АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[гу] + зэ- + [с] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "гузэсэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
гузэсэн
щымыӀэныгъэ:
мыгузэсэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгузэсэн
угузэсэн
гузэсэн
дыгузэсэн
фыгузэсэн
гузэсэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэн
умыгузэсэн
мыгузэсэн
дымыгузэсэн
фымыгузэсэн
мыгузэсэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гузасэ!
фыгузасэ!
щымыӀэныгъэ:
умыгузасэ!
фымыгузасэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срегузасэ
урегузасэ
ирегузасэ
дрегузасэ
фрегузасэ
ирегузасэ
щымыӀэныгъэ:
сремыгузасэ
уремыгузасэ
иремыгузасэ
дремыгузасэ
фремыгузасэ
иремыгузасэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согузасэ(р)
уогузасэ(р)
мэгузасэ(р)
догузасэ(р)
фогузасэ(р)
мэгузасэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэркъым
угузасэркъым
гузасэркъым
дыгузасэркъым
фыгузасэркъым
гузасэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузасэ(р)т
угузасэ(р)т
гузасэ(р)т
дыгузасэ(р)т
фыгузасэ(р)т
гузасэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэ(р)тэкъым
угузасэ(р)тэкъым
гузасэ(р)тэкъым
дыгузасэ(р)тэкъым
фыгузасэ(р)тэкъым
гузасэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсащ
угузэсащ
гузэсащ
дыгузэсащ
фыгузэсащ
гузэса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсакъым
угузэсакъым
гузэсакъым
дыгузэсакъым
фыгузэсакъым
гузэса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсат
угузэсат
гузэсат
дыгузэсат
фыгузэсат
гузэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсатэкъым
угузэсатэкъым
гузэсатэкъым
дыгузэсатэкъым
фыгузэсатэкъым
гузэса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъащ
угузэсэгъащ
гузэсэгъащ
дыгузэсэгъащ
фыгузэсэгъащ
гузэсэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъакъым
угузэсэгъакъым
гузэсэгъакъым
дыгузэсэгъакъым
фыгузэсэгъакъым
гузэсэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъат
угузэсэгъат
гузэсэгъат
дыгузэсэгъат
фыгузэсэгъат
гузэсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъатэкъым
угузэсэгъатэкъым
гузэсэгъатэкъым
дыгузэсэгъатэкъым
фыгузэсэгъатэкъым
гузэсэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгузасэщ
угузасэщ
гузасэщ
дыгузасэщ
фыгузасэщ
гузасэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэкъым
угузасэкъым
гузасэкъым
дыгузасэкъым
фыгузасэкъым
гузасэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгузасэт
угузасэт
гузасэт
дыгузасэт
фыгузасэт
гузасэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэтэкъым
угузасэтэкъым
гузасэтэкъым
дыгузасэтэкъым
фыгузасэтэкъым
гузасэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнщ
угузэсэнщ
гузэсэнщ
дыгузэсэнщ
фыгузэсэнщ
гузэсэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнкъым
угузэсэнкъым
гузэсэнкъым
дыгузэсэнкъым
фыгузэсэнкъым
гузэсэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнущ
угузэсэнущ
гузэсэнущ
дыгузэсэнущ
фыгузэсэнущ
гузэсэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнукъым
угузэсэнукъым
гузэсэнукъым
дыгузэсэнукъым
фыгузэсэнукъым
гузэсэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузасэрэ
угузасэрэ
гузасэрэ
дыгузасэрэ
фыгузасэрэ
гузасэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэркъэ
угузасэркъэ
гузасэркъэ
дыгузасэркъэ
фыгузасэркъэ
гузасэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузасэ(р)т
угузасэ(р)т
гузасэ(р)т
дыгузасэ(р)т
фыгузасэ(р)т
гузасэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэ(р)тэкъэ
угузасэ(р)тэкъэ
гузасэ(р)тэкъэ
дыгузасэ(р)тэкъэ
фыгузасэ(р)тэкъэ
гузасэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэса
угузэса
гузэса
дыгузэса
фыгузэса
гузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсакъэ
угузэсакъэ
гузэсакъэ
дыгузэсакъэ
фыгузэсакъэ
гузэса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсат
угузэсат
гузэсат
дыгузэсат
фыгузэсат
гузэса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсатэкъэ
угузэсатэкъэ
гузэсатэкъэ
дыгузэсатэкъэ
фыгузэсатэкъэ
гузэса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъа
угузэсэгъа
гузэсэгъа
дыгузэсэгъа
фыгузэсэгъа
гузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъакъэ
угузэсэгъакъэ
гузэсэгъакъэ
дыгузэсэгъакъэ
фыгузэсэгъакъэ
гузэсэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъат
угузэсэгъат
гузэсэгъат
дыгузэсэгъат
фыгузэсэгъат
гузэсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъатэкъэ
угузэсэгъатэкъэ
гузэсэгъатэкъэ
дыгузэсэгъатэкъэ
фыгузэсэгъатэкъэ
гузэсэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгузасэ
угузасэ
гузасэ
дыгузасэ
фыгузасэ
гузасэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэкъэ
угузасэкъэ
гузасэкъэ
дыгузасэкъэ
фыгузасэкъэ
гузасэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгузасэт
угузасэт
гузасэт
дыгузасэт
фыгузасэт
гузасэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгузасэтэкъэ
угузасэтэкъэ
гузасэтэкъэ
дыгузасэтэкъэ
фыгузасэтэкъэ
гузасэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэн
угузэсэн
гузэсэн
дыгузэсэн
фыгузэсэн
гузэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнкъэ
угузэсэнкъэ
гузэсэнкъэ
дыгузэсэнкъэ
фыгузэсэнкъэ
гузэсэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэну
угузэсэну
гузэсэну
дыгузэсэну
фыгузэсэну
гузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнукъэ
угузэсэнукъэ
гузэсэнукъэ
дыгузэсэнукъэ
фыгузэсэнукъэ
гузэсэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузасэмэ
угузасэмэ
гузасэмэ
дыгузасэмэ
фыгузасэмэ
гузасэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузасэмэ
умыгузасэмэ
мыгузасэмэ
дымыгузасэмэ
фымыгузасэмэ
мыгузасэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсамэ
угузэсамэ
гузэсамэ
дыгузэсамэ
фыгузэсамэ
гузэса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсамэ
умыгузэсамэ
мыгузэсамэ
дымыгузэсамэ
фымыгузэсамэ
мыгузэса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъамэ
угузэсэгъамэ
гузэсэгъамэ
дыгузэсэгъамэ
фыгузэсэгъамэ
гузэсэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэгъамэ
умыгузэсэгъамэ
мыгузэсэгъамэ
дымыгузэсэгъамэ
фымыгузэсэгъамэ
мыгузэсэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнмэ
угузэсэнмэ
гузэсэнмэ
дыгузэсэнмэ
фыгузэсэнмэ
гузэсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнмэ
умыгузэсэнмэ
мыгузэсэнмэ
дымыгузэсэнмэ
фымыгузэсэнмэ
мыгузэсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнумэ
угузэсэнумэ
гузэсэнумэ
дыгузэсэнумэ
фыгузэсэнумэ
гузэсэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнумэ
умыгузэсэнумэ
мыгузэсэнумэ
дымыгузэсэнумэ
фымыгузэсэнумэ
мыгузэсэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузасэтэмэ
угузасэтэмэ
гузасэтэмэ
дыгузасэтэмэ
фыгузасэтэмэ
гузасэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузасэтэмэ
умыгузасэтэмэ
мыгузасэтэмэ
дымыгузасэтэмэ
фымыгузасэтэмэ
мыгузасэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсатэмэ
угузэсатэмэ
гузэсатэмэ
дыгузэсатэмэ
фыгузэсатэмэ
гузэса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсатэмэ
умыгузэсатэмэ
мыгузэсатэмэ
дымыгузэсатэмэ
фымыгузэсатэмэ
мыгузэса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъатэмэ
угузэсэгъатэмэ
гузэсэгъатэмэ
дыгузэсэгъатэмэ
фыгузэсэгъатэмэ
гузэсэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэгъатэмэ
умыгузэсэгъатэмэ
мыгузэсэгъатэмэ
дымыгузэсэгъатэмэ
фымыгузэсэгъатэмэ
мыгузэсэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнтэмэ
угузэсэнтэмэ
гузэсэнтэмэ
дыгузэсэнтэмэ
фыгузэсэнтэмэ
гузэсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнтэмэ
умыгузэсэнтэмэ
мыгузэсэнтэмэ
дымыгузэсэнтэмэ
фымыгузэсэнтэмэ
мыгузэсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнутэмэ
угузэсэнутэмэ
гузэсэнутэмэ
дыгузэсэнутэмэ
фыгузэсэнутэмэ
гузэсэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнутэмэ
умыгузэсэнутэмэ
мыгузэсэнутэмэ
дымыгузэсэнутэмэ
фымыгузэсэнутэмэ
мыгузэсэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнт
угузэсэнт
гузэсэнт
дыгузэсэнт
фыгузэсэнт
гузэсэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнтэкъым
угузэсэнтэкъым
гузэсэнтэкъым
дыгузэсэнтэкъым
фыгузэсэнтэкъым
гузэсэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнут
угузэсэнут
гузэсэнут
дыгузэсэнут
фыгузэсэнут
гузэсэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгузэсэнутэкъым
угузэсэнутэкъым
гузэсэнутэкъым
дыгузэсэнутэкъым
фыгузэсэнутэкъым
гузэсэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузасэми
угузасэми
гузасэми
дыгузасэми
фыгузасэми
гузасэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузасэми
умыгузасэми
мыгузасэми
дымыгузасэми
фымыгузасэми
мыгузасэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсами
угузэсами
гузэсами
дыгузэсами
фыгузэсами
гузэса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсами
умыгузэсами
мыгузэсами
дымыгузэсами
фымыгузэсами
мыгузэса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъами
угузэсэгъами
гузэсэгъами
дыгузэсэгъами
фыгузэсэгъами
гузэсэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэгъами
умыгузэсэгъами
мыгузэсэгъами
дымыгузэсэгъами
фымыгузэсэгъами
мыгузэсэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнми
угузэсэнми
гузэсэнми
дыгузэсэнми
фыгузэсэнми
гузэсэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнми
умыгузэсэнми
мыгузэсэнми
дымыгузэсэнми
фымыгузэсэнми
мыгузэсэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнуми
угузэсэнуми
гузэсэнуми
дыгузэсэнуми
фыгузэсэнуми
гузэсэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнуми
умыгузэсэнуми
мыгузэсэнуми
дымыгузэсэнуми
фымыгузэсэнуми
мыгузэсэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузасэтэми
угузасэтэми
гузасэтэми
дыгузасэтэми
фыгузасэтэми
гузасэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузасэтэми
умыгузасэтэми
мыгузасэтэми
дымыгузасэтэми
фымыгузасэтэми
мыгузасэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгузэсатэми
угузэсатэми
гузэсатэми
дыгузэсатэми
фыгузэсатэми
гузэса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсатэми
умыгузэсатэми
мыгузэсатэми
дымыгузэсатэми
фымыгузэсатэми
мыгузэса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгузэсэгъатэми
угузэсэгъатэми
гузэсэгъатэми
дыгузэсэгъатэми
фыгузэсэгъатэми
гузэсэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэгъатэми
умыгузэсэгъатэми
мыгузэсэгъатэми
дымыгузэсэгъатэми
фымыгузэсэгъатэми
мыгузэсэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнтэми
угузэсэнтэми
гузэсэнтэми
дыгузэсэнтэми
фыгузэсэнтэми
гузэсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнтэми
умыгузэсэнтэми
мыгузэсэнтэми
дымыгузэсэнтэми
фымыгузэсэнтэми
мыгузэсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгузэсэнутэми
угузэсэнутэми
гузэсэнутэми
дыгузэсэнутэми
фыгузэсэнутэми
гузэсэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсэнутэми
умыгузэсэнутэми
мыгузэсэнутэми
дымыгузэсэнутэми
фымыгузэсэнутэми
мыгузэсэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъгузэсэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгузэсаи
угузэсаи
гузэсаи
дыгузэсаи
фыгузэсаи
гузэсаи
щымыӀэныгъэ:
сыгузэсакъыми
угузэсакъыми
гузэсакъыми
дыгузэсакъыми
фыгузэсакъыми
гузэсакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгузэсащэрэт
угузэсащэрэт
гузэсащэрэт
дыгузэсащэрэт
фыгузэсащэрэт
гузэсащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгузэсащэрэт
умыгузэсащэрэт
мыгузэсащэрэт
дымыгузэсащэрэт
фымыгузэсащэрэт
мыгузэсащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнщ
угузэсагъэнщ
гузэсагъэнщ
дыгузэсагъэнщ
фыгузэсагъэнщ
гузэсагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнкъым
угузэсагъэнкъым
гузэсагъэнкъым
дыгузэсагъэнкъым
фыгузэсагъэнкъым
гузэсагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнт
угузэсагъэнт
гузэсагъэнт
дыгузэсагъэнт
фыгузэсагъэнт
гузэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнтэкъым
угузэсагъэнтэкъым
гузэсагъэнтэкъым
дыгузэсагъэнтэкъым
фыгузэсагъэнтэкъым
гузэсагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэн
угузэсагъэн
гузэсагъэн
дыгузэсагъэн
фыгузэсагъэн
гузэсагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнкъэ
угузэсагъэнкъэ
гузэсагъэнкъэ
дыгузэсагъэнкъэ
фыгузэсагъэнкъэ
гузэсагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнт
угузэсагъэнт
гузэсагъэнт
дыгузэсагъэнт
фыгузэсагъэнт
гузэсагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнтэкъэ
угузэсагъэнтэкъэ
гузэсагъэнтэкъэ
дыгузэсагъэнтэкъэ
фыгузэсагъэнтэкъэ
гузэсагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнущ
угузэсагъэнущ
гузэсагъэнущ
дыгузэсагъэнущ
фыгузэсагъэнущ
гузэсагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнукъым
угузэсагъэнукъым
гузэсагъэнукъым
дыгузэсагъэнукъым
фыгузэсагъэнукъым
гузэсагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнут
угузэсагъэнут
гузэсагъэнут
дыгузэсагъэнут
фыгузэсагъэнут
гузэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнутэкъым
угузэсагъэнутэкъым
гузэсагъэнутэкъым
дыгузэсагъэнутэкъым
фыгузэсагъэнутэкъым
гузэсагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэну
угузэсагъэну
гузэсагъэну
дыгузэсагъэну
фыгузэсагъэну
гузэсагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнукъэ
угузэсагъэнукъэ
гузэсагъэнукъэ
дыгузэсагъэнукъэ
фыгузэсагъэнукъэ
гузэсагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнут
угузэсагъэнут
гузэсагъэнут
дыгузэсагъэнут
фыгузэсагъэнут
гузэсагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгузэсагъэнутэкъэ
угузэсагъэнутэкъэ
гузэсагъэнутэкъэ
дыгузэсагъэнутэкъэ
фыгузэсагъэнутэкъэ
гузэсагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгузасэ
угузасэ
гузасэ
дыгузасэ
фыгузасэ
гузасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузасэ
умыгузасэ
мыгузасэ
дымыгузасэ
фымыгузасэ
мыгузасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгузэса
угузэса
гузэса
дыгузэса
фыгузэса
гузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузэса
умыгузэса
мыгузэса
дымыгузэса
фымыгузэса
мыгузэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгузэсэгъа
угузэсэгъа
гузэсэгъа
дыгузэсэгъа
фыгузэсэгъа
гузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузэсэгъа
умыгузэсэгъа
мыгузэсэгъа
дымыгузэсэгъа
фымыгузэсэгъа
мыгузэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгузэсэн
угузэсэн
гузэсэн
дыгузэсэн
фыгузэсэн
гузэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузэсэн
умыгузэсэн
мыгузэсэн
дымыгузэсэн
фымыгузэсэн
мыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгузэсэну
угузэсэну
гузэсэну
дыгузэсэну
фыгузэсэну
гузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузэсэну
умыгузэсэну
мыгузэсэну
дымыгузэсэну
фымыгузэсэну
мыгузэсэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгузасэ
узэрыгузасэ
зэрыгузасэ
дызэрыгузасэ
фызэрыгузасэ
зэрыгузасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгузасэ
узэрымыгузасэ
зэрымыгузасэ
дызэрымыгузасэ
фызэрымыгузасэ
мызэрыгузасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгузэса
узэрыгузэса
зэрыгузэса
дызэрыгузэса
фызэрыгузэса
зэрыгузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгузэса
узэрымыгузэса
зэрымыгузэса
дызэрымыгузэса
фызэрымыгузэса
зэрымыгузэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгузэсэгъа
узэрыгузэсэгъа
зэрыгузэсэгъа
дызэрыгузэсэгъа
фызэрыгузэсэгъа
зэрыгузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгузэсэгъа
узэрымыгузэсэгъа
зэрымыгузэсэгъа
дызэрымыгузэсэгъа
фызэрымыгузэсэгъа
зэрымыгузэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгузэсэн
узэрыгузэсэн
зэрыгузэсэн
дызэрыгузэсэн
фызэрыгузэсэн
зэрыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгузэсэн
узэрымыгузэсэн
зэрымыгузэсэн
дызэрымыгузэсэн
фызэрымыгузэсэн
зэрымыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгузэсэну
узэрыгузэсэну
зэрыгузэсэну
дызэрыгузэсэну
фызэрыгузэсэну
зэрыгузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгузэсэну
узэрымыгузэсэну
зэрымыгузэсэну
дызэрымыгузэсэну
фызэрымыгузэсэну
зэрымыгузэсэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгузасэ
ущыгузасэ
щыгузасэ
дыщыгузасэ
фыщыгузасэ
щыгузасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгузасэ
ущымыгузасэ
щымыгузасэ
дыщымыгузасэ
фыщымыгузасэ
щымыгузасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгузэса
ущыгузэса
щыгузэса
дыщыгузэса
фыщыгузэса
щыгузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгузэса
ущымыгузэса
щымыгузэса
дыщымыгузэса
фыщымыгузэса
щымыгузэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгузэсэгъа
ущыгузэсэгъа
щыгузэсэгъа
дыщыгузэсэгъа
фыщыгузэсэгъа
щыгузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгузэсэгъа
ущымыгузэсэгъа
щымыгузэсэгъа
дыщымыгузэсэгъа
фыщымыгузэсэгъа
щымыгузэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгузэсэн
ущыгузэсэн
щыгузэсэн
дыщыгузэсэн
фыщыгузэсэн
щыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгузэсэн
ущымыгузэсэн
щымыгузэсэн
дыщымыгузэсэн
фыщымыгузэсэн
щымыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгузэсэну
ущыгузэсэну
щыгузэсэну
дыщыгузэсэну
фыщыгузэсэну
щыгузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгузэсэну
ущымыгузэсэну
щымыгузэсэну
дыщымыгузэсэну
фыщымыгузэсэну
щымыгузэсэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгузасэ
уздэгузасэ
здэгузасэ
дыздэгузасэ
фыздэгузасэ
здэгузасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгузасэ
уздэмыгузасэ
здэмыгузасэ
дыздэмыгузасэ
фыздэмыгузасэ
здэмыгузасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгузэса
уздэгузэса
здэгузэса
дыздэгузэса
фыздэгузэса
здэгузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгузэса
уздэмыгузэса
здэмыгузэса
дыздэмыгузэса
фыздэмыгузэса
здэмыгузэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгузэсэгъа
уздэгузэсэгъа
здэгузэсэгъа
дыздэгузэсэгъа
фыздэгузэсэгъа
здэгузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгузэсэгъа
уздэмыгузэсэгъа
здэмыгузэсэгъа
дыздэмыгузэсэгъа
фыздэмыгузэсэгъа
здэмыгузэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгузэсэн
уздэгузэсэн
здэгузэсэн
дыздэгузэсэн
фыздэгузэсэн
здэгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгузэсэн
уздэмыгузэсэн
здэмыгузэсэн
дыздэмыгузэсэн
фыздэмыгузэсэн
здэмыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгузэсэну
уздэгузэсэну
здэгузэсэну
дыздэгузэсэну
фыздэгузэсэну
здэгузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгузэсэну
уздэмыгузэсэну
здэмыгузэсэну
дыздэмыгузэсэну
фыздэмыгузэсэну
здэмыгузэсэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгузасэ
ущӀэгузасэ
щӀэгузасэ
дыщӀэгузасэ
фыщӀэгузасэ
щӀэгузасэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгузасэ
ущӀэмыгузасэ
щӀэмыгузасэ
дыщӀэмыгузасэ
фыщӀэмыгузасэ
щӀэмыгузасэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгузэса
ущӀэгузэса
щӀэгузэса
дыщӀэгузэса
фыщӀэгузэса
щӀэгузэса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгузэса
ущӀэмыгузэса
щӀэмыгузэса
дыщӀэмыгузэса
фыщӀэмыгузэса
щӀэмыгузэса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгузэсэгъа
ущӀэгузэсэгъа
щӀэгузэсэгъа
дыщӀэгузэсэгъа
фыщӀэгузэсэгъа
щӀэгузэсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгузэсэгъа
ущӀэмыгузэсэгъа
щӀэмыгузэсэгъа
дыщӀэмыгузэсэгъа
фыщӀэмыгузэсэгъа
щӀэмыгузэсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгузэсэн
ущӀэгузэсэн
щӀэгузэсэн
дыщӀэгузэсэн
фыщӀэгузэсэн
щӀэгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгузэсэн
ущӀэмыгузэсэн
щӀэмыгузэсэн
дыщӀэмыгузэсэн
фыщӀэмыгузэсэн
щӀэмыгузэсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгузэсэну
ущӀэгузэсэну
щӀэгузэсэну
дыщӀэгузэсэну
фыщӀэгузэсэну
щӀэгузэсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгузэсэну
ущӀэмыгузэсэну
щӀэмыгузэсэну
дыщӀэмыгузэсэну
фыщӀэмыгузэсэну
щӀэмыгузэсэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгузасэу
угузасэу
гузасэу
дыгузасэу
фыгузасэу
гузасэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузасэу
умыгузасэу
мыгузасэу
дымыгузасэу
фымыгузасэу
мыгузасэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгузэсауэ
угузэсауэ
гузэсауэ
дыгузэсауэ
фыгузэсауэ
гузэсауэ / гузэса(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгузэсауэ
умыгузэсауэ
мыгузэсауэ
дымыгузэсауэ
фымыгузэсауэ
мыгузэсауэ(хэ) / мыгузэса(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыгузасэурэ
угузасэурэ
гузасэурэ
дыгузасэурэ
фыгузасэурэ
гузасэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгузасэурэ
умыгузасэурэ
мыгузасэурэ
дымыгузасэурэ
фымыгузасэурэ
мыгузасэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гузас]э
[гузас]эр
--
[гузас]эхэр
Эргативнэ:
[гузас]э
[гузас]эм
--
[гузас]эхэм
Послеложнэ:
[гузас]экӀэ
[гузас]эмкӀэ
[гузас]эхэкӀэ
[гузас]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гузас]эуэ
[гузас]эрауэ
[гузас]эхэу
[гузас]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гузэс]а
[гузэс]ар
--
[гузэс]ахэр
Эргативнэ:
[гузэс]а
[гузэс]ам
--
[гузэс]ахэм
Послеложнэ:
[гузэс]акӀэ
[гузэс]амкӀэ
[гузэс]ахэкӀэ
[гузэс]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гузэс]ауэ
[гузэс]арауэ
[гузэс]ахэу
[гузэс]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гузэс]эн
[гузэс]эныр
--
[гузэс]энхэр
Эргативнэ:
[гузэс]эн
[гузэс]эным
--
[гузэс]энхэм
Послеложнэ:
[гузэс]энкӀэ
[гузэс]энымкӀэ
[гузэс]энхэкӀэ
[гузэс]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гузэс]эну
[гузэс]энырауэ
[гузэс]энхэу
[гузэс]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гузэс]эну
[гузэс]энур
--
[гузэс]энухэр
Эргативнэ:
[гузэс]эну
[гузэс]энум
--
[гузэс]энухэм
Послеложнэ:
[гузэс]энукӀэ
[гузэс]энумкӀэ
[гузэс]энухэкӀэ
[гузэс]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гузэс]энууэ
[гузэс]энурауэ
[гузэс]энухэу
[гузэс]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ГуӀэгъуэм зэщӀиубыдэн, зэщӀищтэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Анэр и къуэм щхьэкӀэ магъ, мэгузасэ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гузэсэн: experience deep grief or woe
УРЫСЫБЗЭ
гузэсэн: переживать тяжкое горе
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.