Wt/kbd/гъэбыдэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > гъэбыдэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ʁɐbǝ'dɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • гъэ- + [быд] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Быдэ щӀын.
  2. Быдэ щӀын.
  3. ӀулъхьаӀауэ гъуанэр гъэсеин.
  4. ХуэщӀын, ӀункӀыбзэ етын.
  5. Псалъэ быдэ тын.

ЩАПХЪЭХЭР

  • АтӀэ хъунщ, хьэкӀэкхъуэкӀагъэ къыфхэмыхуэу, сэ [бажэм] зэрыжысӀэм хуэдэу, фыщытыну сывгъэбыдэ. КӀэрашэ Тембот, Акъсырэ Залымхъан
  • [Лелэ:] — Сэ нэхъ дахэ урихьэлӀэмэ, Къыумышэну сыгъэбыдэ, нэгъуэщӀ щӀалэ сыдэкӀуэнкъым, Псалъэ быдэу ар узотыр. Акъсырэ Залымхъан

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Хадэр банэ бжыхькӀэ ягъэбыдащ.
  • Мамырыгъэр гъэбыдэн.
  • Ныбжьэгъугъэр гъэбыдэн.
  • Бжыхь гъуанэр гъэбыдэн.
  • Куэбжэр гъэбыдэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • гъэбыдэн: 1. reinforce, fortify or strenthen sth (for example, a fence) 2. strengthen, solidify, bolster sth (for example, peace) 3. hammer or seal sth shut 4. close sth tightly, firmly 5. secure, get, obtain (sb's support)
  • Хадэр банэ бжыхькӀэ ягъэбыдащ: they secured the garden with a thorned wattle fence.
  • Мамырыгъэр гъэбыдэн: consolidate peace
  • Ныбжьэгъугъэр гъэбыдэн: strengthen friendship
  • Бжыхь гъуанэр гъэбыдэн: firmy seal the hole in the wattle fence
  • Куэбжэр гъэбыдэн: close the gate tightly
УРЫСЫБЗЭ
  • гъэбыдэн: 1. укрепить что-л. (напр. забор) 2. упрочить, укрепить что-л. (напр. мир) 3. забить, заделать что-л. 4. закрыть что-л. плотно, крепко 5. заручиться чем-л.
  • Хадэр банэ бжыхькӀэ ягъэбыдащ: оградили сад колючим плетнем.
  • Мамырыгъэр гъэбыдэн: упрочить мир
  • Ныбжьэгъугъэр гъэбыдэн: укрепить дружбу
  • Бжыхь гъуанэр гъэбыдэн: заделать дыру в плетне
  • Куэбжэр гъэбыдэн: плотно закрыть ворота

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.