АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "гъэвэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гъэвэн
щымыӀэныгъэ:
мыгъэвэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэвэн
бгъэвэн
игъэвэн
дгъэвэн
вгъэвэн
ягъэвэн
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэн
умыгъэвэн
имыгъэвэн
дымыгъэвэн
фымыгъэвэн
ямыгъэвэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гъавэ!
вгъавэ!
щымыӀэныгъэ:
умыгъавэ!
фымыгъавэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срегъавэ
урегъавэ
ирегъавэ
дрегъавэ
фрегъавэ
ирегъавэ
щымыӀэныгъэ:
сремыгъавэ
уремыгъавэ
иремыгъавэ
дремыгъавэ
фремыгъавэ
иремыгъавэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согъавэ(р)
уогъавэ(р) / богъавэ(р)
егъавэ(р)
догъавэ(р)
фогъавэ(р)
ягъавэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъавэркъым
бгъавэркъым
игъавэркъым
дгъавэркъым
вгъавэркъым
ягъавэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згъавэ(р)т
бгъавэ(р)т
игъавэ(р)т
дгъавэ(р)т
вгъавэ(р)т
ягъавэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъавэ(р)тэкъым
бгъавэ(р)тэкъым
игъавэ(р)тэкъым
дгъавэ(р)тэкъым
вгъавэ(р)тэкъым
ягъавэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэващ
бгъэващ
игъэващ
дгъэващ
вгъэващ
ягъэващ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэвакъым
бгъэвакъым
игъэвакъым
дгъэвакъым
вгъэвакъым
ягъэвакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэват
бгъэват
игъэват
дгъэват
вгъэват
ягъэват
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэватэкъым
бгъэватэкъым
игъэватэкъым
дгъэватэкъым
вгъэватэкъым
ягъэватэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэгъащ
бгъэвэгъащ
игъэвэгъащ
дгъэвэгъащ
вгъэвэгъащ
ягъэвэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэгъакъым
бгъэвэгъакъым
игъэвэгъакъым
дгъэвэгъакъым
вгъэвэгъакъым
ягъэвэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэгъат
бгъэвэгъат
игъэвэгъат
дгъэвэгъат
вгъэвэгъат
ягъэвэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэгъатэкъым
бгъэвэгъатэкъым
игъэвэгъатэкъым
дгъэвэгъатэкъым
вгъэвэгъатэкъым
ягъэвэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згъавэщ
бгъавэщ
игъавэщ
дгъавэщ
вгъавэщ
ягъавэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згъавэкъым
бгъавэкъым
игъавэкъым
дгъавэкъым
вгъавэкъым
ягъавэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згъавэт
бгъавэт
игъавэт
дгъавэт
вгъавэт
ягъавэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згъавэтэкъым
бгъавэтэкъым
игъавэтэкъым
дгъавэтэкъым
вгъавэтэкъым
ягъавэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнщ
бгъэвэнщ
игъэвэнщ
дгъэвэнщ
вгъэвэнщ
ягъэвэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнкъым
бгъэвэнкъым
игъэвэнкъым
дгъэвэнкъым
вгъэвэнкъым
ягъэвэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнущ
бгъэвэнущ
игъэвэнущ
дгъэвэнущ
вгъэвэнущ
ягъэвэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнукъым
бгъэвэнукъым
игъэвэнукъым
дгъэвэнукъым
вгъэвэнукъым
ягъэвэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъавэрэ
бгъавэрэ
игъавэрэ
дгъавэрэ
вгъавэрэ
ягъавэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згъавэркъэ
бгъавэркъэ
игъавэркъэ
дгъавэркъэ
вгъавэркъэ
ягъавэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згъавэ(р)т
бгъавэ(р)т
игъавэ(р)т
дгъавэ(р)т
вгъавэ(р)т
ягъавэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъавэ(р)тэкъэ
бгъавэ(р)тэкъэ
игъавэ(р)тэкъэ
дгъавэ(р)тэкъэ
вгъавэ(р)тэкъэ
ягъавэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэва
бгъэва
игъэва
дгъэва
вгъэва
ягъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэвакъэ
бгъэвакъэ
игъэвакъэ
дгъэвакъэ
вгъэвакъэ
ягъэвакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згъэват
бгъэват
игъэват
дгъэват
вгъэват
ягъэват
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэватэкъэ
бгъэватэкъэ
игъэватэкъэ
дгъэватэкъэ
вгъэватэкъэ
ягъэватэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэгъа
бгъэвэгъа
игъэвэгъа
дгъэвэгъа
вгъэвэгъа
ягъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэгъакъэ
бгъэвэгъакъэ
игъэвэгъакъэ
дгъэвэгъакъэ
вгъэвэгъакъэ
ягъэвэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэгъат
бгъэвэгъат
игъэвэгъат
дгъэвэгъат
вгъэвэгъат
ягъэвэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згъэвэгъатэкъэ
бгъэвэгъатэкъэ
игъэвэгъатэкъэ
дгъэвэгъатэкъэ
вгъэвэгъатэкъэ
ягъэвэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згъавэ
бгъавэ
игъавэ
дгъавэ
вгъавэ
ягъавэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згъавэкъэ
бгъавэкъэ
игъавэкъэ
дгъавэкъэ
вгъавэкъэ
ягъавэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згъавэт
бгъавэт
игъавэт
дгъавэт
вгъавэт
ягъавэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згъавэтэкъэ
бгъавэтэкъэ
игъавэтэкъэ
дгъавэтэкъэ
вгъавэтэкъэ
ягъавэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэн
бгъэвэн
игъэвэн
дгъэвэн
вгъэвэн
ягъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнкъэ
бгъэвэнкъэ
игъэвэнкъэ
дгъэвэнкъэ
вгъэвэнкъэ
ягъэвэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэну
бгъэвэну
игъэвэну
дгъэвэну
вгъэвэну
ягъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнукъэ
бгъэвэнукъэ
игъэвэнукъэ
дгъэвэнукъэ
вгъэвэнукъэ
ягъэвэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъавэмэ
бгъавэмэ
игъавэмэ
дгъавэмэ
вгъавэмэ
ягъавэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъавэмэ
умыгъавэмэ
имыгъавэмэ
дымыгъавэмэ
фымыгъавэмэ
ямыгъавэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэвамэ
бгъэвамэ
игъэвамэ
дгъэвамэ
вгъэвамэ
ягъэвамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвамэ
умыгъэвамэ
имыгъэвамэ
дымыгъэвамэ
фымыгъэвамэ
ямыгъэвамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэвэгъамэ
бгъэвэгъамэ
игъэвэгъамэ
дгъэвэгъамэ
вгъэвэгъамэ
ягъэвэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэгъамэ
умыгъэвэгъамэ
имыгъэвэгъамэ
дымыгъэвэгъамэ
фымыгъэвэгъамэ
ямыгъэвэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнмэ
бгъэвэнмэ
игъэвэнмэ
дгъэвэнмэ
вгъэвэнмэ
ягъэвэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнмэ
умыгъэвэнмэ
имыгъэвэнмэ
дымыгъэвэнмэ
фымыгъэвэнмэ
ямыгъэвэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнумэ
бгъэвэнумэ
игъэвэнумэ
дгъэвэнумэ
вгъэвэнумэ
ягъэвэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнумэ
умыгъэвэнумэ
имыгъэвэнумэ
дымыгъэвэнумэ
фымыгъэвэнумэ
ямыгъэвэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъавэтэмэ
бгъавэтэмэ
игъавэтэмэ
дгъавэтэмэ
вгъавэтэмэ
ягъавэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъавэтэмэ
умыгъавэтэмэ
имыгъавэтэмэ
дымыгъавэтэмэ
фымыгъавэтэмэ
ямыгъавэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэватэмэ
бгъэватэмэ
игъэватэмэ
дгъэватэмэ
вгъэватэмэ
ягъэватэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэватэмэ
умыгъэватэмэ
имыгъэватэмэ
дымыгъэватэмэ
фымыгъэватэмэ
ямыгъэватэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэвэгъатэмэ
бгъэвэгъатэмэ
игъэвэгъатэмэ
дгъэвэгъатэмэ
вгъэвэгъатэмэ
ягъэвэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэгъатэмэ
умыгъэвэгъатэмэ
имыгъэвэгъатэмэ
дымыгъэвэгъатэмэ
фымыгъэвэгъатэмэ
ямыгъэвэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнтэмэ
бгъэвэнтэмэ
игъэвэнтэмэ
дгъэвэнтэмэ
вгъэвэнтэмэ
ягъэвэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнтэмэ
умыгъэвэнтэмэ
имыгъэвэнтэмэ
дымыгъэвэнтэмэ
фымыгъэвэнтэмэ
ямыгъэвэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнутэмэ
бгъэвэнутэмэ
игъэвэнутэмэ
дгъэвэнутэмэ
вгъэвэнутэмэ
ягъэвэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнутэмэ
умыгъэвэнутэмэ
имыгъэвэнутэмэ
дымыгъэвэнутэмэ
фымыгъэвэнутэмэ
ямыгъэвэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнт
бгъэвэнт
игъэвэнт
дгъэвэнт
вгъэвэнт
ягъэвэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнтэкъым
бгъэвэнтэкъым
игъэвэнтэкъым
дгъэвэнтэкъым
вгъэвэнтэкъым
ягъэвэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнут
бгъэвэнут
игъэвэнут
дгъэвэнут
вгъэвэнут
ягъэвэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згъэвэнутэкъым
бгъэвэнутэкъым
игъэвэнутэкъым
дгъэвэнутэкъым
вгъэвэнутэкъым
ягъэвэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъавэми
бгъавэми
игъавэми
дгъавэми
вгъавэми
ягъавэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъавэми
умыгъавэми
имыгъавэми
дымыгъавэми
фымыгъавэми
ямыгъавэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэвами
бгъэвами
игъэвами
дгъэвами
вгъэвами
ягъэвами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвами
умыгъэвами
имыгъэвами
дымыгъэвами
фымыгъэвами
ямыгъэвами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэвэгъами
бгъэвэгъами
игъэвэгъами
дгъэвэгъами
вгъэвэгъами
ягъэвэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэгъами
умыгъэвэгъами
имыгъэвэгъами
дымыгъэвэгъами
фымыгъэвэгъами
ямыгъэвэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнми
бгъэвэнми
игъэвэнми
дгъэвэнми
вгъэвэнми
ягъэвэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнми
умыгъэвэнми
имыгъэвэнми
дымыгъэвэнми
фымыгъэвэнми
ямыгъэвэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнуми
бгъэвэнуми
игъэвэнуми
дгъэвэнуми
вгъэвэнуми
ягъэвэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнуми
умыгъэвэнуми
имыгъэвэнуми
дымыгъэвэнуми
фымыгъэвэнуми
ямыгъэвэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згъавэтэми
бгъавэтэми
игъавэтэми
дгъавэтэми
вгъавэтэми
ягъавэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъавэтэми
умыгъавэтэми
имыгъавэтэми
дымыгъавэтэми
фымыгъавэтэми
ямыгъавэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згъэватэми
бгъэватэми
игъэватэми
дгъэватэми
вгъэватэми
ягъэватэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэватэми
умыгъэватэми
имыгъэватэми
дымыгъэватэми
фымыгъэватэми
ямыгъэватэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згъэвэгъатэми
бгъэвэгъатэми
игъэвэгъатэми
дгъэвэгъатэми
вгъэвэгъатэми
ягъэвэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэгъатэми
умыгъэвэгъатэми
имыгъэвэгъатэми
дымыгъэвэгъатэми
фымыгъэвэгъатэми
ямыгъэвэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнтэми
бгъэвэнтэми
игъэвэнтэми
дгъэвэнтэми
вгъэвэнтэми
ягъэвэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнтэми
умыгъэвэнтэми
имыгъэвэнтэми
дымыгъэвэнтэми
фымыгъэвэнтэми
ямыгъэвэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згъэвэнутэми
бгъэвэнутэми
игъэвэнутэми
дгъэвэнутэми
вгъэвэнутэми
ягъэвэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъэвэнутэми
умыгъэвэнутэми
имыгъэвэнутэми
дымыгъэвэнутэми
фымыгъэвэнутэми
ямыгъэвэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэваи
бгъэваи
игъэваи
дгъэваи
вгъэваи
ягъэваи
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэваи
умыгъэваи
имыгъэваи
дымыгъэваи
фымыгъэваи
ямыгъэваи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згъэващэрэт
бгъэващэрэт
игъэващэрэт
дгъэващэрэт
вгъэващэрэт
ягъэващэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгъэващэрэт
умыгъэващэрэт
имыгъэващэрэт
дымыгъэващэрэт
фымыгъэващэрэт
ямыгъэващэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнщ
бгъэвагъэнщ
игъэвагъэнщ
дгъэвагъэнщ
вгъэвагъэнщ
ягъэвагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнкъым
бгъэвагъэнкъым
игъэвагъэнкъым
дгъэвагъэнкъым
вгъэвагъэнкъым
ягъэвагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнт
бгъэвагъэнт
игъэвагъэнт
дгъэвагъэнт
вгъэвагъэнт
ягъэвагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнтэкъым
бгъэвагъэнтэкъым
игъэвагъэнтэкъым
дгъэвагъэнтэкъым
вгъэвагъэнтэкъым
ягъэвагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэн
бгъэвагъэн
игъэвагъэн
дгъэвагъэн
вгъэвагъэн
ягъэвагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнкъэ
бгъэвагъэнкъэ
игъэвагъэнкъэ
дгъэвагъэнкъэ
вгъэвагъэнкъэ
ягъэвагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнт
бгъэвагъэнт
игъэвагъэнт
дгъэвагъэнт
вгъэвагъэнт
ягъэвагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнтэкъэ
бгъэвагъэнтэкъэ
игъэвагъэнтэкъэ
дгъэвагъэнтэкъэ
вгъэвагъэнтэкъэ
ягъэвагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнущ
бгъэвагъэнущ
игъэвагъэнущ
дгъэвагъэнущ
вгъэвагъэнущ
ягъэвагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнукъым
бгъэвагъэнукъым
игъэвагъэнукъым
дгъэвагъэнукъым
вгъэвагъэнукъым
ягъэвагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнут
бгъэвагъэнут
игъэвагъэнут
дгъэвагъэнут
вгъэвагъэнут
ягъэвагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнутэкъым
бгъэвагъэнутэкъым
игъэвагъэнутэкъым
дгъэвагъэнутэкъым
вгъэвагъэнутэкъым
ягъэвагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэну
бгъэвагъэну
игъэвагъэну
дгъэвагъэну
вгъэвагъэну
ягъэвагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнукъэ
бгъэвагъэнукъэ
игъэвагъэнукъэ
дгъэвагъэнукъэ
вгъэвагъэнукъэ
ягъэвагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згъэвагъэнут
бгъэвагъэнут
игъэвагъэнут
дгъэвагъэнут
вгъэвагъэнут
ягъэвагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згъэвагъэнутэкъэ
бгъэвагъэнутэкъэ
игъэвагъэнутэкъэ
дгъэвагъэнутэкъэ
вгъэвагъэнутэкъэ
ягъэвагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыгъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгъэвэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згъавэ
бгъавэ
игъавэ
дгъавэ
вгъавэ
ягъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъавэ
умыгъавэ
имыгъавэ
дымыгъавэ
фымыгъавэ
ямыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэва
бгъэва
игъэва
дгъэва
вгъэва
ягъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэва
умыгъэва
имыгъэва
дымыгъэва
фымыгъэва
ямыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэвэгъа
бгъэвэгъа
игъэвэгъа
дгъэвэгъа
вгъэвэгъа
ягъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэвэгъа
умыгъэвэгъа
имыгъэвэгъа
дымыгъэвэгъа
фымыгъэвэгъа
ямыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згъэвэн
бгъэвэн
игъэвэн
дгъэвэн
вгъэвэн
ягъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэвэн
умыгъэвэн
имыгъэвэн
дымыгъэвэн
фымыгъэвэн
ямыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згъэвэну
бгъэвэну
игъэвэну
дгъэвэну
вгъэвэну
ягъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэвэну
умыгъэвэну
имыгъэвэну
дымыгъэвэну
фымыгъэвэну
ямыгъэвэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
гъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгъэвэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъавэ
зэрыбгъавэ
зэригъавэ
зэрыдгъавэ
зэрывгъавэ
зэрагъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъавэ
зэрумыгъавэ
зэримыгъавэ
зэрыдмыгъавэ
зэрывмыгъавэ
зэрамыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэва
зэрыбгъэва
зэригъэва
зэрыдгъэва
зэрывгъэва
зэрагъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэва
зэрумыгъэва
зэримыгъэва
зэрыдмыгъэва
зэрывмыгъэва
зэрамыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэвэгъа
зэрыбгъэвэгъа
зэригъэвэгъа
зэрыдгъэвэгъа
зэрывгъэвэгъа
зэрагъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэвэгъа
зэрумыгъэвэгъа
зэримыгъэвэгъа
зэрыдмыгъэвэгъа
зэрывмыгъэвэгъа
зэрамыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэвэн
зэрыбгъэвэн
зэригъэвэн
зэрыдгъэвэн
зэрывгъэвэн
зэрагъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэвэн
зэрумыгъэвэн
зэримыгъэвэн
зэрыдмыгъэвэн
зэрывмыгъэвэн
зэрамыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгъэвэну
зэрыбгъэвэну
зэригъэвэну
зэрыдгъэвэну
зэрывгъэвэну
зэрагъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгъэвэну
зэрумыгъэвэну
зэримыгъэвэну
зэрыдмыгъэвэну
зэрывмыгъэвэну
зэрамыгъэвэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызгъавэ
щыбгъавэ
щигъавэ
щыдгъавэ
щывгъавэ
щагъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъавэ
щумыгъавэ
щимыгъавэ
щыдмыгъавэ
щывмыгъавэ
щамыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэва
щыбгъэва
щигъэва
щыдгъэва
щывгъэва
щагъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэва
щумыгъэва
щимыгъэва
щыдмыгъэва
щывмыгъэва
щамыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэвэгъа
щыбгъэвэгъа
щигъэвэгъа
щыдгъэвэгъа
щывгъэвэгъа
щагъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэвэгъа
щумыгъэвэгъа
щимыгъэвэгъа
щыдмыгъэвэгъа
щывмыгъэвэгъа
щамыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэвэн
щыбгъэвэн
щигъэвэн
щыдгъэвэн
щывгъэвэн
щагъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэвэн
щумыгъэвэн
щимыгъэвэн
щыдмыгъэвэн
щывмыгъэвэн
щамыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгъэвэну
щыбгъэвэну
щигъэвэну
щыдгъэвэну
щывгъэвэну
щагъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгъэвэну
щумыгъэвэну
щимыгъэвэну
щыдмыгъэвэну
щывмыгъэвэну
щамыгъэвэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъавэ
здэбгъавэ
здигъавэ
здэдгъавэ
здэвгъавэ
здагъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъавэ
здумыгъавэ
здимыгъавэ
здэдмыгъавэ
здэвмыгъавэ
здамыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэва
здэбгъэва
здигъэва
здэдгъэва
здэвгъэва
здагъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэва
здумыгъэва
здимыгъэва
здэдмыгъэва
здэвмыгъэва
здамыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэвэгъа
здэбгъэвэгъа
здигъэвэгъа
здэдгъэвэгъа
здэвгъэвэгъа
здагъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэвэгъа
здумыгъэвэгъа
здимыгъэвэгъа
здэдмыгъэвэгъа
здэвмыгъэвэгъа
здамыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэвэн
здэбгъэвэн
здигъэвэн
здэдгъэвэн
здэвгъэвэн
здагъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэвэн
здумыгъэвэн
здимыгъэвэн
здэдмыгъэвэн
здэвмыгъэвэн
здамыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгъэвэну
здэбгъэвэну
здигъэвэну
здэдгъэвэну
здэвгъэвэну
здагъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгъэвэну
здумыгъэвэну
здимыгъэвэну
здэдмыгъэвэну
здэвмыгъэвэну
здамыгъэвэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъавэ
щӀэбгъавэ
щӀигъавэ
щӀэдгъавэ
щӀэвгъавэ
щӀагъавэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъавэ
щӀумыгъавэ
щӀимыгъавэ
щӀэдмыгъавэ
щӀэвмыгъавэ
щӀамыгъавэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэва
щӀэбгъэва
щӀигъэва
щӀэдгъэва
щӀэвгъэва
щӀагъэва
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэва
щӀумыгъэва
щӀимыгъэва
щӀэдмыгъэва
щӀэвмыгъэва
щӀамыгъэва
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэвэгъа
щӀэбгъэвэгъа
щӀигъэвэгъа
щӀэдгъэвэгъа
щӀэвгъэвэгъа
щӀагъэвэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэвэгъа
щӀумыгъэвэгъа
щӀимыгъэвэгъа
щӀэдмыгъэвэгъа
щӀэвмыгъэвэгъа
щӀамыгъэвэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэвэн
щӀэбгъэвэн
щӀигъэвэн
щӀэдгъэвэн
щӀэвгъэвэн
щӀагъэвэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэвэн
щӀумыгъэвэн
щӀимыгъэвэн
щӀэдмыгъэвэн
щӀэвмыгъэвэн
щӀамыгъэвэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгъэвэну
щӀэбгъэвэну
щӀигъэвэну
щӀэдгъэвэну
щӀэвгъэвэну
щӀагъэвэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгъэвэну
щӀумыгъэвэну
щӀимыгъэвэну
щӀэдмыгъэвэну
щӀэвмыгъэвэну
щӀамыгъэвэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згъавэу
бгъавэу
игъавэу
дгъавэу
вгъавэу
ягъавэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъавэу
умыгъавэу
имыгъавэу
дымыгъавэу
фымыгъавэу
ямыгъавэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згъэвауэ
бгъэвауэ
игъэвауэ
дгъэвауэ
вгъэвауэ
ягъэвауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъэвауэ
умыгъэвауэ
имыгъэвауэ
дымыгъэвауэ
фымыгъэвауэ
ямыгъэвауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
згъавэурэ
бгъавэурэ
игъавэурэ
дгъавэурэ
вгъавэурэ
ягъавэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгъавэурэ
умыгъавэурэ
имыгъавэурэ
дымыгъавэурэ
фымыгъавэурэ
ямыгъавэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
узогъавэ
согъавэ
--
фызогъавэ
согъавэ(хэ)
уэ
сыбогъавэ
--
уогъавэ / богъавэ
дыбогъавэ
--
уогъавэ(хэ) / богъавэ(хэ)
абы
сегъавэ
уегъавэ
егъавэ
дегъавэ
фегъавэ
егъавэ(хэ)
дэ
--
удогъавэ
догъавэ
--
фыдогъавэ
догъавэ(хэ)
фэ
сывогъавэ
--
фогъавэ
дывогъавэ
--
фогъавэ(хэ)
абыхэм
сагъавэ
уагъавэ
ягъавэ
дагъавэ
фагъавэ
ягъавэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
узгъа[вэрэ]
згъа[вэрэ]
--
фызгъа[вэрэ]
згъа[вэ(хэ)рэ]
уэ
сыбгъа[вэрэ]
--
бгъа[вэрэ]
дыбгъа[вэрэ]
--
бгъа[вэ(хэ)рэ]
абы
сигъа[вэрэ]
уигъа[вэрэ]
игъа[вэрэ]
дигъа[вэрэ]
фигъа[вэрэ]
игъа[вэ(хэ)рэ]
дэ
--
удгъа[вэрэ]
дгъа[вэрэ]
--
фыдгъа[вэрэ]
дгъа[вэ(хэ)рэ]
фэ
сывгъа[вэрэ]
--
вгъа[вэрэ]
дывгъа[вэрэ]
--
вгъа[вэ(хэ)рэ]
абыхэм
сагъа[вэрэ]
уагъа[вэрэ]
ягъа[вэрэ]
дагъа[вэрэ]
фагъа[вэрэ]
ягъа[вэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъав]э
[гъав]эр
--
[гъав]эхэр
Эргативнэ:
[гъав]э
[гъав]эм
--
[гъав]эхэм
Послеложнэ:
[гъав]экӀэ
[гъав]эмкӀэ
[гъав]эхэкӀэ
[гъав]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъав]эуэ
[гъав]эрауэ
[гъав]эхэу
[гъав]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэв]а
[гъэв]ар
--
[гъэв]ахэр
Эргативнэ:
[гъэв]а
[гъэв]ам
--
[гъэв]ахэм
Послеложнэ:
[гъэв]акӀэ
[гъэв]амкӀэ
[гъэв]ахэкӀэ
[гъэв]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъэв]ауэ
[гъэв]арауэ
[гъэв]ахэу
[гъэв]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэв]эн
[гъэв]эныр
--
[гъэв]энхэр
Эргативнэ:
[гъэв]эн
[гъэв]эным
--
[гъэв]энхэм
Послеложнэ:
[гъэв]энкӀэ
[гъэв]энымкӀэ
[гъэв]энхэкӀэ
[гъэв]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъэв]эну
[гъэв]энырауэ
[гъэв]энхэу
[гъэв]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъэв]эну
[гъэв]энур
--
[гъэв]энухэр
Эргативнэ:
[гъэв]эну
[гъэв]энум
--
[гъэв]энухэм
Послеложнэ:
[гъэв]энукӀэ
[гъэв]энумкӀэ
[гъэв]энухэкӀэ
[гъэв]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъэв]энууэ
[гъэв]энурауэ
[гъэв]энухэу
[гъэв]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэр псым хэлъу къэгъэкъуэлъэн, гъэхьэзырын.
Къэгъэкъуэлъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Нартхэ.. санэхуафэр яублэ, бланэр хъуэхъу Ӏусу ягъавэ, вы ехъуар нышу къытрадзэ. Нартхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984
нап. 87
адыгэбзэ
урысыбзэ/русский
инджылыбзэ/English
Нанэ пхъэгулъым фошыгъу хилъхьэри игъэващ .
Бабушка положила сахар в сливу и сварила их .
Grandmother has put sugar in the plums and boiled them .
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Лы гъэвэн.
Нартыху гъэвэн.
Шей гъэвэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гъэвэн: 1. cook, boil, brew 2. bring to a boil, boil
Лы гъэвэн: boil meat
Нартыху гъэвэн: boil carrots
Шей гъэвэн: brew tea
УРЫСЫБЗЭ
гъэвэн: 1. сварить что-л. 2. довести до кипения, вскипятить
Лы гъэвэн: варить мясо
Нартыху гъэвэн: варить марковь
Шей гъэвэн: заварить чай
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.