АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "джэдэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
джэдэн
щымыӀэныгъэ:
мыджэдэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыджэдэн
уджэдэн
джэдэн
дыджэдэн
фыджэдэн
джэдэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэн
умыджэдэн
мыджэдэн
дымыджэдэн
фымыджэдэн
мыджэдэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
джадэ!
фыджадэ!
щымыӀэныгъэ:
умыджадэ!
фымыджадэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среджадэ
уреджадэ
иреджадэ
дреджадэ
фреджадэ
иреджадэ
щымыӀэныгъэ:
сремыджадэ
уремыджадэ
иремыджадэ
дремыджадэ
фремыджадэ
иремыджадэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соджадэ(р)
уоджадэ(р)
мэджадэ(р)
доджадэ(р)
фоджадэ(р)
мэджадэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджадэркъым
уджадэркъым
джадэркъым
дыджадэркъым
фыджадэркъым
джадэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыджадэ(р)т
уджадэ(р)т
джадэ(р)т
дыджадэ(р)т
фыджадэ(р)т
джадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджадэ(р)тэкъым
уджадэ(р)тэкъым
джадэ(р)тэкъым
дыджадэ(р)тэкъым
фыджадэ(р)тэкъым
джадэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдащ
уджэдащ
джэдащ
дыджэдащ
фыджэдащ
джэда(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджэдакъым
уджэдакъым
джэдакъым
дыджэдакъым
фыджэдакъым
джэда(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдат
уджэдат
джэдат
дыджэдат
фыджэдат
джэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджэдатэкъым
уджэдатэкъым
джэдатэкъым
дыджэдатэкъым
фыджэдатэкъым
джэда(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъащ
уджэдэгъащ
джэдэгъащ
дыджэдэгъащ
фыджэдэгъащ
джэдэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэгъакъым
уджэдэгъакъым
джэдэгъакъым
дыджэдэгъакъым
фыджэдэгъакъым
джэдэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъат
уджэдэгъат
джэдэгъат
дыджэдэгъат
фыджэдэгъат
джэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэгъатэкъым
уджэдэгъатэкъым
джэдэгъатэкъым
дыджэдэгъатэкъым
фыджэдэгъатэкъым
джэдэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыджадэщ
уджадэщ
джадэщ
дыджадэщ
фыджадэщ
джадэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыджадэкъым
уджадэкъым
джадэкъым
дыджадэкъым
фыджадэкъым
джадэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыджадэт
уджадэт
джадэт
дыджадэт
фыджадэт
джадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыджадэтэкъым
уджадэтэкъым
джадэтэкъым
дыджадэтэкъым
фыджадэтэкъым
джадэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнщ
уджэдэнщ
джэдэнщ
дыджэдэнщ
фыджэдэнщ
джэдэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнкъым
уджэдэнкъым
джэдэнкъым
дыджэдэнкъым
фыджэдэнкъым
джэдэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнущ
уджэдэнущ
джэдэнущ
дыджэдэнущ
фыджэдэнущ
джэдэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнукъым
уджэдэнукъым
джэдэнукъым
дыджэдэнукъым
фыджэдэнукъым
джэдэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджадэрэ
уджадэрэ
джадэрэ
дыджадэрэ
фыджадэрэ
джадэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджадэркъэ
уджадэркъэ
джадэркъэ
дыджадэркъэ
фыджадэркъэ
джадэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыджадэ(р)т
уджадэ(р)т
джадэ(р)т
дыджадэ(р)т
фыджадэ(р)т
джадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджадэ(р)тэкъэ
уджадэ(р)тэкъэ
джадэ(р)тэкъэ
дыджадэ(р)тэкъэ
фыджадэ(р)тэкъэ
джадэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэда
уджэда
джэда
дыджэда
фыджэда
джэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджэдакъэ
уджэдакъэ
джэдакъэ
дыджэдакъэ
фыджэдакъэ
джэда(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдат
уджэдат
джэдат
дыджэдат
фыджэдат
джэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджэдатэкъэ
уджэдатэкъэ
джэдатэкъэ
дыджэдатэкъэ
фыджэдатэкъэ
джэда(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъа
уджэдэгъа
джэдэгъа
дыджэдэгъа
фыджэдэгъа
джэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэгъакъэ
уджэдэгъакъэ
джэдэгъакъэ
дыджэдэгъакъэ
фыджэдэгъакъэ
джэдэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъат
уджэдэгъат
джэдэгъат
дыджэдэгъат
фыджэдэгъат
джэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэгъатэкъэ
уджэдэгъатэкъэ
джэдэгъатэкъэ
дыджэдэгъатэкъэ
фыджэдэгъатэкъэ
джэдэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыджадэ
уджадэ
джадэ
дыджадэ
фыджадэ
джадэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыджадэкъэ
уджадэкъэ
джадэкъэ
дыджадэкъэ
фыджадэкъэ
джадэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыджадэт
уджадэт
джадэт
дыджадэт
фыджадэт
джадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыджадэтэкъэ
уджадэтэкъэ
джадэтэкъэ
дыджадэтэкъэ
фыджадэтэкъэ
джадэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэн
уджэдэн
джэдэн
дыджэдэн
фыджэдэн
джэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнкъэ
уджэдэнкъэ
джэдэнкъэ
дыджэдэнкъэ
фыджэдэнкъэ
джэдэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэну
уджэдэну
джэдэну
дыджэдэну
фыджэдэну
джэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнукъэ
уджэдэнукъэ
джэдэнукъэ
дыджэдэнукъэ
фыджэдэнукъэ
джэдэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджадэмэ
уджадэмэ
джадэмэ
дыджадэмэ
фыджадэмэ
джадэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджадэмэ
умыджадэмэ
мыджадэмэ
дымыджадэмэ
фымыджадэмэ
мыджадэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдамэ
уджэдамэ
джэдамэ
дыджэдамэ
фыджэдамэ
джэда(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдамэ
умыджэдамэ
мыджэдамэ
дымыджэдамэ
фымыджэдамэ
мыджэда(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъамэ
уджэдэгъамэ
джэдэгъамэ
дыджэдэгъамэ
фыджэдэгъамэ
джэдэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэгъамэ
умыджэдэгъамэ
мыджэдэгъамэ
дымыджэдэгъамэ
фымыджэдэгъамэ
мыджэдэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнмэ
уджэдэнмэ
джэдэнмэ
дыджэдэнмэ
фыджэдэнмэ
джэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнмэ
умыджэдэнмэ
мыджэдэнмэ
дымыджэдэнмэ
фымыджэдэнмэ
мыджэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнумэ
уджэдэнумэ
джэдэнумэ
дыджэдэнумэ
фыджэдэнумэ
джэдэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнумэ
умыджэдэнумэ
мыджэдэнумэ
дымыджэдэнумэ
фымыджэдэнумэ
мыджэдэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджадэтэмэ
уджадэтэмэ
джадэтэмэ
дыджадэтэмэ
фыджадэтэмэ
джадэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджадэтэмэ
умыджадэтэмэ
мыджадэтэмэ
дымыджадэтэмэ
фымыджадэтэмэ
мыджадэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдатэмэ
уджэдатэмэ
джэдатэмэ
дыджэдатэмэ
фыджэдатэмэ
джэда(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдатэмэ
умыджэдатэмэ
мыджэдатэмэ
дымыджэдатэмэ
фымыджэдатэмэ
мыджэда(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъатэмэ
уджэдэгъатэмэ
джэдэгъатэмэ
дыджэдэгъатэмэ
фыджэдэгъатэмэ
джэдэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэгъатэмэ
умыджэдэгъатэмэ
мыджэдэгъатэмэ
дымыджэдэгъатэмэ
фымыджэдэгъатэмэ
мыджэдэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнтэмэ
уджэдэнтэмэ
джэдэнтэмэ
дыджэдэнтэмэ
фыджэдэнтэмэ
джэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнтэмэ
умыджэдэнтэмэ
мыджэдэнтэмэ
дымыджэдэнтэмэ
фымыджэдэнтэмэ
мыджэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнутэмэ
уджэдэнутэмэ
джэдэнутэмэ
дыджэдэнутэмэ
фыджэдэнутэмэ
джэдэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнутэмэ
умыджэдэнутэмэ
мыджэдэнутэмэ
дымыджэдэнутэмэ
фымыджэдэнутэмэ
мыджэдэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнт
уджэдэнт
джэдэнт
дыджэдэнт
фыджэдэнт
джэдэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнтэкъым
уджэдэнтэкъым
джэдэнтэкъым
дыджэдэнтэкъым
фыджэдэнтэкъым
джэдэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнут
уджэдэнут
джэдэнут
дыджэдэнут
фыджэдэнут
джэдэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыджэдэнутэкъым
уджэдэнутэкъым
джэдэнутэкъым
дыджэдэнутэкъым
фыджэдэнутэкъым
джэдэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджадэми
уджадэми
джадэми
дыджадэми
фыджадэми
джадэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджадэми
умыджадэми
мыджадэми
дымыджадэми
фымыджадэми
мыджадэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдами
уджэдами
джэдами
дыджэдами
фыджэдами
джэда(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдами
умыджэдами
мыджэдами
дымыджэдами
фымыджэдами
мыджэда(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъами
уджэдэгъами
джэдэгъами
дыджэдэгъами
фыджэдэгъами
джэдэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэгъами
умыджэдэгъами
мыджэдэгъами
дымыджэдэгъами
фымыджэдэгъами
мыджэдэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнми
уджэдэнми
джэдэнми
дыджэдэнми
фыджэдэнми
джэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнми
умыджэдэнми
мыджэдэнми
дымыджэдэнми
фымыджэдэнми
мыджэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнуми
уджэдэнуми
джэдэнуми
дыджэдэнуми
фыджэдэнуми
джэдэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнуми
умыджэдэнуми
мыджэдэнуми
дымыджэдэнуми
фымыджэдэнуми
мыджэдэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыджадэтэми
уджадэтэми
джадэтэми
дыджадэтэми
фыджадэтэми
джадэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджадэтэми
умыджадэтэми
мыджадэтэми
дымыджадэтэми
фымыджадэтэми
мыджадэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыджэдатэми
уджэдатэми
джэдатэми
дыджэдатэми
фыджэдатэми
джэда(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдатэми
умыджэдатэми
мыджэдатэми
дымыджэдатэми
фымыджэдатэми
мыджэда(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыджэдэгъатэми
уджэдэгъатэми
джэдэгъатэми
дыджэдэгъатэми
фыджэдэгъатэми
джэдэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэгъатэми
умыджэдэгъатэми
мыджэдэгъатэми
дымыджэдэгъатэми
фымыджэдэгъатэми
мыджэдэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнтэми
уджэдэнтэми
джэдэнтэми
дыджэдэнтэми
фыджэдэнтэми
джэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнтэми
умыджэдэнтэми
мыджэдэнтэми
дымыджэдэнтэми
фымыджэдэнтэми
мыджэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыджэдэнутэми
уджэдэнутэми
джэдэнутэми
дыджэдэнутэми
фыджэдэнутэми
джэдэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыджэдэнутэми
умыджэдэнутэми
мыджэдэнутэми
дымыджэдэнутэми
фымыджэдэнутэми
мыджэдэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъджэдэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыджэдаи
уджэдаи
джэдаи
дыджэдаи
фыджэдаи
джэдаи
щымыӀэныгъэ:
сыджэдакъыми
уджэдакъыми
джэдакъыми
дыджэдакъыми
фыджэдакъыми
джэдакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыджэдащэрэт
уджэдащэрэт
джэдащэрэт
дыджэдащэрэт
фыджэдащэрэт
джэдащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыджэдащэрэт
умыджэдащэрэт
мыджэдащэрэт
дымыджэдащэрэт
фымыджэдащэрэт
мыджэдащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнщ
уджэдагъэнщ
джэдагъэнщ
дыджэдагъэнщ
фыджэдагъэнщ
джэдагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнкъым
уджэдагъэнкъым
джэдагъэнкъым
дыджэдагъэнкъым
фыджэдагъэнкъым
джэдагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнт
уджэдагъэнт
джэдагъэнт
дыджэдагъэнт
фыджэдагъэнт
джэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнтэкъым
уджэдагъэнтэкъым
джэдагъэнтэкъым
дыджэдагъэнтэкъым
фыджэдагъэнтэкъым
джэдагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэн
уджэдагъэн
джэдагъэн
дыджэдагъэн
фыджэдагъэн
джэдагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнкъэ
уджэдагъэнкъэ
джэдагъэнкъэ
дыджэдагъэнкъэ
фыджэдагъэнкъэ
джэдагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнт
уджэдагъэнт
джэдагъэнт
дыджэдагъэнт
фыджэдагъэнт
джэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнтэкъэ
уджэдагъэнтэкъэ
джэдагъэнтэкъэ
дыджэдагъэнтэкъэ
фыджэдагъэнтэкъэ
джэдагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнущ
уджэдагъэнущ
джэдагъэнущ
дыджэдагъэнущ
фыджэдагъэнущ
джэдагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнукъым
уджэдагъэнукъым
джэдагъэнукъым
дыджэдагъэнукъым
фыджэдагъэнукъым
джэдагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнут
уджэдагъэнут
джэдагъэнут
дыджэдагъэнут
фыджэдагъэнут
джэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнутэкъым
уджэдагъэнутэкъым
джэдагъэнутэкъым
дыджэдагъэнутэкъым
фыджэдагъэнутэкъым
джэдагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэну
уджэдагъэну
джэдагъэну
дыджэдагъэну
фыджэдагъэну
джэдагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнукъэ
уджэдагъэнукъэ
джэдагъэнукъэ
дыджэдагъэнукъэ
фыджэдагъэнукъэ
джэдагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнут
уджэдагъэнут
джэдагъэнут
дыджэдагъэнут
фыджэдагъэнут
джэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыджэдагъэнутэкъэ
уджэдагъэнутэкъэ
джэдагъэнутэкъэ
дыджэдагъэнутэкъэ
фыджэдагъэнутэкъэ
джэдагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыджадэ
уджадэ
джадэ
дыджадэ
фыджадэ
джадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджадэ
умыджадэ
мыджадэ
дымыджадэ
фымыджадэ
мыджадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыджэда
уджэда
джэда
дыджэда
фыджэда
джэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджэда
умыджэда
мыджэда
дымыджэда
фымыджэда
мыджэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыджэдэгъа
уджэдэгъа
джэдэгъа
дыджэдэгъа
фыджэдэгъа
джэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджэдэгъа
умыджэдэгъа
мыджэдэгъа
дымыджэдэгъа
фымыджэдэгъа
мыджэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыджэдэн
уджэдэн
джэдэн
дыджэдэн
фыджэдэн
джэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджэдэн
умыджэдэн
мыджэдэн
дымыджэдэн
фымыджэдэн
мыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыджэдэну
уджэдэну
джэдэну
дыджэдэну
фыджэдэну
джэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджэдэну
умыджэдэну
мыджэдэну
дымыджэдэну
фымыджэдэну
мыджэдэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыджадэ
узэрыджадэ
зэрыджадэ
дызэрыджадэ
фызэрыджадэ
зэрыджадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыджадэ
узэрымыджадэ
зэрымыджадэ
дызэрымыджадэ
фызэрымыджадэ
мызэрыджадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыджэда
узэрыджэда
зэрыджэда
дызэрыджэда
фызэрыджэда
зэрыджэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыджэда
узэрымыджэда
зэрымыджэда
дызэрымыджэда
фызэрымыджэда
зэрымыджэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыджэдэгъа
узэрыджэдэгъа
зэрыджэдэгъа
дызэрыджэдэгъа
фызэрыджэдэгъа
зэрыджэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыджэдэгъа
узэрымыджэдэгъа
зэрымыджэдэгъа
дызэрымыджэдэгъа
фызэрымыджэдэгъа
зэрымыджэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыджэдэн
узэрыджэдэн
зэрыджэдэн
дызэрыджэдэн
фызэрыджэдэн
зэрыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыджэдэн
узэрымыджэдэн
зэрымыджэдэн
дызэрымыджэдэн
фызэрымыджэдэн
зэрымыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыджэдэну
узэрыджэдэну
зэрыджэдэну
дызэрыджэдэну
фызэрыджэдэну
зэрыджэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыджэдэну
узэрымыджэдэну
зэрымыджэдэну
дызэрымыджэдэну
фызэрымыджэдэну
зэрымыджэдэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыджадэ
ущыджадэ
щыджадэ
дыщыджадэ
фыщыджадэ
щыджадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыджадэ
ущымыджадэ
щымыджадэ
дыщымыджадэ
фыщымыджадэ
щымыджадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыджэда
ущыджэда
щыджэда
дыщыджэда
фыщыджэда
щыджэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыджэда
ущымыджэда
щымыджэда
дыщымыджэда
фыщымыджэда
щымыджэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыджэдэгъа
ущыджэдэгъа
щыджэдэгъа
дыщыджэдэгъа
фыщыджэдэгъа
щыджэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыджэдэгъа
ущымыджэдэгъа
щымыджэдэгъа
дыщымыджэдэгъа
фыщымыджэдэгъа
щымыджэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыджэдэн
ущыджэдэн
щыджэдэн
дыщыджэдэн
фыщыджэдэн
щыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыджэдэн
ущымыджэдэн
щымыджэдэн
дыщымыджэдэн
фыщымыджэдэн
щымыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыджэдэну
ущыджэдэну
щыджэдэну
дыщыджэдэну
фыщыджэдэну
щыджэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыджэдэну
ущымыджэдэну
щымыджэдэну
дыщымыджэдэну
фыщымыджэдэну
щымыджэдэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэджадэ
уздэджадэ
здэджадэ
дыздэджадэ
фыздэджадэ
здэджадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыджадэ
уздэмыджадэ
здэмыджадэ
дыздэмыджадэ
фыздэмыджадэ
здэмыджадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэджэда
уздэджэда
здэджэда
дыздэджэда
фыздэджэда
здэджэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыджэда
уздэмыджэда
здэмыджэда
дыздэмыджэда
фыздэмыджэда
здэмыджэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэджэдэгъа
уздэджэдэгъа
здэджэдэгъа
дыздэджэдэгъа
фыздэджэдэгъа
здэджэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыджэдэгъа
уздэмыджэдэгъа
здэмыджэдэгъа
дыздэмыджэдэгъа
фыздэмыджэдэгъа
здэмыджэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэджэдэн
уздэджэдэн
здэджэдэн
дыздэджэдэн
фыздэджэдэн
здэджэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыджэдэн
уздэмыджэдэн
здэмыджэдэн
дыздэмыджэдэн
фыздэмыджэдэн
здэмыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэджэдэну
уздэджэдэну
здэджэдэну
дыздэджэдэну
фыздэджэдэну
здэджэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыджэдэну
уздэмыджэдэну
здэмыджэдэну
дыздэмыджэдэну
фыздэмыджэдэну
здэмыджэдэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэджадэ
ущӀэджадэ
щӀэджадэ
дыщӀэджадэ
фыщӀэджадэ
щӀэджадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыджадэ
ущӀэмыджадэ
щӀэмыджадэ
дыщӀэмыджадэ
фыщӀэмыджадэ
щӀэмыджадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэджэда
ущӀэджэда
щӀэджэда
дыщӀэджэда
фыщӀэджэда
щӀэджэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыджэда
ущӀэмыджэда
щӀэмыджэда
дыщӀэмыджэда
фыщӀэмыджэда
щӀэмыджэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэджэдэгъа
ущӀэджэдэгъа
щӀэджэдэгъа
дыщӀэджэдэгъа
фыщӀэджэдэгъа
щӀэджэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыджэдэгъа
ущӀэмыджэдэгъа
щӀэмыджэдэгъа
дыщӀэмыджэдэгъа
фыщӀэмыджэдэгъа
щӀэмыджэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэджэдэн
ущӀэджэдэн
щӀэджэдэн
дыщӀэджэдэн
фыщӀэджэдэн
щӀэджэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыджэдэн
ущӀэмыджэдэн
щӀэмыджэдэн
дыщӀэмыджэдэн
фыщӀэмыджэдэн
щӀэмыджэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэджэдэну
ущӀэджэдэну
щӀэджэдэну
дыщӀэджэдэну
фыщӀэджэдэну
щӀэджэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыджэдэну
ущӀэмыджэдэну
щӀэмыджэдэну
дыщӀэмыджэдэну
фыщӀэмыджэдэну
щӀэмыджэдэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыджадэу
уджадэу
джадэу
дыджадэу
фыджадэу
джадэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджадэу
умыджадэу
мыджадэу
дымыджадэу
фымыджадэу
мыджадэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыджэдауэ
уджэдауэ
джэдауэ
дыджэдауэ
фыджэдауэ
джэдауэ / джэда(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыджэдауэ
умыджэдауэ
мыджэдауэ
дымыджэдауэ
фымыджэдауэ
мыджэдауэ(хэ) / мыджэда(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыджадэурэ
уджадэурэ
джадэурэ
дыджадэурэ
фыджадэурэ
джадэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыджадэурэ
умыджадэурэ
мыджадэурэ
дымыджадэурэ
фымыджадэурэ
мыджадэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[джад]э
[джад]эр
--
[джад]эхэр
Эргативнэ:
[джад]э
[джад]эм
--
[джад]эхэм
Послеложнэ:
[джад]экӀэ
[джад]эмкӀэ
[джад]эхэкӀэ
[джад]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[джад]эуэ
[джад]эрауэ
[джад]эхэу
[джад]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[джэд]а
[джэд]ар
--
[джэд]ахэр
Эргативнэ:
[джэд]а
[джэд]ам
--
[джэд]ахэм
Послеложнэ:
[джэд]акӀэ
[джэд]амкӀэ
[джэд]ахэкӀэ
[джэд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[джэд]ауэ
[джэд]арауэ
[джэд]ахэу
[джэд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[джэд]эн
[джэд]эныр
--
[джэд]энхэр
Эргативнэ:
[джэд]эн
[джэд]эным
--
[джэд]энхэм
Послеложнэ:
[джэд]энкӀэ
[джэд]энымкӀэ
[джэд]энхэкӀэ
[джэд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[джэд]эну
[джэд]энырауэ
[джэд]энхэу
[джэд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[джэд]эну
[джэд]энур
--
[джэд]энухэр
Эргативнэ:
[джэд]эну
[джэд]энум
--
[джэд]энухэм
Послеложнэ:
[джэд]энукӀэ
[джэд]энумкӀэ
[джэд]энухэкӀэ
[джэд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[джэд]энууэ
[джэд]энурауэ
[джэд]энухэу
[джэд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ЗыщӀыпӀэ зэфӀэмыхьэ-зэфӀэӀуауэ кӀуэн, «пщын».
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ЩӀалэжь Ӏуэхуншэр гъунэгъум джэдащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
джэдэн: trudge, drag your feet swh; lazily plod sth
ЩӀалэжь Ӏуэхуншэр гъунэгъум джэдащ: the lazy boy trudged to his neighbours.
УРЫСЫБЗЭ
джэдэн: тащиться, плестись куда-л.
ЩӀалэжь Ӏуэхуншэр гъунэгъум джэдащ: парень-бездельник потащился к соседям
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.