Wt/kbd/гъэпӏиин

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӏЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [ʁɐpʹi:'jǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• гъэ- + [пӏий] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "гъэпӏиин"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	гъэпӏиин
щымыӀэныгъэ:	мыгъэпӏиин

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэпӏиин	бгъэпӏиин	игъэпӏиин	дгъэпӏиин	вгъэпӏиин	бгъэдагъэпӏиин
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиин	умыгъэпӏиин	имыгъэпӏиин	дымыгъэпӏиин	фымыгъэпӏиин	ямыгъэпӏиин

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	гъэпӏий!	вгъэпӏий!
щымыӀэныгъэ:	умыгъэпӏий!	фымыгъэпӏий!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	срегъэпӏий	урегъэпӏий	ирегъэпӏий	дрегъэпӏий	фрегъэпӏий	ирегъэпӏий
щымыӀэныгъэ:	сремыгъэпӏий	уремыгъэпӏий	иремыгъэпӏий	дремыгъэпӏий	фремыгъэпӏий	иремыгъэпӏий

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	согъэпӏий(р)	уогъэпӏий(р) / богъэпӏий(р)	егъэпӏий(р)	догъэпӏий(р)	фогъэпӏий(р)	ягъэпӏий(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийркъым	бгъэпӏийркъым	игъэпӏийркъым	дгъэпӏийркъым	вгъэпӏийркъым	ягъэпӏийркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийрт	бгъэпӏийрт	игъэпӏийрт	дгъэпӏийрт	вгъэпӏийрт	ягъэпӏийрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийртэкъым	бгъэпӏийртэкъым	игъэпӏийртэкъым	дгъэпӏийртэкъым	вгъэпӏийртэкъым	ягъэпӏийртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиящ	бгъэпӏиящ	игъэпӏиящ	дгъэпӏиящ	вгъэпӏиящ	ягъэпӏиящ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиякъым	бгъэпӏиякъым	игъэпӏиякъым	дгъэпӏиякъым	вгъэпӏиякъым	ягъэпӏиякъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏият	бгъэпӏият	игъэпӏият	дгъэпӏият	вгъэпӏият	ягъэпӏият
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиятэкъым	бгъэпӏиятэкъым	игъэпӏиятэкъым	дгъэпӏиятэкъым	вгъэпӏиятэкъым	ягъэпӏиятэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъащ	бгъэпӏийгъащ	игъэпӏийгъащ	дгъэпӏийгъащ	вгъэпӏийгъащ	ягъэпӏийгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъакъым	бгъэпӏийгъакъым	игъэпӏийгъакъым	дгъэпӏийгъакъым	вгъэпӏийгъакъым	ягъэпӏийгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъат	бгъэпӏийгъат	игъэпӏийгъат	дгъэпӏийгъат	вгъэпӏийгъат	ягъэпӏийгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъатэкъым	бгъэпӏийгъатэкъым	игъэпӏийгъатэкъым	дгъэпӏийгъатэкъым	вгъэпӏийгъатэкъым	ягъэпӏийгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийщ	бгъэпӏийщ	игъэпӏийщ	дгъэпӏийщ	вгъэпӏийщ	ягъэпӏийщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийкъым	бгъэпӏийкъым	игъэпӏийкъым	дгъэпӏийкъым	вгъэпӏийкъым	ягъэпӏийкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийт	бгъэпӏийт	игъэпӏийт	дгъэпӏийт	вгъэпӏийт	ягъэпӏийт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийтэкъым	бгъэпӏийтэкъым	игъэпӏийтэкъым	дгъэпӏийтэкъым	вгъэпӏийтэкъым	ягъэпӏийтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинщ	бгъэпӏиинщ	игъэпӏиинщ	дгъэпӏиинщ	вгъэпӏиинщ	ягъэпӏиинщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинкъым	бгъэпӏиинкъым	игъэпӏиинкъым	дгъэпӏиинкъым	вгъэпӏиинкъым	ягъэпӏиинкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинущ	бгъэпӏиинущ	игъэпӏиинущ	дгъэпӏиинущ	вгъэпӏиинущ	ягъэпӏиинущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинукъым	бгъэпӏиинукъым	игъэпӏиинукъым	дгъэпӏиинукъым	вгъэпӏиинукъым	ягъэпӏиинукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийрэ	бгъэпӏийрэ	игъэпӏийрэ	дгъэпӏийрэ	вгъэпӏийрэ	ягъэпӏийрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийркъэ	бгъэпӏийркъэ	игъэпӏийркъэ	дгъэпӏийркъэ	вгъэпӏийркъэ	ягъэпӏийркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийрт	бгъэпӏийрт	игъэпӏийрт	дгъэпӏийрт	вгъэпӏийрт	ягъэпӏийрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийртэкъэ	бгъэпӏийртэкъэ	игъэпӏийртэкъэ	дгъэпӏийртэкъэ	вгъэпӏийртэкъэ	ягъэпӏийртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏия	бгъэпӏия	игъэпӏия	дгъэпӏия	вгъэпӏия	ягъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиякъэ	бгъэпӏиякъэ	игъэпӏиякъэ	дгъэпӏиякъэ	вгъэпӏиякъэ	ягъэпӏиякъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏият	бгъэпӏият	игъэпӏият	дгъэпӏият	вгъэпӏият	ягъэпӏият
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиятэкъэ	бгъэпӏиятэкъэ	игъэпӏиятэкъэ	дгъэпӏиятэкъэ	вгъэпӏиятэкъэ	ягъэпӏиятэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъа	бгъэпӏийгъа	игъэпӏийгъа	дгъэпӏийгъа	вгъэпӏийгъа	ягъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:	згъэпӏийгъакъэ	бгъэпӏийгъакъэ	игъэпӏийгъакъэ	дгъэпӏийгъакъэ	вгъэпӏийгъакъэ	ягъэпӏийгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъат	бгъэпӏийгъат	игъэпӏийгъат	дгъэпӏийгъат	вгъэпӏийгъат	ягъэпӏийгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъатэкъэ	бгъэпӏийгъатэкъэ	игъэпӏийгъатэкъэ	дгъэпӏийгъатэкъэ	вгъэпӏийгъатэкъэ	ягъэпӏийгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	згъэпӏий	бгъэпӏий	игъэпӏий	дгъэпӏий	вгъэпӏий	ягъэпӏий
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийкъэ	бгъэпӏийкъэ	игъэпӏийкъэ	дгъэпӏийкъэ	вгъэпӏийкъэ	ягъэпӏийкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийт	бгъэпӏийт	игъэпӏийт	дгъэпӏийт	вгъэпӏийт	ягъэпӏийт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏийтэкъэ	бгъэпӏийтэкъэ	игъэпӏийтэкъэ	дгъэпӏийтэкъэ	вгъэпӏийтэкъэ	ягъэпӏийтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиин	бгъэпӏиин	игъэпӏиин	дгъэпӏиин	вгъэпӏиин	ягъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинкъэ	бгъэпӏиинкъэ	игъэпӏиинкъэ	дгъэпӏиинкъэ	вгъэпӏиинкъэ	ягъэпӏиинкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиину	бгъэпӏиину	игъэпӏиину	дгъэпӏиину	вгъэпӏиину	ягъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинукъэ	бгъэпӏиинукъэ	игъэпӏиинукъэ	дгъэпӏиинукъэ	вгъэпӏиинукъэ	ягъэпӏиинукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиймэ	бгъэпӏиймэ	игъэпӏиймэ	дгъэпӏиймэ	вгъэпӏиймэ	ягъэпӏиймэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиймэ	умыгъэпӏиймэ	имыгъэпӏиймэ	дымыгъэпӏиймэ	фымыгъэпӏиймэ	ямыгъэпӏиймэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиямэ	бгъэпӏиямэ	игъэпӏиямэ	дгъэпӏиямэ	вгъэпӏиямэ	ягъэпӏиямэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиямэ	умыгъэпӏиямэ	имыгъэпӏиямэ	дымыгъэпӏиямэ	фымыгъэпӏиямэ	ямыгъэпӏиямэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъамэ	бгъэпӏийгъамэ	игъэпӏийгъамэ	дгъэпӏийгъамэ	вгъэпӏийгъамэ	ягъэпӏийгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийгъамэ	умыгъэпӏийгъамэ	имыгъэпӏийгъамэ	дымыгъэпӏийгъамэ	фымыгъэпӏийгъамэ	ямыгъэпӏийгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинмэ	бгъэпӏиинмэ	игъэпӏиинмэ	дгъэпӏиинмэ	вгъэпӏиинмэ	ягъэпӏиинмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинмэ	умыгъэпӏиинмэ	имыгъэпӏиинмэ	дымыгъэпӏиинмэ	фымыгъэпӏиинмэ	ямыгъэпӏиинмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинумэ	бгъэпӏиинумэ	игъэпӏиинумэ	дгъэпӏиинумэ	вгъэпӏиинумэ	ягъэпӏиинумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинумэ	умыгъэпӏиинумэ	имыгъэпӏиинумэ	дымыгъэпӏиинумэ	фымыгъэпӏиинумэ	ямыгъэпӏиинумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийтэмэ	бгъэпӏийтэмэ	игъэпӏийтэмэ	дгъэпӏийтэмэ	вгъэпӏийтэмэ	ягъэпӏийтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийтэмэ	умыгъэпӏийтэмэ	имыгъэпӏийтэмэ	дымыгъэпӏийтэмэ	фымыгъэпӏийтэмэ	ямыгъэпӏийтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиятэмэ	бгъэпӏиятэмэ	игъэпӏиятэмэ	дгъэпӏиятэмэ	вгъэпӏиятэмэ	ягъэпӏиятэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиятэмэ	умыгъэпӏиятэмэ	имыгъэпӏиятэмэ	дымыгъэпӏиятэмэ	фымыгъэпӏиятэмэ	ямыгъэпӏиятэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъатэмэ	бгъэпӏийгъатэмэ	игъэпӏийгъатэмэ	дгъэпӏийгъатэмэ	вгъэпӏийгъатэмэ	ягъэпӏийгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийгъатэмэ	умыгъэпӏийгъатэмэ	имыгъэпӏийгъатэмэ	дымыгъэпӏийгъатэмэ	фымыгъэпӏийгъатэмэ	ямыгъэпӏийгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинтэмэ	бгъэпӏиинтэмэ	игъэпӏиинтэмэ	дгъэпӏиинтэмэ	вгъэпӏиинтэмэ	ягъэпӏиинтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинтэмэ	умыгъэпӏиинтэмэ	имыгъэпӏиинтэмэ	дымыгъэпӏиинтэмэ	фымыгъэпӏиинтэмэ	ямыгъэпӏиинтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинутэмэ	бгъэпӏиинутэмэ	игъэпӏиинутэмэ	дгъэпӏиинутэмэ	вгъэпӏиинутэмэ	ягъэпӏиинутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинутэмэ	умыгъэпӏиинутэмэ	имыгъэпӏиинутэмэ	дымыгъэпӏиинутэмэ	фымыгъэпӏиинутэмэ	ямыгъэпӏиинутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинт	бгъэпӏиинт	игъэпӏиинт	дгъэпӏиинт	вгъэпӏиинт	ягъэпӏиинт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинтэкъым	бгъэпӏиинтэкъым	игъэпӏиинтэкъым	дгъэпӏиинтэкъым	вгъэпӏиинтэкъым	ягъэпӏиинтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинут	бгъэпӏиинут	игъэпӏиинут	дгъэпӏиинут	вгъэпӏиинут	ягъэпӏиинут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиинутэкъым	бгъэпӏиинутэкъым	игъэпӏиинутэкъым	дгъэпӏиинутэкъым	вгъэпӏиинутэкъым	ягъэпӏиинутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийми	бгъэпӏийми	игъэпӏийми	дгъэпӏийми	вгъэпӏийми	ягъэпӏийми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийми	умыгъэпӏийми	имыгъэпӏийми	дымыгъэпӏийми	фымыгъэпӏийми	ямыгъэпӏийми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиями	бгъэпӏиями	игъэпӏиями	дгъэпӏиями	вгъэпӏиями	ягъэпӏиями
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиями	умыгъэпӏиями	имыгъэпӏиями	дымыгъэпӏиями	фымыгъэпӏиями	ямыгъэпӏиями
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъами	бгъэпӏийгъами	игъэпӏийгъами	дгъэпӏийгъами	вгъэпӏийгъами	ягъэпӏийгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийгъами	умыгъэпӏийгъами	имыгъэпӏийгъами	дымыгъэпӏийгъами	фымыгъэпӏийгъами	ямыгъэпӏийгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинми	бгъэпӏиинми	игъэпӏиинми	дгъэпӏиинми	вгъэпӏиинми	ягъэпӏиинми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинми	умыгъэпӏиинми	имыгъэпӏиинми	дымыгъэпӏиинми	фымыгъэпӏиинми	ямыгъэпӏиинми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинуми	бгъэпӏиинуми	игъэпӏиинуми	дгъэпӏиинуми	вгъэпӏиинуми	ягъэпӏиинуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинуми	умыгъэпӏиинуми	имыгъэпӏиинуми	дымыгъэпӏиинуми	фымыгъэпӏиинуми	ямыгъэпӏиинуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏийтэми	бгъэпӏийтэми	игъэпӏийтэми	дгъэпӏийтэми	вгъэпӏийтэми	ягъэпӏийтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийтэми	умыгъэпӏийтэми	имыгъэпӏийтэми	дымыгъэпӏийтэми	фымыгъэпӏийтэми	ямыгъэпӏийтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиятэми	бгъэпӏиятэми	игъэпӏиятэми	дгъэпӏиятэми	вгъэпӏиятэми	ягъэпӏиятэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиятэми	умыгъэпӏиятэми	имыгъэпӏиятэми	дымыгъэпӏиятэми	фымыгъэпӏиятэми	ямыгъэпӏиятэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	згъэпӏийгъатэми	бгъэпӏийгъатэми	игъэпӏийгъатэми	дгъэпӏийгъатэми	вгъэпӏийгъатэми	ягъэпӏийгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏийгъатэми	умыгъэпӏийгъатэми	имыгъэпӏийгъатэми	дымыгъэпӏийгъатэми	фымыгъэпӏийгъатэми	ямыгъэпӏийгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинтэми	бгъэпӏиинтэми	игъэпӏиинтэми	дгъэпӏиинтэми	вгъэпӏиинтэми	ягъэпӏиинтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинтэми	умыгъэпӏиинтэми	имыгъэпӏиинтэми	дымыгъэпӏиинтэми	фымыгъэпӏиинтэми	ямыгъэпӏиинтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	згъэпӏиинутэми	бгъэпӏиинутэми	игъэпӏиинутэми	дгъэпӏиинутэми	вгъэпӏиинутэми	ягъэпӏиинутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиинутэми	умыгъэпӏиинутэми	имыгъэпӏиинутэми	дымыгъэпӏиинутэми	фымыгъэпӏиинутэми	ямыгъэпӏиинутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэпӏияи	бгъэпӏияи	игъэпӏияи	дгъэпӏияи	вгъэпӏияи	ягъэпӏияи
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏияи	умыгъэпӏияи	имыгъэпӏияи	дымыгъэпӏияи	фымыгъэпӏияи	ямыгъэпӏияи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	згъэпӏиящэрэт	бгъэпӏиящэрэт	игъэпӏиящэрэт	дгъэпӏиящэрэт	вгъэпӏиящэрэт	ягъэпӏиящэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыгъэпӏиящэрэт	умыгъэпӏиящэрэт	имыгъэпӏиящэрэт	дымыгъэпӏиящэрэт	фымыгъэпӏиящэрэт	ямыгъэпӏиящэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнщ	бгъэпӏиягъэнщ	игъэпӏиягъэнщ	дгъэпӏиягъэнщ	вгъэпӏиягъэнщ	ягъэпӏиягъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнкъым	бгъэпӏиягъэнкъым	игъэпӏиягъэнкъым	дгъэпӏиягъэнкъым	вгъэпӏиягъэнкъым	ягъэпӏиягъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнт	бгъэпӏиягъэнт	игъэпӏиягъэнт	дгъэпӏиягъэнт	вгъэпӏиягъэнт	ягъэпӏиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнтэкъым	бгъэпӏиягъэнтэкъым	игъэпӏиягъэнтэкъым	дгъэпӏиягъэнтэкъым	вгъэпӏиягъэнтэкъым	ягъэпӏиягъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэн	бгъэпӏиягъэн	игъэпӏиягъэн	дгъэпӏиягъэн	вгъэпӏиягъэн	ягъэпӏиягъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнкъэ	бгъэпӏиягъэнкъэ	игъэпӏиягъэнкъэ	дгъэпӏиягъэнкъэ	вгъэпӏиягъэнкъэ	ягъэпӏиягъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнт	бгъэпӏиягъэнт	игъэпӏиягъэнт	дгъэпӏиягъэнт	вгъэпӏиягъэнт	ягъэпӏиягъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнтэкъэ	бгъэпӏиягъэнтэкъэ	игъэпӏиягъэнтэкъэ	дгъэпӏиягъэнтэкъэ	вгъэпӏиягъэнтэкъэ	ягъэпӏиягъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнущ	бгъэпӏиягъэнущ	игъэпӏиягъэнущ	дгъэпӏиягъэнущ	вгъэпӏиягъэнущ	ягъэпӏиягъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнукъым	бгъэпӏиягъэнукъым	игъэпӏиягъэнукъым	дгъэпӏиягъэнукъым	вгъэпӏиягъэнукъым	ягъэпӏиягъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнут	бгъэпӏиягъэнут	игъэпӏиягъэнут	дгъэпӏиягъэнут	вгъэпӏиягъэнут	ягъэпӏиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнутэкъым	бгъэпӏиягъэнутэкъым	игъэпӏиягъэнутэкъым	дгъэпӏиягъэнутэкъым	вгъэпӏиягъэнутэкъым	ягъэпӏиягъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэну	бгъэпӏиягъэну	игъэпӏиягъэну	дгъэпӏиягъэну	вгъэпӏиягъэну	ягъэпӏиягъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнукъэ	бгъэпӏиягъэнукъэ	игъэпӏиягъэнукъэ	дгъэпӏиягъэнукъэ	вгъэпӏиягъэнукъэ	ягъэпӏиягъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнут	бгъэпӏиягъэнут	игъэпӏиягъэнут	дгъэпӏиягъэнут	вгъэпӏиягъэнут	ягъэпӏиягъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	згъэпӏиягъэнутэкъэ	бгъэпӏиягъэнутэкъэ	игъэпӏиягъэнутэкъэ	дгъэпӏиягъэнутэкъэ	вгъэпӏиягъэнутэкъэ	ягъэпӏиягъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыгъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыгъэпӏиину

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏий	бгъэпӏий	игъэпӏий	дгъэпӏий	вгъэпӏий	ягъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏий	умыгъэпӏий	имыгъэпӏий	дымыгъэпӏий	фымыгъэпӏий	ямыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏия	бгъэпӏия	игъэпӏия	дгъэпӏия	вгъэпӏия	ягъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏия	умыгъэпӏия	имыгъэпӏия	дымыгъэпӏия	фымыгъэпӏия	ямыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏийгъа	бгъэпӏийгъа	игъэпӏийгъа	дгъэпӏийгъа	вгъэпӏийгъа	ягъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏийгъа	умыгъэпӏийгъа	имыгъэпӏийгъа	дымыгъэпӏийгъа	фымыгъэпӏийгъа	ямыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏиин	бгъэпӏиин	игъэпӏиин	дгъэпӏиин	вгъэпӏиин	ягъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏиин	умыгъэпӏиин	имыгъэпӏиин	дымыгъэпӏиин	фымыгъэпӏиин	ямыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏиину	бгъэпӏиину	игъэпӏиину	дгъэпӏиину	вгъэпӏиину	ягъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏиину	умыгъэпӏиину	имыгъэпӏиину	дымыгъэпӏиину	фымыгъэпӏиину	ямыгъэпӏиину

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	гъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	гъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	гъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	гъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	гъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыгъэпӏиину

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэпӏий	зэрыбгъэпӏий	зэригъэпӏий	зэрыдгъэпӏий	зэрывгъэпӏий	зэрагъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэпӏий	зэрумыгъэпӏий	зэримыгъэпӏий	зэрыдымыгъэпӏий	зэрывмыгъэпӏий	зэрамыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэпӏия	зэрыбгъэпӏия	зэригъэпӏия	зэрыдгъэпӏия	зэрывгъэпӏия	зэрагъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэпӏия	зэрумыгъэпӏия	зэримыгъэпӏия	зэрыдмыгъэпӏия	зэрывмыгъэпӏия	зэрамыпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэпӏийгъа	зэрыбгъэпӏийгъа	зэригъэпӏийгъа	зэрыдгъэпӏийгъа	зэрывгъэпӏийгъа	зэрагъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэпӏийгъа	зэрумыгъэпӏийгъа	зэримыгъэпӏийгъа	зэрыдмыгъэпӏийгъа	зэрывмыгъэпӏийгъа	зэрамыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэпӏиин	зэрыбгъэпӏиин	зэригъэпӏиин	зэрыдгъэпӏиин	зэрывгъэпӏиин	зэрагъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэпӏиин	зэрумыгъэпӏиин	зэримыгъэпӏиин	зэрыдмыгъэпӏиин	зэрывмыгъэпӏиин	зэрамыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызгъэпӏиину	зэрыбгъэпӏиину	зэригъэпӏиину	зэрыдгъэпӏиину	зэрывгъэпӏиину	зэрагъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыгъэпӏиину	зэрумыгъэпӏиину	зэримыгъэпӏиину	зэрыдмыгъэпӏиину	зэрывмыгъэпӏиину	зэрамыгъэпӏиину
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэпӏий	щыбгъэпӏий	щигъэпӏий	щыдгъэпӏий	щывгъэпӏий	щагъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэпӏий	щумыгъэпӏий	щимыгъэпӏий	щыдмыгъэпӏий	щывмыгъэпӏий	щамыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэпӏия	щыбгъэпӏия	щигъэпӏия	щыдгъэпӏия	щывгъэпӏия	щагъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэпӏия	щумыгъэпӏия	щимыгъэпӏия	щыдмыгъэпӏия	щывмыгъэпӏия	щамыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэпӏийгъа	щыбгъэпӏийгъа	щигъэпӏийгъа	щыдгъэпӏийгъа	щывгъэпӏийгъа	щагъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэпӏийгъа	щумыгъэпӏийгъа	щимыгъэпӏийгъа	щыдмыгъэпӏийгъа	щывмыгъэпӏийгъа	щамыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэпӏиин	щыбгъэпӏиин	щигъэпӏиин	щыдгъэпӏиин	щывгъэпӏиин	щагъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэпӏиин	щумыгъэпӏиин	щимыгъэпӏиин	щыдмыгъэпӏиин	щывмыгъэпӏиин	щамыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызгъэпӏиину	щыбгъэпӏиину	щигъэпӏиину	щыдгъэпӏиину	щывгъэпӏиину	щагъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыгъэпӏиину	щумыгъэпӏиину	щимыгъэпӏиину	щыдмыгъэпӏиину	щывмыгъэпӏиину	щамыгъэпӏиину
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэпӏий	здэбгъэпӏий	здигъэпӏий	здэдгъэпӏий	здэвгъэпӏий	здагъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэпӏий	здумыгъэпӏий	здимыгъэпӏий	здэдмыгъэпӏий	здэвмыгъэпӏий	здамыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэпӏия	здэбгъэпӏия	здигъэпӏия	здэдгъэпӏия	здэвгъэпӏия	здагъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэпӏия	здумыгъэпӏия	здимыгъэпӏия	здэдмыгъэпӏия	здэвмыгъэпӏия	здамыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэпӏийгъа	здэбгъэпӏийгъа	здигъэпӏийгъа	здэдгъэпӏийгъа	здэвгъэпӏийгъа	здагъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэпӏийгъа	здумыгъэпӏийгъа	здимыгъэпӏийгъа	здэдмыгъэпӏийгъа	здэвмыгъэпӏийгъа	здамыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэпӏиин	здэбгъэпӏиин	здигъэпӏиин	здэдгъэпӏиин	здэвгъэпӏиин	здагъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэпӏиин	здумыгъэпӏиин	здимыгъэпӏиин	здэдмыгъэпӏиин	здэвмыгъэпӏиин	здамыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзгъэпӏиину	здэбгъэпӏиину	здигъэпӏиину	здэдгъэпӏиину	здэвгъэпӏиину	здагъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыгъэпӏиину	здумыгъэпӏиину	здимыгъэпӏиину	здэдмыгъэпӏиину	здэвмыгъэпӏиину	здамыгъэпӏиину
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀызгъэпӏий	щӀыбгъэпӏий	щӀигъэпӏий	щӀыдгъэпӏий	щӀывгъэпӏий	щӀагъэпӏий
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀызмыгъэпӏий	щӀумыгъэпӏий	щӀимыгъэпӏий	щӀыдмыгъэпӏий	щӀывмыгъэпӏий	щӀамыгъэпӏий
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀызгъэпӏия	щӀыбгъэпӏия	щӀигъэпӏия	щӀыдгъэпӏия	щӀывгъэпӏия	щӀагъэпӏия
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀызмыгъэпӏия	щӀумыгъэпӏия	щӀимыгъэпӏия	щӀыдмыгъэпӏия	щӀывмыгъэпӏия	щӀамыгъэпӏия
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀызгъэпӏийгъа	щӀыбгъэпӏийгъа	щӀигъэпӏийгъа	щӀыдгъэпӏийгъа	щӀывгъэпӏийгъа	щӀагъэпӏийгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀызмыгъэпӏийгъа	щӀумыгъэпӏийгъа	щӀимыгъэпӏийгъа	щӀыдмыгъэпӏийгъа	щӀывмыгъэпӏийгъа	щӀамыгъэпӏийгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀызгъэпӏиин	щӀыбгъэпӏиин	щӀигъэпӏиин	щӀыдгъэпӏиин	щӀывгъэпӏиин	щӀагъэпӏиин
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀызмыгъэпӏиин	щӀумыгъэпӏиин	щӀимыгъэпӏиин	щӀыдмыгъэпӏиин	щӀывмыгъэпӏиин	щӀамыгъэпӏиин
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀызгъэпӏиину	щӀыбгъэпӏиину	щӀигъэпӏиину	щӀыдгъэпӏиину	щӀывгъэпӏиину	щӀагъэпӏиину
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀызмыгъэпӏиину	щӀумыгъэпӏиину	щӀимыгъэпӏиину	щӀыдмыгъэпӏиину	щӀывмыгъэпӏиину	щӀамыгъэпӏиину

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏийуэ	бгъэпӏийуэ	игъэпӏийуэ	дгъэпӏийуэ	вгъэпӏийуэ	ягъэпӏийуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏийуэ	умыгъэпӏийуэ	имыгъэпӏийуэ	дымыгъэпӏийуэ	фымыгъэпӏийуэ	ямыгъэпӏийуэ
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	згъэпӏияуэ	бгъэпӏияуэ	игъэпӏияуэ	дгъэпӏияуэ	вгъэпӏияуэ	ягъэпӏияуэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏияуэ	умыгъэпӏияуэ	имыгъэпӏияуэ	дымыгъэпӏияуэ	фымыгъэпӏияуэ	ямыгъэпӏияуэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	згъэпӏийурэ	бгъэпӏийурэ	игъэпӏийурэ	дгъэпӏийурэ	вгъэпӏийурэ	ягъэпӏийурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыгъэпӏийурэ	умыгъэпӏийурэ	имыгъэпӏийурэ	дымыгъэпӏийурэ	фымыгъэпӏийурэ	ямыгъэпӏийурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	узогъэпӏий	согъэпӏий	--	фызогъэпӏий	согъэпӏий(хэ)
уэ	сыбогъэпӏий	--	уогъэпӏий	дыбогъэпӏий	--	уогъэпӏий(хэ)
абы	сегъэпӏий	уегъэпӏий	егъэпӏий	дегъэпӏий	фегъэпӏий	егъэпӏий(хэ)
дэ	--	удогъэпӏий	догъэпӏий	--	фыдогъэпӏий	догъэпӏий(хэ)
фэ	сывогъэпӏий	--	фогъэпӏий	дывогъэпӏий	--	фогъэпӏий(хэ)
абыхэм	сагъэпӏий	уагъэпӏий	ягъэпӏий	дагъэпӏий	фагъэпӏий	ягъэпӏий(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	узгъэ[пӏийрэ]	згъэ[пӏийрэ]	--	фызгъэ[пӏийрэ]	згъэ[пӏий(хэ)рэ]
уэ	сыбгъэ[пӏийрэ]	--	бгъэ[пӏийрэ]	дыбгъэ[пӏийрэ]	--	бгъэ[пӏий(хэ)рэ]
абы	сигъэ[пӏийрэ]	уигъэ[пӏийрэ]	игъэ[пӏийрэ]	дигъэ[пӏийрэ]	фигъэ[пӏийрэ]	игъэ[пӏий(хэ)рэ]
дэ	--	удгъэ[пӏийрэ]	дгъэ[пӏийрэ]	--	фыдгъэ[пӏийрэ]	дгъэ[пӏий(хэ)рэ]
фэ	сывгъэ[пӏийрэ]	--	вгъэдэвгъэ[пӏийэрэ]	дывгъэ[пӏийрэ]	--	вгъэ[пӏий(хэ)рэ]
абыхэм	сагъэ[пӏийрэ]	уагъэ[пӏийрэ]	ягъэ[пӏийрэ]	дагъэ[пӏийрэ]	фагъэ[пӏийрэ]	ягъэ[пӏий(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пӏи]й	[пӏи]йр	--	[пӏи]йхэр
Эргативнэ:	[пӏи]й	[пӏи]йм	--	[пӏи]йхэм
Послеложнэ:	[пӏи]йкӀэ	[пӏи]ймкӀэ	[пӏи]йхэкӀэ	[пӏи]йхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пӏи]йуэ	[пӏи]йрауэ	[пӏи]йхэу	[пӏи]йхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пӏи]я	[пӏи]яр	--	[пӏи]яхэр
Эргативнэ:	[пӏи]я	[пӏи]ям	--	[пӏи]яхэм
Послеложнэ:	[пӏи]якӀэ	[пӏи]ямкӀэ	[пӏи]яхэкӀэ	[пӏи]яхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пӏи]яуэ	[пӏи]ярауэ	[пӏи]яхэу	[пӏи]яхэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пӏи]ин	[пӏи]иныр	--	[пӏи]инхэр
Эргативнэ:	[пӏи]ин	[пӏи]иным	--	[пӏи]инхэм
Послеложнэ:	[пӏи]инкӀэ	[пӏи]инымкӀэ	[пӏи]инхэкӀэ	[пӏи]инхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[пӏи]ину	[пӏи]инырауэ	[пӏи]инхэу	[пӏи]инхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[пӏи]ину	[пӏи]инур	--	[пӏи]инухэр
Эргативнэ:	[пӏи]ину	[пӏи]инум	--	[пӏи]инухэм
Послеложнэ:	[пӏи]инукӀэ	[пӏи]инумкӀэ	[пӏи]инухэкӀэ	[пӏи]инухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[пӏи]инууэ	[пӏи]инурауэ	[пӏи]инухэу	[пӏи]инухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. пӏиин псалъэм и каузатив.
2. Зыгуэр хуабжьу гъэлъэгъуэн.
3. Зыгуэрым зригъэинын, ирипэгэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• — Вузитӏ къэзухащ, — жеӏэри [Зубер] дипломитӏ егъэпӏий, ауэ и щӏэныгъэр дэнэ нэсу пӏэрэ? Зы быну зэкъуэт, сборник

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Башыр гъэпӏиин.
• Фочыр гъэпӏиин.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• гъэпӏиин: 1. causative for пӏиин: make stick out 2. expose, to stick out sth 3. brag about sth
• Башыр гъэпӏиин: point a stick
• Фочыр гъэпӏиин: point a gun

УРЫСЫБЗЭ

• гъэпӏиин: 1. каузатив к пӏиин: заставлять торчать 2. выставлять, выпячивать что-л. 3. хвастаться, козырять чем-л.
• Башыр гъэпӏиин: направлять палку
• Фочыр гъэпӏиин: направлять ружье

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.