Wt/kbd/бгырыпх
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
бгырыпх
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bɣǝ'rǝpx]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [бг] + -ы -ры + [пх]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | бгырыпх | бгырыпхыр | -- | бгырыпххэр |
Эргативнэ: | бгырыпх | бгырыпхым | -- | бгырыпххэм |
Послеложнэ: | бгырыпхкӀэ | бгырыпхымкӀэ | бгырыпххэкӀэ | бгырыпххэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | бгырыпхыу | бгырыпхырауэ | бгырыпххэу | бгырыпххэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Бгыр зэрыщӀапхэ (фэм, щэкӀым, нэгъуэщӀхэми къыхащӀыкӀ).
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Фэ бгырыпх.
- Адыгэ бгырыпх.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгырыпх: a belt
- Фэ бгырыпх: leather belt
- Адыгэ бгырыпх: a Kabardian (Circassian) belt
УРЫСЫБЗЭ
- бгырыпх: пояс, ремень
- Фэ бгырыпх: кожаный ремень
- Адыгэ бгырыпх: кабардинский (черкесский) ремень
псалъафэ зэпыщӀахэр
Бгырыпх зыщӀэлъхьэн, зыщӀэпхэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to fasten one’s belt Урысыбзэ: подпоясаться. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Бгырыпх зыщӀэхын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to undo one’s belt Урысыбзэ: распоясаться. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
бгырыпх зэпекӀуэкӀ
Мыхьэнэ: Дыщэ, дыжьын защӀэу щыт бзылъхугъэ бгырыпх. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: Kabardian (Circassian) national women’s belt, totally made of gold or silver Урысыбзэ: национальный женский пояс, сделанный полностью из золота или серебра Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.