АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӀэс "бзын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
бзын
щымыӀэныгъэ:
мыбзын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
збзын
ббзын
ибзын
дбзын
вбзын
ябзын
щымыӀэныгъэ:
сымыбзын
умыбзын
имыбзын
дымыбзын
фымыбзын
ямыбзын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
бзы!
вбзы!
щымыӀэныгъэ:
умыбз!
фымыбз!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сребз
уребз
иребз
дребз
фребз
иребз
щымыӀэныгъэ:
сремыбз
уремыбз
иремыбз
дремыбз
фремыбз
иремыбз
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
собз(ыр)
уобз(ыр) / бобз(ыр)
ебз(ыр)
добз(ыр)
фобз(ыр)
ябз(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
збзыркъым
ббзыркъым
ибзыркъым
дбзыркъым
вбзыркъым
ябзыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
збзырт
ббзырт
ибзырт
дбзырт
вбзырт
ябзырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
збзыртэкъым
ббзыртэкъым
ибзыртэкъым
дбзыртэкъым
вбзыртэкъым
ябзыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збзащ
ббзащ
ибзащ
дбзащ
вбзащ
ябзащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
збзакъым
ббзакъым
ибзакъым
дбзакъым
вбзакъым
ябзакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
збзат
ббзат
ибзат
дбзат
вбзат
ябзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
збзатэкъым
ббзатэкъым
ибзатэкъым
дбзатэкъым
вбзатэкъым
ябзатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
збзыгъащ
ббзыгъащ
ибзыгъащ
дбзыгъащ
вбзыгъащ
ябзыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
збзыгъакъым
ббзыгъакъым
ибзыгъакъым
дбзыгъакъым
вбзыгъакъым
ябзыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзыгъат
ббзыгъат
ибзыгъат
дбзыгъат
вбзыгъат
ябзыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
збзыгъатэкъым
ббзыгъатэкъым
ибзыгъатэкъым
дбзыгъатэкъым
вбзыгъатэкъым
ябзыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
збзыщ
ббзыщ
ибзщ
дбзыщ
вбзыщ
ябзщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
збзыкъым
ббзыкъым
ибзкъым
дбзыкъым
вбзыкъым
ябзкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
збзыт
ббзыт
ибзт
дбзыт
вбзыт
ябзт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
збзытэкъым
ббзытэкъым
ибзтэкъым
дбзытэкъым
вбзытэкъым
ябзтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынщ
ббзынщ
ибзынщ
дбзынщ
вбзынщ
ябзынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынкъым
ббзынкъым
ибзынкъым
дбзынкъым
вбзынкъым
ябзынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынущ
ббзынущ
ибзынущ
дбзынущ
вбзынущ
ябзынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынукъым
ббзынукъым
ибзынукъым
дбзынукъым
вбзынукъым
ябзынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзырэ
ббзырэ
ибзрэ
дбзырэ
вбзырэ
ябзрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
збзыркъэ
ббзыркъэ
ибзыркъэ
дбзыркъэ
вбзыркъэ
ябзыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
збзырт
ббзырт
ибзырт
дбзырт
вбзырт
ябзырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
збзыртэкъэ
ббзыртэкъэ
ибз(ыр)тэкъэ
дбзыртэкъэ
вбзыртэкъэ
ябз(ыр)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збза
ббза
ибза
дбза
вбза
ябза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
збзакъэ
ббзакъэ
ибзакъэ
дбзакъэ
вбзакъэ
ябзакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
збзат
ббзат
ибзат
дбзат
вбзат
ябзат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
збзатэкъэ
ббзатэкъэ
ибзатэкъэ
дбзатэкъэ
вбзатэкъэ
ябзатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
збзыгъа
ббзыгъа
ибзыгъа
дбзыгъа
вбзыгъа
ябзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
збзыгъакъэ
ббзыгъакъэ
ибзыгъакъэ
дбзыгъакъэ
вбзыгъакъэ
ябзыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзыгъат
ббзыгъат
ибзыгъат
дбзыгъат
вбзыгъат
ябзыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
збзыгъатэкъэ
ббзыгъатэкъэ
ибзыгъатэкъэ
дбзыгъатэкъэ
вбзыгъатэкъэ
ябзыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
збзы
ббзы
ибз
дбзы
вбзы
ябз
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
збзыкъэ
ббзыкъэ
ибзкъэ
дбзыкъэ
вбзыкъэ
ябзкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
збзыт
ббзыт
ибзт
дбзыт
вбзыт
ябзт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
збзытэкъэ
ббзытэкъэ
ибзтэкъэ
дбзытэкъэ
вбзытэкъэ
ябзтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзын
ббзын
ибзын
дбзын
вбзын
ябзын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынкъэ
ббзынкъэ
ибзынкъэ
дбзынкъэ
вбзынкъэ
ябзынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзыну
ббзыну
ибзыну
дбзыну
вбзыну
ябзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынукъэ
ббзынукъэ
ибзынукъэ
дбзынукъэ
вбзынукъэ
ябзынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзымэ
ббзымэ
ибзмэ
дбзымэ
вбзымэ
ябзмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзмэ
умыбзмэ
имыбзмэ
дымыбзмэ
фымыбзмэ
ямыбзмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збзамэ
ббзамэ
ибзамэ
дбзамэ
вбзамэ
ябзамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзамэ
умыбзамэ
имыбзамэ
дымыбзамэ
фымыбзамэ
ямыбзамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
збзыгъамэ
ббзыгъамэ
ибзыгъамэ
дбзыгъамэ
вбзыгъамэ
ябзыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзыгъамэ
умыбзыгъамэ
имыбзыгъамэ
дымыбзыгъамэ
фымыбзыгъамэ
ямыбзыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынмэ
ббзынмэ
ибзынмэ
дбзынмэ
вбзынмэ
ябзынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынмэ
умыбзынмэ
имыбзынмэ
дымыбзынмэ
фымыбзынмэ
ямыбзынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынумэ
ббзынумэ
ибзынумэ
дбзынумэ
вбзынумэ
ябзынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынумэ
умыбзынумэ
имыбзынумэ
дымыбзынумэ
фымыбзынумэ
ямыбзынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзытэмэ
ббзытэмэ
ибзтэмэ
дбзытэмэ
вбзытэмэ
ябзтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзтэмэ
умыбзтэмэ
имыбзтэмэ
дымыбзтэмэ
фымыбзтэмэ
ямыбзтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збзатэмэ
ббзатэмэ
ибзатэмэ
дбзатэмэ
вбзатэмэ
ябзатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзатэмэ
умыбзатэмэ
имыбзатэмэ
дымыбзатэмэ
фымыбзатэмэ
ямыбзатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
збзыгъатэмэ
ббзыгъатэмэ
ибзыгъатэмэ
дбзыгъатэмэ
вбзыгъатэмэ
ябзыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзыгъатэмэ
умыбзыгъатэмэ
имыбзыгъатэмэ
дымыбзыгъатэмэ
фымыбзыгъатэмэ
ямыбзыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынтэмэ
ббзынтэмэ
ибзынтэмэ
дбзынтэмэ
вбзынтэмэ
ябзынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынтэмэ
умыбзынтэмэ
имыбзынтэмэ
дымыбзынтэмэ
фымыбзынтэмэ
ямыбзынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынутэмэ
ббзынутэмэ
ибзынутэмэ
дбзынутэмэ
вбзынутэмэ
ябзынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынутэмэ
умыбзынутэмэ
имыбзынутэмэ
дымыбзынутэмэ
фымыбзынутэмэ
ямыбзынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынт
ббзынт
ибзынт
дбзынт
вбзынт
ябзынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынтэкъым
ббзынтэкъым
ибзынтэкъым
дбзынтэкъым
вбзынтэкъым
ябзынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынут
ббзынут
ибзынут
дбзынут
вбзынут
ябзынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
збзынутэкъым
ббзынутэкъым
ибзынутэкъым
дбзынутэкъым
вбзынутэкъым
ябзынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзыми
ббзыми
ибзми
дбзыми
вбзыми
ябзми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзми
умыбзми
имыбзми
дымыбзми
фымыбзми
ямыбзми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збзами
ббзами
ибзами
дбзами
вбзами
ябзами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзами
умыбзами
имыбзами
дымыбзами
фымыбзами
ямыбзами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
збзыгъами
ббзыгъами
ибзыгъами
дбзыгъами
вбзыгъами
ябзыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзыгъами
умыбзыгъами
имыбзыгъами
дымыбзыгъами
фымыбзыгъами
ямыбзыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынми
ббзынми
ибзынми
дбзынми
вбзынми
ябзынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынми
умыбзынми
имыбзынми
дымыбзынми
фымыбзынми
ямыбзынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынуми
ббзынуми
ибзынуми
дбзынуми
вбзынуми
ябзынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынуми
умыбзынуми
имыбзынуми
дымыбзынуми
фымыбзынуми
ямыбзынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
збзытэми
ббзытэми
ибзтэми
дбзытэми
вбзытэми
ябзтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзтэми
умыбзтэми
имыбзтэми
дымыбзтэми
фымыбзтэми
ямыбзтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
збзатэми
ббзатэми
ибзатэми
дбзатэми
вбзатэми
ябзатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзатэми
умыбзатэми
имыбзатэми
дымыбзатэми
фымыбзатэми
ямыбзатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
збзыгъатэми
ббзыгъатэми
ибзыгъатэми
дбзыгъатэми
вбзыгъатэми
ябзыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыбзыгъатэми
умыбзыгъатэми
имыбзыгъатэми
дымыбзыгъатэми
фымыбзыгъатэми
ямыбзыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынтэми
ббзынтэми
ибзынтэми
дбзынтэми
вбзынтэми
ябзынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынтэми
умыбзынтэми
имыбзынтэми
дымыбзынтэми
фымыбзынтэми
ямыбзынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
збзынутэми
ббзынутэми
ибзынутэми
дбзынутэми
вбзэнутэми
ябзэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыбзынутэми
умыбзынутэми
имыбзынутэми
дымыбзынутэми
фымыбзынутэми
ямыбзынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
збзаи
ббзаи
ибзаи
дбзаи
вбзаи
ябзаи
щымыӀэныгъэ:
сымыбзаи
умыбзаи
имыбзаи
дымыбзаи
фымыбзаи
ямыбзаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
збзащэрэт
ббзащэрэт
ибзащэрэт
дбзащэрэт
вбзащэрэт
ябзащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыбзащэрэт
умыбзащэрэт
имыбзащэрэт
дымыбзащэрэт
фымыбзащэрэт
ямыбзащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
збзагъэнщ
ббзагъэнщ
ибзагъэнщ
дбзагъэнщ
вбзагъэнщ
ябзагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнкъым
ббзагъэнкъым
ибзагъэнкъым
дбзагъэнкъым
вбзагъэнкъым
ябзагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
збзагъэнт
ббзагъэнт
ибзагъэнт
дбзагъэнт
вбзагъэнт
ябзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнтэкъым
ббзагъэнтэкъым
ибзагъэнтэкъым
дбзагъэнтэкъым
вбзагъэнтэкъым
ябзагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
збзагъэн
ббзагъэн
ибзагъэн
дбзагъэн
вбзагъэн
ябзагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнкъэ
ббзагъэнкъэ
ибзагъэнкъэ
дбзагъэнкъэ
вбзагъэнкъэ
ябзагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
збзагъэнт
ббзагъэнт
ибзагъэнт
дбзагъэнт
вбзагъэнт
ябзагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнтэкъэ
ббзагъэнтэкъэ
ибзагъэнтэкъэ
дбзагъэнтэкъэ
вбзагъэнтэкъэ
ябзагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
збзагъэнущ
ббзагъэнущ
ибзагъэнущ
дбзагъэнущ
вбзагъэнущ
ябзагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнукъым
ббзагъэнукъым
ибзагъэнукъым
дбзагъэнукъым
вбзагъэнукъым
ябзагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
збзагъэнут
ббзагъэнут
ибзагъэнут
дбзагъэнут
вбзагъэнут
ябзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнутэкъым
ббзагъэнутэкъым
ибзагъэнутэкъым
дбзагъэнутэкъым
вбзагъэнутэкъым
ябзагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
збзагъэну
ббзагъэну
ибзагъэну
дбзагъэну
вбзагъэну
ябзагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнукъэ
ббзагъэнукъэ
ибзагъэнукъэ
дбзагъэнукъэ
вбзагъэнукъэ
ябзагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
збзагъэнут
ббзагъэнут
ибзагъэнут
дбзагъэнут
вбзагъэнут
ябзагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
збзагъэнутэкъэ
ббзагъэнутэкъэ
ибзагъэнутэкъэ
дбзагъэнутэкъэ
вбзагъэнутэкъэ
ябзагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыбз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыбза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыбзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыбзын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыбзын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыбзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыбзыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
збзы
ббзы
ибз
дбзы
вбзы
ябз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбз
умыбз
имыбз
дымыбз
фымыбз
ямыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
збза
ббза
ибза
дбза
вбза
ябза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбза
умыбза
имыбза
дымыбза
фымыбза
ямыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
збзыгъа
ббзыгъа
ибзыгъа
дбзыгъа
вбзыгъа
ябзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбзыгъа
умыбзыгъа
имыбзыгъа
дымыбзыгъа
фымыбзыгъа
ямыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
збзын
ббзын
ибзын
дбзын
вбзын
ябзын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбзын
умыбзын
имыбзын
дымыбзын
фымыбзын
ямыбзын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
збзыну
ббзыну
ибзыну
дбзыну
вбзыну
ябзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбзыну
умыбзыну
имыбзыну
дымыбзыну
фымыбзыну
ямыбзыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
бзы
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
бза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
бзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
бзын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыбзын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
бзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыбзыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызбз
зэрыббз
зэрибз
зэрыдбз
зэрывбз
зэрабз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыбз
зэрумыбз
зэримыбз
зэрыдмыбз
зэрывмыбз
зэрамыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызбза
зэрыббза
зэрибза
зэрыдбза
зэрывбза
зэрабза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыбза
зэрумыбза
зэримыбза
зэрыдмыбза
зэрывмыбза
зэрамыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызбзыгъа
зэрыббзыгъа
зэрибзыгъа
зэрыдбзыгъа
зэрывбзыгъа
зэрабзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыбзыгъа
зэрумыбзыгъа
зэримыбзыгъа
зэрыдмыбзыгъа
зэрывмыбзыгъа
зэрамыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызбзын
зэрыббзын
зэрибзын
зэрыдбзын
зэрывбзын
зэрабзын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыбзын
зэрумыбзын
зэримыбзын
зэрыдмыбзын
зэрывмыбзын
зэрамыбзын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызбзыну
зэрыббзыну
зэрибзыну
зэрыдбзыну
зэрывбзыну
зэрабзыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыбзыну
зэрумыбзыну
зэримыбзыну
зэрыдмыбзыну
зэрывмыбзыну
зэрамыбзыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызбз
щыббз
щибз
щыдбз
щывбз
щабз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыбз
щумыбз
щимыбз
щыдмыбз
щывмыбз
щамыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызбза
щыббза
щибза
щыдбза
щывбза
щабза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыбза
щумыбза
щимыбза
щыдмыбза
щывмыбза
щамыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызбзыгъа
щыббзыгъа
щибзыгъа
щыдбзыгъа
щывбзыгъа
щабзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыбзыгъа
щумыбзыгъа
щимыбзыгъа
щыдмыбзыгъа
щывмыбзыгъа
щамыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызбзын
щыббзын
щибзын
щыдбзын
щывбзын
щабзын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыбзын
щумыбзын
щимыбзын
щыдмыбзын
щывмыбзын
щамыбзын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызбзыну
щыббзыну
щибзыну
щыдбзыну
щывбзыну
щабзыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыбзыну
щумыбзыну
щимыбзыну
щыдмыбзыну
щывмыбзыну
щамыбзыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзбз
здэббз
здибз
здэдбз
здэвбз
здабз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыбз
здумыбз
здимыбз
здэдмыбз
здэвмыбз
здамыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзбза
здэббза
здибза
здэдбза
здэвбза
здабза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыбза
здумыбза
здимыбза
здэдмыбза
здэвмыбза
здамыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзбзыгъа
здэббзыгъа
здибзыгъа
здэдбзыгъа
здэвбзыгъа
здабзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыбзыгъа
здумыбзыгъа
здимыбзыгъа
здэдмыбзыгъа
здэвмыбзыгъа
здамыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзбзын
здэббзын
здибзын
здэдбзын
здэвбзын
здабзын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыбзын
здумыбзын
здимыбзын
здэдмыбзын
здэвмыбзын
здамыбзын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзбзыну
здэббзыну
здибзыну
здэдбзыну
здэвбзыну
здабзыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыбзыну
здумыбзыну
здимыбзыну
здэдмыбзыну
здэвмыбзыну
здамыбзыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзбз
щӀэббз
щӀибз
щӀэдбз
щӀэвбз
щӀабз
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыбз
щӀумыбз
щӀимыбз
щӀэдмыбз
щӀэвмыбз
щӀамыбз
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзбза
щӀэббза
щӀибза
щӀэдбза
щӀэвбза
щӀабза
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыбза
щӀумыбза
щӀимыбза
щӀэдмыбза
щӀэвмыбза
щӀамыбза
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзбзыгъа
щӀэббзыгъа
щӀибзыгъа
щӀэдбзыгъа
щӀэвбзыгъа
щӀабзыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыбзыгъа
щӀумыбзыгъа
щӀимыбзыгъа
щӀэдмыбзыгъа
щӀэвмыбзыгъа
щӀамыбзыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзбзын
щӀэббзын
щӀибзын
щӀэдбзын
щӀэвбзын
щӀабзын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыбзын
щӀумыбзын
щӀимыбзын
щӀэдмыбзын
щӀэвмыбзын
щӀамыбзын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзбзыну
щӀэббзыну
щӀибзыну
щӀэдбзыну
щӀэвбзыну
щӀабзэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыбзыну
щӀумыбзыну
щӀимыбзыну
щӀэдмыбзыну
щӀэвмыбзыну
щӀамыбзыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
збзыуэ
ббзыуэ
ибзу
дбзыуэ
вбзыуэ
ябзу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбзу
умыбзу
имыбзу
дымыбзу
фымыбзу
ямыбзу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
збзауэ
ббзауэ
ибзауэ
дбзауэ
вбзауэ
ябзауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыбзауэ
умыбзауэ
имыбзауэ
дымыбзауэ
фымыбзауэ
ямыбзауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
збзыурэ
ббзыурэ
ибзурэ
дбзыурэ
вбзыурэ
ябзурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыбзурэ
умыбзурэ
имыбзурэ
дымыбзурэ
фымыбзурэ
ямыбзурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэн
Подлежащэ
сэ
--
узобз
собз
--
фызобз
собз(хэ)
уэ
сыбобз
--
уобз / бобз
дыбобз
--
уобз(хэ) / бобз(хэ)
абы
себз
уебз
ебз
дебз
фебз
ебз(хэ)
дэ
--
удобз
добз
--
фыдобз
добз(хэ)
фэ
сывобз
--
фобз
дывобз
--
фобз(хэ)
абыхэм
сабз
уабз
ябз
дабз
фабз
ябз(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
уз[бзрэ]
з[бзырэ]
--
фыз[бзрэ]
з[бзы(хэ)рэ]
уэ
сыб[бзрэ]
--
б[бзырэ]
дыб[бзрэ]
--
б[бзы(хэ)рэ]
абы
си[бзрэ]
уи[бзрэ]
и[бзрэ]
ди[бзрэ]
фи[бзрэ]
и[бз(хэ)рэ]
дэ
--
уд[бзрэ]
д[бзырэ]
--
фыд[бзрэ]
д[бзы(хэ)рэ]
фэ
сыв[бзрэ]
--
в[бзырэ]
дыв[бзрэ]
--
в[бзы(хэ)рэ]
абыхэм
са[бзрэ]
уа[бзрэ]
я[бзрэ]
да[бзрэ]
фа[бзрэ]
я[бз(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бз]ы
[бз]ыр
--
[бз]ыхэр
Эргативнэ:
[бз]ы
[бз]ым
--
[бз]ыхэм
Послеложнэ:
[бз]ыкӀэ
[бз]ымкӀэ
[бз]ыхэкӀэ
[бз]ыхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бз]у
[бз]ырауэ
[бз]ыхэу
[бз]ыхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бз]а
[бз]ар
--
[бз]ахэр
Эргативнэ:
[бз]а
[бз]ам
--
[бз]ахэм
Послеложнэ:
[бз]акӀэ
[бз]амкӀэ
[бз]ахэкӀэ
[бз]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бз]ауэ
[бз]арауэ
[бз]ахэу
[бз]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бз]ын
[бз]ыныр
--
[бз]ынхэр
Эргативнэ:
[бз]ын
[бз]ыным
--
[бз]ынхэм
Послеложнэ:
[бз]ынкӀэ
[бз]ынымкӀэ
[бз]ынхэкӀэ
[бз]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[бз]ыну
[бз]ынырауэ
[бз]ынхэу
[бз]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бз]ыну
[бз]ынур
--
[бз]ынухэр
Эргативнэ:
[бз]ыну
[бз]ынум
--
[бз]ынухэм
Послеложнэ:
[бз]ынукӀэ
[бз]ынумкӀэ
[бз]ынухэкӀэ
[бз]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бз]ынууэ
[бз]ынурауэ
[бз]ынухэу
[бз]ынухэрауэ
{Wt/kbd/мыхьэнэ}}
ЛэныстэкӀэ, сэкӀэ зыгуэр зэпыгъэжын, упщӀэтэн, зыгуэр къыхэгъэжын.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984
нап. 111
адыгэбзэ
урысыбзэ/русский
инджылыбзэ/English
Япэ щӀыкӀэ мамэ щэкӀыр ебз , иужькӀэ еӀулӀэ.
Сначала, мама кроит ткань, а затем метает.
First of all Mama cuts the cloth, then she bastes it.
Иджыпсту сэ щэкӀ бзар соӀулӀэф.
Я уже могу наметать нарезанную ткань.
I can already baste cut cloth.
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
бзын: to cut (cloth material)
ШэкӀ бзын: to cut cloth or material.
УРЫСЫБЗЭ
бзын: резать, кроить что-л.
ШэкӀ бзын: резать, кроить (материю, ткань)
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.