Wt/kbd/деж
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПОСЛЕЛОГ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [de:ᶎ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [деж]
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и гъунэгъуу (и Ӏэгъуэблагъэу) Ӏуэхур къыщыхъуныгъэ къегъэлъагъуэ.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 90 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Бадзэр бжьыхьэм деж мэжейри гъатхэм къоушыж. | Осенью мухи засыпают и просыпаются весной. | Flies go to sleep in autumn and in spring they wake up. |
нап. 102 | ||
Мэлыр щащыр бжьыхьэм дежщ. | Время стрижки овец – осень. | Sheep shearing time is in autumn. |
нап. 112 | ||
Дунейр щыхуабэм деж, махуэм Ӏэщыр мэхъуакӀуэ, жэщым бэкхъым щӀэтщ. | Когда погода теплая, днём скот пасётся, а ночью находится в коровнике. | When the weather is warm, during the day the cattle graze, (and) at night they are in the cowshed. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- БжэӀупэм деж удз гъэгъа къыщокӀ.
- Унэм деж.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- деж: by, near, close to, next to, beside, at
- БжэӀупэм деж удз гъэгъа къыщокӀ: Flower grow near the entry to the house.
- Унэм деж: by or near the house
УРЫСЫБЗЭ
- деж: у, около, вблизи, возле кого-чего-л.
- БжэӀупэм деж удз гъэгъа къыщокӀ: у входа в дом растут цветы.
- Унэм деж: у дома, возле дома
псалъафэ зэпыщӀахэр
Дэнэ деж
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: where Урысыбзэ: где Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Дэнэ дежи
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: everywhere Урысыбзэ: всюду Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.