АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӏЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
гъэ- + [лъэхъш] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "гъэлъэхъшэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гъэлъэхъшэн
щымыӀэныгъэ:
мыгъэлъэхъшэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэн
бгъэлъэхъшэн
игъэлъэхъшэн
дгъэлъэхъшэн
вгъэлъэхъшэн
ягъэлъэхъшэн
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэн
умыгъэлъэхъшэн
имыгъэлъэхъшэн
дымыгъэлъэхъшэн
фымыгъэлъэхъшэн
ямыгъэлъэхъшэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гъэлъахъшэ!
вгъэлъахъшэ!
щымыӀэныгъэ:
умыгъэлъахъшэ!
фымыгъэлъахъшэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срегъэлъахъшэ
урегъэлъахъшэ
ирегъэлъахъшэ
дрегъэлъахъшэ
фрегъэлъахъшэ
ирегъэлъахъшэ
щымыӀэныгъэ:
сремыгъэлъахъшэ
уремыгъэлъахъшэ
иремыгъэлъахъшэ
дремыгъэлъахъшэ
фремыгъэлъахъшэ
иремыгъэлъахъшэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согъэлъахъшэ(р)
уогъэлъахъшэ(р) / богъэлъахъшэ(р)
егъэлъахъшэ(р)
догъэлъахъшэ(р)
фогъэлъахъшэ(р)
ягъэлъахъшэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэркъым
бгъэлъахъшэркъым
игъэлъахъшэркъым
дгъэлъахъшэркъым
вгъэлъахъшэркъым
ягъэлъахъшэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэ(р)т
бгъэлъахъшэ(р)т
игъэлъахъшэ(р)т
дгъэлъахъшэ(р)т
вгъэлъахъшэ(р)т
ягъэлъахъшэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэ(р)тэкъым
бгъэлъахъшэ(р)тэкъым
игъэлъахъшэ(р)тэкъым
дгъэлъахъшэ(р)тэкъым
вгъэлъахъшэ(р)тэкъым
ягъэлъахъшэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшащ
бгъэлъэхъшащ
игъэлъэхъшащ
дгъэлъэхъшащ
вгъэлъэхъшащ
ягъэлъэхъшащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшакъым
бгъэлъэхъшакъым
игъэлъэхъшакъым
дгъэлъэхъшакъым
вгъэлъэхъшакъым
ягъэлъэхъшакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшат
бгъэлъэхъшат
игъэлъэхъшат
дгъэлъэхъшат
вгъэлъэхъшат
ягъэлъэхъшат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшатэкъым
бгъэлъэхъшатэкъым
игъэлъэхъшатэкъым
дгъэлъэхъшатэкъым
вгъэлъэхъшатэкъым
ягъэлъэхъшатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъащ
бгъэлъэхъшэгъащ
игъэлъэхъшэгъащ
дгъэлъэхъшэгъащ
вгъэлъэхъшэгъащ
ягъэлъэхъшэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъакъым
бгъэлъэхъшэгъакъым
игъэлъэхъшэгъакъым
дгъэлъэхъшэгъакъым
вгъэлъэхъшэгъакъым
ягъэлъэхъшэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъат
бгъэлъэхъшэгъат
игъэлъэхъшэгъат
дгъэлъэхъшэгъат
вгъэлъэхъшэгъат
ягъэлъэхъшэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъатэкъым
бгъэлъэхъшэгъатэкъым
игъэлъэхъшэгъатэкъым
дгъэлъэхъшэгъатэкъым
вгъэлъэхъшэгъатэкъым
ягъэлъэхъшэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэщ
бгъэлъахъшэщ
игъэлъахъшэщ
дгъэлъахъшэщ
вгъэлъахъшэщ
ягъэлъахъшэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэкъым
бгъэлъахъшэкъым
игъэлъахъшэкъым
дгъэлъахъшэкъым
вгъэлъахъшэкъым
ягъэлъахъшэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэт
бгъэлъахъшэт
игъэлъахъшэт
дгъэлъахъшэт
вгъэлъахъшэт
ягъэлъахъшэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэтэкъым
бгъэлъахъшэтэкъым
игъэлъахъшэтэкъым
дгъэлъахъшэтэкъым
вгъэлъахъшэтэкъым
ягъэлъахъшэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнщ
бгъэлъэхъшэнщ
игъэлъэхъшэнщ
дгъэлъэхъшэнщ
вгъэлъэхъшэнщ
ягъэлъэхъшэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнкъым
бгъэлъэхъшэнкъым
игъэлъэхъшэнкъым
дгъэлъэхъшэнкъым
вгъэлъэхъшэнкъым
ягъэлъэхъшэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнущ
бгъэлъэхъшэнущ
игъэлъэхъшэнущ
дгъэлъэхъшэнущ
вгъэлъэхъшэнущ
ягъэлъэхъшэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнукъым
бгъэлъэхъшэнукъым
игъэлъэхъшэнукъым
дгъэлъэхъшэнукъым
вгъэлъэхъшэнукъым
ягъэлъэхъшэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэрэ
бгъэлъахъшэрэ
игъэлъахъшэрэ
дгъэлъахъшэрэ
вгъэлъахъшэрэ
ягъэлъахъшэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэркъэ
бгъэлъахъшэркъэ
игъэлъахъшэркъэ
дгъэлъахъшэркъэ
вгъэлъахъшэркъэ
ягъэлъахъшэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэ(р)т
бгъэлъахъшэ(р)т
игъэлъахъшэ(р)т
дгъэлъахъшэ(р)т
вгъэлъахъшэ(р)т
ягъэлъахъшэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэ(р)тэкъэ
бгъэлъахъшэ(р)тэкъэ
игъэлъахъшэ(р)тэкъэ
дгъэлъахъшэ(р)тэкъэ
вгъэлъахъшэ(р)тэкъэ
ягъэлъахъшэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъша
бгъэлъэхъша
игъэлъэхъша
дгъэлъэхъша
вгъэлъэхъша
ягъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшакъэ
бгъэлъэхъшакъэ
игъэлъэхъшакъэ
дгъэлъэхъшакъэ
вгъэлъэхъшакъэ
ягъэлъэхъшакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшат
бгъэлъэхъшат
игъэлъэхъшат
дгъэлъэхъшат
вгъэлъэхъшат
ягъэлъэхъшат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшатэкъэ
бгъэлъэхъшатэкъэ
игъэлъэхъшатэкъэ
дгъэлъэхъшатэкъэ
вгъэлъэхъшатэкъэ
ягъэлъэхъшатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъа
бгъэлъэхъшэгъа
игъэлъэхъшэгъа
дгъэлъэхъшэгъа
вгъэлъэхъшэгъа
ягъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъакъэ
бгъэлъэхъшэгъакъэ
игъэлъэхъшэгъакъэ
дгъэлъэхъшэгъакъэ
вгъэлъэхъшэгъакъэ
ягъэлъэхъшэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъат
бгъэлъэхъшэгъат
игъэлъэхъшэгъат
дгъэлъэхъшэгъат
вгъэлъэхъшэгъат
ягъэлъэхъшэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъатэкъэ
бгъэлъэхъшэгъатэкъэ
игъэлъэхъшэгъатэкъэ
дгъэлъэхъшэгъатэкъэ
вгъэлъэхъшэгъатэкъэ
ягъэлъэхъшэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэ
бгъэлъахъшэ
игъэлъахъшэ
дгъэлъахъшэ
вгъэлъахъшэ
ягъэлъахъшэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэкъэ
бгъэлъахъшэкъэ
игъэлъахъшэкъэ
дгъэлъахъшэкъэ
вгъэлъахъшэкъэ
ягъэлъахъшэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэт
бгъэлъахъшэт
игъэлъахъшэт
дгъэлъахъшэт
вгъэлъахъшэт
ягъэлъахъшэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэтэкъэ
бгъэлъахъшэтэкъэ
игъэлъахъшэтэкъэ
дгъэлъахъшэтэкъэ
вгъэлъахъшэтэкъэ
ягъэлъахъшэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэн
бгъэлъэхъшэн
игъэлъэхъшэн
дгъэлъэхъшэн
вгъэлъэхъшэн
ягъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнкъэ
бгъэлъэхъшэнкъэ
игъэлъэхъшэнкъэ
дгъэлъэхъшэнкъэ
вгъэлъэхъшэнкъэ
ягъэлъэхъшэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэну
бгъэлъэхъшэну
игъэлъэхъшэну
дгъэлъэхъшэну
вгъэлъэхъшэну
ягъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнукъэ
бгъэлъэхъшэнукъэ
игъэлъэхъшэнукъэ
дгъэлъэхъшэнукъэ
вгъэлъэхъшэнукъэ
ягъэлъэхъшэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэмэ
бгъэлъахъшэмэ
игъэлъахъшэмэ
дгъэлъахъшэмэ
вгъэлъахъшэмэ
ягъэлъахъшэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъахъшэмэ
умыгъэлъахъшэмэ
имыгъэлъахъшэмэ
дымыгъэлъахъшэмэ
фымыгъэлъахъшэмэ
ямыгъэлъахъшэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшамэ
бгъэлъэхъшамэ
игъэлъэхъшамэ
дгъэлъэхъшамэ
вгъэлъэхъшамэ
ягъэлъэхъшамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшамэ
умыгъэлъэхъшамэ
имыгъэлъэхъшамэ
дымыгъэлъэхъшамэ
фымыгъэлъэхъшамэ
ямыгъэлъэхъшамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъамэ
бгъэлъэхъшэгъамэ
игъэлъэхъшэгъамэ
дгъэлъэхъшэгъамэ
вгъэлъэхъшэгъамэ
ягъэлъэхъшэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэгъамэ
умыгъэлъэхъшэгъамэ
имыгъэлъэхъшэгъамэ
дымыгъэлъэхъшэгъамэ
фымыгъэлъэхъшэгъамэ
ямыгъэлъэхъшэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнмэ
бгъэлъэхъшэнмэ
игъэлъэхъшэнмэ
дгъэлъэхъшэнмэ
вгъэлъэхъшэнмэ
ягъэлъэхъшэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнмэ
умыгъэлъэхъшэнмэ
имыгъэлъэхъшэнмэ
дымыгъэлъэхъшэнмэ
фымыгъэлъэхъшэнмэ
ямыгъэлъэхъшэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнумэ
бгъэлъэхъшэнумэ
игъэлъэхъшэнумэ
дгъэлъэхъшэнумэ
вгъэлъэхъшэнумэ
ягъэлъэхъшэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнумэ
умыгъэлъэхъшэнумэ
имыгъэлъэхъшэнумэ
дымыгъэлъэхъшэнумэ
фымыгъэлъэхъшэнумэ
ямыгъэлъэхъшэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэтэмэ
бгъэлъахъшэтэмэ
игъэлъахъшэтэмэ
дгъэлъахъшэтэмэ
вгъэлъахъшэтэмэ
ягъэлъахъшэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъахъшэтэмэ
умыгъэлъахъшэтэмэ
имыгъэлъахъшэтэмэ
дымыгъэлъахъшэтэмэ
фымыгъэлъахъшэтэмэ
ямыгъэлъахъшэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшатэмэ
бгъэлъэхъшатэмэ
игъэлъэхъшатэмэ
дгъэлъэхъшатэмэ
вгъэлъэхъшатэмэ
ягъэлъэхъшатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшатэмэ
умыгъэлъэхъшатэмэ
имыгъэлъэхъшатэмэ
дымыгъэлъэхъшатэмэ
фымыгъэлъэхъшатэмэ
ямыгъэлъэхъшатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъатэмэ
бгъэлъэхъшэгъатэмэ
игъэлъэхъшэгъатэмэ
дгъэлъэхъшэгъатэмэ
вгъэлъэхъшэгъатэмэ
ягъэлъэхъшэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэгъатэмэ
умыгъэлъэхъшэгъатэмэ
имыгъэлъэхъшэгъатэмэ
дымыгъэлъэхъшэгъатэмэ
фымыгъэлъэхъшэгъатэмэ
ямыгъэлъэхъшэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнтэмэ
бгъэлъэхъшэнтэмэ
игъэлъэхъшэнтэмэ
дгъэлъэхъшэнтэмэ
вгъэлъэхъшэнтэмэ
ягъэлъэхъшэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнтэмэ
умыгъэлъэхъшэнтэмэ
имыгъэлъэхъшэнтэмэ
дымыгъэлъэхъшэнтэмэ
фымыгъэлъэхъшэнтэмэ
ямыгъэлъэхъшэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнутэмэ
бгъэлъэхъшэнутэмэ
игъэлъэхъшэнутэмэ
дгъэлъэхъшэнутэмэ
вгъэлъэхъшэнутэмэ
ягъэлъэхъшэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнутэмэ
умыгъэлъэхъшэнутэмэ
имыгъэлъэхъшэнутэмэ
дымыгъэлъэхъшэнутэмэ
фымыгъэлъэхъшэнутэмэ
ямыгъэлъэхъшэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнт
бгъэлъэхъшэнт
игъэлъэхъшэнт
дгъэлъэхъшэнт
вгъэлъэхъшэнт
ягъэлъэхъшэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнтэкъым
бгъэлъэхъшэнтэкъым
игъэлъэхъшэнтэкъым
дгъэлъэхъшэнтэкъым
вгъэлъэхъшэнтэкъым
ягъэлъэхъшэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнут
бгъэлъэхъшэнут
игъэлъэхъшэнут
дгъэлъэхъшэнут
вгъэлъэхъшэнут
ягъэлъэхъшэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнутэкъым
бгъэлъэхъшэнутэкъым
игъэлъэхъшэнутэкъым
дгъэлъэхъшэнутэкъым
вгъэлъэхъшэнутэкъым
ягъэлъэхъшэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэми
бгъэлъахъшэми
игъэлъахъшэми
дгъэлъахъшэми
вгъэлъахъшэми
ягъэлъахъшэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъахъшэми
умыгъэлъахъшэми
имыгъэлъахъшэми
дымыгъэлъахъшэми
фымыгъэлъахъшэми
ямыгъэлъахъшэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшами
бгъэлъэхъшами
игъэлъэхъшами
дгъэлъэхъшами
вгъэлъэхъшами
ягъэлъэхъшами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшами
умыгъэлъэхъшами
имыгъэлъэхъшами
дымыгъэлъэхъшами
фымыгъэлъэхъшами
ямыгъэлъэхъшами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъами
бгъэлъэхъшэгъами
игъэлъэхъшэгъами
дгъэлъэхъшэгъами
вгъэлъэхъшэгъами
ягъэлъэхъшэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэгъами
умыгъэлъэхъшэгъами
имыгъэлъэхъшэгъами
дымыгъэлъэхъшэгъами
фымыгъэлъэхъшэгъами
ямыгъэлъэхъшэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнми
бгъэлъэхъшэнми
игъэлъэхъшэнми
дгъэлъэхъшэнми
вгъэлъэхъшэнми
ягъэлъэхъшэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнми
умыгъэлъэхъшэнми
имыгъэлъэхъшэнми
дымыгъэлъэхъшэнми
фымыгъэлъэхъшэнми
ямыгъэлъэхъшэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнуми
бгъэлъэхъшэнуми
игъэлъэхъшэнуми
дгъэлъэхъшэнуми
вгъэлъэхъшэнуми
ягъэлъэхъшэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнуми
умыгъэлъэхъшэнуми
имыгъэлъэхъшэнуми
дымыгъэлъэхъшэнуми
фымыгъэлъэхъшэнуми
ямыгъэлъэхъшэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъахъшэтэми
бгъэлъахъшэтэми
игъэлъахъшэтэми
дгъэлъахъшэтэми
вгъэлъахъшэтэми
ягъэлъахъшэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъахъшэтэми
умыгъэлъахъшэтэми
имыгъэлъахъшэтэми
дымыгъэлъахъшэтэми
фымыгъэлъахъшэтэми
ямыгъэлъахъшэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшатэми
бгъэлъэхъшатэми
игъэлъэхъшатэми
дгъэлъэхъшатэми
вгъэлъэхъшатэми
ягъэлъэхъшатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшатэми
умыгъэлъэхъшатэми
имыгъэлъэхъшатэми
дымыгъэлъэхъшатэми
фымыгъэлъэхъшатэми
ямыгъэлъэхъшатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэгъатэми
бгъэлъэхъшэгъатэми
игъэлъэхъшэгъатэми
дгъэлъэхъшэгъатэми
вгъэлъэхъшэгъатэми
ягъэлъэхъшэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэгъатэми
умыгъэлъэхъшэгъатэми
имыгъэлъэхъшэгъатэми
дымыгъэлъэхъшэгъатэми
фымыгъэлъэхъшэгъатэми
ямыгъэлъэхъшэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнтэми
бгъэлъэхъшэнтэми
игъэлъэхъшэнтэми
дгъэлъэхъшэнтэми
вгъэлъэхъшэнтэми
ягъэлъэхъшэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнтэми
умыгъэлъэхъшэнтэми
имыгъэлъэхъшэнтэми
дымыгъэлъэхъшэнтэми
фымыгъэлъэхъшэнтэми
ямыгъэлъэхъшэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшэнутэми
бгъэлъэхъшэнутэми
игъэлъэхъшэнутэми
дгъэлъэхъшэнутэми
вгъэлъэхъшэнутэми
ягъэлъэхъшэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшэнутэми
умыгъэлъэхъшэнутэми
имыгъэлъэхъшэнутэми
дымыгъэлъэхъшэнутэми
фымыгъэлъэхъшэнутэми
ямыгъэлъэхъшэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшаи
бгъэлъэхъшаи
игъэлъэхъшаи
дгъэлъэхъшаи
вгъэлъэхъшаи
ягъэлъэхъшаи
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшаи
умыгъэлъэхъшаи
имыгъэлъэхъшаи
дымыгъэлъэхъшаи
фымыгъэлъэхъшаи
ямыгъэлъэхъшаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшащэрэт
бгъэлъэхъшащэрэт
игъэлъэхъшащэрэт
дгъэлъэхъшащэрэт
вгъэлъэхъшащэрэт
ягъэлъэхъшащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэлъэхъшащэрэт
умыгъэлъэхъшащэрэт
имыгъэлъэхъшащэрэт
дымыгъэлъэхъшащэрэт
фымыгъэлъэхъшащэрэт
ямыгъэлъэхъшащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнщ
бгъэлъэхъшагъэнщ
игъэлъэхъшагъэнщ
дгъэлъэхъшагъэнщ
вгъэлъэхъшагъэнщ
ягъэлъэхъшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнкъым
бгъэлъэхъшагъэнкъым
игъэлъэхъшагъэнкъым
дгъэлъэхъшагъэнкъым
вгъэлъэхъшагъэнкъым
ягъэлъэхъшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнт
бгъэлъэхъшагъэнт
игъэлъэхъшагъэнт
дгъэлъэхъшагъэнт
вгъэлъэхъшагъэнт
ягъэлъэхъшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнтэкъым
бгъэлъэхъшагъэнтэкъым
игъэлъэхъшагъэнтэкъым
дгъэлъэхъшагъэнтэкъым
вгъэлъэхъшагъэнтэкъым
ягъэлъэхъшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэн
бгъэлъэхъшагъэн
игъэлъэхъшагъэн
дгъэлъэхъшагъэн
вгъэлъэхъшагъэн
ягъэлъэхъшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнкъэ
бгъэлъэхъшагъэнкъэ
игъэлъэхъшагъэнкъэ
дгъэлъэхъшагъэнкъэ
вгъэлъэхъшагъэнкъэ
ягъэлъэхъшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнт
бгъэлъэхъшагъэнт
игъэлъэхъшагъэнт
дгъэлъэхъшагъэнт
вгъэлъэхъшагъэнт
ягъэлъэхъшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнтэкъэ
бгъэлъэхъшагъэнтэкъэ
игъэлъэхъшагъэнтэкъэ
дгъэлъэхъшагъэнтэкъэ
вгъэлъэхъшагъэнтэкъэ
ягъэлъэхъшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнущ
бгъэлъэхъшагъэнущ
игъэлъэхъшагъэнущ
дгъэлъэхъшагъэнущ
вгъэлъэхъшагъэнущ
ягъэлъэхъшагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнукъым
бгъэлъэхъшагъэнукъым
игъэлъэхъшагъэнукъым
дгъэлъэхъшагъэнукъым
вгъэлъэхъшагъэнукъым
ягъэлъэхъшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнут
бгъэлъэхъшагъэнут
игъэлъэхъшагъэнут
дгъэлъэхъшагъэнут
вгъэлъэхъшагъэнут
ягъэлъэхъшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнутэкъым
бгъэлъэхъшагъэнутэкъым
игъэлъэхъшагъэнутэкъым
дгъэлъэхъшагъэнутэкъым
вгъэлъэхъшагъэнутэкъым
ягъэлъэхъшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэну
бгъэлъэхъшагъэну
игъэлъэхъшагъэну
дгъэлъэхъшагъэну
вгъэлъэхъшагъэну
ягъэлъэхъшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнукъэ
бгъэлъэхъшагъэнукъэ
игъэлъэхъшагъэнукъэ
дгъэлъэхъшагъэнукъэ
вгъэлъэхъшагъэнукъэ
ягъэлъэхъшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнут
бгъэлъэхъшагъэнут
игъэлъэхъшагъэнут
дгъэлъэхъшагъэнут
вгъэлъэхъшагъэнут
ягъэлъэхъшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэлъэхъшагъэнутэкъэ
бгъэлъэхъшагъэнутэкъэ
игъэлъэхъшагъэнутэкъэ
дгъэлъэхъшагъэнутэкъэ
вгъэлъэхъшагъэнутэкъэ
ягъэлъэхъшагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэлъэхъшэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъахъшэ
бгъэлъахъшэ
игъэлъахъшэ
дгъэлъахъшэ
вгъэлъахъшэ
ягъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъахъшэ
умыгъэлъахъшэ
имыгъэлъахъшэ
дымыгъэлъахъшэ
фымыгъэлъахъшэ
ямыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъэхъша
бгъэлъэхъша
игъэлъэхъша
дгъэлъэхъша
вгъэлъэхъша
ягъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъэхъша
умыгъэлъэхъша
имыгъэлъэхъша
дымыгъэлъэхъша
фымыгъэлъэхъша
ямыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъэхъшэгъа
бгъэлъэхъшэгъа
игъэлъэхъшэгъа
дгъэлъэхъшэгъа
вгъэлъэхъшэгъа
ягъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъэхъшэгъа
умыгъэлъэхъшэгъа
имыгъэлъэхъшэгъа
дымыгъэлъэхъшэгъа
фымыгъэлъэхъшэгъа
ямыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъэхъшэн
бгъэлъэхъшэн
игъэлъэхъшэн
дгъэлъэхъшэн
вгъэлъэхъшэн
ягъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъэхъшэн
умыгъэлъэхъшэн
имыгъэлъэхъшэн
дымыгъэлъэхъшэн
фымыгъэлъэхъшэн
ямыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъэхъшэну
бгъэлъэхъшэну
игъэлъэхъшэну
дгъэлъэхъшэну
вгъэлъэхъшэну
ягъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъэхъшэну
умыгъэлъэхъшэну
имыгъэлъэхъшэну
дымыгъэлъэхъшэну
фымыгъэлъэхъшэну
ямыгъэлъэхъшэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
гъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэлъэхъшэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэлъахъшэ
зэрыбгъэлъахъшэ
зэригъэлъахъшэ
зэрыдгъэлъахъшэ
зэрывгъэлъахъшэ
зэрагъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэлъахъшэ
зэрумыгъэлъахъшэ
зэримыгъэлъахъшэ
зэрыдмыгъэлъахъшэ
зэрывмыгъэлъахъшэ
зэрамыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэлъэхъша
зэрыбгъэлъэхъша
зэригъэлъэхъша
зэрыдгъэлъэхъша
зэрывгъэлъэхъша
зэрагъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэлъэхъша
зэрумыгъэлъэхъша
зэримыгъэлъэхъша
зэрыдмыгъэлъэхъша
зэрывмыгъэлъэхъша
зэрамыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэлъэхъшэгъа
зэрыбгъэлъэхъшэгъа
зэригъэлъэхъшэгъа
зэрыдгъэлъэхъшэгъа
зэрывгъэлъэхъшэгъа
зэрагъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэлъэхъшэгъа
зэрумыгъэлъэхъшэгъа
зэримыгъэлъэхъшэгъа
зэрыдмыгъэлъэхъшэгъа
зэрывмыгъэлъэхъшэгъа
зэрамыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэлъэхъшэн
зэрыбгъэлъэхъшэн
зэригъэлъэхъшэн
зэрыдгъэлъэхъшэн
зэрывгъэлъэхъшэн
зэрагъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэлъэхъшэн
зэрумыгъэлъэхъшэн
зэримыгъэлъэхъшэн
зэрыдмыгъэлъэхъшэн
зэрывмыгъэлъэхъшэн
зэрамыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэлъэхъшэну
зэрыбгъэлъэхъшэну
зэригъэлъэхъшэну
зэрыдгъэлъэхъшэну
зэрывгъэлъэхъшэну
зэрагъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэлъэхъшэну
зэрумыгъэлъэхъшэну
зэримыгъэлъэхъшэну
зэрыдмыгъэлъэхъшэну
зэрывмыгъэлъэхъшэну
зэрамыгъэлъэхъшэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэлъахъшэ
щыбгъэлъахъшэ
щигъэлъахъшэ
щыдгъэлъахъшэ
щывгъэлъахъшэ
щагъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэлъахъшэ
щумыгъэлъахъшэ
щимыгъэлъахъшэ
щыдмыгъэлъахъшэ
щывмыгъэлъахъшэ
щамыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэлъэхъша
щыбгъэлъэхъша
щигъэлъэхъша
щыдгъэлъэхъша
щывгъэлъэхъша
щагъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэлъэхъша
щумыгъэлъэхъша
щимыгъэлъэхъша
щыдмыгъэлъэхъша
щывмыгъэлъэхъша
щамыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэлъэхъшэгъа
щыбгъэлъэхъшэгъа
щигъэлъэхъшэгъа
щыдгъэлъэхъшэгъа
щывгъэлъэхъшэгъа
щагъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэлъэхъшэгъа
щумыгъэлъэхъшэгъа
щимыгъэлъэхъшэгъа
щыдмыгъэлъэхъшэгъа
щывмыгъэлъэхъшэгъа
щамыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэлъэхъшэн
щыбгъэлъэхъшэн
щигъэлъэхъшэн
щыдгъэлъэхъшэн
щывгъэлъэхъшэн
щагъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэлъэхъшэн
щумыгъэлъэхъшэн
щимыгъэлъэхъшэн
щыдмыгъэлъэхъшэн
щывмыгъэлъэхъшэн
щамыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэлъэхъшэну
щыбгъэлъэхъшэну
щигъэлъэхъшэну
щыдгъэлъэхъшэну
щывгъэлъэхъшэну
щагъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэлъэхъшэну
щумыгъэлъэхъшэну
щимыгъэлъэхъшэну
щыдмыгъэлъэхъшэну
щывмыгъэлъэхъшэну
щамыгъэлъэхъшэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэлъахъшэ
здэбгъэлъахъшэ
здигъэлъахъшэ
здэдгъэлъахъшэ
здэвгъэлъахъшэ
здагъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэлъахъшэ
здумыгъэлъахъшэ
здимыгъэлъахъшэ
здэдмыгъэлъахъшэ
здэвмыгъэлъахъшэ
здамыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэлъэхъша
здэбгъэлъэхъша
здигъэлъэхъша
здэдгъэлъэхъша
здэвгъэлъэхъша
здагъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэлъэхъша
здумыгъэлъэхъша
здимыгъэлъэхъша
здэдмыгъэлъэхъша
здэвмыгъэлъэхъша
здамыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэлъэхъшэгъа
здэбгъэлъэхъшэгъа
здигъэлъэхъшэгъа
здэдгъэлъэхъшэгъа
здэвгъэлъэхъшэгъа
здагъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэлъэхъшэгъа
здумыгъэлъэхъшэгъа
здимыгъэлъэхъшэгъа
здэдмыгъэлъэхъшэгъа
здэвмыгъэлъэхъшэгъа
здамыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэлъэхъшэн
здэбгъэлъэхъшэн
здигъэлъэхъшэн
здэдгъэлъэхъшэн
здэвгъэлъэхъшэн
здагъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэлъэхъшэн
здумыгъэлъэхъшэн
здимыгъэлъэхъшэн
здэдмыгъэлъэхъшэн
здэвмыгъэлъэхъшэн
здамыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэлъэхъшэну
здэбгъэлъэхъшэну
здигъэлъэхъшэну
здэдгъэлъэхъшэну
здэвгъэлъэхъшэну
здагъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэлъэхъшэну
здумыгъэлъэхъшэну
здимыгъэлъэхъшэну
здэдмыгъэлъэхъшэну
здэвмыгъэлъэхъшэну
здамыгъэлъэхъшэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэлъахъшэ
щӀэбгъэлъахъшэ
щӀигъэлъахъшэ
щӀэдгъэлъахъшэ
щӀэвгъэлъахъшэ
щӀагъэлъахъшэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэлъахъшэ
щӀумыгъэлъахъшэ
щӀимыгъэлъахъшэ
щӀэдмыгъэлъахъшэ
щӀэвмыгъэлъахъшэ
щӀамыгъэлъахъшэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэлъэхъша
щӀэбгъэлъэхъша
щӀигъэлъэхъша
щӀэдгъэлъэхъша
щӀэвгъэлъэхъша
щӀагъэлъэхъша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэлъэхъша
щӀумыгъэлъэхъша
щӀимыгъэлъэхъша
щӀэдмыгъэлъэхъша
щӀэвмыгъэлъэхъша
щӀамыгъэлъэхъша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэлъэхъшэгъа
щӀэбгъэлъэхъшэгъа
щӀигъэлъэхъшэгъа
щӀэдгъэлъэхъшэгъа
щӀэвгъэлъэхъшэгъа
щӀагъэлъэхъшэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэлъэхъшэгъа
щӀумыгъэлъэхъшэгъа
щӀимыгъэлъэхъшэгъа
щӀэдмыгъэлъэхъшэгъа
щӀэвмыгъэлъэхъшэгъа
щӀамыгъэлъэхъшэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэлъэхъшэн
щӀэбгъэлъэхъшэн
щӀигъэлъэхъшэн
щӀэдгъэлъэхъшэн
щӀэвгъэлъэхъшэн
щӀагъэлъэхъшэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэлъэхъшэн
щӀумыгъэлъэхъшэн
щӀимыгъэлъэхъшэн
щӀэдмыгъэлъэхъшэн
щӀэвмыгъэлъэхъшэн
щӀамыгъэлъэхъшэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэлъэхъшэну
щӀэбгъэлъэхъшэну
щӀигъэлъэхъшэну
щӀэдгъэлъэхъшэну
щӀэвгъэлъэхъшэну
щӀагъэлъэхъшэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэлъэхъшэну
щӀумыгъэлъэхъшэну
щӀимыгъэлъэхъшэну
щӀэдмыгъэлъэхъшэну
щӀэвмыгъэлъэхъшэну
щӀамыгъэлъэхъшэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъахъшэу
бгъэлъахъшэу
игъэлъахъшэу
дгъэлъахъшэу
вгъэлъахъшэу
ягъэлъахъшэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъахъшэу
умыгъэлъахъшэу
имыгъэлъахъшэу
дымыгъэлъахъшэу
фымыгъэлъахъшэу
ямыгъэлъахъшэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэлъэхъшауэ
бгъэлъэхъшауэ
игъэлъэхъшауэ
дгъэлъэхъшауэ
вгъэлъэхъшауэ
ягъэлъэхъшауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъэхъшауэ
умыгъэлъэхъшауэ
имыгъэлъэхъшауэ
дымыгъэлъэхъшауэ
фымыгъэлъэхъшауэ
ямыгъэлъэхъшауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
згъэлъахъшэурэ
бгъэлъахъшэурэ
игъэлъахъшэурэ
дгъэлъахъшэурэ
вгъэлъахъшэурэ
ягъэлъахъшэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгъэлъахъшэурэ
умыгъэлъахъшэурэ
имыгъэлъахъшэурэ
дымыгъэлъахъшэурэ
фымыгъэлъахъшэурэ
ямыгъэлъахъшэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
узогъэлъахъшэ
согъэлъахъшэ
--
фызогъэлъахъшэ
согъэлъахъшэ(хэ)
уэ
сыбогъэлъахъшэ
--
уогъэлъахъшэ / богъэлъахъшэ
дыбогъэлъахъшэ
--
уогъэлъахъшэ(хэ) / богъэлъахъшэ(хэ)
абы
сегъэлъахъшэ
уегъэлъахъшэ
егъэлъахъшэ
дегъэлъахъшэ
фегъэлъахъшэ
егъэлъахъшэ(хэ)
дэ
--
удогъэлъахъшэ
догъэлъахъшэ
--
фыдогъэлъахъшэ
догъэлъахъшэ(хэ)
фэ
сывогъэлъахъшэ
--
фогъэлъахъшэ
дывогъэлъахъшэ
--
фогъэлъахъшэ(хэ)
абыхэм
сагъэлъахъшэ
уагъэлъахъшэ
ягъэлъахъшэ
дагъэлъахъшэ
фагъэлъахъшэ
ягъэлъахъшэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
узгъэ[лъахъшэрэ]
згъэ[лъахъшэрэ]
--
фызгъэ[лъахъшэрэ]
згъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
уэ
сыбгъэ[лъахъшэрэ]
--
бгъэ[лъахъшэрэ]
дыбгъэ[лъахъшэрэ]
--
бгъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
абы
сигъэ[лъахъшэрэ]
уигъэ[лъахъшэрэ]
игъэ[лъахъшэрэ]
дигъэ[лъахъшэрэ]
фигъэ[лъахъшэрэ]
игъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
дэ
--
удгъэ[лъахъшэрэ]
дгъэ[лъахъшэрэ]
--
фыдгъэ[лъахъшэрэ]
дгъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
фэ
сывгъэ[лъахъшэрэ]
--
вгъэ[лъахъшэрэ]
дывгъэ[лъахъшэрэ]
--
вгъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
абыхэм
сагъэ[лъахъшэрэ]
уагъэ[лъахъшэрэ]
ягъэ[лъахъшэрэ]
дагъэ[лъахъшэрэ]
фагъэ[лъахъшэрэ]
ягъэ[лъахъшэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэлъахъш]э
[гъэлъахъш]эр
--
[гъэлъахъш]эхэр
Эргативнэ:
[гъэлъахъш]э
[гъэлъахъш]эм
--
[гъэлъахъш]эхэм
Послеложнэ:
[гъэлъахъш]экӀэ
[гъэлъахъш]эмкӀэ
[гъэлъахъш]эхэкӀэ
[гъэлъахъш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъэлъахъш]эуэ
[гъэлъахъш]эрауэ
[гъэлъахъш]эхэу
[гъэлъахъш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэлъэхъш]а
[гъэлъэхъш]ар
--
[гъэлъэхъш]ахэр
Эргативнэ:
[гъэлъэхъш]а
[гъэлъэхъш]ам
--
[гъэлъэхъш]ахэм
Послеложнэ:
[гъэлъэхъш]акӀэ
[гъэлъэхъш]амкӀэ
[гъэлъэхъш]ахэкӀэ
[гъэлъэхъш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъэлъэхъш]ауэ
[гъэлъэхъш]арауэ
[гъэлъэхъш]ахэу
[гъэлъэхъш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэлъэхъш]эн
[гъэлъэхъш]эныр
--
[гъэлъэхъш]энхэр
Эргативнэ:
[гъэлъэхъш]эн
[гъэлъэхъш]эным
--
[гъэлъэхъш]энхэм
Послеложнэ:
[гъэлъэхъш]энкӀэ
[гъэлъэхъш]энымкӀэ
[гъэлъэхъш]энхэкӀэ
[гъэлъэхъш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъэлъэхъш]эну
[гъэлъэхъш]энырауэ
[гъэлъэхъш]энхэу
[гъэлъэхъш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэлъэхъш]эну
[гъэлъэхъш]энур
--
[гъэлъэхъш]энухэр
Эргативнэ:
[гъэлъэхъш]эну
[гъэлъэхъш]энум
--
[гъэлъэхъш]энухэм
Послеложнэ:
[гъэлъэхъш]энукӀэ
[гъэлъэхъш]энумкӀэ
[гъэлъэхъш]энухэкӀэ
[гъэлъэхъш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъэлъэхъш]энууэ
[гъэлъэхъш]энурауэ
[гъэлъэхъш]энухэу
[гъэлъэхъш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэр нэхъ лъахъшэ щӏын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гъэлъэхъшэн: lower, reduce sth
УРЫСЫБЗЭ
гъэлъэхъшэн: опустить, снизить что-л.
псалъафэ зэпыщӏахэр
Щхьэр гъэлъэхъшэн
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: hang your head
Урысыбзэ: свесить, понурить голову
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.