АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӀэс "гуэшын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гуэшын
щымыӀэныгъэ:
мыгуэшын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згуэшын
бгуэшын
игуэшын
дгуэшын
вгуэшын
ягуэшын
щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшын
умыгуэшын
имыгуэшын
дымыгуэшын
фымыгуэшын
ямыгуэшын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гуэш!
вгуэш!
щымыӀэныгъэ:
умыгуэш!
фымыгуэш!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срегуэш
урегуэш
ирегуэш
дрегуэш
фрегуэш
ирегуэш
щымыӀэныгъэ:
сремыгуэш
уремыгуэш
иремыгуэш
дремыгуэш
фремыгуэш
иремыгуэш
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согуэш(ыр)
уогуэш(ыр) / богуэш(ыр)
егуэш(ыр)
догуэш(ыр)
фогуэш(ыр)
ягуэш(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшыркъым
бгуэшыркъым
игуэшыркъым
дгуэшыркъым
вгуэшыркъым
ягуэшыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшырт
бгуэшырт
игуэшырт
дгуэшырт
вгуэшырт
ягуэшырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшыртэкъым
бгуэшыртэкъым
игуэшыртэкъым
дгуэшыртэкъым
вгуэшыртэкъым
ягуэшыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшащ
бгуэшащ
игуэшащ
дгуэшащ
вгуэшащ
ягуэшащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшакъым
бгуэшакъым
игуэшакъым
дгуэшакъым
вгуэшакъым
ягуэшакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшат
бгуэшат
игуэшат
дгуэшат
вгуэшат
ягуэшат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшатэкъым
бгуэшатэкъым
игуэшатэкъым
дгуэшатэкъым
вгуэшатэкъым
ягуэшатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшыгъащ
бгуэшыгъащ
игуэшыгъащ
дгуэшыгъащ
вгуэшыгъащ
ягуэшыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшыгъакъым
бгуэшыгъакъым
игуэшыгъакъым
дгуэшыгъакъым
вгуэшыгъакъым
ягуэшыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшыгъат
бгуэшыгъат
игуэшыгъат
дгуэшыгъат
вгуэшыгъат
ягуэшыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшыгъатэкъым
бгуэшыгъатэкъым
игуэшыгъатэкъым
дгуэшыгъатэкъым
вгуэшыгъатэкъым
ягуэшыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згуэшщ
бгуэшщ
игуэшщ
дгуэшщ
вгуэшщ
ягуэшщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згуэшкъым
бгуэшкъым
игуэшкъым
дгуэшкъым
вгуэшкъым
ягуэшкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згуэшт
бгуэшт
игуэшт
дгуэшт
вгуэшт
ягуэшт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згуэштэкъым
бгуэштэкъым
игуэштэкъым
дгуэштэкъым
вгуэштэкъым
ягуэштэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынщ
бгуэшынщ
игуэшынщ
дгуэшынщ
вгуэшынщ
ягуэшынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынкъым
бгуэшынкъым
игуэшынкъым
дгуэшынкъым
вгуэшынкъым
ягуэшынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынущ
бгуэшынущ
игуэшынущ
дгуэшынущ
вгуэшынущ
ягуэшынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынукъым
бгуэшынукъым
игуэшынукъым
дгуэшынукъым
вгуэшынукъым
ягуэшынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшрэ
бгуэшрэ
игуэшрэ
дгуэшрэ
вгуэшрэ
ягуэшрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшыркъэ
бгуэшыркъэ
игуэшыркъэ
дгуэшыркъэ
вгуэшыркъэ
ягуэшыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшырт
бгуэшырт
игуэшырт
дгуэшырт
вгуэшырт
ягуэшырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшыртэкъэ
бгуэшыртэкъэ
игуэшыртэкъэ
дгуэшыртэкъэ
вгуэшыртэкъэ
ягуэшыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэша
бгуэша
игуэша
дгуэша
вгуэша
ягуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшакъэ
бгуэшакъэ
игуэшакъэ
дгуэшакъэ
вгуэшакъэ
ягуэшакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшат
бгуэшат
игуэшат
дгуэшат
вгуэшат
ягуэшат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшатэкъэ
бгуэшатэкъэ
игуэшатэкъэ
дгуэшатэкъэ
вгуэшатэкъэ
ягуэшатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшыгъа
бгуэшыгъа
игуэшыгъа
дгуэшыгъа
вгуэшыгъа
ягуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
згуэшыгъакъэ
бгуэшыгъакъэ
игуэшыгъакъэ
дгуэшыгъакъэ
вгуэшыгъакъэ
ягуэшыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшыгъат
бгуэшыгъат
игуэшыгъат
дгуэшыгъат
вгуэшыгъат
ягуэшыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
згуэшыгъатэкъэ
бгуэшыгъатэкъэ
игуэшыгъатэкъэ
дгуэшыгъатэкъэ
вгуэшыгъатэкъэ
ягуэшыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
згуэш
бгуэш
игуэш
дгуэш
вгуэш
ягуэш
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
згуэшкъэ
бгуэшкъэ
игуэшкъэ
дгуэшкъэ
вгуэшкъэ
ягуэшкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
згуэшт
бгуэшт
игуэшт
дгуэшт
вгуэшт
ягуэшт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
згуэштэкъэ
бгуэштэкъэ
игуэштэкъэ
дгуэштэкъэ
вгуэштэкъэ
ягуэштэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшын
бгуэшын
игуэшын
дгуэшын
вгуэшын
ягуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынкъэ
бгуэшынкъэ
игуэшынкъэ
дгуэшынкъэ
вгуэшынкъэ
ягуэшынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшыну
бгуэшыну
игуэшыну
дгуэшыну
вгуэшыну
ягуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынукъэ
бгуэшынукъэ
игуэшынукъэ
дгуэшынукъэ
вгуэшынукъэ
ягуэшынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшмэ
бгуэшмэ
игуэшмэ
дгуэшмэ
вгуэшмэ
ягуэшмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшмэ
умыгуэшмэ
имыгуэшмэ
дымыгуэшмэ
фымыгуэшмэ
ямыгуэшмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшамэ
бгуэшамэ
игуэшамэ
дгуэшамэ
вгуэшамэ
ягуэшамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшамэ
умыгуэшамэ
имыгуэшамэ
дымыгуэшамэ
фымыгуэшамэ
ямыгуэшамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згуэшыгъамэ
бгуэшыгъамэ
игуэшыгъамэ
дгуэшыгъамэ
вгуэшыгъамэ
ягуэшыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшыгъамэ
умыгуэшыгъамэ
имыгуэшыгъамэ
дымыгуэшыгъамэ
фымыгуэшыгъамэ
ямыгуэшыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынмэ
бгуэшынмэ
игуэшынмэ
дгуэшынмэ
вгуэшынмэ
ягуэшынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынмэ
умыгуэшынмэ
имыгуэшынмэ
дымыгуэшынмэ
фымыгуэшынмэ
ямыгуэшынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынумэ
бгуэшынумэ
игуэшынумэ
дгуэшынумэ
вгуэшынумэ
ягуэшынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынумэ
умыгуэшынумэ
имыгуэшынумэ
дымыгуэшынумэ
фымыгуэшынумэ
ямыгуэшынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэштэмэ
бгуэштэмэ
игуэштэмэ
дгуэштэмэ
вгуэштэмэ
ягуэштэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэштэмэ
умыгуэштэмэ
имыгуэштэмэ
дымыгуэштэмэ
фымыгуэштэмэ
ямыгуэштэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшатэмэ
бгуэшатэмэ
игуэшатэмэ
дгуэшатэмэ
вгуэшатэмэ
ягуэшатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшатэмэ
умыгуэшатэмэ
имыгуэшатэмэ
дымыгуэшатэмэ
фымыгуэшатэмэ
ямыгуэшатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згуэшыгъатэмэ
бгуэшыгъатэмэ
игуэшыгъатэмэ
дгуэшыгъатэмэ
вгуэшыгъатэмэ
ягуэшыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшыгъатэмэ
умыгуэшыгъатэмэ
имыгуэшыгъатэмэ
дымыгуэшыгъатэмэ
фымыгуэшыгъатэмэ
ямыгуэшыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынтэмэ
бгуэшынтэмэ
игуэшынтэмэ
дгуэшынтэмэ
вгуэшынтэмэ
ягуэшынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынтэмэ
умыгуэшынтэмэ
имыгуэшынтэмэ
дымыгуэшынтэмэ
фымыгуэшынтэмэ
ямыгуэшынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынутэмэ
бгуэшынутэмэ
игуэшынутэмэ
дгуэшынутэмэ
вгуэшынутэмэ
ягуэшынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынутэмэ
умыгуэшынутэмэ
имыгуэшынутэмэ
дымыгуэшынутэмэ
фымыгуэшынутэмэ
ямыгуэшынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынт
бгуэшынт
игуэшынт
дгуэшынт
вгуэшынт
ягуэшынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынтэкъым
бгуэшынтэкъым
игуэшынтэкъым
дгуэшынтэкъым
вгуэшынтэкъым
ягуэшынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынут
бгуэшынут
игуэшынут
дгуэшынут
вгуэшынут
ягуэшынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
згуэшынутэкъым
бгуэшынутэкъым
игуэшынутэкъым
дгуэшынутэкъым
вгуэшынутэкъым
ягуэшынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшми
бгуэшми
игуэшми
дгуэшми
вгуэшми
ягуэшми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшми
умыгуэшми
имыгуэшми
дымыгуэшми
фымыгуэшми
ямыгуэшми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшами
бгуэшами
игуэшами
дгуэшами
вгуэшами
ягуэшами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшами
умыгуэшами
имыгуэшами
дымыгуэшами
фымыгуэшами
ямыгуэшами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згуэшыгъами
бгуэшыгъами
игуэшыгъами
дгуэшыгъами
вгуэшыгъами
ягуэшыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшыгъами
умыгуэшыгъами
имыгуэшыгъами
дымыгуэшыгъами
фымыгуэшыгъами
ямыгуэшыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынми
бгуэшынми
игуэшынми
дгуэшынми
вгуэшынми
ягуэшынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынми
умыгуэшынми
имыгуэшынми
дымыгуэшынми
фымыгуэшынми
ямыгуэшынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынуми
бгуэшынуми
игуэшынуми
дгуэшынуми
вгуэшынуми
ягуэшынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынуми
умыгуэшынуми
имыгуэшынуми
дымыгуэшынуми
фымыгуэшынуми
ямыгуэшынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
згуэштэми
бгуэштэми
игуэштэми
дгуэштэми
вгуэштэми
ягуэштэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэштэми
умыгуэштэми
имыгуэштэми
дымыгуэштэми
фымыгуэштэми
ямыгуэштэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
згуэшатэми
бгуэшатэми
игуэшатэми
дгуэшатэми
вгуэшатэми
ягуэшатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшатэми
умыгуэшатэми
имыгуэшатэми
дымыгуэшатэми
фымыгуэшатэми
ямыгуэшатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
згуэшыгъатэми
бгуэшыгъатэми
игуэшыгъатэми
дгуэшыгъатэми
вгуэшыгъатэми
ягуэшыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшыгъатэми
умыгуэшыгъатэми
имыгуэшыгъатэми
дымыгуэшыгъатэми
фымыгуэшыгъатэми
ямыгуэшыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынтэми
бгуэшынтэми
игуэшынтэми
дгуэшынтэми
вгуэшынтэми
ягуэшынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынтэми
умыгуэшынтэми
имыгуэшынтэми
дымыгуэшынтэми
фымыгуэшынтэми
ямыгуэшынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
згуэшынутэми
бгуэшынутэми
игуэшынутэми
дгуэшынутэми
вгуэшэнутэми
ягуэшэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшынутэми
умыгуэшынутэми
имыгуэшынутэми
дымыгуэшынутэми
фымыгуэшынутэми
ямыгуэшынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згуэшаи
бгуэшаи
игуэшаи
дгуэшаи
вгуэшаи
ягуэшаи
щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшаи
умыгуэшаи
имыгуэшаи
дымыгуэшаи
фымыгуэшаи
ямыгуэшаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
згуэшащэрэт
бгуэшащэрэт
игуэшащэрэт
дгуэшащэрэт
вгуэшащэрэт
ягуэшащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгуэшащэрэт
умыгуэшащэрэт
имыгуэшащэрэт
дымыгуэшащэрэт
фымыгуэшащэрэт
ямыгуэшащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнщ
бгуэшагъэнщ
игуэшагъэнщ
дгуэшагъэнщ
вгуэшагъэнщ
ягуэшагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнкъым
бгуэшагъэнкъым
игуэшагъэнкъым
дгуэшагъэнкъым
вгуэшагъэнкъым
ягуэшагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнт
бгуэшагъэнт
игуэшагъэнт
дгуэшагъэнт
вгуэшагъэнт
ягуэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнтэкъым
бгуэшагъэнтэкъым
игуэшагъэнтэкъым
дгуэшагъэнтэкъым
вгуэшагъэнтэкъым
ягуэшагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэн
бгуэшагъэн
игуэшагъэн
дгуэшагъэн
вгуэшагъэн
ягуэшагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнкъэ
бгуэшагъэнкъэ
игуэшагъэнкъэ
дгуэшагъэнкъэ
вгуэшагъэнкъэ
ягуэшагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнт
бгуэшагъэнт
игуэшагъэнт
дгуэшагъэнт
вгуэшагъэнт
ягуэшагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнтэкъэ
бгуэшагъэнтэкъэ
игуэшагъэнтэкъэ
дгуэшагъэнтэкъэ
вгуэшагъэнтэкъэ
ягуэшагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнущ
бгуэшагъэнущ
игуэшагъэнущ
дгуэшагъэнущ
вгуэшагъэнущ
ягуэшагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнукъым
бгуэшагъэнукъым
игуэшагъэнукъым
дгуэшагъэнукъым
вгуэшагъэнукъым
ягуэшагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнут
бгуэшагъэнут
игуэшагъэнут
дгуэшагъэнут
вгуэшагъэнут
ягуэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнутэкъым
бгуэшагъэнутэкъым
игуэшагъэнутэкъым
дгуэшагъэнутэкъым
вгуэшагъэнутэкъым
ягуэшагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэну
бгуэшагъэну
игуэшагъэну
дгуэшагъэну
вгуэшагъэну
ягуэшагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнукъэ
бгуэшагъэнукъэ
игуэшагъэнукъэ
дгуэшагъэнукъэ
вгуэшагъэнукъэ
ягуэшагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
згуэшагъэнут
бгуэшагъэнут
игуэшагъэнут
дгуэшагъэнут
вгуэшагъэнут
ягуэшагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
згуэшагъэнутэкъэ
бгуэшагъэнутэкъэ
игуэшагъэнутэкъэ
дгуэшагъэнутэкъэ
вгуэшагъэнутэкъэ
ягуэшагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыгуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыгуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыгуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыгуэшыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згуэш
бгуэш
игуэш
дгуэш
вгуэш
ягуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэш
умыгуэш
имыгуэш
дымыгуэш
фымыгуэш
ямыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згуэша
бгуэша
игуэша
дгуэша
вгуэша
ягуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэша
умыгуэша
имыгуэша
дымыгуэша
фымыгуэша
ямыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згуэшыгъа
бгуэшыгъа
игуэшыгъа
дгуэшыгъа
вгуэшыгъа
ягуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшыгъа
умыгуэшыгъа
имыгуэшыгъа
дымыгуэшыгъа
фымыгуэшыгъа
ямыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згуэшын
бгуэшын
игуэшын
дгуэшын
вгуэшын
ягуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшын
умыгуэшын
имыгуэшын
дымыгуэшын
фымыгуэшын
ямыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
згуэшыну
бгуэшыну
игуэшыну
дгуэшыну
вгуэшыну
ягуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшыну
умыгуэшыну
имыгуэшыну
дымыгуэшыну
фымыгуэшыну
ямыгуэшыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
гуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыгуэшыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгуэш
зэрыбгуэш
зэригуэш
зэрыдгуэш
зэрывгуэш
зэрагуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгуэш
зэрумыгуэш
зэримыгуэш
зэрыдмыгуэш
зэрывмыгуэш
зэрамыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгуэша
зэрыбгуэша
зэригуэша
зэрыдгуэша
зэрывгуэша
зэрагуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгуэша
зэрумыгуэша
зэримыгуэша
зэрыдмыгуэша
зэрывмыгуэша
зэрамыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгуэшыгъа
зэрыбгуэшыгъа
зэригуэшыгъа
зэрыдгуэшыгъа
зэрывгуэшыгъа
зэрагуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгуэшыгъа
зэрумыгуэшыгъа
зэримыгуэшыгъа
зэрыдмыгуэшыгъа
зэрывмыгуэшыгъа
зэрамыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгуэшын
зэрыбгуэшын
зэригуэшын
зэрыдгуэшын
зэрывгуэшын
зэрагуэшын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгуэшын
зэрумыгуэшын
зэримыгуэшын
зэрыдмыгуэшын
зэрывмыгуэшын
зэрамыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызгуэшыну
зэрыбгуэшыну
зэригуэшыну
зэрыдгуэшыну
зэрывгуэшыну
зэрагуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыгуэшыну
зэрумыгуэшыну
зэримыгуэшыну
зэрыдмыгуэшыну
зэрывмыгуэшыну
зэрамыгуэшыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызгуэш
щыбгуэш
щигуэш
щыдгуэш
щывгуэш
щагуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгуэш
щумыгуэш
щимыгуэш
щыдмыгуэш
щывмыгуэш
щамыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгуэша
щыбгуэша
щигуэша
щыдгуэша
щывгуэша
щагуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгуэша
щумыгуэша
щимыгуэша
щыдмыгуэша
щывмыгуэша
щамыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызгуэшыгъа
щыбгуэшыгъа
щигуэшыгъа
щыдгуэшыгъа
щывгуэшыгъа
щагуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгуэшыгъа
щумыгуэшыгъа
щимыгуэшыгъа
щыдмыгуэшыгъа
щывмыгуэшыгъа
щамыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгуэшын
щыбгуэшын
щигуэшын
щыдгуэшын
щывгуэшын
щагуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгуэшын
щумыгуэшын
щимыгуэшын
щыдмыгуэшын
щывмыгуэшын
щамыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызгуэшыну
щыбгуэшыну
щигуэшыну
щыдгуэшыну
щывгуэшыну
щагуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыгуэшыну
щумыгуэшыну
щимыгуэшыну
щыдмыгуэшыну
щывмыгуэшыну
щамыгуэшыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзгуэш
здэбгуэш
здигуэш
здэдгуэш
здэвгуэш
здагуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгуэш
здумыгуэш
здимыгуэш
здэдмыгуэш
здэвмыгуэш
здамыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгуэша
здэбгуэша
здигуэша
здэдгуэша
здэвгуэша
здагуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгуэша
здумыгуэша
здимыгуэша
здэдмыгуэша
здэвмыгуэша
здамыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзгуэшыгъа
здэбгуэшыгъа
здигуэшыгъа
здэдгуэшыгъа
здэвгуэшыгъа
здагуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгуэшыгъа
здумыгуэшыгъа
здимыгуэшыгъа
здэдмыгуэшыгъа
здэвмыгуэшыгъа
здамыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгуэшын
здэбгуэшын
здигуэшын
здэдгуэшын
здэвгуэшын
здагуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгуэшын
здумыгуэшын
здимыгуэшын
здэдмыгуэшын
здэвмыгуэшын
здамыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзгуэшыну
здэбгуэшыну
здигуэшыну
здэдгуэшыну
здэвгуэшыну
здагуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыгуэшыну
здумыгуэшыну
здимыгуэшыну
здэдмыгуэшыну
здэвмыгуэшыну
здамыгуэшыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгуэш
щӀэбгуэш
щӀигуэш
щӀэдгуэш
щӀэвгуэш
щӀагуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгуэш
щӀумыгуэш
щӀимыгуэш
щӀэдмыгуэш
щӀэвмыгуэш
щӀамыгуэш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгуэша
щӀэбгуэша
щӀигуэша
щӀэдгуэша
щӀэвгуэша
щӀагуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгуэша
щӀумыгуэша
щӀимыгуэша
щӀэдмыгуэша
щӀэвмыгуэша
щӀамыгуэша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгуэшыгъа
щӀэбгуэшыгъа
щӀигуэшыгъа
щӀэдгуэшыгъа
щӀэвгуэшыгъа
щӀагуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгуэшыгъа
щӀумыгуэшыгъа
щӀимыгуэшыгъа
щӀэдмыгуэшыгъа
щӀэвмыгуэшыгъа
щӀамыгуэшыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгуэшын
щӀэбгуэшын
щӀигуэшын
щӀэдгуэшын
щӀэвгуэшын
щӀагуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгуэшын
щӀумыгуэшын
щӀимыгуэшын
щӀэдмыгуэшын
щӀэвмыгуэшын
щӀамыгуэшын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзгуэшыну
щӀэбгуэшыну
щӀигуэшыну
щӀэдгуэшыну
щӀэвгуэшыну
щӀагуэшэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыгуэшыну
щӀумыгуэшыну
щӀимыгуэшыну
щӀэдмыгуэшыну
щӀэвмыгуэшыну
щӀамыгуэшыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
згуэшу
бгуэшу
игуэшу
дгуэшу
вгуэшу
ягуэшу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшу
умыгуэшу
имыгуэшу
дымыгуэшу
фымыгуэшу
ямыгуэшу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
згуэшауэ
бгуэшауэ
игуэшауэ
дгуэшауэ
вгуэшауэ
ягуэшауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшауэ
умыгуэшауэ
имыгуэшауэ
дымыгуэшауэ
фымыгуэшауэ
ямыгуэшауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
згуэшурэ
бгуэшурэ
игуэшурэ
дгуэшурэ
вгуэшурэ
ягуэшурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгуэшурэ
умыгуэшурэ
имыгуэшурэ
дымыгуэшурэ
фымыгуэшурэ
ямыгуэшурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэн
Подлежащэ
сэ
--
узогуэш
согуэш
--
фызогуэш
согуэш(хэ)
уэ
сыбогуэш
--
уогуэш / богуэш
дыбогуэш
--
уогуэш(хэ) / богуэш(хэ)
абы
сегуэш
уегуэш
егуэш
дегуэш
фегуэш
егуэш(хэ)
дэ
--
удогуэш
догуэш
--
фыдогуэш
догуэш(хэ)
фэ
сывогуэш
--
фогуэш
дывогуэш
--
фогуэш(хэ)
абыхэм
сагуэш
уагуэш
ягуэш
дагуэш
фагуэш
ягуэш(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
уз[гуэшрэ]
з[гуэшрэ]
--
фыз[гуэшрэ]
з[гуэш(хэ)рэ]
уэ
сыб[гуэшрэ]
--
б[гуэшрэ]
дыб[гуэшрэ]
--
б[гуэш(хэ)рэ]
абы
си[гуэшрэ]
уи[гуэшрэ]
и[гуэшрэ]
ди[гуэшрэ]
фи[гуэшрэ]
и[гуэш(хэ)рэ]
дэ
--
уд[гуэшрэ]
д[гуэшрэ]
--
фыд[гуэшрэ]
д[гуэш(хэ)рэ]
фэ
сыв[гуэшрэ]
--
в[гуэшрэ]
дыв[гуэшрэ]
--
в[гуэш(хэ)рэ]
абыхэм
са[гуэшрэ]
уа[гуэшрэ]
я[гуэшрэ]
да[гуэшрэ]
фа[гуэшрэ]
я[гуэш(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэш]
[гуэш]ыр
--
[гуэш]хэр
Эргативнэ:
[гуэш]
[гуэш]ым
--
[гуэш]хэм
Послеложнэ:
[гуэш]кӀэ
[гуэш]ымкӀэ
[гуэш]хэкӀэ
[гуэш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуэш]у
[гуэш]ырауэ
[гуэш]хэу
[гуэш]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэш]а
[гуэш]ар
--
[гуэш]ахэр
Эргативнэ:
[гуэш]а
[гуэш]ам
--
[гуэш]ахэм
Послеложнэ:
[гуэш]акӀэ
[гуэш]амкӀэ
[гуэш]ахэкӀэ
[гуэш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуэш]ауэ
[гуэш]арауэ
[гуэш]ахэу
[гуэш]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэш]ын
[гуэш]ыныр
--
[гуэш]ынхэр
Эргативнэ:
[гуэш]ын
[гуэш]ыным
--
[гуэш]ынхэм
Послеложнэ:
[гуэш]ынкӀэ
[гуэш]ынымкӀэ
[гуэш]ынхэкӀэ
[гуэш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гуэш]ыну
[гуэш]ынырауэ
[гуэш]ынхэу
[гуэш]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гуэш]ыну
[гуэш]ынур
--
[гуэш]ынухэр
Эргативнэ:
[гуэш]ыну
[гуэш]ынум
--
[гуэш]ынухэм
Послеложнэ:
[гуэш]ынукӀэ
[гуэш]ынумкӀэ
[гуэш]ынухэкӀэ
[гуэш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гуэш]ынууэ
[гуэш]ынурауэ
[гуэш]ынухэу
[гуэш]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэр Ӏыхьэ-Ӏыхьэурэ зэпкърыхын; зэпыудын, зэхэгъэкӀын.
Куэдым яӀэрыхьэу зыгуэрхэр тын.
Ӏыхьэ-Ӏыхьэ щӀын, къутэн (бжыгъэр).
ЩАПХЪЭХЭР
Муслъымэн хабзэмкӀэ лӀам и щыгъынхэр ягуэшын хуейти, хьэжым и щыгъынхэр ягуэшащ. Шортэн Аскэрбий
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гуэшын: 1. divide sth up into parts 2. distribute, hand out sth to sb 3. (mathematics) divide
ЩӀыр гуэшын: to divide up land
УРЫСЫБЗЭ
гуэшын: 1. разделить на части что-л. 2. раздать что-л. кому-л. 3. (в математике) разделить
ЩӀыр гуэшын: разделить землю.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӀэс "гуэшын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гуэшын
щымыӀэныгъэ:
гуэмышын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
гуэсшын
гуэпшын
гуишын
гуэтшын
гуэфшын
гуашын
щымыӀэныгъэ:
гуэзмышын
гуумышын
гуимышын
гуэдмышын
гуэвмышын
гуамышын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гуэш!
гуэфш!
щымыӀэныгъэ:
гуумыш!
гуэвмыш!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыгуреш
угуреш
гуреш
дыгуреш
фыгуреш
гуреш
щымыӀэныгъэ:
сыгуремыш
угуремыш
гуремыш
дыгуремыш
фыгуремыш
гуремыш
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гузош(ыр)
губош(ыр)
гуеш(ыр)
гудош(ыр)
гувош(ыр)
гуаш(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыркъым
гуэпшыркъым
гуишыркъым
гуэтшыркъым
гуэфшыркъым
гуашыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшырт
гуэпшырт
гуишырт
гуэтшырт
гуэфшырт
гуашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыртэкъым
гуэпшыртэкъым
гуишыртэкъым
гуэтшыртэкъым
гуэфшыртэкъым
гуашыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшащ
гуэпшащ
гуишащ
гуэтшащ
гуэфшащ
гуашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшакъым
гуэпшакъым
гуишакъым
гуэтшакъым
гуэфшакъым
гуашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшат
гуэпшат
гуишат
гуэтшат
гуэфшат
гуашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшатэкъым
гуэпшатэкъым
гуишатэкъым
гуэтшатэкъым
гуэфшатэкъым
гуашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъащ
гуэпшыгъащ
гуишыгъащ
гуэтшыгъащ
гуэфшыгъащ
гуашыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыгъакъым
гуэпшыгъакъым
гуишыгъакъым
гуэтшыгъакъым
гуэфшыгъакъым
гуашыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъат
гуэпшыгъат
гуишыгъат
гуэтшыгъат
гуэфшыгъат
гуашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыгъатэкъым
гуэпшыгъатэкъым
гуишыгъатэкъым
гуэтшыгъатэкъым
гуэфшыгъатэкъым
гуашыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
гуэсшщ
гуэпшщ
гуишщ
гуэтшщ
гуэфшщ
гуашщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
гуэсшкъым
гуэпшкъым
гуишкъым
гуэтшкъым
гуэфшкъым
гуашкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
гуэсшт
гуэпшт
гуишт
гуэтшт
гуэфшт
гуашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
гуэсштэкъым
гуэпштэкъым
гуиштэкъым
гуэтштэкъым
гуэфштэкъым
гуаштэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынщ
гуэпшынщ
гуишынщ
гуэтшынщ
гуэфшынщ
гуашынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынкъым
гуэпшынкъым
гуишынкъым
гуэтшынкъым
гуэфшынкъым
гуашынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынущ
гуэпшынущ
гуишынущ
гуэтшынущ
гуэфшынущ
гуашынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынукъым
гуэпшынукъым
гуишынукъым
гуэтшынукъым
гуэфшынукъым
гуашынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшрэ
гуэпшрэ
гуишрэ
гуэтшрэ
гуэфшрэ
гуашрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыркъэ
гуэпшыркъэ
гуишыркъэ
гуэтшыркъэ
гуэфшыркъэ
гуашыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшырт
гуэпшырт
гуишырт
гуэтшырт
гуэфшырт
гуашырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыртэкъэ
гуэпшыртэкъэ
гуишыртэкъэ
гуэтшыртэкъэ
гуэфшыртэкъэ
гуашыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсша
гуэпша
гуиша
гуэтша
гуэфша
гуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшакъэ
гуэпшакъэ
гуишакъэ
гуэтшакъэ
гуэфшакъэ
гуашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшат
гуэпшат
гуишат
гуэтшат
гуэфшат
гуашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшатэкъэ
гуэпшатэкъэ
гуишатэкъэ
гуэтшатэкъэ
гуэфшатэкъэ
гуашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъа
гуэпшыгъа
гуишыгъа
гуэтшыгъа
гуэфшыгъа
гуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
гуэсшыгъакъэ
гуэпшыгъакъэ
гуишыгъакъэ
гуэтшыгъакъэ
гуэфшыгъакъэ
гуашыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъат
гуэпшыгъат
гуишыгъат
гуэтшыгъат
гуэфшыгъат
гуашыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэсшыгъатэкъэ
гуэпшыгъатэкъэ
гуишыгъатэкъэ
гуэтшыгъатэкъэ
гуэфшыгъатэкъэ
гуашыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
гуэсш
гуэпш
гуиш
гуэтш
гуэфш
гуаш
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
гуэсшкъэ
гуэпшкъэ
гуишкъэ
гуэтшкъэ
гуэфшкъэ
гуашкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
гуэсшт
гуэпшт
гуишт
гуэтшт
гуэфшт
гуашт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
гуэсштэкъэ
гуэпштэкъэ
гуиштэкъэ
гуэтштэкъэ
гуэфштэкъэ
гуаштэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшын
гуэпшын
гуишын
гуэтшын
гуэфшын
гуашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынкъэ
гуэпшынкъэ
гуишынкъэ
гуэтшынкъэ
гуэфшынкъэ
гуашынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшыну
гуэпшыну
гуишыну
гуэтшыну
гуэфшыну
гуашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынукъэ
гуэпшынукъэ
гуишынукъэ
гуэтшынукъэ
гуэфшынукъэ
гуашынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшмэ
гуэпшмэ
гуишмэ
гуэтшмэ
гуэфшмэ
гуашмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышмэ
гуумышмэ
гуимышмэ
гуэдмышмэ
гуэвмышмэ
гуамышмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшамэ
гуэпшамэ
гуишамэ
гуэтшамэ
гуэфшамэ
гуашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышамэ
гуумышамэ
гуимышамэ
гуэдмышамэ
гуэвмышамэ
гуамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъамэ
гуэпшыгъамэ
гуишыгъамэ
гуэтшыгъамэ
гуэфшыгъамэ
гуашыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышыгъамэ
гуумышыгъамэ
гуимышыгъамэ
гуэдмышыгъамэ
гуэвмышыгъамэ
гуамышыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынмэ
гуэпшынмэ
гуишынмэ
гуэтшынмэ
гуэфшынмэ
гуашынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынмэ
гуумышынмэ
гуимышынмэ
гуэдмышынмэ
гуэвмышынмэ
гуамышынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынумэ
гуэпшынумэ
гуишынумэ
гуэтшынумэ
гуэфшынумэ
гуашынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынумэ
гуумышынумэ
гуимышынумэ
гуэдмышынумэ
гуэвмышынумэ
гуамышынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсштэмэ
гуэпштэмэ
гуиштэмэ
гуэтштэмэ
гуэфштэмэ
гуаштэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмыштэмэ
гуумыштэмэ
гуимыштэмэ
гуэдмыштэмэ
гуэвмыштэмэ
гуамыштэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшатэмэ
гуэпшатэмэ
гуишатэмэ
гуэтшатэмэ
гуэфшатэмэ
гуашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышатэмэ
гуумышатэмэ
гуимышатэмэ
гуэдмышатэмэ
гуэвмышатэмэ
гуамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъатэмэ
гуэпшыгъатэмэ
гуишыгъатэмэ
гуэтшыгъатэмэ
гуэфшыгъатэмэ
гуашыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышыгъатэмэ
гуумышыгъатэмэ
гуимышыгъатэмэ
гуэдмышыгъатэмэ
гуэвмышыгъатэмэ
гуамышыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынтэмэ
гуэпшынтэмэ
гуишынтэмэ
гуэтшынтэмэ
гуэфшынтэмэ
гуашынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынтэмэ
гуумышынтэмэ
гуимышынтэмэ
гуэдмышынтэмэ
гуэвмышынтэмэ
гуамышынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынутэмэ
гуэпшынутэмэ
гуишынутэмэ
гуэтшынутэмэ
гуэфшынутэмэ
гуашынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынутэмэ
гуумышынутэмэ
гуимышынутэмэ
гуэдмышынутэмэ
гуэвмышынутэмэ
гуамышынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынт
гуэпшынт
гуишынт
гуэтшынт
гуэфшынт
гуашынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынтэкъым
гуэпшынтэкъым
гуишынтэкъым
гуэтшынтэкъым
гуэфшынтэкъым
гуашынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынут
гуэпшынут
гуишынут
гуэтшынут
гуэфшынут
гуашынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэсшынутэкъым
гуэпшынутэкъым
гуишынутэкъым
гуэтшынутэкъым
гуэфшынутэкъым
гуашынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшми
гуэпшми
гуишми
гуэтшми
гуэфшми
гуашми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышми
гуумышми
гуимышми
гуэдмышми
гуэвмышми
гуамышми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшами
гуэпшами
гуишами
гуэтшами
гуэфшами
гуашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышами
гуумышами
гуимышами
гуэдмышами
гуэвмышами
гуамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъами
гуэпшыгъами
гуишыгъами
гуэтшыгъами
гуэфшыгъами
гуашыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышыгъами
гуумышыгъами
гуимышыгъами
гуэдмышыгъами
гуэвмышыгъами
гуамышыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынми
гуэпшынми
гуишынми
гуэтшынми
гуэфшынми
гуашынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынми
гуумышынми
гуимышынми
гуэдмышынми
гуэвмышынми
гуамышынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынуми
гуэпшынуми
гуишынуми
гуэтшынуми
гуэфшынуми
гуашынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынуми
гуумышынуми
гуимышынуми
гуэдмышынуми
гуэвмышынуми
гуамышынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсштэми
гуэпштэми
гуиштэми
гуэтштэми
гуэфштэми
гуаштэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмыштэми
гуумыштэми
гуимыштэми
гуэдмыштэми
гуэвмыштэми
гуамыштэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
гуэсшатэми
гуэпшатэми
гуишатэми
гуэтшатэми
гуэфшатэми
гуашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышатэми
гуумышатэми
гуимышатэми
гуэдмышатэми
гуэвмышатэми
гуамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
гуэсшыгъатэми
гуэпшыгъатэми
гуишыгъатэми
гуэтшыгъатэми
гуэфшыгъатэми
гуашыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышыгъатэми
гуумышыгъатэми
гуимышыгъатэми
гуэдмышыгъатэми
гуэвмышыгъатэми
гуамышыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынтэми
гуэпшынтэми
гуишынтэми
гуэтшынтэми
гуэфшынтэми
гуашынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынтэми
гуумышынтэми
гуимышынтэми
гуэдмышынтэми
гуэвмышынтэми
гуамышынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
гуэсшынутэми
гуэпшынутэми
гуишынутэми
гуэтшынутэми
гуэфшэнутэми
гуашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
гуэзмышынутэми
гуумышынутэми
гуимышынутэми
гуэдмышынутэми
гуэвмышынутэми
гуамышынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
гуэсшаи
гуэпшаи
гуишаи
гуэтшаи
гуэфшаи
гуашаи
щымыӀэныгъэ:
гуэзмышаи
гуумышаи
гуимышаи
гуэдмышаи
гуэвмышаи
гуамышаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
гуэсшащэрэт
гуэпшащэрэт
гуишащэрэт
гуэтшащэрэт
гуэфшащэрэт
гуашащэрэт
щымыӀэныгъэ:
гуэзмышащэрэт
гуумышащэрэт
гуимышащэрэт
гуэдмышащэрэт
гуэвмышащэрэт
гуамышащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнщ
гуэпшагъэнщ
гуишагъэнщ
гуэтшагъэнщ
гуэфшагъэнщ
гуашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнкъым
гуэпшагъэнкъым
гуишагъэнкъым
гуэтшагъэнкъым
гуэфшагъэнкъым
гуашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнт
гуэпшагъэнт
гуишагъэнт
гуэтшагъэнт
гуэфшагъэнт
гуашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнтэкъым
гуэпшагъэнтэкъым
гуишагъэнтэкъым
гуэтшагъэнтэкъым
гуэфшагъэнтэкъым
гуашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэн
гуэпшагъэн
гуишагъэн
гуэтшагъэн
гуэфшагъэн
гуашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнкъэ
гуэпшагъэнкъэ
гуишагъэнкъэ
гуэтшагъэнкъэ
гуэфшагъэнкъэ
гуашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнт
гуэпшагъэнт
гуишагъэнт
гуэтшагъэнт
гуэфшагъэнт
гуашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнтэкъэ
гуэпшагъэнтэкъэ
гуишагъэнтэкъэ
гуэтшагъэнтэкъэ
гуэфшагъэнтэкъэ
гуашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнущ
гуэпшагъэнущ
гуишагъэнущ
гуэтшагъэнущ
гуэфшагъэнущ
гуашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнукъым
гуэпшагъэнукъым
гуишагъэнукъым
гуэтшагъэнукъым
гуэфшагъэнукъым
гуашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнут
гуэпшагъэнут
гуишагъэнут
гуэтшагъэнут
гуэфшагъэнут
гуашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнутэкъым
гуэпшагъэнутэкъым
гуишагъэнутэкъым
гуэтшагъэнутэкъым
гуэфшагъэнутэкъым
гуашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэну
гуэпшагъэну
гуишагъэну
гуэтшагъэну
гуэфшагъэну
гуашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнукъэ
гуэпшагъэнукъэ
гуишагъэнукъэ
гуэтшагъэнукъэ
гуэфшагъэнукъэ
гуашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнут
гуэпшагъэнут
гуишагъэнут
гуэтшагъэнут
гуэфшагъэнут
гуашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
гуэсшагъэнутэкъэ
гуэпшагъэнутэкъэ
гуишагъэнутэкъэ
гуэтшагъэнутэкъэ
гуэфшагъэнутэкъэ
гуашагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
гуэзыш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзымыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэзыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэзышыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзымышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэзышын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзымышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэзышыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзымышыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
гуэсш
гуэпш
гуиш
гуэтш
гуэфш
гуаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмыш
гуумыш
гуимыш
гуэдмыш
гуэвмыш
гуамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэсша
гуэпша
гуиша
гуэтша
гуэфша
гуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмыша
гуумыша
гуимыша
гуэдмыша
гуэвмыша
гуамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэсшыгъа
гуэпшыгъа
гуишыгъа
гуэтшыгъа
гуэфшыгъа
гуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмышыгъа
гуумышыгъа
гуимышыгъа
гуэдмышыгъа
гуэвмышыгъа
гуамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэсшын
гуэпшын
гуишын
гуэтшын
гуэфшын
гуашын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмышын
гуумышын
гуимышын
гуэдмышын
гуэвмышын
гуамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэсшыну
гуэпшыну
гуишыну
гуэтшыну
гуэфшыну
гуашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмышыну
гуумышыну
гуимышыну
гуэдмышыну
гуэвмышыну
гуамышыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
гуэш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
гуэмыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэмыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэшыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэмышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэшын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэмышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
гуэшыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
гуэмышыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыгуэсш
зэрыгуэпш
зэрыгуиш
зэрыгуэтш
зэрыгуэфш
зэрыгуаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыгуэзмыш
зэрыгуумыш
зэрыгуимыш
зэрыгуэдмыш
зэрыгуэвмыш
зэрыгуамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыгуэсша
зэрыгуэпша
зэрыгуиша
зэрыгуэтша
зэрыгуэфша
зэрыгуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыгуэзмыша
зэрыгуумыша
зэрыгуимыша
зэрыгуэдмыша
зэрыгуэвмыша
зэрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыгуэсшыгъа
зэрыгуэпшыгъа
зэрыгуишыгъа
зэрыгуэтшыгъа
зэрыгуэфшыгъа
зэрыгуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыгуэзмышыгъа
зэрыгуумышыгъа
зэрыгуимышыгъа
зэрыгуэдмышыгъа
зэрыгуэвмышыгъа
зэрыгуамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыгуэсшын
зэрыгуэпшын
зэрыгуишын
зэрыгуэтшын
зэрыгуэфшын
зэрыгуашын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыгуэзмышын
зэрыгуумышын
зэрыгуимышын
зэрыгуэдмышын
зэрыгуэвмышын
зэрыгуамышын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыгуэсшыну
зэрыгуэпшыну
зэрыгуишыну
зэрыгуэтшыну
зэрыгуэфшыну
зэрыгуашыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыгуэзмышыну
зэрыгуумышыну
зэрыгуимышыну
зэрыгуэдмышыну
зэрыгуэвмышыну
зэрыгуамышыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыгуэсш
щыгуэпш
щыгуиш
щыгуэтш
щыгуэфш
щыгуаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыгуэзмыш
щыгуумыш
щыгуимыш
щыгуэдмыш
щыгуэвмыш
щыгуамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыгуэсша
щыгуэпша
щыгуиша
щыгуэтша
щыгуэфша
щыгуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыгуэзмыша
щыгуумыша
щыгуимыша
щыгуэдмыша
щыгуэвмыша
щыгуамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыгуэсшыгъа
щыгуэпшыгъа
щыгуишыгъа
щыгуэтшыгъа
щыгуэфшыгъа
щыгуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыгуэзмышыгъа
щыгуумышыгъа
щыгуимышыгъа
щыгуэдмышыгъа
щыгуэвмышыгъа
щыгуамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыгуэсшын
щыгуэпшын
щыгуишын
щыгуэтшын
щыгуэфшын
щыгуашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыгуэзмышын
щыгуумышын
щыгуимышын
щыгуэдмышын
щыгуэвмышын
щыгуамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыгуэсшыну
щыгуэпшыну
щыгуишыну
щыгуэтшыну
щыгуэфшыну
щыгуашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыгуэзмышыну
щыгуумышыну
щыгуимышыну
щыгуэдмышыну
щыгуэвмышыну
щыгуамышыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэгуэсш
здэгуэпш
здэгуиш
здэгуэтш
здэгуэфш
здэгуаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэгуэзмыш
здэгуумыш
здэгуимыш
здэгуэдмыш
здэгуэвмыш
здэгуамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэгуэсша
здэгуэпша
здэгуиша
здэгуэтша
здэгуэфша
здэгуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэгуэзмыша
здэгуумыша
здэгуимыша
здэгуэдмыша
здэгуэвмыша
здэгуамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэгуэсшыгъа
здэгуэпшыгъа
здэгуишыгъа
здэгуэтшыгъа
здэгуэфшыгъа
здэгуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэгуэзмышыгъа
здэгуумышыгъа
здэгуимышыгъа
здэгуэдмышыгъа
здэгуэвмышыгъа
здэгуамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэгуэсшын
здэгуэпшын
здэгуишын
здэгуэтшын
здэгуэфшын
здэгуашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгуэзмышын
здэгуумышын
здэгуимышын
здэгуэдмышын
здэгуэвмышын
здэгуамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэгуэсшыну
здэгуэпшыну
здэгуишыну
здэгуэтшыну
здэгуэфшыну
здэгуашыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгуэзмышыну
здэгуумышыну
здэгуимышыну
здэгуэдмышыну
здэгуэвмышыну
здэгуамышыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыгуэсш
щӀыгуэпш
щӀыгуиш
щӀыгуэтш
щӀыгуэфш
щӀыгуаш
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыгуэзмыш
щӀыгуумыш
щӀыгуимыш
щӀыгуэдмыш
щӀыгуэвмыш
щӀыгуамыш
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыгуэсша
щӀыгуэпша
щӀыгуиша
щӀыгуэтша
щӀыгуэфша
щӀгуаша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыгуэзмыша
щӀыгуумыша
щӀыгуимыша
щӀыгуэдмыша
щӀыгуэвмыша
щӀыгуамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыгуэсшыгъа
щӀэгуэпшыгъа
щӀыгуишыгъа
щӀэгуэтшыгъа
щӀэгуэфшыгъа
щӀыгуашыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыгуэзмышыгъа
щӀыгуумышыгъа
щӀыгуимышыгъа
щӀыгуэдмышыгъа
щӀыгуэвмышыгъа
щӀыгуамышыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыгуэсшын
щӀыгуэпшын
щӀыгуишын
щӀыгуэтшын
щӀыгуэфшын
щӀыгуашын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыгуэзмышын
щӀыгуумышын
щӀыгуимышын
щӀыгуэдмышын
щӀыгуэвмышын
щӀыгуамышын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыгуэсшыну
щӀыгуэпшыну
щӀыгуишыну
щӀыгуэтшыну
щӀыгуэфшыну
щӀыгуашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыгуэзмышыну
щӀыгуумышыну
щӀыгуимышыну
щӀыгуэдмышыну
щӀыгуэвмышыну
щӀыгуамышыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
гуэсшу
гуэпшу
гуишу
гуэтшу
гуэфшу
гуашу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмышу
гуумышу
гуимышу
гуэдмышу
гуэвмышу
гуамышу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
гуэсшауэ
гуэпшауэ
гуишауэ
гуэтшауэ
гуэфшауэ
гуашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
гуэзмышауэ
гуумышауэ
гуимышауэ
гуэдмышауэ
гуэвмышауэ
гуамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
гуэсшурэ
гуэпшурэ
гуишурэ
гуэтшурэ
гуэфшурэ
гуашурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
гуэзмышурэ
гуумышурэ
гуимышурэ
гуэдмышурэ
гуэвмышурэ
гуамышурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бгузош
гузош
--
вгузош
ягузош(хэ)
уэ
згубош
--
губош
дгубош
--
ягубош(хэ)
абы
згуеш
бгуеш
гуеш
дгуеш
вгуеш
ягуеш(хэ)
дэ
--
бгудош
гудош
--
вгудош
ягудош(хэ)
фэ
згувош
--
гувош
дгувош
--
ягувош(хэ)
абыхэм
згуаш
бгуаш
гуаш
дгуаш
вгуаш
ягуаш(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
бгуэс[шрэ]
гуэс[шрэ]
--
вгуэс[шрэ]
ягуэс[ш(хэ)рэ]
уэ
згуэп[шрэ]
--
гуэп[шрэ]
дгуэп[шрэ]
--
ягуэп[ш(хэ)рэ]
абы
згуи[шрэ]
бгуи[шрэ]
гуи[шрэ]
дгуи[шрэ]
вгуи[шрэ]
ягуи[ш(хэ)рэ]
дэ
--
бгуэт[шрэ]
гуэт[шрэ]
--
вгуэт[шрэ]
ягуэт[ш(хэ)рэ]
фэ
згуэф[шрэ]
--
гуэф[шрэ]
дгуэф[шрэ]
--
ягуэф[ш(хэ)рэ]
абыхэм
згуа[шрэ]
бгуа[шрэ]
гуа[шрэ]
дгуа[шрэ]
вгуа[шрэ]
ягуа[ш(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]
[ш]ыр
--
[ш]хэр
Эргативнэ:
[ш]
[ш]ым
--
[ш]хэм
Послеложнэ:
[ш]кӀэ
[ш]ымкӀэ
[ш]хэкӀэ
[ш]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]у
[ш]ырауэ
[ш]хэу
[ш]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]а
[ш]ар
--
[ш]ахэр
Эргативнэ:
[ш]а
[ш]ам
--
[ш]ахэм
Послеложнэ:
[ш]акӀэ
[ш]амкӀэ
[ш]ахэкӀэ
[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]ауэ
[ш]арауэ
[ш]ахэу
[ш]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]ын
[ш]ыныр
--
[ш]ынхэр
Эргативнэ:
[ш]ын
[ш]ыным
--
[ш]ынхэм
Послеложнэ:
[ш]ынкӀэ
[ш]ынымкӀэ
[ш]ынхэкӀэ
[ш]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ш]ыну
[ш]ынырауэ
[ш]ынхэу
[ш]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]ыну
[ш]ынур
--
[ш]ынухэр
Эргативнэ:
[ш]ыну
[ш]ынум
--
[ш]ынухэм
Послеложнэ:
[ш]ынукӀэ
[ш]ынумкӀэ
[ш]ынухэкӀэ
[ш]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]ынууэ
[ш]ынурауэ
[ш]ынухэу
[ш]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
И бгъумкӀэ зыгуэр шэн, Ӏушын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гуэшын: to pull sth back, retract sth; to stretch out to the side
Ӏэблэр гуэшын: to stretch out your arm to the side
УРЫСЫБЗЭ
гуэшын: оттянуть, вытянуть в сторону что-л.
Ӏэблэр гуэшын: вытянуть руку в сторону
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.