АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "гъурхъын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гъурхъын
щымыӀэныгъэ:
мыгъурхъын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгъурхъын
угъурхъын
гъурхъын
дыгъурхъын
фыгъурхъын
гъурхъын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъын
умыгъурхъын
мыгъурхъын
дымыгъурхъын
фымыгъурхъын
мыгъурхъын(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гъурхъ!
фыгъурхъ!
щымыӀэныгъэ:
умыгъурхъ!
фымыгъурхъ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срегъурхъ
урегъурхъ
ирегъурхъ
дрегъурхъ
фрегъурхъ
ирегъурхъ
щымыӀэныгъэ:
сремыгъурхъ
уремыгъурхъ
иремыгъурхъ
дремыгъурхъ
фремыгъурхъ
иремыгъурхъ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согъурхъ(ыр)
уогъурхъ(ыр)
мэгъурхъ(ыр)
догъурхъ(ыр)
фогъурхъ(ыр)
мэгъурхъ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыркъым
угъурхъыркъым
гъурхъыркъым
дыгъурхъыркъым
фыгъурхъыркъым
гъурхъы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъ(ыр)т
угъурхъ(ыр)т
гъурхъ(ыр)т
дыгъурхъ(ыр)т
фыгъурхъ(ыр)т
гъурхъ(ыр)т / гъурхъхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъ(ыр)тэкъым
угъурхъ(ыр)тэкъым
гъурхъ(ыр)тэкъым
дыгъурхъ(ыр)тэкъым
фыгъурхъ(ыр)тэкъым
гъурхъ(ыр)тэкъым / гъурхъхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъащ
угъурхъащ
гъурхъащ
дыгъурхъащ
фыгъурхъащ
гъурхъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъакъым
угъурхъакъым
гъурхъакъым
дыгъурхъакъым
фыгъурхъакъым
гъурхъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъат
угъурхъат
гъурхъат
дыгъурхъат
фыгъурхъат
гъурхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъатэкъым
угъурхъатэкъым
гъурхъатэкъым
дыгъурхъатэкъым
фыгъурхъатэкъым
гъурхъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъащ
угъурхъыгъащ
гъурхъыгъащ
дыгъурхъыгъащ
фыгъурхъыгъащ
гъурхъыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъакъым
угъурхъыгъакъым
гъурхъыгъакъым
дыгъурхъыгъакъым
фыгъурхъыгъакъым
гъурхъыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъат
угъурхъыгъат
гъурхъыгъат
дыгъурхъыгъат
фыгъурхъыгъат
гъурхъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъатэкъым
угъурхъыгъатэкъым
гъурхъыгъатэкъым
дыгъурхъыгъатэкъым
фыгъурхъыгъатэкъым
гъурхъыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъщ
угъурхъщ
гъурхъщ
дыгъурхъщ
фыгъурхъщ
гъурхъ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъкъым
угъурхъкъым
гъурхъкъым
дыгъурхъкъым
фыгъурхъкъым
гъурхъ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгъурхът
угъурхът
гъурхът
дыгъурхът
фыгъурхът
гъурхъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхътэкъым
угъурхътэкъым
гъурхътэкъым
дыгъурхътэкъым
фыгъурхътэкъым
гъурхъ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынщ
угъурхъынщ
гъурхъынщ
дыгъурхъынщ
фыгъурхъынщ
гъурхъын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынкъым
угъурхъынкъым
гъурхъынкъым
дыгъурхъынкъым
фыгъурхъынкъым
гъурхъын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынущ
угъурхъынуш
гъурхъынущ
дыгъурхъынущ
фыгъурхъынущ
гъурхъыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынукъым
угъурхъынукъым
гъурхъынукъым
дыгъурхъынукъым
фыгъурхъынукъым
гъурхъыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхърэ
угъурхърэ
гъурхърэ
дыгъурхърэ
фыгъурхърэ
гъурхъ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыркъэ
угъурхъыркъэ
гъурхъыркъэ
дыгъурхъыркъэ
фыгъурхъыркъэ
гъурхъыркъэ / гъурхъхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъ(ыр)т
угъурхъ(ыр)т
гъурхъ(ыр)т
дыгъурхъ(ыр)т
фыгъурхъ(ыр)т
гъурхъ(ыр)т / гъурхъхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъ(ыр)тэкъэ
угъурхъ(ыр)тэкъэ
гъурхъ(ыр)тэкъэ
дыгъурхъ(ыр)тэкъэ
фыгъурхъ(ыр)тэкъэ
гъурхъ(ыр)тэкъэ / гъурхъхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъа
угъурхъа
гъурхъа
дыгъурхъа
фыгъурхъа
гъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъакъэ
угъурхъакъэ
гъурхъакъэ
дыгъурхъакъэ
фыгъурхъакъэ
гъурхъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъат
угъурхъат
гъурхъат
дыгъурхъат
фыгъурхъат
гъурхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъатэкъэ
угъурхъатэкъэ
гъурхъатэкъэ
дыгъурхъатэкъэ
фыгъурхъатэкъэ
гъурхъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъа
угъурхъыгъа
гъурхъыгъа
дыгъурхъыгъа
фыгъурхъыгъа
гъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъакъэ
угъурхъыгъакъэ
гъурхъыгъакъэ
дыгъурхъыгъакъэ
фыгъурхъыгъакъэ
гъурхъыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъат
угъурхъыгъат
гъурхъыгъат
дыгъурхъыгъат
фыгъурхъыгъат
гъурхъыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъатэкъэ
угъурхъыгъатэкъэ
гъурхъыгъатэкъэ
дыгъурхъыгъатэкъэ
фыгъурхъыгъатэкъэ
гъурхъыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъ
угъурхъ
гъурхъ
дыгъурхъ
фыгъурхъ
гъурхъ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъкъэ
угъурхъкъэ
гъурхъкъэ
дыгъурхъкъэ
фыгъурхъкъэ
гъурхъ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгъурхът
угъурхът
гъурхът
дыгъурхът
фыгъурхът
гъурхъ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхътэкъэ
угъурхътэкъэ
гъурхътэкъэ
дыгъурхътэкъэ
фыгъурхътэкъэ
гъурхъ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъын
угъурхъын
гъурхъын
дыгъурхъын
фыгъурхъын
гъурхъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынкъэ
угъурхъынкъэ
гъурхъынкъэ
дыгъурхъынкъэ
фыгъурхъынкъэ
гъурхъын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыну
угъурхъыну
гъурхъыну
дыгъурхъыну
фыгъурхъыну
гъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынукъэ
угъурхъынукъэ
гъурхъынукъэ
дыгъурхъынукъэ
фыгъурхъынукъэ
гъурхъыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъмэ
угъурхъмэ
гъурхъмэ
дыгъурхъмэ
фыгъурхъмэ
гъурхъ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъмэ
умыгъурхъмэ
мыгъурхъмэ
дымыгъурхъмэ
фымыгъурхъмэ
мыгъурхъ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъамэ
угъурхъамэ
гъурхъамэ
дыгъурхъамэ
фыгъурхъамэ
гъурхъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъамэ
умыгъурхъамэ
мыгъурхъамэ
дымыгъурхъамэ
фымыгъурхъамэ
мыгъурхъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъамэ
угъурхъыгъамэ
гъурхъыгъамэ
дыгъурхъыгъамэ
фыгъурхъыгъамэ
гъурхъыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъыгъамэ
умыгъурхъыгъамэ
мыгъурхъыгъамэ
дымыгъурхъыгъамэ
фымыгъурхъыгъамэ
мыгъурхъыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынмэ
угъурхъынмэ
гъурхъынмэ
дыгъурхъынмэ
фыгъурхъынмэ
гъурхъын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынмэ
умыгъурхъынмэ
мыгъурхъынмэ
дымыгъурхъынмэ
фымыгъурхъынмэ
мыгъурхъын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынумэ
угъурхъынумэ
гъурхъынумэ
дыгъурхъынумэ
фыгъурхъынумэ
гъурхъыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынумэ
умыгъурхъынумэ
мыгъурхъынумэ
дымыгъурхъынумэ
фымыгъурхъынумэ
мыгъурхъыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхътэмэ
угъурхътэмэ
гъурхътэмэ
дыгъурхътэмэ
фыгъурхътэмэ
гъурхъ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхътэмэ
умыгъурхътэмэ
мыгъурхътэмэ
дымыгъурхътэмэ
фымыгъурхътэмэ
мыгъурхъ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъатэмэ
угъурхъатэмэ
гъурхъатэмэ
дыгъурхъатэмэ
фыгъурхъатэмэ
гъурхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъатэмэ
умыгъурхъатэмэ
мыгъурхъатэмэ
дымыгъурхъатэмэ
фымыгъурхъатэмэ
мыгъурхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъатэмэ
угъурхъыгъатэмэ
гъурхъыгъатэмэ
дыгъурхъыгъатэмэ
фыгъурхъыгъатэмэ
гъурхъыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъыгъатэмэ
умыгъурхъыгъатэмэ
мыгъурхъыгъатэмэ
дымыгъурхъыгъатэмэ
фымыгъурхъыгъатэмэ
мыгъурхъыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынтэмэ
угъурхъынтэмэ
гъурхъынтэмэ
дыгъурхъынтэмэ
фыгъурхъынтэмэ
гъурхъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынтэмэ
умыгъурхъынтэмэ
мыгъурхъынтэмэ
дымыгъурхъынтэмэ
фымыгъурхъынтэмэ
мыгъурхъын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынутэмэ
угъурхъынутэмэ
гъурхъынутэмэ
дыгъурхъынутэмэ
фыгъурхъынутэмэ
гъурхъыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынутэмэ
умыгъурхъынутэмэ
мыгъурхъынутэмэ
дымыгъурхъынутэмэ
фымыгъурхъынутэмэ
мыгъурхъыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынт
угъурхъынт
гъурхъынт
дыгъурхъынт
фыгъурхъынт
гъурхъын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынтэкъым
угъурхъынтэкъым
гъурхъынтэкъым
дыгъурхъынтэкъым
фыгъурхъынтэкъым
гъурхъын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынут
угъурхъынут
гъурхъынут
дыгъурхъынут
фыгъурхъынут
гъурхъыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъынутэкъым
угъурхъынутэкъым
гъурхъынутэкъым
дыгъурхъынутэкъым
фыгъурхъынутэкъым
гъурхъыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъми
угъурхъми
гъурхъми
дыгъурхъми
фыгъурхъми
гъурхъ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъми
умыгъурхъми
мыгъурхъми
дымыгъурхъми
фымыгъурхъми
мыгъурхъ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъами
угъурхъами
гъурхъами
дыгъурхъами
фыгъурхъами
гъурхъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъами
умыгъурхъами
мыгъурхъами
дымыгъурхъами
фымыгъурхъами
мыгъурхъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъами
угъурхъыгъами
гъурхъыгъами
дыгъурхъыгъами
фыгъурхъыгъами
гъурхъыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъыгъами
умыгъурхъыгъами
мыгъурхъыгъами
дымыгъурхъыгъами
фымыгъурхъыгъами
мыгъурхъыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынми
угъурхъынми
гъурхъынми
дыгъурхъынми
фыгъурхъынми
гъурхъын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынми
умыгъурхъынми
мыгъурхъынми
дымыгъурхъынми
фымыгъурхъынми
мыгъурхъын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынуми
угъурхъынуми
гъурхъынуми
дыгъурхъынуми
фыгъурхъынуми
гъурхъыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынуми
умыгъурхъынуми
мыгъурхъынуми
дымыгъурхъынуми
фымыгъурхъынуми
мыгъурхъыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхътэми
угъурхътэми
гъурхътэми
дыгъурхътэми
фыгъурхътэми
гъурхъ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхътэми
умыгъурхътэми
мыгъурхътэми
дымыгъурхътэми
фымыгъурхътэми
мыгъурхъ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъатэми
угъурхъатэми
гъурхъатэми
дыгъурхъатэми
фыгъурхъатэми
гъурхъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъатэми
умыгъурхъатэми
мыгъурхъатэми
дымыгъурхъатэми
фымыгъурхъатэми
мыгъурхъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгъурхъыгъатэми
угъурхъыгъатэми
гъурхъыгъатэми
дыгъурхъыгъатэми
фыгъурхъыгъатэми
гъурхъыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъыгъатэми
умыгъурхъыгъатэми
мыгъурхъыгъатэми
дымыгъурхъыгъатэми
фымыгъурхъыгъатэми
мыгъурхъыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынтэми
угъурхъынтэми
гъурхъынтэми
дыгъурхъынтэми
фыгъурхъынтэми
гъурхъын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынтэми
умыгъурхъынтэми
мыгъурхъынтэми
дымыгъурхъынтэми
фымыгъурхъынтэми
мыгъурхъын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгъурхъынутэми
угъурхъынутэми
гъурхъынутэми
дыгъурхъынутэми
фыгъурхъынутэми
гъурхъыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъынутэми
умыгъурхъынутэми
мыгъурхъынутэми
дымыгъурхъынутэми
фымыгъурхъынутэми
мыгъурхъыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгъурхъаи
угъурхъаи
гъурхъаи
дыгъурхъаи
фыгъурхъаи
гъурхъаи
щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъаи
умыгъурхъаи
мыгъурхъаи
дымыгъурхъаи
фымыгъурхъаи
мыгъурхъаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгъурхъащэрэт
угъурхъащэрэт
гъурхъащэрэт
дыгъурхъащэрэт
фыгъурхъащэрэт
гъурхъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгъурхъащэрэт
умыгъурхъащэрэт
мыгъурхъащэрэт
дымыгъурхъащэрэт
фымыгъурхъащэрэт
мыгъурхъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнщ
угъурхъагъэнщ
гъурхъагъэнщ
дыгъурхъагъэнщ
фыгъурхъагъэнщ
гъурхъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнкъым
угъурхъагъэнкъым
гъурхъагъэнкъым
дыгъурхъагъэнкъым
фыгъурхъагъэнкъым
гъурхъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнт
угъурхъагъэнт
гъурхъагъэнт
дыгъурхъагъэнт
фыгъурхъагъэнт
гъурхъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнтэкъым
угъурхъагъэнтэкъым
гъурхъагъэнтэкъым
дыгъурхъагъэнтэкъым
фыгъурхъагъэнтэкъым
гъурхъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэн
угъурхъагъэн
гъурхъагъэн
дыгъурхъагъэн
фыгъурхъагъэн
гъурхъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнкъэ
угъурхъагъэнкъэ
гъурхъагъэнкъэ
дыгъурхъагъэнкъэ
фыгъурхъагъэнкъэ
гъурхъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнт
угъурхъагъэнт
гъурхъагъэнт
дыгъурхъагъэнт
фыгъурхъагъэнт
гъурхъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнтэкъэ
угъурхъагъэнтэкъэ
гъурхъагъэнтэкъэ
дыгъурхъагъэнтэкъэ
фыгъурхъагъэнтэкъэ
гъурхъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнгъурхъ
угъурхъагъэнгъурхъ
гъурхъагъэнгъурхъ
дыгъурхъагъэнгъурхъ
фыгъурхъагъэнгъурхъ
гъурхъагъэнгъурхъ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнукъым
угъурхъагъэнукъым
гъурхъагъэнукъым
дыгъурхъагъэнукъым
фыгъурхъагъэнукъым
гъурхъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнут
угъурхъагъэнут
гъурхъагъэнут
дыгъурхъагъэнут
фыгъурхъагъэнут
гъурхъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнутэкъым
угъурхъагъэнутэкъым
гъурхъагъэнутэкъым
дыгъурхъагъэнутэкъым
фыгъурхъагъэнутэкъым
гъурхъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэну
угъурхъагъэну
гъурхъагъэну
дыгъурхъагъэну
фыгъурхъагъэну
гъурхъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнукъэ
угъурхъагъэнукъэ
гъурхъагъэнукъэ
дыгъурхъагъэнукъэ
фыгъурхъагъэнукъэ
гъурхъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнут
угъурхъагъэнут
гъурхъагъэнут
дыгъурхъагъэнут
фыгъурхъагъэнут
гъурхъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгъурхъагъэнутэкъэ
угъурхъагъэнутэкъэ
гъурхъагъэнутэкъэ
дыгъурхъагъэнутэкъэ
фыгъурхъагъэнутэкъэ
гъурхъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъ
угъурхъ
гъурхъ
дыгъурхъ
фыгъурхъ
гъурхъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъ
умыгъурхъ
мыгъурхъ
дымыгъурхъ
фымыгъурхъ
мыгъурхъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъа
угъурхъа
гъурхъа
дыгъурхъа
фыгъурхъа
гъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъа
умыгъурхъа
мыгъурхъа
дымыгъурхъа
фымыгъурхъа
мыгъурхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъыгъа
угъурхъыгъа
гъурхъыгъа
дыгъурхъыгъа
фыгъурхъыгъа
гъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъыгъа
умыгъурхъыгъа
мыгъурхъыгъа
дымыгъурхъыгъа
фымыгъурхъыгъа
мыгъурхъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъын
угъурхъын
гъурхъын
дыгъурхъын
фыгъурхъын
гъурхъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъын
умыгъурхъын
мыгъурхъын
дымыгъурхъын
фымыгъурхъын
мыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъыну
угъурхъыну
гъурхъыну
дыгъурхъыну
фыгъурхъыну
гъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъыну
умыгъурхъыну
мыгъурхъыну
дымыгъурхъыну
фымыгъурхъыну
мыгъурхъыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгъурхъ
узэрыгъурхъ
зэрыгъурхъ
дызэрыгъурхъ
фызэрыгъурхъ
зэрыгъурхъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгъурхъ
узэрымыгъурхъ
зэрымыгъурхъ
дызэрымыгъурхъ
фызэрымыгъурхъ
мызэрыгъурхъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгъурхъа
узэрыгъурхъа
зэрыгъурхъа
дызэрыгъурхъа
фызэрыгъурхъа
зэрыгъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгъурхъа
узэрымыгъурхъа
зэрымыгъурхъа
дызэрымыгъурхъа
фызэрымыгъурхъа
зэрымыгъурхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгъурхъыгъа
узэрыгъурхъыгъа
зэрыгъурхъыгъа
дызэрыгъурхъыгъа
фызэрыгъурхъыгъа
зэрыгъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгъурхъыгъа
узэрымыгъурхъыгъа
зэрымыгъурхъыгъа
дызэрымыгъурхъыгъа
фызэрымыгъурхъыгъа
зэрымыгъурхъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгъурхъын
узэрыгъурхъын
зэрыгъурхъын
дызэрыгъурхъын
фызэрыгъурхъын
зэрыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгъурхъын
узэрымыгъурхъын
зэрымыгъурхъын
дызэрымыгъурхъын
фызэрымыгъурхъын
зэрымыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгъурхъыну
узэрыгъурхъыну
зэрыгъурхъыну
дызэрыгъурхъыну
фызэрыгъурхъыну
зэрыгъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгъурхъыну
узэрымыгъурхъыну
зэрымыгъурхъыну
дызэрымыгъурхъыну
фызэрымыгъурхъыну
зэрымыгъурхъыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгъурхъ
гъурхъыгъурхъ
щыгъурхъ
дыщыгъурхъ
фыщыгъурхъ
щыгъурхъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгъурхъ
гъурхъымыгъурхъ
щымыгъурхъ
дыщымыгъурхъ
фыщымыгъурхъ
щымыгъурхъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгъурхъа
гъурхъыгъурхъа
щыгъурхъа
дыщыгъурхъа
фыщыгъурхъа
щыгъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгъурхъа
гъурхъымыгъурхъа
щымыгъурхъа
дыщымыгъурхъа
фыщымыгъурхъа
щымыгъурхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгъурхъыгъа
гъурхъыгъурхъыгъа
щыгъурхъыгъа
дыщыгъурхъыгъа
фыщыгъурхъыгъа
щыгъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгъурхъыгъа
гъурхъымыгъурхъыгъа
щымыгъурхъыгъа
дыщымыгъурхъыгъа
фыщымыгъурхъыгъа
щымыгъурхъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгъурхъын
гъурхъыгъурхъын
щыгъурхъын
дыщыгъурхъын
фыщыгъурхъын
щыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгъурхъын
гъурхъымыгъурхъын
щымыгъурхъын
дыщымыгъурхъын
фыщымыгъурхъын
щымыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгъурхъыну
гъурхъыгъурхъыну
щыгъурхъыну
дыщыгъурхъыну
фыщыгъурхъыну
щыгъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгъурхъыну
гъурхъымыгъурхъыну
щымыгъурхъыну
дыщымыгъурхъыну
фыщымыгъурхъыну
щымыгъурхъыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгъурхъ
уздэгъурхъ
здэгъурхъ
дыздэгъурхъ
фыздэгъурхъ
здэгъурхъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгъурхъ
уздэмыгъурхъ
здэмыгъурхъ
дыздэмыгъурхъ
фыздэмыгъурхъ
здэмыгъурхъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгъурхъа
уздэгъурхъа
здэгъурхъа
дыздэгъурхъа
фыздэгъурхъа
здэгъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгъурхъа
уздэмыгъурхъа
здэмыгъурхъа
дыздэмыгъурхъа
фыздэмыгъурхъа
здэмыгъурхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгъурхъыгъа
уздэгъурхъыгъа
здэгъурхъыгъа
дыздэгъурхъыгъа
фыздэгъурхъыгъа
здэгъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгъурхъыгъа
уздэмыгъурхъыгъа
здэмыгъурхъыгъа
дыздэмыгъурхъыгъа
фыздэмыгъурхъыгъа
здэмыгъурхъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгъурхъын
уздэгъурхъын
здэгъурхъын
дыздэгъурхъын
фыздэгъурхъын
здэгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгъурхъын
уздэмыгъурхъын
здэмыгъурхъын
дыздэмыгъурхъын
фыздэмыгъурхъын
здэмыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгъурхъыну
уздэгъурхъыну
здэгъурхъыну
дыздэгъурхъыну
фыздэгъурхъыну
здэгъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгъурхъыну
уздэмыгъурхъыну
здэмыгъурхъыну
дыздэмыгъурхъыну
фыздэмыгъурхъыну
здэмыгъурхъыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгъурхъ
гъурхъӀэгъурхъ
щӀэгъурхъ
дыщӀэгъурхъ
фыщӀэгъурхъ
щӀэгъурхъ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгъурхъ
гъурхъӀэмыгъурхъ
щӀэмыгъурхъ
дыщӀэмыгъурхъ
фыщӀэмыгъурхъ
щӀэмыгъурхъ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгъурхъа
гъурхъӀэгъурхъа
щӀэгъурхъа
дыщӀэгъурхъа
фыщӀэгъурхъа
щӀэгъурхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгъурхъа
гъурхъӀэмыгъурхъа
щӀэмыгъурхъа
дыщӀэмыгъурхъа
фыщӀэмыгъурхъа
щӀэмыгъурхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгъурхъыгъа
гъурхъӀэгъурхъыгъа
щӀэгъурхъыгъа
дыщӀэгъурхъыгъа
фыщӀэгъурхъыгъа
щӀэгъурхъыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгъурхъыгъа
гъурхъӀэмыгъурхъыгъа
щӀэмыгъурхъыгъа
дыщӀэмыгъурхъыгъа
фыщӀэмыгъурхъыгъа
щӀэмыгъурхъыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгъурхъын
гъурхъӀэгъурхъын
щӀэгъурхъын
дыщӀэгъурхъын
фыщӀэгъурхъын
щӀэгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгъурхъын
гъурхъӀэмыгъурхъын
щӀэмыгъурхъын
дыщӀэмыгъурхъын
фыщӀэмыгъурхъын
щӀэмыгъурхъын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгъурхъыну
гъурхъӀэгъурхъыну
щӀэгъурхъыну
дыщӀэгъурхъыну
фыщӀэгъурхъыну
щӀэгъурхъыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгъурхъыну
гъурхъӀэмыгъурхъыну
щӀэмыгъурхъыну
дыщӀэмыгъурхъыну
фыщӀэмыгъурхъыну
щӀэмыгъурхъыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъыу
угъурхъыу
гъурхъыу
дыгъурхъыу
фыгъурхъыу
гъурхъ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъыу
умыгъурхъыу
мыгъурхъыу
дымыгъурхъыу
фымыгъурхъыу
мыгъурхъ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгъурхъауэ
угъурхъауэ
гъурхъауэ
дыгъурхъауэ
фыгъурхъауэ
гъурхъауэ / гъурхъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъауэ
умыгъурхъауэ
мыгъурхъауэ
дымыгъурхъауэ
фымыгъурхъауэ
мыгъурхъауэ / мыгъурхъахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыгъурхъыурэ
угъурхъыурэ
гъурхъыурэ
дыгъурхъыурэ
фыгъурхъыурэ
гъурхъ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгъурхъыурэ
умыгъурхъыурэ
мыгъурхъыурэ
дымыгъурхъыурэ
фымыгъурхъыурэ
мыгъурхъ(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [гъурхъ]
[гъурхъ]ыр
--
[гъурхъ]хэр
Эргативнэ: [гъурхъ]
[гъурхъ]ым
--
[гъурхъ]хэм
Послеложнэ: [гъурхъ]кӀэ
[гъурхъ]ымкӀэ
[гъурхъ]хэкӀэ
[гъурхъ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [гъурхъ]ыу
[гъурхъ]ырауэ
[гъурхъ]хэу
[гъурхъ]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [гъурхъ]а
[гъурхъ]ар
--
[гъурхъ]ахэр
Эргативнэ: [гъурхъ]а
[гъурхъ]ам
--
[гъурхъ]ахэм
Послеложнэ: [гъурхъ]акӀэ
[гъурхъ]амкӀэ
[гъурхъ]ахэкӀэ
[гъурхъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [гъурхъ]ауэ
[гъурхъ]арауэ
[гъурхъ]ахэу
[гъурхъ]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [гъурхъ]ын
[гъурхъ]ыныр
--
[гъурхъ]ынхэр
Эргативнэ: [гъурхъ]ын
[гъурхъ]ыным
--
[гъурхъ]ынхэм
Послеложнэ: [гъурхъ]ынкӀэ
[гъурхъ]ынымкӀэ
[гъурхъ]ынхэкӀэ
[гъурхъ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъурхъ]ыну
[гъурхъ]ынырауэ
[гъурхъ]ынхэу
[гъурхъ]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [гъурхъ]ыну
[гъурхъ]ынур
--
[гъурхъ]ынухэр
Эргативнэ: [гъурхъ]ыну
[гъурхъ]ынум
--
[гъурхъ]ынухэм
Послеложнэ: [гъурхъ]ынукӀэ
[гъурхъ]ынумкӀэ
[гъурхъ]ынухэкӀэ
[гъурхъ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [гъурхъ]ынууэ
[гъурхъ]ынурауэ
[гъурхъ]ынухэу
[гъурхъ]ынухэрауэ
Кхъуэм пэр игъэджэн. гъурхъын: oink, grunt
Кхъуэр мэгъурхъ: the pig is oinking гъурхъын: хрюкать
Кхъуэр мэгъурхъ: свинья хрюкает Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 