Wt/kbd/бэтэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bɐˈtɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бэт] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "бэтэн"-ым и спряженэр
МЫХЬЭНЭ
- Гъавэр бэгъуэн, бэв хъун.
- Бэгъуэн, пшэр, гъум хъун (цӀыхур).
- Зыгуэр (п. п. хъыбарыр) куэдым зэхахын, жыжьэ Ӏун.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Нартыхур бэтащ.
- Хъыбарыр зэуэ бэтащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бэтэн: 1. ripen, bear fruit (about fruit, cereals) 2. get fat, become obese 3. spread, go around (about a rumour)
- Нартыхур бэтащ: the corn ripened.
- Хъыбарыр зэуэ бэтащ: the rumour spread immediately.
УРЫСЫБЗЭ
- бэтэн: 1. уродиться (о плодах, злаках) 2. располнеть, раздобреть 3. распространиться, расползтись (о слухе)
- Нартыхур бэтащ: кукуруза уродилась.
- Хъыбарыр зэуэ бэтащ: слух сразу распространился.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.