Wt/kbd/гъэщэбэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > гъэщэбэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʁɐɕɐ'bɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • гъэ- + [щэб] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэр щабэ, ӀэтӀэлъатӀэ щӀын.
  2. Зыгуэр зэкӀэрыщэщ щӀын.
  3. Зыгуэр нэхъ махэ щӀын.
  4. Зыгуэр нэхъ гъэӀэсэн, нэхъ гу щабэ щӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Махуэ хуабэм Ӏэщыхъуэхэм ялъыгъухъа гуэншэрыкъхэр ягъэщэбэну пщыхьэщхьэм ятӀэ из ящӀырти щӀым щӀатӀэрт. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ЩӀыр гъэщэбэн.
  • Жыг лъабжьэр гъэщэбэн.
  • Хущхъуэм узыр нэхъ игъэщэбащ.
  • гъэщэбэжын (егъэщэбэж)

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • гъэщэбэн: 1. soften, emolliate (for example, skin) 2. soften, loosen, hoe (the soil) 3. ease, reduce, decrease, lessen, weaken, dull, slacken, mollify, appease, alleviate, diminish, mitigate, allay (for example anger, punishment) 4. ease, make more lenient, milder, less severe
  • ЩӀыр гъэщэбэн: soften the ground or earth
  • Жыг лъабжьэр гъэщэбэн: soften the ground around the roots of a tree with a hoe
  • Хущхъуэм узыр нэхъ игъэщэбащ: the medicine eased the pain
  • гъэщэбэжын (егъэщэбэж): soften, hoe once again
УРЫСЫБЗЭ
  • гъэщэбэн: 1. размягчить что-л. (напр. кожу) 2. разрыхлить что-л., сделать что-л. рыхлым, рассыпчатым 3. смягчить, ослабить что-л. (напр. наказание, гнев) 4. сделать кого-л. более уступчивым, кротким, менее строгим
  • ЩӀыр гъэщэбэн: разрыхлить землю.
  • Жыг лъабжьэр гъэщэбэн: разрыхлить землю вокруг корней дерева
  • Хущхъуэм узыр нэхъ игъэщэбащ: лекарство облегчило боль.
  • гъэщэбэжын (егъэщэбэж): снова разрыхлить

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.