АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӀэс "быдэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
быдэн
щымыӀэныгъэ:
мыбыдэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбыдэн
убыдэн
быдэн
дыбыдэн
фыбыдэн
быдэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэн
умыбыдэн
мыбыдэн
дымыбыдэн
фымыбыдэн
мыбыдэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
быдэ!
фыбыдэ!
щымыӀэныгъэ:
умыбыдэ!
фымыбыдэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сребыдэ
уребыдэ
иребыдэ
дребыдэ
фребыдэ
иребыдэ
щымыӀэныгъэ:
сремыбыдэ
уремыбыдэ
иремыбыдэ
дремыбыдэ
фремыбыдэ
иремыбыдэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
собыдэ(р)
уобыдэ(р)
мэбыдэ(р)
добыдэ(р)
фобыдэ(р)
мэбыдэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэркъым
убыдэркъым
быдэркъым
дыбыдэркъым
фыбыдэркъым
быдэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдэ(р)т
убыдэ(р)т
быдэ(р)т
дыбыдэ(р)т
фыбыдэ(р)т
быдэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэ(р)тэкъым
убыдэ(р)тэкъым
быдэ(р)тэкъым
дыбыдэ(р)тэкъым
фыбыдэ(р)тэкъым
быдэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдащ
убыдащ
быдащ
дыбыдащ
фыбыдащ
быда(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдакъым
убыдакъым
быдакъым
дыбыдакъым
фыбыдакъым
быда(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдат
убыдат
быдат
дыбыдат
фыбыдат
быда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдатэкъым
убыдатэкъым
быдатэкъым
дыбыдатэкъым
фыбыдатэкъым
быда(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъащ
убыдэгъащ
быдэгъащ
дыбыдэгъащ
фыбыдэгъащ
быдэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэгъакъым
убыдэгъакъым
быдэгъакъым
дыбыдэгъакъым
фыбыдэгъакъым
быдэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъат
убыдэгъат
быдэгъат
дыбыдэгъат
фыбыдэгъат
быдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэгъатэкъым
убыдэгъатэкъым
быдэгъатэкъым
дыбыдэгъатэкъым
фыбыдэгъатэкъым
быдэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбыдэщ
убыдэщ
быдэщ
дыбыдэщ
фыбыдэщ
быдэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэкъым
убыдэкъым
быдэкъым
дыбыдэкъым
фыбыдэкъым
быдэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбыдэт
убыдэт
быдэт
дыбыдэт
фыбыдэт
быдэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэтэкъым
убыдэтэкъым
быдэтэкъым
дыбыдэтэкъым
фыбыдэтэкъым
быдэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнщ
убыдэнщ
быдэнщ
дыбыдэнщ
фыбыдэнщ
быдэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнкъым
убыдэнкъым
быдэнкъым
дыбыдэнкъым
фыбыдэнкъым
быдэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнущ
убыдэнущ
быдэнущ
дыбыдэнущ
фыбыдэнущ
быдэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнукъым
убыдэнукъым
быдэнукъым
дыбыдэнукъым
фыбыдэнукъым
быдэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэрэ
убыдэрэ
быдэрэ
дыбыдэрэ
фыбыдэрэ
быдэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэркъэ
убыдэркъэ
быдэркъэ
дыбыдэркъэ
фыбыдэркъэ
быдэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдэ(р)т
убыдэ(р)т
быдэ(р)т
дыбыдэ(р)т
фыбыдэ(р)т
быдэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэ(р)тэкъэ
убыдэ(р)тэкъэ
быдэ(р)тэкъэ
дыбыдэ(р)тэкъэ
фыбыдэ(р)тэкъэ
быдэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыда
убыда
быда
дыбыда
фыбыда
быда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдакъэ
убыдакъэ
быдакъэ
дыбыдакъэ
фыбыдакъэ
быда(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдат
убыдат
быдат
дыбыдат
фыбыдат
быда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдатэкъэ
убыдатэкъэ
быдатэкъэ
дыбыдатэкъэ
фыбыдатэкъэ
быда(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъа
убыдэгъа
быдэгъа
дыбыдэгъа
фыбыдэгъа
быдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэгъакъэ
убыдэгъакъэ
быдэгъакъэ
дыбыдэгъакъэ
фыбыдэгъакъэ
быдэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъат
убыдэгъат
быдэгъат
дыбыдэгъат
фыбыдэгъат
быдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэгъатэкъэ
убыдэгъатэкъэ
быдэгъатэкъэ
дыбыдэгъатэкъэ
фыбыдэгъатэкъэ
быдэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбыдэ
убыдэ
быдэ
дыбыдэ
фыбыдэ
быдэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэкъэ
убыдэкъэ
быдэкъэ
дыбыдэкъэ
фыбыдэкъэ
быдэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбыдэт
убыдэт
быдэт
дыбыдэт
фыбыдэт
быдэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэтэкъэ
убыдэтэкъэ
быдэтэкъэ
дыбыдэтэкъэ
фыбыдэтэкъэ
быдэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэн
убыдэн
быдэн
дыбыдэн
фыбыдэн
быдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнкъэ
убыдэнкъэ
быдэнкъэ
дыбыдэнкъэ
фыбыдэнкъэ
быдэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэну
убыдэну
быдэну
дыбыдэну
фыбыдэну
быдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнукъэ
убыдэнукъэ
быдэнукъэ
дыбыдэнукъэ
фыбыдэнукъэ
быдэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэмэ
убыдэмэ
быдэмэ
дыбыдэмэ
фыбыдэмэ
быдэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэмэ
умыбыдэмэ
мыбыдэмэ
дымыбыдэмэ
фымыбыдэмэ
мыбыдэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдамэ
убыдамэ
быдамэ
дыбыдамэ
фыбыдамэ
быда(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдамэ
умыбыдамэ
мыбыдамэ
дымыбыдамэ
фымыбыдамэ
мыбыда(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъамэ
убыдэгъамэ
быдэгъамэ
дыбыдэгъамэ
фыбыдэгъамэ
быдэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэгъамэ
умыбыдэгъамэ
мыбыдэгъамэ
дымыбыдэгъамэ
фымыбыдэгъамэ
мыбыдэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнмэ
убыдэнмэ
быдэнмэ
дыбыдэнмэ
фыбыдэнмэ
быдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнмэ
умыбыдэнмэ
мыбыдэнмэ
дымыбыдэнмэ
фымыбыдэнмэ
мыбыдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнумэ
убыдэнумэ
быдэнумэ
дыбыдэнумэ
фыбыдэнумэ
быдэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнумэ
умыбыдэнумэ
мыбыдэнумэ
дымыбыдэнумэ
фымыбыдэнумэ
мыбыдэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэтэмэ
убыдэтэмэ
быдэтэмэ
дыбыдэтэмэ
фыбыдэтэмэ
быдэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэтэмэ
умыбыдэтэмэ
мыбыдэтэмэ
дымыбыдэтэмэ
фымыбыдэтэмэ
мыбыдэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдатэмэ
убыдатэмэ
быдатэмэ
дыбыдатэмэ
фыбыдатэмэ
быда(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдатэмэ
умыбыдатэмэ
мыбыдатэмэ
дымыбыдатэмэ
фымыбыдатэмэ
мыбыда(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъатэмэ
убыдэгъатэмэ
быдэгъатэмэ
дыбыдэгъатэмэ
фыбыдэгъатэмэ
быдэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэгъатэмэ
умыбыдэгъатэмэ
мыбыдэгъатэмэ
дымыбыдэгъатэмэ
фымыбыдэгъатэмэ
мыбыдэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнтэмэ
убыдэнтэмэ
быдэнтэмэ
дыбыдэнтэмэ
фыбыдэнтэмэ
быдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнтэмэ
умыбыдэнтэмэ
мыбыдэнтэмэ
дымыбыдэнтэмэ
фымыбыдэнтэмэ
мыбыдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнутэмэ
убыдэнутэмэ
быдэнутэмэ
дыбыдэнутэмэ
фыбыдэнутэмэ
быдэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнутэмэ
умыбыдэнутэмэ
мыбыдэнутэмэ
дымыбыдэнутэмэ
фымыбыдэнутэмэ
мыбыдэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнт
убыдэнт
быдэнт
дыбыдэнт
фыбыдэнт
быдэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнтэкъым
убыдэнтэкъым
быдэнтэкъым
дыбыдэнтэкъым
фыбыдэнтэкъым
быдэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнут
убыдэнут
быдэнут
дыбыдэнут
фыбыдэнут
быдэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбыдэнутэкъым
убыдэнутэкъым
быдэнутэкъым
дыбыдэнутэкъым
фыбыдэнутэкъым
быдэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэми
убыдэми
быдэми
дыбыдэми
фыбыдэми
быдэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэми
умыбыдэми
мыбыдэми
дымыбыдэми
фымыбыдэми
мыбыдэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдами
убыдами
быдами
дыбыдами
фыбыдами
быда(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдами
умыбыдами
мыбыдами
дымыбыдами
фымыбыдами
мыбыда(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъами
убыдэгъами
быдэгъами
дыбыдэгъами
фыбыдэгъами
быдэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэгъами
умыбыдэгъами
мыбыдэгъами
дымыбыдэгъами
фымыбыдэгъами
мыбыдэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнми
убыдэнми
быдэнми
дыбыдэнми
фыбыдэнми
быдэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнми
умыбыдэнми
мыбыдэнми
дымыбыдэнми
фымыбыдэнми
мыбыдэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнуми
убыдэнуми
быдэнуми
дыбыдэнуми
фыбыдэнуми
быдэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнуми
умыбыдэнуми
мыбыдэнуми
дымыбыдэнуми
фымыбыдэнуми
мыбыдэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэтэми
убыдэтэми
быдэтэми
дыбыдэтэми
фыбыдэтэми
быдэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэтэми
умыбыдэтэми
мыбыдэтэми
дымыбыдэтэми
фымыбыдэтэми
мыбыдэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбыдатэми
убыдатэми
быдатэми
дыбыдатэми
фыбыдатэми
быда(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдатэми
умыбыдатэми
мыбыдатэми
дымыбыдатэми
фымыбыдатэми
мыбыда(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбыдэгъатэми
убыдэгъатэми
быдэгъатэми
дыбыдэгъатэми
фыбыдэгъатэми
быдэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэгъатэми
умыбыдэгъатэми
мыбыдэгъатэми
дымыбыдэгъатэми
фымыбыдэгъатэми
мыбыдэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнтэми
убыдэнтэми
быдэнтэми
дыбыдэнтэми
фыбыдэнтэми
быдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнтэми
умыбыдэнтэми
мыбыдэнтэми
дымыбыдэнтэми
фымыбыдэнтэми
мыбыдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбыдэнутэми
убыдэнутэми
быдэнутэми
дыбыдэнутэми
фыбыдэнутэми
быдэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбыдэнутэми
умыбыдэнутэми
мыбыдэнутэми
дымыбыдэнутэми
фымыбыдэнутэми
мыбыдэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбыдаи
убыдаи
быдаи
дыбыдаи
фыбыдаи
быдаи
щымыӀэныгъэ:
сыбыдакъыми
убыдакъыми
быдакъыми
дыбыдакъыми
фыбыдакъыми
быдакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбыдащэрэт
убыдащэрэт
быдащэрэт
дыбыдащэрэт
фыбыдащэрэт
быдащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыбыдащэрэт
умыбыдащэрэт
мыбыдащэрэт
дымыбыдащэрэт
фымыбыдащэрэт
мыбыдащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнщ
убыдагъэнщ
быдагъэнщ
дыбыдагъэнщ
фыбыдагъэнщ
быдагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнкъым
убыдагъэнкъым
быдагъэнкъым
дыбыдагъэнкъым
фыбыдагъэнкъым
быдагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнт
убыдагъэнт
быдагъэнт
дыбыдагъэнт
фыбыдагъэнт
быдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнтэкъым
убыдагъэнтэкъым
быдагъэнтэкъым
дыбыдагъэнтэкъым
фыбыдагъэнтэкъым
быдагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэн
убыдагъэн
быдагъэн
дыбыдагъэн
фыбыдагъэн
быдагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнкъэ
убыдагъэнкъэ
быдагъэнкъэ
дыбыдагъэнкъэ
фыбыдагъэнкъэ
быдагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнт
убыдагъэнт
быдагъэнт
дыбыдагъэнт
фыбыдагъэнт
быдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнтэкъэ
убыдагъэнтэкъэ
быдагъэнтэкъэ
дыбыдагъэнтэкъэ
фыбыдагъэнтэкъэ
быдагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнущ
убыдагъэнущ
быдагъэнущ
дыбыдагъэнущ
фыбыдагъэнущ
быдагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнукъым
убыдагъэнукъым
быдагъэнукъым
дыбыдагъэнукъым
фыбыдагъэнукъым
быдагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнут
убыдагъэнут
быдагъэнут
дыбыдагъэнут
фыбыдагъэнут
быдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнутэкъым
убыдагъэнутэкъым
быдагъэнутэкъым
дыбыдагъэнутэкъым
фыбыдагъэнутэкъым
быдагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэну
убыдагъэну
быдагъэну
дыбыдагъэну
фыбыдагъэну
быдагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнукъэ
убыдагъэнукъэ
быдагъэнукъэ
дыбыдагъэнукъэ
фыбыдагъэнукъэ
быдагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнут
убыдагъэнут
быдагъэнут
дыбыдагъэнут
фыбыдагъэнут
быдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбыдагъэнутэкъэ
убыдагъэнутэкъэ
быдагъэнутэкъэ
дыбыдагъэнутэкъэ
фыбыдагъэнутэкъэ
быдагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдэ
убыдэ
быдэ
дыбыдэ
фыбыдэ
быдэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэ
умыбыдэ
мыбыдэ
дымыбыдэ
фымыбыдэ
мыбыдэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбыда
убыда
быда
дыбыда
фыбыда
быда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыда
умыбыда
мыбыда
дымыбыда
фымыбыда
мыбыда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдэгъа
убыдэгъа
быдэгъа
дыбыдэгъа
фыбыдэгъа
быдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэгъа
умыбыдэгъа
мыбыдэгъа
дымыбыдэгъа
фымыбыдэгъа
мыбыдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдэн
убыдэн
быдэн
дыбыдэн
фыбыдэн
быдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэн
умыбыдэн
мыбыдэн
дымыбыдэн
фымыбыдэн
мыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдэну
убыдэну
быдэну
дыбыдэну
фыбыдэну
быдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэну
умыбыдэну
мыбыдэну
дымыбыдэну
фымыбыдэну
мыбыдэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбыдэ
узэрыбыдэ
зэрыбыдэ
дызэрыбыдэ
фызэрыбыдэ
зэрыбыдэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыбыдэ
узэрымыбыдэ
зэрымыбыдэ
дызэрымыбыдэ
фызэрымыбыдэ
мызэрыбыдэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбыда
узэрыбыда
зэрыбыда
дызэрыбыда
фызэрыбыда
зэрыбыда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыбыда
узэрымыбыда
зэрымыбыда
дызэрымыбыда
фызэрымыбыда
зэрымыбыда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбыдэгъа
узэрыбыдэгъа
зэрыбыдэгъа
дызэрыбыдэгъа
фызэрыбыдэгъа
зэрыбыдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыбыдэгъа
узэрымыбыдэгъа
зэрымыбыдэгъа
дызэрымыбыдэгъа
фызэрымыбыдэгъа
зэрымыбыдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбыдэн
узэрыбыдэн
зэрыбыдэн
дызэрыбыдэн
фызэрыбыдэн
зэрыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыбыдэн
узэрымыбыдэн
зэрымыбыдэн
дызэрымыбыдэн
фызэрымыбыдэн
зэрымыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбыдэну
узэрыбыдэну
зэрыбыдэну
дызэрыбыдэну
фызэрыбыдэну
зэрыбыдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыбыдэну
узэрымыбыдэну
зэрымыбыдэну
дызэрымыбыдэну
фызэрымыбыдэну
зэрымыбыдэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбыдэ
ущыбыдэ
щыбыдэ
дыщыбыдэ
фыщыбыдэ
щыбыдэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыбыдэ
ущымыбыдэ
щымыбыдэ
дыщымыбыдэ
фыщымыбыдэ
щымыбыдэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбыда
ущыбыда
щыбыда
дыщыбыда
фыщыбыда
щыбыда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыбыда
ущымыбыда
щымыбыда
дыщымыбыда
фыщымыбыда
щымыбыда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбыдэгъа
ущыбыдэгъа
щыбыдэгъа
дыщыбыдэгъа
фыщыбыдэгъа
щыбыдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыбыдэгъа
ущымыбыдэгъа
щымыбыдэгъа
дыщымыбыдэгъа
фыщымыбыдэгъа
щымыбыдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбыдэн
ущыбыдэн
щыбыдэн
дыщыбыдэн
фыщыбыдэн
щыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыбыдэн
ущымыбыдэн
щымыбыдэн
дыщымыбыдэн
фыщымыбыдэн
щымыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбыдэну
ущыбыдэну
щыбыдэну
дыщыбыдэну
фыщыбыдэну
щыбыдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыбыдэну
ущымыбыдэну
щымыбыдэну
дыщымыбыдэну
фыщымыбыдэну
щымыбыдэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэбыдэ
уздэбыдэ
здэбыдэ
дыздэбыдэ
фыздэбыдэ
здэбыдэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыбыдэ
уздэмыбыдэ
здэмыбыдэ
дыздэмыбыдэ
фыздэмыбыдэ
здэмыбыдэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэбыда
уздэбыда
здэбыда
дыздэбыда
фыздэбыда
здэбыда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыбыда
уздэмыбыда
здэмыбыда
дыздэмыбыда
фыздэмыбыда
здэмыбыда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэбыдэгъа
уздэбыдэгъа
здэбыдэгъа
дыздэбыдэгъа
фыздэбыдэгъа
здэбыдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыбыдэгъа
уздэмыбыдэгъа
здэмыбыдэгъа
дыздэмыбыдэгъа
фыздэмыбыдэгъа
здэмыбыдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэбыдэн
уздэбыдэн
здэбыдэн
дыздэбыдэн
фыздэбыдэн
здэбыдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыбыдэн
уздэмыбыдэн
здэмыбыдэн
дыздэмыбыдэн
фыздэмыбыдэн
здэмыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэбыдэну
уздэбыдэну
здэбыдэну
дыздэбыдэну
фыздэбыдэну
здэбыдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыбыдэну
уздэмыбыдэну
здэмыбыдэну
дыздэмыбыдэну
фыздэмыбыдэну
здэмыбыдэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэбыдэ
ущӀэбыдэ
щӀэбыдэ
дыщӀэбыдэ
фыщӀэбыдэ
щӀэбыдэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыбыдэ
ущӀэмыбыдэ
щӀэмыбыдэ
дыщӀэмыбыдэ
фыщӀэмыбыдэ
щӀэмыбыдэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэбыда
ущӀэбыда
щӀэбыда
дыщӀэбыда
фыщӀэбыда
щӀэбыда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыбыда
ущӀэмыбыда
щӀэмыбыда
дыщӀэмыбыда
фыщӀэмыбыда
щӀэмыбыда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэбыдэгъа
ущӀэбыдэгъа
щӀэбыдэгъа
дыщӀэбыдэгъа
фыщӀэбыдэгъа
щӀэбыдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыбыдэгъа
ущӀэмыбыдэгъа
щӀэмыбыдэгъа
дыщӀэмыбыдэгъа
фыщӀэмыбыдэгъа
щӀэмыбыдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэбыдэн
ущӀэбыдэн
щӀэбыдэн
дыщӀэбыдэн
фыщӀэбыдэн
щӀэбыдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыбыдэн
ущӀэмыбыдэн
щӀэмыбыдэн
дыщӀэмыбыдэн
фыщӀэмыбыдэн
щӀэмыбыдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэбыдэну
ущӀэбыдэну
щӀэбыдэну
дыщӀэбыдэну
фыщӀэбыдэну
щӀэбыдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыбыдэну
ущӀэмыбыдэну
щӀэмыбыдэну
дыщӀэмыбыдэну
фыщӀэмыбыдэну
щӀэмыбыдэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдэу
убыдэу
быдэу
дыбыдэу
фыбыдэу
быдэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэу
умыбыдэу
мыбыдэу
дымыбыдэу
фымыбыдэу
мыбыдэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбыдауэ
убыдауэ
быдауэ
дыбыдауэ
фыбыдауэ
быдауэ / быда(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбыдауэ
умыбыдауэ
мыбыдауэ
дымыбыдауэ
фымыбыдауэ
мыбыдауэ(хэ) / мыбыда(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыбыдэурэ
убыдэурэ
быдэурэ
дыбыдэурэ
фыбыдэурэ
быдэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыбыдэурэ
умыбыдэурэ
мыбыдэурэ
дымыбыдэурэ
фымыбыдэурэ
мыбыдэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[быд]э
[быд]эр
--
[быд]эхэр
Эргативнэ:
[быд]э
[быд]эм
--
[быд]эхэм
Послеложнэ:
[быд]экӀэ
[быд]эмкӀэ
[быд]эхэкӀэ
[быд]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[быд]эу
[быд]эрауэ
[быд]эхэу
[быд]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[быд]а
[быд]ар
--
[быд]ахэр
Эргативнэ:
[быд]а
[быд]ам
--
[быд]ахэм
Послеложнэ:
[быд]акӀэ
[быд]амкӀэ
[быд]ахэкӀэ
[быд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[быд]ауэ
[быд]арауэ
[быд]ахэу
[быд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[быд]эн
[быд]эныр
--
[быд]энхэр
Эргативнэ:
[быд]эн
[быд]эным
--
[быд]энхэм
Послеложнэ:
[быд]энкӀэ
[быд]энымкӀэ
[быд]энхэкӀэ
[быд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[быд]эну
[быд]энырауэ
[быд]энхэу
[быд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[быд]эну
[быд]энур
--
[быд]энухэр
Эргативнэ:
[быд]эну
[быд]энум
--
[быд]энухэм
Послеложнэ:
[быд]энукӀэ
[быд]энумкӀэ
[быд]энухэкӀэ
[быд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[быд]энуэ
[быд]энурауэ
[быд]энухэу
[быд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Лъэщ хъун; ткӀий хъун.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэкъуэту псэухэм я гъащӀэр мэбыдэр. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
быдэн: be strengthened, fortified, to become stronger
УРЫСЫБЗЭ
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.