АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "гугъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
гугъэн
щымыӀэныгъэ:
мыгугъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгугъэн
угугъэн
гугъэн
дыгугъэн
фыгугъэн
гугъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэн
умыгугъэн
мыгугъэн
дымыгугъэн
фымыгугъэн
мыгугъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
гугъэ!
фыгугъэ!
щымыӀэныгъэ:
умыгугъэ!
фымыгугъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срегугъэ
урегугъэ
ирегугъэ
дрегугъэ
фрегугъэ
ирегугъэ
щымыӀэныгъэ:
сремыгугъэ
уремыгугъэ
иремыгугъэ
дремыгугъэ
фремыгугъэ
иремыгугъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согугъэ(р)
уогугъэ(р)
мэгугъэ(р)
догугъэ(р)
фогугъэ(р)
мэгугъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэркъым
угугъэркъым
гугъэркъым
дыгугъэркъым
фыгугъэркъым
гугъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъэ(р)т
угугъэ(р)т
гугъэ(р)т
дыгугъэ(р)т
фыгугъэ(р)т
гугъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэ(р)тэкъым
угугъэ(р)тэкъым
гугъэ(р)тэкъым
дыгугъэ(р)тэкъым
фыгугъэ(р)тэкъым
гугъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъащ
угугъащ
гугъащ
дыгугъащ
фыгугъащ
гугъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъакъым
угугъакъым
гугъакъым
дыгугъакъым
фыгугъакъым
гугъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъат
угугъат
гугъат
дыгугъат
фыгугъат
гугъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъатэкъым
угугъатэкъым
гугъатэкъым
дыгугъатэкъым
фыгугъатэкъым
гугъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъащ
угугъэгъащ
гугъэгъащ
дыгугъэгъащ
фыгугъэгъащ
гугъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэгъакъым
угугъэгъакъым
гугъэгъакъым
дыгугъэгъакъым
фыгугъэгъакъым
гугъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъат
угугъэгъат
гугъэгъат
дыгугъэгъат
фыгугъэгъат
гугъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэгъатэкъым
угугъэгъатэкъым
гугъэгъатэкъым
дыгугъэгъатэкъым
фыгугъэгъатэкъым
гугъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгугъэщ
угугъэщ
гугъэщ
дыгугъэщ
фыгугъэщ
гугъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэкъым
угугъэкъым
гугъэкъым
дыгугъэкъым
фыгугъэкъым
гугъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгугъэт
угугъэт
гугъэт
дыгугъэт
фыгугъэт
гугъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэтэкъым
угугъэтэкъым
гугъэтэкъым
дыгугъэтэкъым
фыгугъэтэкъым
гугъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнщ
угугъэнщ
гугъэнщ
дыгугъэнщ
фыгугъэнщ
гугъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнкъым
угугъэнкъым
гугъэнкъым
дыгугъэнкъым
фыгугъэнкъым
гугъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнущ
угугъэнущ
гугъэнущ
дыгугъэнущ
фыгугъэнущ
гугъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнукъым
угугъэнукъым
гугъэнукъым
дыгугъэнукъым
фыгугъэнукъым
гугъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэрэ
угугъэрэ
гугъэрэ
дыгугъэрэ
фыгугъэрэ
гугъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэркъэ
угугъэркъэ
гугъэркъэ
дыгугъэркъэ
фыгугъэркъэ
гугъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъэ(р)т
угугъэ(р)т
гугъэ(р)т
дыгугъэ(р)т
фыгугъэ(р)т
гугъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэ(р)тэкъэ
угугъэ(р)тэкъэ
гугъэ(р)тэкъэ
дыгугъэ(р)тэкъэ
фыгугъэ(р)тэкъэ
гугъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъа
угугъа
гугъа
дыгугъа
фыгугъа
гугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъакъэ
угугъакъэ
гугъакъэ
дыгугъакъэ
фыгугъакъэ
гугъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъат
угугъат
гугъат
дыгугъат
фыгугъат
гугъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъатэкъэ
угугъатэкъэ
гугъатэкъэ
дыгугъатэкъэ
фыгугъатэкъэ
гугъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъа
угугъэгъа
гугъэгъа
дыгугъэгъа
фыгугъэгъа
гугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэгъакъэ
угугъэгъакъэ
гугъэгъакъэ
дыгугъэгъакъэ
фыгугъэгъакъэ
гугъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъат
угугъэгъат
гугъэгъат
дыгугъэгъат
фыгугъэгъат
гугъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэгъатэкъэ
угугъэгъатэкъэ
гугъэгъатэкъэ
дыгугъэгъатэкъэ
фыгугъэгъатэкъэ
гугъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыгугъэ
угугъэ
гугъэ
дыгугъэ
фыгугъэ
гугъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэкъэ
угугъэкъэ
гугъэкъэ
дыгугъэкъэ
фыгугъэкъэ
гугъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыгугъэт
угугъэт
гугъэт
дыгугъэт
фыгугъэт
гугъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэтэкъэ
угугъэтэкъэ
гугъэтэкъэ
дыгугъэтэкъэ
фыгугъэтэкъэ
гугъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэн
угугъэн
гугъэн
дыгугъэн
фыгугъэн
гугъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнкъэ
угугъэнкъэ
гугъэнкъэ
дыгугъэнкъэ
фыгугъэнкъэ
гугъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэну
угугъэну
гугъэну
дыгугъэну
фыгугъэну
гугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнукъэ
угугъэнукъэ
гугъэнукъэ
дыгугъэнукъэ
фыгугъэнукъэ
гугъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэмэ
угугъэмэ
гугъэмэ
дыгугъэмэ
фыгугъэмэ
гугъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэмэ
умыгугъэмэ
мыгугъэмэ
дымыгугъэмэ
фымыгугъэмэ
мыгугъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъамэ
угугъамэ
гугъамэ
дыгугъамэ
фыгугъамэ
гугъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъамэ
умыгугъамэ
мыгугъамэ
дымыгугъамэ
фымыгугъамэ
мыгугъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъамэ
угугъэгъамэ
гугъэгъамэ
дыгугъэгъамэ
фыгугъэгъамэ
гугъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэгъамэ
умыгугъэгъамэ
мыгугъэгъамэ
дымыгугъэгъамэ
фымыгугъэгъамэ
мыгугъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнмэ
угугъэнмэ
гугъэнмэ
дыгугъэнмэ
фыгугъэнмэ
гугъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнмэ
умыгугъэнмэ
мыгугъэнмэ
дымыгугъэнмэ
фымыгугъэнмэ
мыгугъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнумэ
угугъэнумэ
гугъэнумэ
дыгугъэнумэ
фыгугъэнумэ
гугъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнумэ
умыгугъэнумэ
мыгугъэнумэ
дымыгугъэнумэ
фымыгугъэнумэ
мыгугъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэтэмэ
угугъэтэмэ
гугъэтэмэ
дыгугъэтэмэ
фыгугъэтэмэ
гугъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэтэмэ
умыгугъэтэмэ
мыгугъэтэмэ
дымыгугъэтэмэ
фымыгугъэтэмэ
мыгугъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъатэмэ
угугъатэмэ
гугъатэмэ
дыгугъатэмэ
фыгугъатэмэ
гугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъатэмэ
умыгугъатэмэ
мыгугъатэмэ
дымыгугъатэмэ
фымыгугъатэмэ
мыгугъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъатэмэ
угугъэгъатэмэ
гугъэгъатэмэ
дыгугъэгъатэмэ
фыгугъэгъатэмэ
гугъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэгъатэмэ
умыгугъэгъатэмэ
мыгугъэгъатэмэ
дымыгугъэгъатэмэ
фымыгугъэгъатэмэ
мыгугъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнтэмэ
угугъэнтэмэ
гугъэнтэмэ
дыгугъэнтэмэ
фыгугъэнтэмэ
гугъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнтэмэ
умыгугъэнтэмэ
мыгугъэнтэмэ
дымыгугъэнтэмэ
фымыгугъэнтэмэ
мыгугъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнутэмэ
угугъэнутэмэ
гугъэнутэмэ
дыгугъэнутэмэ
фыгугъэнутэмэ
гугъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнутэмэ
умыгугъэнутэмэ
мыгугъэнутэмэ
дымыгугъэнутэмэ
фымыгугъэнутэмэ
мыгугъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнт
угугъэнт
гугъэнт
дыгугъэнт
фыгугъэнт
гугъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнтэкъым
угугъэнтэкъым
гугъэнтэкъым
дыгугъэнтэкъым
фыгугъэнтэкъым
гугъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнут
угугъэнут
гугъэнут
дыгугъэнут
фыгугъэнут
гугъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыгугъэнутэкъым
угугъэнутэкъым
гугъэнутэкъым
дыгугъэнутэкъым
фыгугъэнутэкъым
гугъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэми
угугъэми
гугъэми
дыгугъэми
фыгугъэми
гугъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэми
умыгугъэми
мыгугъэми
дымыгугъэми
фымыгугъэми
мыгугъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъами
угугъами
гугъами
дыгугъами
фыгугъами
гугъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъами
умыгугъами
мыгугъами
дымыгугъами
фымыгугъами
мыгугъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъами
угугъэгъами
гугъэгъами
дыгугъэгъами
фыгугъэгъами
гугъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэгъами
умыгугъэгъами
мыгугъэгъами
дымыгугъэгъами
фымыгугъэгъами
мыгугъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнми
угугъэнми
гугъэнми
дыгугъэнми
фыгугъэнми
гугъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнми
умыгугъэнми
мыгугъэнми
дымыгугъэнми
фымыгугъэнми
мыгугъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнуми
угугъэнуми
гугъэнуми
дыгугъэнуми
фыгугъэнуми
гугъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнуми
умыгугъэнуми
мыгугъэнуми
дымыгугъэнуми
фымыгугъэнуми
мыгугъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэтэми
угугъэтэми
гугъэтэми
дыгугъэтэми
фыгугъэтэми
гугъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэтэми
умыгугъэтэми
мыгугъэтэми
дымыгугъэтэми
фымыгугъэтэми
мыгугъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыгугъатэми
угугъатэми
гугъатэми
дыгугъатэми
фыгугъатэми
гугъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъатэми
умыгугъатэми
мыгугъатэми
дымыгугъатэми
фымыгугъатэми
мыгугъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыгугъэгъатэми
угугъэгъатэми
гугъэгъатэми
дыгугъэгъатэми
фыгугъэгъатэми
гугъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэгъатэми
умыгугъэгъатэми
мыгугъэгъатэми
дымыгугъэгъатэми
фымыгугъэгъатэми
мыгугъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнтэми
угугъэнтэми
гугъэнтэми
дыгугъэнтэми
фыгугъэнтэми
гугъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнтэми
умыгугъэнтэми
мыгугъэнтэми
дымыгугъэнтэми
фымыгугъэнтэми
мыгугъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыгугъэнутэми
угугъэнутэми
гугъэнутэми
дыгугъэнутэми
фыгугъэнутэми
гугъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыгугъэнутэми
умыгугъэнутэми
мыгугъэнутэми
дымыгугъэнутэми
фымыгугъэнутэми
мыгугъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгугъаи
угугъаи
гугъаи
дыгугъаи
фыгугъаи
гугъаи
щымыӀэныгъэ:
сыгугъакъыми
угугъакъыми
гугъакъыми
дыгугъакъыми
фыгугъакъыми
гугъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыгугъащэрэт
угугъащэрэт
гугъащэрэт
дыгугъащэрэт
фыгугъащэрэт
гугъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыгугъащэрэт
умыгугъащэрэт
мыгугъащэрэт
дымыгугъащэрэт
фымыгугъащэрэт
мыгугъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнщ
угугъагъэнщ
гугъагъэнщ
дыгугъагъэнщ
фыгугъагъэнщ
гугъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнкъым
угугъагъэнкъым
гугъагъэнкъым
дыгугъагъэнкъым
фыгугъагъэнкъым
гугъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнт
угугъагъэнт
гугъагъэнт
дыгугъагъэнт
фыгугъагъэнт
гугъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнтэкъым
угугъагъэнтэкъым
гугъагъэнтэкъым
дыгугъагъэнтэкъым
фыгугъагъэнтэкъым
гугъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэн
угугъагъэн
гугъагъэн
дыгугъагъэн
фыгугъагъэн
гугъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнкъэ
угугъагъэнкъэ
гугъагъэнкъэ
дыгугъагъэнкъэ
фыгугъагъэнкъэ
гугъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнт
угугъагъэнт
гугъагъэнт
дыгугъагъэнт
фыгугъагъэнт
гугъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнтэкъэ
угугъагъэнтэкъэ
гугъагъэнтэкъэ
дыгугъагъэнтэкъэ
фыгугъагъэнтэкъэ
гугъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнущ
угугъагъэнущ
гугъагъэнущ
дыгугъагъэнущ
фыгугъагъэнущ
гугъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнукъым
угугъагъэнукъым
гугъагъэнукъым
дыгугъагъэнукъым
фыгугъагъэнукъым
гугъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнут
угугъагъэнут
гугъагъэнут
дыгугъагъэнут
фыгугъагъэнут
гугъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнутэкъым
угугъагъэнутэкъым
гугъагъэнутэкъым
дыгугъагъэнутэкъым
фыгугъагъэнутэкъым
гугъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэну
угугъагъэну
гугъагъэну
дыгугъагъэну
фыгугъагъэну
гугъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнукъэ
угугъагъэнукъэ
гугъагъэнукъэ
дыгугъагъэнукъэ
фыгугъагъэнукъэ
гугъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнут
угугъагъэнут
гугъагъэнут
дыгугъагъэнут
фыгугъагъэнут
гугъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыгугъагъэнутэкъэ
угугъагъэнутэкъэ
гугъагъэнутэкъэ
дыгугъагъэнутэкъэ
фыгугъагъэнутэкъэ
гугъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъэ
угугъэ
гугъэ
дыгугъэ
фыгугъэ
гугъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэ
умыгугъэ
мыгугъэ
дымыгугъэ
фымыгугъэ
мыгугъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъа
угугъа
гугъа
дыгугъа
фыгугъа
гугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъа
умыгугъа
мыгугъа
дымыгугъа
фымыгугъа
мыгугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъэгъа
угугъэгъа
гугъэгъа
дыгугъэгъа
фыгугъэгъа
гугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэгъа
умыгугъэгъа
мыгугъэгъа
дымыгугъэгъа
фымыгугъэгъа
мыгугъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъэн
угугъэн
гугъэн
дыгугъэн
фыгугъэн
гугъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэн
умыгугъэн
мыгугъэн
дымыгугъэн
фымыгугъэн
мыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъэну
угугъэну
гугъэну
дыгугъэну
фыгугъэну
гугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэну
умыгугъэну
мыгугъэну
дымыгугъэну
фымыгугъэну
мыгугъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгугъэ
узэрыгугъэ
зэрыгугъэ
дызэрыгугъэ
фызэрыгугъэ
зэрыгугъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгугъэ
узэрымыгугъэ
зэрымыгугъэ
дызэрымыгугъэ
фызэрымыгугъэ
мызэрыгугъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгугъа
узэрыгугъа
зэрыгугъа
дызэрыгугъа
фызэрыгугъа
зэрыгугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгугъа
узэрымыгугъа
зэрымыгугъа
дызэрымыгугъа
фызэрымыгугъа
зэрымыгугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгугъэгъа
узэрыгугъэгъа
зэрыгугъэгъа
дызэрыгугъэгъа
фызэрыгугъэгъа
зэрыгугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгугъэгъа
узэрымыгугъэгъа
зэрымыгугъэгъа
дызэрымыгугъэгъа
фызэрымыгугъэгъа
зэрымыгугъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгугъэн
узэрыгугъэн
зэрыгугъэн
дызэрыгугъэн
фызэрыгугъэн
зэрыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгугъэн
узэрымыгугъэн
зэрымыгугъэн
дызэрымыгугъэн
фызэрымыгугъэн
зэрымыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыгугъэну
узэрыгугъэну
зэрыгугъэну
дызэрыгугъэну
фызэрыгугъэну
зэрыгугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыгугъэну
узэрымыгугъэну
зэрымыгугъэну
дызэрымыгугъэну
фызэрымыгугъэну
зэрымыгугъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгугъэ
ущыгугъэ
щыгугъэ
дыщыгугъэ
фыщыгугъэ
щыгугъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгугъэ
ущымыгугъэ
щымыгугъэ
дыщымыгугъэ
фыщымыгугъэ
щымыгугъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгугъа
ущыгугъа
щыгугъа
дыщыгугъа
фыщыгугъа
щыгугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгугъа
ущымыгугъа
щымыгугъа
дыщымыгугъа
фыщымыгугъа
щымыгугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгугъэгъа
ущыгугъэгъа
щыгугъэгъа
дыщыгугъэгъа
фыщыгугъэгъа
щыгугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгугъэгъа
ущымыгугъэгъа
щымыгугъэгъа
дыщымыгугъэгъа
фыщымыгугъэгъа
щымыгугъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгугъэн
ущыгугъэн
щыгугъэн
дыщыгугъэн
фыщыгугъэн
щыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгугъэн
ущымыгугъэн
щымыгугъэн
дыщымыгугъэн
фыщымыгугъэн
щымыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыгугъэну
ущыгугъэну
щыгугъэну
дыщыгугъэну
фыщыгугъэну
щыгугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыгугъэну
ущымыгугъэну
щымыгугъэну
дыщымыгугъэну
фыщымыгугъэну
щымыгугъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгугъэ
уздэгугъэ
здэгугъэ
дыздэгугъэ
фыздэгугъэ
здэгугъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгугъэ
уздэмыгугъэ
здэмыгугъэ
дыздэмыгугъэ
фыздэмыгугъэ
здэмыгугъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгугъа
уздэгугъа
здэгугъа
дыздэгугъа
фыздэгугъа
здэгугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгугъа
уздэмыгугъа
здэмыгугъа
дыздэмыгугъа
фыздэмыгугъа
здэмыгугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгугъэгъа
уздэгугъэгъа
здэгугъэгъа
дыздэгугъэгъа
фыздэгугъэгъа
здэгугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгугъэгъа
уздэмыгугъэгъа
здэмыгугъэгъа
дыздэмыгугъэгъа
фыздэмыгугъэгъа
здэмыгугъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгугъэн
уздэгугъэн
здэгугъэн
дыздэгугъэн
фыздэгугъэн
здэгугъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгугъэн
уздэмыгугъэн
здэмыгугъэн
дыздэмыгугъэн
фыздэмыгугъэн
здэмыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэгугъэну
уздэгугъэну
здэгугъэну
дыздэгугъэну
фыздэгугъэну
здэгугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыгугъэну
уздэмыгугъэну
здэмыгугъэну
дыздэмыгугъэну
фыздэмыгугъэну
здэмыгугъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгугъэ
ущӀэгугъэ
щӀэгугъэ
дыщӀэгугъэ
фыщӀэгугъэ
щӀэгугъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгугъэ
ущӀэмыгугъэ
щӀэмыгугъэ
дыщӀэмыгугъэ
фыщӀэмыгугъэ
щӀэмыгугъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгугъа
ущӀэгугъа
щӀэгугъа
дыщӀэгугъа
фыщӀэгугъа
щӀэгугъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгугъа
ущӀэмыгугъа
щӀэмыгугъа
дыщӀэмыгугъа
фыщӀэмыгугъа
щӀэмыгугъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгугъэгъа
ущӀэгугъэгъа
щӀэгугъэгъа
дыщӀэгугъэгъа
фыщӀэгугъэгъа
щӀэгугъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгугъэгъа
ущӀэмыгугъэгъа
щӀэмыгугъэгъа
дыщӀэмыгугъэгъа
фыщӀэмыгугъэгъа
щӀэмыгугъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгугъэн
ущӀэгугъэн
щӀэгугъэн
дыщӀэгугъэн
фыщӀэгугъэн
щӀэгугъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгугъэн
ущӀэмыгугъэн
щӀэмыгугъэн
дыщӀэмыгугъэн
фыщӀэмыгугъэн
щӀэмыгугъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэгугъэну
ущӀэгугъэну
щӀэгугъэну
дыщӀэгугъэну
фыщӀэгугъэну
щӀэгугъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыгугъэну
ущӀэмыгугъэну
щӀэмыгугъэну
дыщӀэмыгугъэну
фыщӀэмыгугъэну
щӀэмыгугъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъэу
угугъэу
гугъэу
дыгугъэу
фыгугъэу
гугъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэу
умыгугъэу
мыгугъэу
дымыгугъэу
фымыгугъэу
мыгугъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыгугъауэ
угугъауэ
гугъауэ
дыгугъауэ
фыгугъауэ
гугъауэ / гугъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыгугъауэ
умыгугъауэ
мыгугъауэ
дымыгугъауэ
фымыгугъауэ
мыгугъауэ(хэ) / мыгугъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыгугъэурэ
угугъэурэ
гугъэурэ
дыгугъэурэ
фыгугъэурэ
гугъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыгугъэурэ
умыгугъэурэ
мыгугъэурэ
дымыгугъэурэ
фымыгугъэурэ
мыгугъэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гугъ]э
[гугъ]эр
--
[гугъ]эхэр
Эргативнэ:
[гугъ]э
[гугъ]эм
--
[гугъ]эхэм
Послеложнэ:
[гугъ]экӀэ
[гугъ]эмкӀэ
[гугъ]эхэкӀэ
[гугъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гугъ]эу
[гугъ]эрауэ
[гугъ]эхэу
[гугъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гугъ]а
[гугъ]ар
--
[гугъ]ахэр
Эргативнэ:
[гугъ]а
[гугъ]ам
--
[гугъ]ахэм
Послеложнэ:
[гугъ]акӀэ
[гугъ]амкӀэ
[гугъ]ахэкӀэ
[гугъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гугъ]ауэ
[гугъ]арауэ
[гугъ]ахэу
[гугъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гугъ]эн
[гугъ]эныр
--
[гугъ]энхэр
Эргативнэ:
[гугъ]эн
[гугъ]эным
--
[гугъ]энхэм
Послеложнэ:
[гугъ]энкӀэ
[гугъ]энымкӀэ
[гугъ]энхэкӀэ
[гугъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гугъ]эну
[гугъ]энырауэ
[гугъ]энхэу
[гугъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гугъ]эну
[гугъ]энур
--
[гугъ]энухэр
Эргативнэ:
[гугъ]эну
[гугъ]энум
--
[гугъ]энухэм
Послеложнэ:
[гугъ]энукӀэ
[гугъ]энумкӀэ
[гугъ]энухэкӀэ
[гугъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гугъ]энуэ
[гугъ]энурауэ
[гугъ]энухэу
[гугъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым щыгугъын, пэплъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Анэр мэгугъэ и къуэр щӀэх къэсыжыну.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
гугъэн: hope for sth, live in hopes of sth
Анэр мэгугъэ и къуэр щӀэх къэсыжыну: the mother hopes her son will return soon.
УРЫСЫБЗЭ
гугъэн: надеяться на что-л., жить надеждами
Анэр мэгугъэ и къуэр щӀэх къэсыжыну: мать надеется, что сын скоро вернется.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.