Wt/kbd/гущэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
гущэ
-
гущэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['gʷǝɕɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [гущ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | гущэ | гущэр | -- | гущэхэр |
Эргативнэ: | гущэ | гущэм | -- | гущэхэм |
Послеложнэ: | гущэкӀэ | гущэмкӀэ | гущэхэкӀэ | гущэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | гущэу | гущэрауэ | гущэхэу | гущэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Сабий щагъэжейуэ щӀэбупскӀэ хъу гъуэлъыпӀэ цӀыкӀу.
ЩАПХЪЭХЭР
- Батэрэзыр ВакӀуэ нанэм чэщей гущэм ирепӀыкӀ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Гущэр щӀэупскӀэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- гущэ: cradle
- Гущэр щӀэупскӀэн: to rock a cradle
УРЫСЫБЗЭ
- гущэ: люлька, колыбель
- Гущэр щӀэупскӀэн: качать колыбель
псалъафэ зэпыщӀахэр
Гущэм къыхэтӀыкӀын (сабийр)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to take (the baby) out of the cradle Урысыбзэ: достать (ребёнка) из колыбели. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
гущэ баш
Мыхьэнэ: Гущэ джабэм гущэпсхэр иращӀэн папщӀэ, кӀэрапхэ баш. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: a stick to which the cradle straps are tied. Урысыбзэ: палка, к которой прикрепляются лямки для люльки Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Шамбырыр зи гущэ баш, шышэр зи анэ бгъафэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
гущэ пхъэбгъу
Мыхьэнэ: Гущэм ирадз уэншэку цӀыкӀур зытралъхьэ пхъэбгъу, гущэщӀэтым хуэзанщӀэу гъуанэ иӀэу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: a board with an opening where the mattress is placed (in a cradle) Урысыбзэ: доска с отверстием, на которой лежит матрац (в колыбели) Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
гущэ уэншэку
Мыхьэнэ: Гущэм папщӀэ ящӀ уэншэку. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: cradle mattress Урысыбзэ: матрац для колыбели Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Гуащэнэху куэд щӀат гущэри, гущэ уэншэкури, гущэ хъыданхэри зэригъэхьэзыррэ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
гущэ хъыдан
Мыхьэнэ: Сабийр гущэм щыхапхэкӀэ (уэншэкумрэ гущэ шхыӀэнымрэ нэмыщӀ) къагъэсэбэп щэкӀ пычахуэхэр. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: diapers, nappies Урысыбзэ: пеленки Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
гущэ шхыӀэн
Мыхьэнэ: Гущэхэлъ сабийм хуащӀ шхыӀэн цӀыкӀу. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: children’s quilt for the cradle Урысыбзэ: детское стеганое одеяло для колыбели Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
гущэ щхьэнтэ
Мыхьэнэ: Гущэм щыхэлъым деж сабийм и лъэгуажьэхэм тралъхьэ щхьэнтэ. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: cradle pillow Урысыбзэ: подушечка для колыбели Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЧАСТИЦЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [gʷǝɕɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [гущ] + -э
МЫХЬЭНЭ
- ЖаӀэр ирыщӀагъэхуабжьэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Емынэжь гущэмэ и бэракъ фӀыцӀэр Мэртазэхэ ныщызэфӀащӀэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- гущэ: a particle used to reinforce a statement
УРЫСЫБЗЭ
- гущэ: частица употребляется для усиления высказывания
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.