбакъуэт
дэбакъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэтэкъэ
удэбакъуэтэкъэ
дэбакъуэтэкъэ
дыдэбакъуэтэкъэ
фыдэбакъуэтэкъэ
дэбакъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэн
удэбэкъуэн
дэбэкъуэн
дыдэбэкъуэн
фыдэбэкъуэн
дэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнкъэ
удэбэкъуэнкъэ
дэбэкъуэнкъэ
дыдэбэкъуэнкъэ
фыдэбэкъуэнкъэ
дэбэкъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэну
удэбэкъуэну
дэбэкъуэну
дыдэбэкъуэну
фыдэбэкъуэну
дэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнукъэ
удэбэкъуэнукъэ
дэбэкъуэнукъэ
дыдэбэкъуэнукъэ
фыдэбэкъуэнукъэ
дэбэкъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэмэ
удэбакъуэмэ
дэбакъуэмэ
дыдэбакъуэмэ
фыдэбакъуэмэ
дэбакъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбакъуэмэ
удэмыбакъуэмэ
дэмыбакъуэмэ
дыдэмыбакъуэмэ
фыдэмыбакъуэмэ
дэмыбакъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуамэ
удэбэкъуамэ
дэбэкъуамэ
дыдэбэкъуамэ
фыдэбэкъуамэ
дэбэкъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуамэ
удэмыбэкъуамэ
дэмыбэкъуамэ
дыдэмыбэкъуамэ
фыдэмыбэкъуамэ
мыбэкъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъамэ
удэбэкъуэгъамэ
дэбэкъуэгъамэ
дыдэбэкъуэгъамэ
фыдэбэкъуэгъамэ
дэбэкъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэгъамэ
удэмыбэкъуэгъамэ
дэмыбэкъуэгъамэ
дыдэмыбэкъуэгъамэ
фыдэмыбэкъуэгъамэ
дэмыбэкъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнмэ
удэбэкъуэнмэ
дэбэкъуэнмэ
дыдэбэкъуэнмэ
фыдэбэкъуэнмэ
дэбэкъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнмэ
удэмыбэкъуэнмэ
дэмыбэкъуэнмэ
дыдэмыбэкъуэнмэ
фыдэмыбэкъуэнмэ
дэмыбэкъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнумэ
удэбэкъуэнумэ
дэбэкъуэнумэ
дыдэбэкъуэнумэ
фыдэбэкъуэнумэ
дэбэкъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнумэ
удэмыбэкъуэнумэ
дэмыбэкъуэнумэ
дыдэмыбэкъуэнумэ
фыдэмыбэкъуэнумэ
дэмыбэкъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэтэмэ
удэбакъуэтэмэ
дэбакъуэтэмэ
дыдэбакъуэтэмэ
фыдэбакъуэтэмэ
дэбакъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбакъуэтэмэ
удэмыбакъуэтэмэ
дэмыбакъуэтэмэ
дыдэмыбакъуэтэмэ
фыдэмыбакъуэтэмэ
дэмыбакъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуатэмэ
удэбэкъуатэмэ
дэбэкъуатэмэ
дыдэбэкъуатэмэ
фыдэбэкъуатэмэ
дэбэкъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуатэмэ
удэмыбэкъуатэмэ
дэмыбэкъуатэмэ
дыдэмыбэкъуатэмэ
фыдэмыбэкъуатэмэ
дэмыбэкъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъатэмэ
удэбэкъуэгъатэмэ
дэбэкъуэгъатэмэ
дыдэбэкъуэгъатэмэ
фыдэбэкъуэгъатэмэ
дэбэкъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэгъатэмэ
удэмыбэкъуэгъатэмэ
дэмыбэкъуэгъатэмэ
дыдэмыбэкъуэгъатэмэ
фыдэмыбэкъуэгъатэмэ
дэмыбэкъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнтэмэ
удэбэкъуэнтэмэ
дэбэкъуэнтэмэ
дыдэбэкъуэнтэмэ
фыдэбэкъуэнтэмэ
дэбэкъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнтэмэ
удэмыбэкъуэнтэмэ
дэмыбэкъуэнтэмэ
дыдэмыбэкъуэнтэмэ
фыдэмыбэкъуэнтэмэ
дэмыбэкъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнутэмэ
удэбэкъуэнутэмэ
дэбэкъуэнутэмэ
дыдэбэкъуэнутэмэ
фыдэбэкъуэнутэмэ
дэбэкъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнутэмэ
удэмыбэкъуэнутэмэ
дэмыбэкъуэнутэмэ
дыдэмыбэкъуэнутэмэ
фыдэмыбэкъуэнутэмэ
дэмыбэкъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнт
удэбэкъуэнт
дэбэкъуэнт
дыдэбэкъуэнт
фыдэбэкъуэнт
дэбэкъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнтэкъым
удэбэкъуэнтэкъым
дэбэкъуэнтэкъым
дыдэбэкъуэнтэкъым
фыдэбэкъуэнтэкъым
дэбэкъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнут
удэбэкъуэнут
дэбэкъуэнут
дыдэбэкъуэнут
фыдэбэкъуэнут
дэбэкъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнутэкъым
удэбэкъуэнутэкъым
дэбэкъуэнутэкъым
дыдэбэкъуэнутэкъым
фыдэбэкъуэнутэкъым
дэбэкъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэми
удэбакъуэми
дэбакъуэми
дыдэбакъуэми
фыдэбакъуэми
дэбакъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбакъуэми
удэмыбакъуэми
дэмыбакъуэми
дыдэмыбакъуэми
фыдэмыбакъуэми
дэмыбакъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуами
удэбэкъуами
дэбэкъуами
дыдэбэкъуами
фыдэбэкъуами
дэбэкъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуами
удэмыбэкъуами
дэмыбэкъуами
дыдэмыбэкъуами
фыдэмыбэкъуами
дэмыбэкъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъами
удэбэкъуэгъами
дэбэкъуэгъами
дыдэбэкъуэгъами
фыдэбэкъуэгъами
дэбэкъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэгъами
удэмыбэкъуэгъами
дэмыбэкъуэгъами
дыдэмыбэкъуэгъами
фыдэмыбэкъуэгъами
дэмыбэкъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнми
удэбэкъуэнми
дэбэкъуэнми
дыдэбэкъуэнми
фыдэбэкъуэнми
дэбэкъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнми
удэмыбэкъуэнми
дэмыбэкъуэнми
дыдэмыбэкъуэнми
фыдэмыбэкъуэнми
дэмыбэкъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнуми
удэбэкъуэнуми
дэбэкъуэнуми
дыдэбэкъуэнуми
фыдэбэкъуэнуми
дэбэкъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнуми
удэмыбэкъуэнуми
дэмыбэкъуэнуми
дыдэмыбэкъуэнуми
фыдэмыбэкъуэнуми
дэмыбэкъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбакъуэтэми
удэбакъуэтэми
дэбакъуэтэми
дыдэбакъуэтэми
фыдэбакъуэтэми
дэбакъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбакъуэтэми
удэмыбакъуэтэми
дэмыбакъуэтэми
дыдэмыбакъуэтэми
фыдэмыбакъуэтэми
дэмыбакъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуатэми
удэбэкъуатэми
дэбэкъуатэми
дыдэбэкъуатэми
фыдэбэкъуатэми
дэбэкъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуатэми
удэмыбэкъуатэми
дэмыбэкъуатэми
дыдэмыбэкъуатэми
фыдэмыбэкъуатэми
дэмыбэкъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэгъатэми
удэбэкъуэгъатэми
дэбэкъуэгъатэми
дыдэбэкъуэгъатэми
фыдэбэкъуэгъатэми
дэбэкъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэгъатэми
удэмыбэкъуэгъатэми
дэмыбэкъуэгъатэми
дыдэмыбэкъуэгъатэми
фыдэмыбэкъуэгъатэми
дэмыбэкъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнтэми
удэбэкъуэнтэми
дэбэкъуэнтэми
дыдэбэкъуэнтэми
фыдэбэкъуэнтэми
дэбэкъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнтэми
удэмыбэкъуэнтэми
дэмыбэкъуэнтэми
дыдэмыбэкъуэнтэми
фыдэмыбэкъуэнтэми
дэмыбэкъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуэнутэми
удэбэкъуэнутэми
дэбэкъуэнутэми
дыдэбэкъуэнутэми
фыдэбэкъуэнутэми
дэбэкъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуэнутэми
удэмыбэкъуэнутэми
дэмыбэкъуэнутэми
дыдэмыбэкъуэнутэми
фыдэмыбэкъуэнутэми
дэмыбэкъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуаи
удэбэкъуаи
дэбэкъуаи
дыдэбэкъуаи
фыдэбэкъуаи
дэбэкъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуаи
удэмыбэкъуаи
дэмыбэкъуаи
дыдэмыбэкъуаи
фыдэмыбэкъуаи
дэмыбэкъуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуащэрэт
удэбэкъуащэрэт
дэбэкъуащэрэт
дыдэбэкъуащэрэт
фыдэбэкъуащэрэт
дэбэкъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэкъуащэрэт
удэмыбэкъуащэрэт
дэмыбэкъуащэрэт
дыдэмыбэкъуащэрэт
фыдэмыбэкъуащэрэт
дэмыбэкъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнщ
удэбэкъуагъэнщ
дэбэкъуагъэнщ
дыдэбэкъуагъэнщ
фыдэбэкъуагъэнщ
дэбэкъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнкъым
удэбэкъуагъэнкъым
дэбэкъуагъэнкъым
дыдэбэкъуагъэнкъым
фыдэбэкъуагъэнкъым
дэбэкъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнт
удэбэкъуагъэнт
дэбэкъуагъэнт
дыдэбэкъуагъэнт
фыдэбэкъуагъэнт
дэбэкъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнтэкъым
удэбэкъуагъэнтэкъым
дэбэкъуагъэнтэкъым
дыдэбэкъуагъэнтэкъым
фыдэбэкъуагъэнтэкъым
дэбэкъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэн
удэбэкъуагъэн
дэбэкъуагъэн
дыдэбэкъуагъэн
фыдэбэкъуагъэн
дэбэкъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнкъэ
удэбэкъуагъэнкъэ
дэбэкъуагъэнкъэ
дыдэбэкъуагъэнкъэ
фыдэбэкъуагъэнкъэ
дэбэкъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнт
удэбэкъуагъэнт
дэбэкъуагъэнт
дыдэбэкъуагъэнт
фыдэбэкъуагъэнт
дэбэкъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнтэкъэ
удэбэкъуагъэнтэкъэ
дэбэкъуагъэнтэкъэ
дыдэбэкъуагъэнтэкъэ
фыдэбэкъуагъэнтэкъэ
дэбэкъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнущ
удэбэкъуагъэнущ
дэбэкъуагъэнущ
дыдэбэкъуагъэнущ
фыдэбэкъуагъэнущ
дэбэкъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнукъым
удэбэкъуагъэнукъым
дэбэкъуагъэнукъым
дыдэбэкъуагъэнукъым
фыдэбэкъуагъэнукъым
дэбэкъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнут
удэбэкъуагъэнут
дэбэкъуагъэнут
дыдэбэкъуагъэнут
фыдэбэкъуагъэнут
дэбэкъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнутэкъым
удэбэкъуагъэнутэкъым
дэбэкъуагъэнутэкъым
дыдэбэкъуагъэнутэкъым
фыдэбэкъуагъэнутэкъым
дэбэкъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэну
удэбэкъуагъэну
дэбэкъуагъэну
дыдэбэкъуагъэну
фыдэбэкъуагъэну
дэбэкъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнукъэ
удэбэкъуагъэнукъэ
дэбэкъуагъэнукъэ
дыдэбэкъуагъэнукъэ
фыдэбэкъуагъэнукъэ
дэбэкъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнут
удэбэкъуагъэнут
дэбэкъуагъэнут
дыдэбэкъуагъэнут
фыдэбэкъуагъэнут
дэбэкъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэкъуагъэнутэкъэ
удэбэкъуагъэнутэкъэ
дэбэкъуагъэнутэкъэ
дыдэбэкъуагъэнутэкъэ
фыдэбэкъуагъэнутэкъэ
дэбэкъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбакъуэ
удэбакъуэ
дэбакъуэ
дыдэбакъуэ
фыдэбакъуэ
дэбакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбакъуэ
удэмыбакъуэ
дэмыбакъуэ
дыдэмыбакъуэ
фыдэмыбакъуэ
дэмыбакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэкъуа
удэбэкъуа
дэбэкъуа
дыдэбэкъуа
фыдэбэкъуа
дэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэкъуа
удэмыбэкъуа
дэмыбэкъуа
дыдэмыбэкъуа
фыдэмыбэкъуа
дэмыбэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэкъуэгъа
удэбэкъуэгъа
дэбэкъуэгъа
дыдэбэкъуэгъа
фыдэбэкъуэгъа
дэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэкъуэгъа
удэмыбэкъуэгъа
дэмыбэкъуэгъа
дыдэмыбэкъуэгъа
фыдэмыбэкъуэгъа
дэмыбэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэкъуэн
удэбэкъуэн
дэбэкъуэн
дыдэбэкъуэн
фыдэбэкъуэн
дэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэкъуэн
удэмыбэкъуэн
дэмыбэкъуэн
дыдэмыбэкъуэн
фыдэмыбэкъуэн
дэмыбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэкъуэну
удэбэкъуэну
дэбэкъуэну
дыдэбэкъуэну
фыдэбэкъуэну
дэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэкъуэну
удэмыбэкъуэну
дэмыбэкъуэну
дыдэмыбэкъуэну
фыдэмыбэкъуэну
дэмыбэкъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбакъуэ
узэрыдэбакъуэ
зэрыдэбакъуэ
дызэрыдэбакъуэ
фызэрыдэбакъуэ
зэрыдэбакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбакъуэ
узэрыдэмыбакъуэ
зэрыдэмыбакъуэ
дызэрыдэмыбакъуэ
фызэрыдэмыбакъуэ
зэрыдэмыбакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэкъуа
узэрыдэбэкъуа
зэрыдэбэкъуа
дызэрыдэбэкъуа
фызэрыдэбэкъуа
зэрыдэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэкъуа
узэрыдэмыбэкъуа
зэрыдэмыбэкъуа
дызэрыдэмыбэкъуа
фызэрыдэмыбэкъуа
зэрыдэмыбэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэкъуэгъа
узэрыдэбэкъуэгъа
зэрыдэбэкъуэгъа
дызэрыдэбэкъуэгъа
фызэрыдэбэкъуэгъа
зэрыдэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэкъуэгъа
узэрыдэмыбэкъуэгъа
зэрыдэмыбэкъуэгъа
дызэрыдэмыбэкъуэгъа
фызэрыдэмыбэкъуэгъа
зэрыдэмыбэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэкъуэн
узэрыдэбэкъуэн
зэрыдэбэкъуэн
дызэрыдэбэкъуэн
фызэрыдэбэкъуэн
зэрыдэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэкъуэн
узэрыдэмыбэкъуэн
зэрыдэмыбэкъуэн
дызэрыдэмыбэкъуэн
фызэрыдэмыбэкъуэн
зэрыдэмыбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэкъуэну
узэрыдэбэкъуэну
зэрыдэбэкъуэну
дызэрыдэбэкъуэну
фызэрыдэбэкъуэну
зэрыдэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэкъуэну
узэрыдэмыбэкъуэну
зэрыдэмыбэкъуэну
дызэрыдэмыбэкъуэну
фызэрыдэмыбэкъуэну
зэрыдэмыбэкъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбакъуэ
ущыдэбакъуэ
щыдэбакъуэ
дыщыдэбакъуэ
фыщыдэбакъуэ
щыдэбакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбакъуэ
ущыдэмыбакъуэ
щыдэмыбакъуэ
дыщыдэмыбакъуэ
фыщыдэмыбакъуэ
щыдэмыбакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэкъуа
ущыдэбэкъуа
щыдэбэкъуа
дыщыдэбэкъуа
фыщыдэбэкъуа
щыдэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэкъуа
ущыдэмыбэкъуа
щыдэмыбэкъуа
дыщыдэмыбэкъуа
фыщыдэмыбэкъуа
щыдэмыбэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэкъуэгъа
ущыдэбэкъуэгъа
щыдэбэкъуэгъа
дыщыдэбэкъуэгъа
фыщыдэбэкъуэгъа
щыдэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэкъуэгъа
ущыдэмыбэкъуэгъа
щыдэмыбэкъуэгъа
дыщыдэмыбэкъуэгъа
фыщыдэмыбэкъуэгъа
щыдэмыбэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэкъуэн
ущыдэбэкъуэн
щыдэбэкъуэн
дыщыдэбэкъуэн
фыщыдэбэкъуэн
щыдэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэкъуэн
ущыдэмыбэкъуэн
щыдэмыбэкъуэн
дыщыдэмыбэкъуэн
фыщыдэмыбэкъуэн
щыдэмыбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэкъуэну
ущыдэбэкъуэну
щыдэбэкъуэну
дыщыдэбэкъуэну
фыщыдэбэкъуэну
щыдэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэкъуэну
ущыдэмыбэкъуэну
щыдэмыбэкъуэну
дыщыдэмыбэкъуэну
фыщыдэмыбэкъуэну
щыдэмыбэкъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбакъуэ
уздэдэбакъуэ
здэдэбакъуэ
дыздэдэбакъуэ
фыздэдэбакъуэ
здэдэбакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбакъуэ
уздэдэмыбакъуэ
здэдэмыбакъуэ
дыздэдэмыбакъуэ
фыздэдэмыбакъуэ
здэдэмыбакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэкъуа
уздэдэбэкъуа
здэдэбэкъуа
дыздэдэбэкъуа
фыздэдэбэкъуа
здэдэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэкъуа
уздэдэмыбэкъуа
здэдэмыбэкъуа
дыздэдэмыбэкъуа
фыздэдэмыбэкъуа
здэдэмыбэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэкъуэгъа
уздэдэбэкъуэгъа
здэдэбэкъуэгъа
дыздэдэбэкъуэгъа
фыздэдэбэкъуэгъа
здэдэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэкъуэгъа
уздэдэмыбэкъуэгъа
здэдэмыбэкъуэгъа
дыздэдэмыбэкъуэгъа
фыздэдэмыбэкъуэгъа
здэдэмыбэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэкъуэн
уздэдэбэкъуэн
здэдэбэкъуэн
дыздэдэбэкъуэн
фыздэдэбэкъуэн
здэдэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэкъуэн
уздэдэмыбэкъуэн
здэдэмыбэкъуэн
дыздэдэмыбэкъуэн
фыздэдэмыбэкъуэн
здэдэмыбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэкъуэну
уздэдэбэкъуэну
здэдэбэкъуэну
дыздэдэбэкъуэну
фыздэдэбэкъуэну
здэдэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэкъуэну
уздэдэмыбэкъуэну
здэдэмыбэкъуэну
дыздэдэмыбэкъуэну
фыздэдэмыбэкъуэну
здэдэмыбэкъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбакъуэ
ущӀыдэбакъуэ
щӀыдэбакъуэ
дыщӀыдэбакъуэ
фыщӀыдэбакъуэ
щӀыдэбакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбакъуэ
ущӀыдэмыбакъуэ
щӀыдэмыбакъуэ
дыщӀыдэмыбакъуэ
фыщӀыдэмыбакъуэ
щӀыдэмыбакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэкъуа
ущӀыдэбэкъуа
щӀыдэбэкъуа
дыщӀыдэбэкъуа
фыщӀыдэбэкъуа
щӀыдэбэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэкъуа
ущӀыдэмыбэкъуа
щӀыдэмыбэкъуа
дыщӀыдэмыбэкъуа
фыщӀыдэмыбэкъуа
щӀыдэмыбэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэкъуэгъа
ущӀыдэбэкъуэгъа
щӀыдэбэкъуэгъа
дыщӀыдэбэкъуэгъа
фыщӀыдэбэкъуэгъа
щӀыдэбэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэкъуэгъа
ущӀыдэмыбэкъуэгъа
щӀыдэмыбэкъуэгъа
дыщӀыдэмыбэкъуэгъа
фыщӀыдэмыбэкъуэгъа
щӀыдэмыбэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэкъуэн
ущӀыдэбэкъуэн
щӀыдэбэкъуэн
дыщӀыдэбэкъуэн
фыщӀыдэбэкъуэн
щӀыдэбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэкъуэн
ущӀыдэмыбэкъуэн
щӀыдэмыбэкъуэн
дыщӀыдэмыбэкъуэн
фыщӀыдэмыбэкъуэн
щӀыдэмыбэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэкъуэну
ущӀыдэбэкъуэну
щӀыдэбэкъуэну
дыщӀыдэбэкъуэну
фыщӀыдэбэкъуэну
щӀыдэбэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэкъуэну
ущӀыдэмыбэкъуэну
щӀыдэмыбэкъуэну
дыщӀыдэмыбэкъуэну
фыщӀыдэмыбэкъуэну
щӀыдэмыбэкъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбакъуэу
удэбакъуэу
дэбакъуэу
дыдэбакъуэу
фыдэбакъуэу
дэбакъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбакъуэу
удэмыбакъуэу
дэмыбакъуэу
дыдэмыбакъуэу
фыдэмыбакъуэу
дэмыбакъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэкъуауэ
удэбэкъуауэ
дэбэкъуауэ
дыдэбэкъуауэ
фыдэбэкъуауэ
дэбэкъуауэ / дэбэкъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэкъуауэ
удэмыбэкъуауэ
дэмыбэкъуауэ
дыдэмыбэкъуауэ
фыдэмыбэкъуауэ
дэмыбэкъуауэ(хэ) / дэмыбэкъуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэбакъуэурэ
удэбакъуэурэ
дэбакъуэурэ
дыдэбакъуэурэ
фыдэбакъуэурэ
дэбакъуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбакъуэурэ
удэмыбакъуэурэ
дэмыбакъуэурэ
дыдэмыбакъуэурэ
фыдэмыбакъуэурэ
дэмыбакъуэ(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдобакъуэ
сыдобакъуэ
--
сывдобакъуэ
садобакъуэ(хэ)
уэ
уздобакъуэ
--
удобакъуэ
уддобакъуэ
--
уадобакъуэ(хэ)
ар
здобакъуэ
бдобакъуэ
добакъуэ
ддобакъуэ
вдобакъуэ
ядобакъуэ(хэ)
дэ
--
дыбдобакъуэ
дыдобакъуэ
--
дывдобакъуэ
дадобакъуэ(хэ)
фэ
фыздобакъуэ
--
фыдобакъуэ
фыддобакъуэ
--
фадобакъуэ(хэ)
ахэр
здобакъуэ
бдобакъуэ
добакъуэ
ддобакъуэ
вдобакъуэ
ядобакъуэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[бакъуэрэ]
сыдэ[бакъуэрэ]
--
сывдэ[бакъуэрэ]
садэ[бакъуэ(хэ)рэ]
уэ
уздэ[бакъуэрэ]
--
удэ[бакъуэрэ]
уддэ[бакъуэрэ]
--
уадэ[бакъуэ(хэ)рэ]
ар
здэ[бакъуэрэ]
бдэ[бакъуэрэ]
дэ[бакъуэрэ]
ддэ[бакъуэрэ]
вдэ[бакъуэрэ]
ядэ[бакъуэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[бакъуэрэ]
дыдэ[бакъуэрэ]
--
дывдэ[бакъуэрэ]
дадэ[бакъуэ(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[бакъуэрэ]
--
фыбъэдэ[бакъуэрэ]
фыддэ[бакъуэрэ]
--
фадэ[бакъуэ(хэ)рэ]
ахэр
здэ[бакъуэрэ]
бдэ[бакъуэрэ]
дэ[бакъуэрэ]
ддэ[бакъуэрэ]
вдэ[бакъуэрэ]
ядэ[бакъуэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бакъу]э
[бакъу]эр
--
[бакъу]эхэр
Эргативнэ:
[бакъу]э
[бакъу]эм
--
[бакъу]эхэм
Послеложнэ:
[бакъу]экӀэ
[бакъу]эмкӀэ
[бакъу]эхэкӀэ
[бакъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бакъу]эуэ
[бакъу]эрауэ
[бакъу]эхэу
[бакъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэкъу]а
[бэкъу]ар
--
[бэкъу]ахэр
Эргативнэ:
[бэкъу]а
[бэкъу]ам
--
[бэкъу]ахэм
Послеложнэ:
[бэкъу]акӀэ
[бэкъу]амкӀэ
[бэкъу]ахэкӀэ
[бэкъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэкъу]ауэ
[бэкъу]арауэ
[бэкъу]ахэу
[бэкъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэкъу]эн
[бэкъу]эныр
--
[бэкъу]энхэр
Эргативнэ:
[бэкъу]эн
[бэкъу]эным
--
[бэкъу]энхэм
Послеложнэ:
[бэкъу]энкӀэ
[бэкъу]энымкӀэ
[бэкъу]энхэкӀэ
[бэкъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[бэкъу]эну
[бэкъу]энырауэ
[бэкъу]энхэу
[бэкъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэкъу]эну
[бэкъу]энур
--
[бэкъу]энухэр
Эргативнэ:
[бэкъу]эну
[бэкъу]энум
--
[бэкъу]энухэм
Послеложнэ:
[бэкъу]энукӀэ
[бэкъу]энумкӀэ
[бэкъу]энухэкӀэ
[бэкъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэкъу]энууэ
[бэкъу]энурауэ
[бэкъу]энухэу
[бэкъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЗыщӀыпӀэ лъэбакъуэ дэчэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ПщӀантӀэм дэбэкъуэн.
Дурэшым дэбэкъуэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэбэкъуэн: step swh into the inside of sth, into the space between sth.
ПщӀантӀэм дэбэкъуэн: walk into the yard
Дурэшым дэбэкъуэн: step into the corner
УРЫСЫБЗЭ
дэбэкъуэн: шагнуть куда-л. во внутрь чего-л., в пространство между чем-л.
ПщӀантӀэм дэбэкъуэн: пройти во двор
Дурэшым дэбэкъуэн: отойти в угол
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.