АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
дэ- + [бэгъу] + -ы + -хь + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "дэбэгъухьын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
дэбэгъухьын
щымыӀэныгъэ:
дэмыбэгъухьын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьын
удэбэгъухьын
дэбэгъухьын
дыдэбэгъухьын
фыдэбэгъухьын
дэбэгъухьын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьын
удэмыбэгъухьын
дэмыбэгъухьын
дыдэмыбэгъухьын
фыдэмыбэгъухьын
дэмыбэгъухьын(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
дэбэгъухь!
фыдэбэгъухь!
щымыӀэныгъэ:
удэмыбэгъухь!
фыдэмыбэгъухь!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдребэгъухь
удребэгъухь
дребэгъухь
дыдребэгъухь
фыдребэгъухь
дребэгъухь
щымыӀэныгъэ:
сыдремыбэгъухь
удремыбэгъухь
дремыбэгъухь
дыдремыбэгъухь
фыдремыбэгъухь
дремыбэгъухь
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдобэгъухь(ыр)
удобэгъухь(ыр)
добэгъухь(ыр)
дыдобэгъухь(ыр)
фыдобэгъухь(ыр)
добэгъухь(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыркъым
удэбэгъухьыркъым
дэбэгъухьыркъым
дыдэбэгъухьыркъым
фыдэбэгъухьыркъым
дэбэгъухьы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухь(ыр)т
удэбэгъухь(ыр)т
дэбэгъухь(ыр)т
дыдэбэгъухь(ыр)т
фыдэбэгъухь(ыр)т
дэбэгъухь(ыр)т / дэбэгъухьхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухь(ыр)тэкъым
удэбэгъухь(ыр)тэкъым
дэбэгъухь(ыр)тэкъым
дыдэбэгъухь(ыр)тэкъым
фыдэбэгъухь(ыр)тэкъым
дэбэгъухь(ыр)тэкъым / дэбэгъухьхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьащ
удэбэгъухьащ
дэбэгъухьащ
дыдэбэгъухьащ
фыдэбэгъухьащ
дэбэгъухьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьакъым
удэбэгъухьакъым
дэбэгъухьакъым
дыдэбэгъухьакъым
фыдэбэгъухьакъым
дэбэгъухьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьат
удэбэгъухьат
дэбэгъухьат
дыдэбэгъухьат
фыдэбэгъухьат
дэбэгъухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьатэкъым
удэбэгъухьатэкъым
дэбэгъухьатэкъым
дыдэбэгъухьатэкъым
фыдэбэгъухьатэкъым
дэбэгъухьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъащ
удэбэгъухьыгъащ
дэбэгъухьыгъащ
дыдэбэгъухьыгъащ
фыдэбэгъухьыгъащ
дэбэгъухьыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъакъым
удэбэгъухьыгъакъым
дэбэгъухьыгъакъым
дыдэбэгъухьыгъакъым
фыдэбэгъухьыгъакъым
дэбэгъухьыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъат
удэбэгъухьыгъат
дэбэгъухьыгъат
дыдэбэгъухьыгъат
фыдэбэгъухьыгъат
дэбэгъухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъатэкъым
удэбэгъухьыгъатэкъым
дэбэгъухьыгъатэкъым
дыдэбэгъухьыгъатэкъым
фыдэбэгъухьыгъатэкъым
дэбэгъухьыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьщ
удэбэгъухьщ
дэбэгъухьщ
дыдэбэгъухьщ
фыдэбэгъухьщ
дэбэгъухь(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухькъым
удэбэгъухькъым
дэбэгъухькъым
дыдэбэгъухькъым
фыдэбэгъухькъым
дэбэгъухь(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьт
удэбэгъухьт
дэбэгъухьт
дыдэбэгъухьт
фыдэбэгъухьт
дэбэгъухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьтэкъым
удэбэгъухьтэкъым
дэбэгъухьтэкъым
дыдэбэгъухьтэкъым
фыдэбэгъухьтэкъым
дэбэгъухь(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынщ
удэбэгъухьынщ
дэбэгъухьынщ
дыдэбэгъухьынщ
фыдэбэгъухьынщ
дэбэгъухьын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынкъым
удэбэгъухьынкъым
дэбэгъухьынкъым
дыдэбэгъухьынкъым
фыдэбэгъухьынкъым
дэбэгъухьын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынущ
удэбэгъухьынущ
дэбэгъухьынущ
дыдэбэгъухьынущ
фыдэбэгъухьынущ
дэбэгъухьыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынукъым
удэбэгъухьынукъым
дэбэгъухьынукъым
дыдэбэгъухьынукъым
фыдэбэгъухьынукъым
дэбэгъухьыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьрэ
удэбэгъухьрэ
дэбэгъухьрэ
дыдэбэгъухьрэ
фыдэбэгъухьрэ
дэбэгъухь(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыркъэ
удэбэгъухьыркъэ
дэбэгъухьыркъэ
дыдэбэгъухьыркъэ
фыдэбэгъухьыркъэ
дэбэгъухьыркъэ / дэбэгъухьхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухь(ыр)т
удэбэгъухь(ыр)т
дэбэгъухь(ыр)т
дыдэбэгъухь(ыр)т
фыдэбэгъухь(ыр)т
дэбэгъухь(ыр)т / дэбэгъухьхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухь(ыр)тэкъэ
удэбэгъухь(ыр)тэкъэ
дэбэгъухь(ыр)тэкъэ
дыдэбэгъухь(ыр)тэкъэ
фыдэбэгъухь(ыр)тэкъэ
дэбэгъухь(ыр)тэкъэ / дэбэгъухьхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьа
удэбэгъухьа
дэбэгъухьа
дыдэбэгъухьа
фыдэбэгъухьа
дэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьакъэ
удэбэгъухьакъэ
дэбэгъухьакъэ
дыдэбэгъухьакъэ
фыдэбэгъухьакъэ
дэбэгъухьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьат
удэбэгъухьат
дэбэгъухьат
дыдэбэгъухьат
фыдэбэгъухьат
дэбэгъухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьатэкъэ
удэбэгъухьатэкъэ
дэбэгъухьатэкъэ
дыдэбэгъухьатэкъэ
фыдэбэгъухьатэкъэ
дэбэгъухьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъа
удэбэгъухьыгъа
дэбэгъухьыгъа
дыдэбэгъухьыгъа
фыдэбэгъухьыгъа
дэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъакъэ
удэбэгъухьыгъакъэ
дэбэгъухьыгъакъэ
дыдэбэгъухьыгъакъэ
фыдэбэгъухьыгъакъэ
дэбэгъухьыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъат
удэбэгъухьыгъат
дэбэгъухьыгъат
дыдэбэгъухьыгъат
фыдэбэгъухьыгъат
дэбэгъухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъатэкъэ
удэбэгъухьыгъатэкъэ
дэбэгъухьыгъатэкъэ
дыдэбэгъухьыгъатэкъэ
фыдэбэгъухьыгъатэкъэ
дэбэгъухьыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухь
удэбэгъухь
дэбэгъухь
дыдэбэгъухь
фыдэбэгъухь
дэбэгъухь(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухькъэ
удэбэгъухькъэ
дэбэгъухькъэ
дыдэбэгъухькъэ
фыдэбэгъухькъэ
дэбэгъухь(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьт
удэбэгъухьт
дэбэгъухьт
дыдэбэгъухьт
фыдэбэгъухьт
дэбэгъухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьтэкъэ
удэбэгъухьтэкъэ
дэбэгъухьтэкъэ
дыдэбэгъухьтэкъэ
фыдэбэгъухьтэкъэ
дэбэгъухь(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьын
удэбэгъухьын
дэбэгъухьын
дыдэбэгъухьын
фыдэбэгъухьын
дэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынкъэ
удэбэгъухьынкъэ
дэбэгъухьынкъэ
дыдэбэгъухьынкъэ
фыдэбэгъухьынкъэ
дэбэгъухьын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыну
удэбэгъухьыну
дэбэгъухьыну
дыдэбэгъухьыну
фыдэбэгъухьыну
дэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынукъэ
удэбэгъухьынукъэ
дэбэгъухьынукъэ
дыдэбэгъухьынукъэ
фыдэбэгъухьынукъэ
дэбэгъухьыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьмэ
удэбэгъухьмэ
дэбэгъухьмэ
дыдэбэгъухьмэ
фыдэбэгъухьмэ
дэбэгъухь(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьмэ
удэмыбэгъухьмэ
дэмыбэгъухьмэ
дыдэмыбэгъухьмэ
фыдэмыбэгъухьмэ
дэмыбэгъухь(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьамэ
удэбэгъухьамэ
дэбэгъухьамэ
дыдэбэгъухьамэ
фыдэбэгъухьамэ
дэбэгъухьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьамэ
удэмыбэгъухьамэ
дэмыбэгъухьамэ
дыдэмыбэгъухьамэ
фыдэмыбэгъухьамэ
дэмыбэгъухьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъамэ
удэбэгъухьыгъамэ
дэбэгъухьыгъамэ
дыдэбэгъухьыгъамэ
фыдэбэгъухьыгъамэ
дэбэгъухьыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьыгъамэ
удэмыбэгъухьыгъамэ
дэмыбэгъухьыгъамэ
дыдэмыбэгъухьыгъамэ
фыдэмыбэгъухьыгъамэ
дэмыбэгъухьыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынмэ
удэбэгъухьынмэ
дэбэгъухьынмэ
дыдэбэгъухьынмэ
фыдэбэгъухьынмэ
дэбэгъухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынмэ
удэмыбэгъухьынмэ
дэмыбэгъухьынмэ
дыдэмыбэгъухьынмэ
фыдэмыбэгъухьынмэ
дэмыбэгъухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынумэ
удэбэгъухьынумэ
дэбэгъухьынумэ
дыдэбэгъухьынумэ
фыдэбэгъухьынумэ
дэбэгъухьыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынумэ
удэмыбэгъухьынумэ
дэмыбэгъухьынумэ
дыдэмыбэгъухьынумэ
фыдэмыбэгъухьынумэ
дэмыбэгъухьыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьтэмэ
удэбэгъухьтэмэ
дэбэгъухьтэмэ
дыдэбэгъухьтэмэ
фыдэбэгъухьтэмэ
дэбэгъухь(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьтэмэ
удэмыбэгъухьтэмэ
дэмыбэгъухьтэмэ
дыдэмыбэгъухьтэмэ
фыдэмыбэгъухьтэмэ
дэмыбэгъухь(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьатэмэ
удэбэгъухьатэмэ
дэбэгъухьатэмэ
дыдэбэгъухьатэмэ
фыдэбэгъухьатэмэ
дэбэгъухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьатэмэ
удэмыбэгъухьатэмэ
дэмыбэгъухьатэмэ
дыдэмыбэгъухьатэмэ
фыдэмыбэгъухьатэмэ
дэмыбэгъухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъатэмэ
удэбэгъухьыгъатэмэ
дэбэгъухьыгъатэмэ
дыдэбэгъухьыгъатэмэ
фыдэбэгъухьыгъатэмэ
дэбэгъухьыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьыгъатэмэ
удэмыбэгъухьыгъатэмэ
дэмыбэгъухьыгъатэмэ
дыдэмыбэгъухьыгъатэмэ
фыдэмыбэгъухьыгъатэмэ
дэмыбэгъухьыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынтэмэ
удэбэгъухьынтэмэ
дэбэгъухьынтэмэ
дыдэбэгъухьынтэмэ
фыдэбэгъухьынтэмэ
дэбэгъухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынтэмэ
удэмыбэгъухьынтэмэ
дэмыбэгъухьынтэмэ
дыдэмыбэгъухьынтэмэ
фыдэмыбэгъухьынтэмэ
дэмыбэгъухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынутэмэ
удэбэгъухьынутэмэ
дэбэгъухьынутэмэ
дыдэбэгъухьынутэмэ
фыдэбэгъухьынутэмэ
дэбэгъухьыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынутэмэ
удэмыбэгъухьынутэмэ
дэмыбэгъухьынутэмэ
дыдэмыбэгъухьынутэмэ
фыдэмыбэгъухьынутэмэ
дэмыбэгъухьыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынт
удэбэгъухьынт
дэбэгъухьынт
дыдэбэгъухьынт
фыдэбэгъухьынт
дэбэгъухьын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынтэкъым
удэбэгъухьынтэкъым
дэбэгъухьынтэкъым
дыдэбэгъухьынтэкъым
фыдэбэгъухьынтэкъым
дэбэгъухьын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынут
удэбэгъухьынут
дэбэгъухьынут
дыдэбэгъухьынут
фыдэбэгъухьынут
дэбэгъухьыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынутэкъым
удэбэгъухьынутэкъым
дэбэгъухьынутэкъым
дыдэбэгъухьынутэкъым
фыдэбэгъухьынутэкъым
дэбэгъухьыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьми
удэбэгъухьми
дэбэгъухьми
дыдэбэгъухьми
фыдэбэгъухьми
дэбэгъухь(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьми
удэмыбэгъухьми
дэмыбэгъухьми
дыдэмыбэгъухьми
фыдэмыбэгъухьми
дэмыбэгъухь(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьами
удэбэгъухьами
дэбэгъухьами
дыдэбэгъухьами
фыдэбэгъухьами
дэбэгъухьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьами
удэмыбэгъухьами
дэмыбэгъухьами
дыдэмыбэгъухьами
фыдэмыбэгъухьами
дэмыбэгъухьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъами
удэбэгъухьыгъами
дэбэгъухьыгъами
дыдэбэгъухьыгъами
фыдэбэгъухьыгъами
дэбэгъухьыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьыгъами
удэмыбэгъухьыгъами
дэмыбэгъухьыгъами
дыдэмыбэгъухьыгъами
фыдэмыбэгъухьыгъами
дэмыбэгъухьыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынми
удэбэгъухьынми
дэбэгъухьынми
дыдэбэгъухьынми
фыдэбэгъухьынми
дэбэгъухьын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынми
удэмыбэгъухьынми
дэмыбэгъухьынми
дыдэмыбэгъухьынми
фыдэмыбэгъухьынми
дэмыбэгъухьын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынуми
удэбэгъухьынуми
дэбэгъухьынуми
дыдэбэгъухьынуми
фыдэбэгъухьынуми
дэбэгъухьыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынуми
удэмыбэгъухьынуми
дэмыбэгъухьынуми
дыдэмыбэгъухьынуми
фыдэмыбэгъухьынуми
дэмыбэгъухьыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьтэми
удэбэгъухьтэми
дэбэгъухьтэми
дыдэбэгъухьтэми
фыдэбэгъухьтэми
дэбэгъухь(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьтэми
удэмыбэгъухьтэми
дэмыбэгъухьтэми
дыдэмыбэгъухьтэми
фыдэмыбэгъухьтэми
дэмыбэгъухь(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьатэми
удэбэгъухьатэми
дэбэгъухьатэми
дыдэбэгъухьатэми
фыдэбэгъухьатэми
дэбэгъухьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьатэми
удэмыбэгъухьатэми
дэмыбэгъухьатэми
дыдэмыбэгъухьатэми
фыдэмыбэгъухьатэми
дэмыбэгъухьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьыгъатэми
удэбэгъухьыгъатэми
дэбэгъухьыгъатэми
дыдэбэгъухьыгъатэми
фыдэбэгъухьыгъатэми
дэбэгъухьыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьыгъатэми
удэмыбэгъухьыгъатэми
дэмыбэгъухьыгъатэми
дыдэмыбэгъухьыгъатэми
фыдэмыбэгъухьыгъатэми
дэмыбэгъухьыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынтэми
удэбэгъухьынтэми
дэбэгъухьынтэми
дыдэбэгъухьынтэми
фыдэбэгъухьынтэми
дэбэгъухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынтэми
удэмыбэгъухьынтэми
дэмыбэгъухьынтэми
дыдэмыбэгъухьынтэми
фыдэмыбэгъухьынтэми
дэмыбэгъухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьынутэми
удэбэгъухьынутэми
дэбэгъухьынутэми
дыдэбэгъухьынутэми
фыдэбэгъухьынутэми
дэбэгъухьыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьынутэми
удэмыбэгъухьынутэми
дэмыбэгъухьынутэми
дыдэмыбэгъухьынутэми
фыдэмыбэгъухьынутэми
дэмыбэгъухьыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьаи
удэбэгъухьаи
дэбэгъухьаи
дыдэбэгъухьаи
фыдэбэгъухьаи
дэбэгъухьаи
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьаи
удэмыбэгъухьаи
дэмыбэгъухьаи
дыдэмыбэгъухьаи
фыдэмыбэгъухьаи
дэмыбэгъухьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьащэрэт
удэбэгъухьащэрэт
дэбэгъухьащэрэт
дыдэбэгъухьащэрэт
фыдэбэгъухьащэрэт
дэбэгъухьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыдэмыбэгъухьащэрэт
удэмыбэгъухьащэрэт
дэмыбэгъухьащэрэт
дыдэмыбэгъухьащэрэт
фыдэмыбэгъухьащэрэт
дэмыбэгъухьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнщ
удэбэгъухьагъэнщ
дэбэгъухьагъэнщ
дыдэбэгъухьагъэнщ
фыдэбэгъухьагъэнщ
дэбэгъухьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнкъым
удэбэгъухьагъэнкъым
дэбэгъухьагъэнкъым
дыдэбэгъухьагъэнкъым
фыдэбэгъухьагъэнкъым
дэбэгъухьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнт
удэбэгъухьагъэнт
дэбэгъухьагъэнт
дыдэбэгъухьагъэнт
фыдэбэгъухьагъэнт
дэбэгъухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнтэкъым
удэбэгъухьагъэнтэкъым
дэбэгъухьагъэнтэкъым
дыдэбэгъухьагъэнтэкъым
фыдэбэгъухьагъэнтэкъым
дэбэгъухьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэн
удэбэгъухьагъэн
дэбэгъухьагъэн
дыдэбэгъухьагъэн
фыдэбэгъухьагъэн
дэбэгъухьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнкъэ
удэбэгъухьагъэнкъэ
дэбэгъухьагъэнкъэ
дыдэбэгъухьагъэнкъэ
фыдэбэгъухьагъэнкъэ
дэбэгъухьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнт
удэбэгъухьагъэнт
дэбэгъухьагъэнт
дыдэбэгъухьагъэнт
фыдэбэгъухьагъэнт
дэбэгъухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнтэкъэ
удэбэгъухьагъэнтэкъэ
дэбэгъухьагъэнтэкъэ
дыдэбэгъухьагъэнтэкъэ
фыдэбэгъухьагъэнтэкъэ
дэбэгъухьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнбэгъухь
удэбэгъухьагъэнбэгъухь
дэбэгъухьагъэнбэгъухь
дыдэбэгъухьагъэнбэгъухь
фыдэбэгъухьагъэнбэгъухь
дэбэгъухьагъэнбэгъухь
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнукъым
удэбэгъухьагъэнукъым
дэбэгъухьагъэнукъым
дыдэбэгъухьагъэнукъым
фыдэбэгъухьагъэнукъым
дэбэгъухьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнут
удэбэгъухьагъэнут
дэбэгъухьагъэнут
дыдэбэгъухьагъэнут
фыдэбэгъухьагъэнут
дэбэгъухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнутэкъым
удэбэгъухьагъэнутэкъым
дэбэгъухьагъэнутэкъым
дыдэбэгъухьагъэнутэкъым
фыдэбэгъухьагъэнутэкъым
дэбэгъухьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэну
удэбэгъухьагъэну
дэбэгъухьагъэну
дыдэбэгъухьагъэну
фыдэбэгъухьагъэну
дэбэгъухьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнукъэ
удэбэгъухьагъэнукъэ
дэбэгъухьагъэнукъэ
дыдэбэгъухьагъэнукъэ
фыдэбэгъухьагъэнукъэ
дэбэгъухьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнут
удэбэгъухьагъэнут
дэбэгъухьагъэнут
дыдэбэгъухьагъэнут
фыдэбэгъухьагъэнут
дэбэгъухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыдэбэгъухьагъэнутэкъэ
удэбэгъухьагъэнутэкъэ
дэбэгъухьагъэнутэкъэ
дыдэбэгъухьагъэнутэкъэ
фыдэбэгъухьагъэнутэкъэ
дэбэгъухьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухь
удэбэгъухь
дэбэгъухь
дыдэбэгъухь
фыдэбэгъухь
дэбэгъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухь
удэмыбэгъухь
дэмыбэгъухь
дыдэмыбэгъухь
фыдэмыбэгъухь
дэмыбэгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьа
удэбэгъухьа
дэбэгъухьа
дыдэбэгъухьа
фыдэбэгъухьа
дэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьа
удэмыбэгъухьа
дэмыбэгъухьа
дыдэмыбэгъухьа
фыдэмыбэгъухьа
дэмыбэгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьыгъа
удэбэгъухьыгъа
дэбэгъухьыгъа
дыдэбэгъухьыгъа
фыдэбэгъухьыгъа
дэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьыгъа
удэмыбэгъухьыгъа
дэмыбэгъухьыгъа
дыдэмыбэгъухьыгъа
фыдэмыбэгъухьыгъа
дэмыбэгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьын
удэбэгъухьын
дэбэгъухьын
дыдэбэгъухьын
фыдэбэгъухьын
дэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьын
удэмыбэгъухьын
дэмыбэгъухьын
дыдэмыбэгъухьын
фыдэмыбэгъухьын
дэмыбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьыну
удэбэгъухьыну
дэбэгъухьыну
дыдэбэгъухьыну
фыдэбэгъухьыну
дэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьыну
удэмыбэгъухьыну
дэмыбэгъухьыну
дыдэмыбэгъухьыну
фыдэмыбэгъухьыну
дэмыбэгъухьыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэгъухь
узэрыдэбэгъухь
зэрыдэбэгъухь
дызэрыдэбэгъухь
фызэрыдэбэгъухь
зэрыдэбэгъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэгъухь
узэрыдэмыбэгъухь
зэрыдэмыбэгъухь
дызэрыдэмыбэгъухь
фызэрыдэмыбэгъухь
зэрыдэмыбэгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэгъухьа
узэрыдэбэгъухьа
зэрыдэбэгъухьа
дызэрыдэбэгъухьа
фызэрыдэбэгъухьа
зэрыдэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэгъухьа
узэрыдэмыбэгъухьа
зэрыдэмыбэгъухьа
дызэрыдэмыбэгъухьа
фызэрыдэмыбэгъухьа
зэрыдэмыбэгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэгъухьыгъа
узэрыдэбэгъухьыгъа
зэрыдэбэгъухьыгъа
дызэрыдэбэгъухьыгъа
фызэрыдэбэгъухьыгъа
зэрыдэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэгъухьыгъа
узэрыдэмыбэгъухьыгъа
зэрыдэмыбэгъухьыгъа
дызэрыдэмыбэгъухьыгъа
фызэрыдэмыбэгъухьыгъа
зэрыдэмыбэгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэгъухьын
узэрыдэбэгъухьын
зэрыдэбэгъухьын
дызэрыдэбэгъухьын
фызэрыдэбэгъухьын
зэрыдэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэгъухьын
узэрыдэмыбэгъухьын
зэрыдэмыбэгъухьын
дызэрыдэмыбэгъухьын
фызэрыдэмыбэгъухьын
зэрыдэмыбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыдэбэгъухьыну
узэрыдэбэгъухьыну
зэрыдэбэгъухьыну
дызэрыдэбэгъухьыну
фызэрыдэбэгъухьыну
зэрыдэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыдэмыбэгъухьыну
узэрыдэмыбэгъухьыну
зэрыдэмыбэгъухьыну
дызэрыдэмыбэгъухьыну
фызэрыдэмыбэгъухьыну
зэрыдэмыбэгъухьыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэгъухь
ущыдэбэгъухь
щыдэбэгъухь
дыщыдэбэгъухь
фыщыдэбэгъухь
щыдэбэгъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэгъухь
ущыдэмыбэгъухь
щыдэмыбэгъухь
дыщыдэмыбэгъухь
фыщыдэмыбэгъухь
щыдэмыбэгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэгъухьа
ущыдэбэгъухьа
щыдэбэгъухьа
дыщыдэбэгъухьа
фыщыдэбэгъухьа
щыдэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэгъухьа
ущидэмыбэгъухьа
щыдэмыбэгъухьа
дыщыдэмыбэгъухьа
фыщыдэмыбэгъухьа
щыдэмыбэгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэгъухьыгъа
ущыдэбэгъухьыгъа
щыдэбэгъухьыгъа
дыщыдэбэгъухьыгъа
фыщыдэбэгъухьыгъа
щыдэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэгъухьыгъа
ущыдэмыбэгъухьыгъа
щыдэмыбэгъухьыгъа
дыщыдэмыбэгъухьыгъа
фыщыдэмыбэгъухьыгъа
щыдэмыбэгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэгъухьын
ущыдэбэгъухьын
щыдэбэгъухьын
дыщыдэбэгъухьын
фыщыдэбэгъухьын
щыдэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэгъухьын
ущыдэбэгъухьын
щыдэмыбэгъухьын
дыщыдэмыбэгъухьын
фыщыдэмыбэгъухьын
щыдэмыбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыдэбэгъухьыну
ущыдэбэгъухьыну
щыдэбэгъухьыну
дыщыдэбэгъухьыну
фыщыдэбэгъухьыну
щыдэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыдэмыбэгъухьыну
ущыдэмыбэгъухьыну
щыдэмыбэгъухьыну
дыщыдэмыбэгъухьыну
фыщыдэмыбэгъухьыну
щыдэмыбэгъухьыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэгъухь
уздэдэбэгъухь
здэдэбэгъухь
дыздэдэбэгъухь
фыздэдэбэгъухь
здэдэбэгъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэгъухь
уздэдэмыбэгъухь
здэдэмыбэгъухь
дыздэдэмыбэгъухь
фыздэдэмыбэгъухь
здэдэмыбэгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэгъухьа
уздэдэбэгъухьа
здэдэбэгъухьа
дыздэдэбэгъухьа
фыздэдэбэгъухьа
здэдэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэгъухьа
уздэдэмыбэгъухьа
здэдэмыбэгъухьа
дыздэдэмыбэгъухьа
фыздэдэмыбэгъухьа
здэдэмыбэгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэгъухьыгъа
уздэдэбэгъухьыгъа
здэдэбэгъухьыгъа
дыздэдэбэгъухьыгъа
фыздэдэбэгъухьыгъа
здэдэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэгъухьыгъа
уздэдэмыбэгъухьыгъа
здэдэмыбэгъухьыгъа
дыздэдэмыбэгъухьыгъа
фыздэдэмыбэгъухьыгъа
здэдэмыбэгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэгъухьын
уздэдэбэгъухьын
здэдэбэгъухьын
дыздэдэбэгъухьын
фыздэдэбэгъухьын
здэдэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэгъухьын
уздэдэмыбэгъухьын
здэдэмыбэгъухьын
дыздэдэмыбэгъухьын
фыздэдэмыбэгъухьын
здэдэмыбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэдэбэгъухьыну
уздэдэбэгъухьыну
здэдэбэгъухьыну
дыздэдэбэгъухьыну
фыздэдэбэгъухьыну
здэдэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэдэмыбэгъухьыну
уздэдэмыбэгъухьыну
здэдэмыбэгъухьыну
дыздэдэмыбэгъухьыну
фыздэдэмыбэгъухьыну
здэдэмыбэгъухьыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэгъухь
ущӀыдэбэгъухь
щӀыдэбэгъухь
дыщӀыдэбэгъухь
фыщӀыдэбэгъухь
щӀыдэбэгъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэгъухь
ущӀыдэмыбэгъухь
щӀыдэмыбэгъухь
дыщӀыдэмыбэгъухь
фыщӀыдэмыбэгъухь
щӀыдэмыбэгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэгъухьа
ущӀыдэбэгъухьӀэбэгъухьа
щӀыдэбэгъухьа
дыщӀыдэбэгъухьа
фыщӀыдэбэгъухьа
щӀыдэбэгъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэгъухьа
ущӀыдэмыбэгъухьа
щӀыдэмыбэгъухьа
дыщӀыдэмыбэгъухьа
фыщӀыдэмыбэгъухьа
щӀыдэмыбэгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэгъухьыгъа
ущӀыдэбэгъухьыгъа
щӀыдэбэгъухьыгъа
дыщӀыдэбэгъухьыгъа
фыщӀыдэбэгъухьыгъа
щӀыдэбэгъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэгъухьыгъа
ущӀыдэмыбэгъухьыгъа
щӀыдэмыбэгъухьыгъа
дыщӀыдэмыбэгъухьыгъа
фыщӀыдэмыбэгъухьыгъа
щӀыдэмыбэгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэгъухьын
ущӀыдэбэгъухьын
щӀыдэбэгъухьын
дыщӀыдэбэгъухьын
фыщӀыдэбэгъухьын
щӀыдэбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэгъухьын
ущӀыдэмыбэгъухьын
щӀыдэмыбэгъухьын
дыщӀыдэмыбэгъухьын
фыщӀыдэмыбэгъухьын
щӀыдэмыбэгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыдэбэгъухьыну
ущӀыдэбэгъухьыну
щӀыдэбэгъухьыну
дыщӀыдэбэгъухьыну
фыщӀыдэбэгъухьыну
щӀыдэбэгъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыдэмыбэгъухьыну
ущӀыдэмыбэгъухьыну
щӀыдэмыбэгъухьыну
дыщӀыдэмыбэгъухьыну
фыщӀыдэмыбэгъухьыну
щӀыдэмыбэгъухьыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьу
удэбэгъухьу
дэбэгъухьу
дыдэбэгъухьу
фыдэбэгъухьу
дэбэгъухь(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьу
удэмыбэгъухьу
дэмыбэгъухьу
дыдэмыбэгъухьу
фыдэмыбэгъухьу
дэмыбэгъухь(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьауэ
удэбэгъухьауэ
дэбэгъухьауэ
дыдэбэгъухьауэ
фыдэбэгъухьауэ
дэбэгъухьауэ / дэбэгъухьахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьауэ
удэмыбэгъухьауэ
дэмыбэгъухьауэ
дыдэмыбэгъухьауэ
фыдэмыбэгъухьауэ
дэмыбэгъухьауэ / дэмыбэгъухьахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыдэбэгъухьурэ
удэбэгъухьурэ
дэбэгъухьурэ
дыдэбэгъухьурэ
фыдэбэгъухьурэ
дэбэгъухь(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыдэмыбэгъухьурэ
удэмыбэгъухьурэ
дэмыбэгъухьурэ
дыдэмыбэгъухьурэ
фыдэмыбэгъухьурэ
дэмыбэгъухь(хэ)урэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдобэгъухь
сыдобэгъухь
--
сывдобэгъухь
садобэгъухь(хэ)
уэ
уздобэгъухь
--
удобэгъухь
уддобэгъухь
--
уадобэгъухь(хэ)
ар
здобэгъухь
бдобэгъухь
добэгъухь
ддобэгъухь
вдобэгъухь
ядобэгъухь(хэ)
дэ
--
дыбдобэгъухь
дыдобэгъухь
--
дывдобэгъухь
дадобэгъухь(хэ)
фэ
фыздобэгъухь
--
фыдобэгъухь
фыддобэгъухь
--
фадобэгъухь(хэ)
ахэр
здобэгъухь
бдобэгъухь
добэгъухь
ддобэгъухь
вдобэгъухь
ядобэгъухь(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыбдэ[бэгъухьрэ]
сыдэ[бэгъухьрэ]
--
сывдэ[бэгъухьрэ]
садэ[бэгъухь(хэ)рэ]
уэ
уздэ[бэгъухьрэ]
--
удэ[бэгъухьрэ]
уддэ[бэгъухьрэ]
--
уадэ[бэгъухь(хэ)рэ]
ар
здэ[бэгъухьрэ]
бдэ[бэгъухьрэ]
дэ[бэгъухьрэ]
ддэ[бэгъухьрэ]
вдэ[бэгъухьрэ]
ядэ[бэгъухь(хэ)рэ]
дэ
--
дыбдэ[бэгъухьрэ]
дыдэ[бэгъухьрэ]
--
дывдэ[бэгъухьрэ]
дадэ[бэгъухь(хэ)рэ]
фэ
фыздэ[бэгъухьрэ]
--
фыбъэдэ[бэгъухьрэ]
фыддэ[бэгъухьрэ]
--
фадэ[бэгъухь(хэ)рэ]
ахэр
здэ[бэгъухьрэ]
бдэ[бэгъухьрэ]
дэ[бэгъухьрэ]
ддэ[бэгъухьрэ]
вдэ[бэгъухьрэ]
ядэ[бэгъухь(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэгъухь]
[бэгъухь]ыр
--
[бэгъухь]хэр
Эргативнэ:
[бэгъухь]
[бэгъухь]ым
--
[бэгъухь]хэм
Послеложнэ:
[бэгъухь]кӀэ
[бэгъухь]ымкӀэ
[бэгъухь]хэкӀэ
[бэгъухь]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэгъухь]у
[бэгъухь]ырауэ
[бэгъухь]хэу
[бэгъухь]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэгъухь]а
[бэгъухь]ар
--
[бэгъухь]ахэр
Эргативнэ:
[бэгъухь]а
[бэгъухь]ам
--
[бэгъухь]ахэм
Послеложнэ:
[бэгъухь]акӀэ
[бэгъухь]амкӀэ
[бэгъухь]ахэкӀэ
[бэгъухь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэгъухь]ауэ
[бэгъухь]арауэ
[бэгъухь]ахэу
[бэгъухь]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэгъухь]ын
[бэгъухь]ыныр
--
[бэгъухь]ынхэр
Эргативнэ:
[бэгъухь]ын
[бэгъухь]ыным
--
[бэгъухь]ынхэм
Послеложнэ:
[бэгъухь]ынкӀэ
[бэгъухь]ынымкӀэ
[бэгъухь]ынхэкӀэ
[бэгъухь]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[бэгъухь]ыну
[бэгъухь]ынырауэ
[бэгъухь]ынхэу
[бэгъухь]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэгъухь]ыну
[бэгъухь]ынур
--
[бэгъухь]ынухэр
Эргативнэ:
[бэгъухь]ыну
[бэгъухь]ынум
--
[бэгъухь]ынухэм
Послеложнэ:
[бэгъухь]ынукӀэ
[бэгъухь]ынумкӀэ
[бэгъухь]ынухэкӀэ
[бэгъухь]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэгъухь]ынууэ
[бэгъухь]ынурауэ
[бэгъухь]ынухэу
[бэгъухь]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЗыщӀыпӀэ бэв дэхъухьын, щыбэгъуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Ӏэщыр ТӀуащӀэм добэгъухь.
Мэшыр къуэм дэбэгъухьащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
дэбэгъухьын: increase swh (for example, about the number of livestock, about the harvest)
Ӏэщыр тӀуащӀэм добэгъухь: increase livestock by a factor of two
Мэшыр къуэм дэбэгъухьащ: the millet in the hollow has increased.
УРЫСЫБЗЭ
дэбэгъухьын: увеличиться, находясь где-л. (напр. о поголовье скота, об урожае)
Ӏэщыр тӀуащӀэм добэгъухь: поголовье скота увеличилось вдвое.
Мэшыр къуэм дэбэгъухьащ: просо в балке увеличилось.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.