Wt/kbd/гуащӏэ

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > гуащӏэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA ['gʷɑ:ɕʹɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [гу] + -а + [щӀ] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: гуащӀэ гуащӀэр -- гуащӀэхэр
Эргативнэ: гуащӀэ гуащӀэм -- гуащӀэхэм
Послеложнэ: гуащӀэкӀэ гуащӀэмкӀэ гуащӀэхэкӀэ гуащӀэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: гуащӀэу гуащӀэрауэ гуащӀэхэу гуащӀэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Пхъэщхьэмыщхьэхэм, гъэшхэкӀ ерыскъыхэм я щытыкӀэ.
  2. Къару, градус зиӀэ.
  3. Пхъашэ, ябгэ; щхьэмыгъазэ, къимыкӀуэт.
  4. Быдэ, жырым хуэдэ.
  5. ЗэщӀэплъа.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Зауэ гуащӀэм щымыщтэу ди зауэлӀхэм лъагапӀэр къащтащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • МыӀэрысэ гуащӀэ.
  • Шху гуащӀэ.
  • Аркъэ гуащӀэ.
  • Махъсымэ гуащӀэ.
  • ЛӀы гуащӀэ.
  • Къамэр жыр гуащӀэм къыхэщӀыкӀащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • гуащӏэ: 1. sour 2. strong (about drinks) 3. harsh; brave 4. bulat (about steel) 5. hot, fierce
  • МыӀэрысэ гуащӀэ: sour apple
  • Шху гуащӀэ: sour milk
  • Аркъэ гуащӀэ: strong booze (alcoholic beverage)
  • Махъсымэ гуащӀэ: strong moonshine
  • ЛӀы гуащӀэ: harsh man
  • Къамэр жыр гуащӀэм къыхэщӀыкӀащ: the dagger was made of bulat steel
УРЫСЫБЗЭ
  • гуащӏэ: 1. кислый 2. крепкий (о напитках) 3. суровый; отважный 4. булатный (о стали) 5. горячий, ожесточённый
  • МыӀэрысэ гуащӀэ: кислое яблоко
  • Шху гуащӀэ: кислое молоко
  • Аркъэ гуащӀэ: крепкая водка
  • Махъсымэ гуащӀэ: крепкая буза
  • ЛӀы гуащӀэ: суровый человек
  • Къамэр жыр гуащӀэм къыхэщӀыкӀащ: книжал из булатной стали

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA ['gʷɑ:ɕʹɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [гу] + -а + [щӀ] + -э

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: гуащӀэ гуащӀэр -- гуащӀэхэр
Эргативнэ: гуащӀэ гуащӀэм -- гуащӀэхэм
Послеложнэ: гуащӀэкӀэ гуащӀэмкӀэ гуащӀэхэкӀэ гуащӀэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: гуащӀэу гуащӀэрауэ гуащӀэхэу гуащӀэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Къару, зэфӀэкӀыныгъэ.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Зэманым декӀуу псэуфым кӀуэдыркъым зэикӀ и гуащӀэ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • гуащӏэ: energy, force, power, strength
УРЫСЫБЗЭ
  • гуащӏэ: энергия, сила

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.