АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
бгъэдэ- + [тӀысхь] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӀэс "бгъэдэтӏысхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
бгъэдэтӏысхьэн
щымыӀэныгъэ:
бгъэдэмытӏысхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэн
убгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн
дыбгъэдэтӏысхьэн
фыбгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэн
убгъэдэмытӏысхьэн
бгъэдэмытӏысхьэн
дыбгъэдэмытӏысхьэн
фыбгъэдэмытӏысхьэн
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
бгъэдэтӏысхьэ!
фыбгъэдэтӏысхьэ!
щымыӀэныгъэ:
убгъэдэмытӏысхьэ!
фыбгъэдэмытӏысхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдретӏысхьэ
убгъэдретӏысхьэ
бгъэдретӏысхьэ
дыбгъэдретӏысхьэ
фыбгъэдретӏысхьэ
бгъэдретӏысхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдремытӏысхьэ
убгъэдремытӏысхьэ
бгъэдремытӏысхьэ
дыбгъэдремытӏысхьэ
фыбгъэдремытӏысхьэ
бгъэдремытӏысхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдотӏысхьэ(р)
убгъэдотӏысхьэ(р)
бгъэдотӏысхьэ(р)
дыбгъэдотӏысхьэ(р)
фыбгъэдотӏысхьэ(р)
бгъэдотӏысхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэркъым
убгъэдэтӏысхьэркъым
бгъэдэтӏысхьэркъым
дыбгъэдэтӏысхьэркъым
фыбгъэдэтӏысхьэркъым
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
убгъэдэтӏысхьэ(р)т
бгъэдэтӏысхьэ(р)т
дыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
фыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъым
убгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъым
бгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъым
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьащ
убгъэдэтӏысхьащ
бгъэдэтӏысхьащ
дыбгъэдэтӏысхьащ
фыбгъэдэтӏысхьащ
бгъэдэтӏысхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьакъым
убгъэдэтӏысхьакъым
бгъэдэтӏысхьакъым
дыбгъэдэтӏысхьакъым
фыбгъэдэтӏысхьакъым
бгъэдэтӏысхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьат
убгъэдэтӏысхьат
бгъэдэтӏысхьат
дыбгъэдэтӏысхьат
фыбгъэдэтӏысхьат
бгъэдэтӏысхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьатэкъым
убгъэдэтӏысхьатэкъым
бгъэдэтӏысхьатэкъым
дыбгъэдэтӏысхьатэкъым
фыбгъэдэтӏысхьатэкъым
бгъэдэтӏысхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъащ
убгъэдэтӏысхьэгъащ
бгъэдэтӏысхьэгъащ
дыбгъэдэтӏысхьэгъащ
фыбгъэдэтӏысхьэгъащ
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъакъым
убгъэдэтӏысхьэгъакъым
бгъэдэтӏысхьэгъакъым
дыбгъэдэтӏысхьэгъакъым
фыбгъэдэтӏысхьэгъакъым
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъат
убгъэдэтӏысхьэгъат
бгъэдэтӏысхьэгъат
дыбгъэдэтӏысхьэгъат
фыбгъэдэтӏысхьэгъат
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъым
убгъэдэтӏысхьэгъатэкъым
бгъэдэтӏысхьэгъатэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъым
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэщ
убгъэдэтӏысхьэщ
бгъэдэтӏысхьэщ
дыбгъэдэтӏысхьэщ
фыбгъэдэтӏысхьэщ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэкъым
убгъэдэтӏысхьэкъым
бгъэдэтӏысхьэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэкъым
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэт
убгъэдэтӏысхьэт
бгъэдэтӏысхьэт
дыбгъэдэтӏысхьэт
фыбгъэдэтӏысхьэт
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэтэкъым
убгъэдэтӏысхьэтэкъым
бгъэдэтӏысхьэтэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэтэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэтэкъым
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнщ
убгъэдэтӏысхьэнщ
бгъэдэтӏысхьэнщ
дыбгъэдэтӏысхьэнщ
фыбгъэдэтӏысхьэнщ
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнкъым
убгъэдэтӏысхьэнкъым
бгъэдэтӏысхьэнкъым
дыбгъэдэтӏысхьэнкъым
фыбгъэдэтӏысхьэнкъым
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнущ
убгъэдэтӏысхьэнущ
бгъэдэтӏысхьэнущ
дыбгъэдэтӏысхьэнущ
фыбгъэдэтӏысхьэнущ
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнукъым
убгъэдэтӏысхьэнукъым
бгъэдэтӏысхьэнукъым
дыбгъэдэтӏысхьэнукъым
фыбгъэдэтӏысхьэнукъым
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэрэ
убгъэдэтӏысхьэрэ
бгъэдэтӏысхьэрэ
дыбгъэдэтӏысхьэрэ
фыбгъэдэтӏысхьэрэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэркъэ
убгъэдэтӏысхьэркъэ
бгъэдэтӏысхьэркъэ
дыбгъэдэтӏысхьэркъэ
фыбгъэдэтӏысхьэркъэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
убгъэдэтӏысхьэ(р)т
бгъэдэтӏысхьэ(р)т
дыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
фыбгъэдэтӏысхьэ(р)т
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъэ
убгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъэ
бгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьэ(р)тэкъэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьа
убгъэдэтӏысхьа
бгъэдэтӏысхьа
дыбгъэдэтӏысхьа
фыбгъэдэтӏысхьа
бгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьакъэ
убгъэдэтӏысхьакъэ
бгъэдэтӏысхьакъэ
дыбгъэдэтӏысхьакъэ
фыбгъэдэтӏысхьакъэ
бгъэдэтӏысхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьат
убгъэдэтӏысхьат
бгъэдэтӏысхьат
дыбгъэдэтӏысхьат
фыбгъэдэтӏысхьат
бгъэдэтӏысхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьатэкъэ
убгъэдэтӏысхьатэкъэ
бгъэдэтӏысхьатэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьатэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьатэкъэ
бгъэдэтӏысхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъа
убгъэдэтӏысхьэгъа
бгъэдэтӏысхьэгъа
дыбгъэдэтӏысхьэгъа
фыбгъэдэтӏысхьэгъа
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъакъэ
убгъэдэтӏысхьэгъакъэ
бгъэдэтӏысхьэгъакъэ
дыбгъэдэтӏысхьэгъакъэ
фыбгъэдэтӏысхьэгъакъэ
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъат
убгъэдэтӏысхьэгъат
бгъэдэтӏысхьэгъат
дыбгъэдэтӏысхьэгъат
фыбгъэдэтӏысхьэгъат
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъэ
убгъэдэтӏысхьэгъатэкъэ
бгъэдэтӏысхьэгъатэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьэгъатэкъэ
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэ
убгъэдэтӏысхьэ
бгъэдэтӏысхьэ
дыбгъэдэтӏысхьэ
фыбгъэдэтӏысхьэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэкъэ
убгъэдэтӏысхьэкъэ
бгъэдэтӏысхьэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьэкъэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэт
убгъэдэтӏысхьэт
бгъэдэтӏысхьэт
дыбгъэдэтӏысхьэт
фыбгъэдэтӏысхьэт
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэтэкъэ
убгъэдэтӏысхьэтэкъэ
бгъэдэтӏысхьэтэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьэтэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьэтэкъэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэн
убгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн
дыбгъэдэтӏысхьэн
фыбгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнкъэ
убгъэдэтӏысхьэнкъэ
бгъэдэтӏысхьэнкъэ
дыбгъэдэтӏысхьэнкъэ
фыбгъэдэтӏысхьэнкъэ
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэну
убгъэдэтӏысхьэну
бгъэдэтӏысхьэну
дыбгъэдэтӏысхьэну
фыбгъэдэтӏысхьэну
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнукъэ
убгъэдэтӏысхьэнукъэ
бгъэдэтӏысхьэнукъэ
дыбгъэдэтӏысхьэнукъэ
фыбгъэдэтӏысхьэнукъэ
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэмэ
убгъэдэтӏысхьэмэ
бгъэдэтӏысхьэмэ
дыбгъэдэтӏысхьэмэ
фыбгъэдэтӏысхьэмэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэмэ
убгъэдэмытӏысхьэмэ
бгъэдэмытӏысхьэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэмэ
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьамэ
убгъэдэтӏысхьамэ
бгъэдэтӏысхьамэ
дыбгъэдэтӏысхьамэ
фыбгъэдэтӏысхьамэ
бгъэдэтӏысхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьамэ
убгъэдэмытӏысхьамэ
бгъэдэмытӏысхьамэ
дыбгъэдэмытӏысхьамэ
фыбгъэдэмытӏысхьамэ
мытӏысхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъамэ
убгъэдэтӏысхьэгъамэ
бгъэдэтӏысхьэгъамэ
дыбгъэдэтӏысхьэгъамэ
фыбгъэдэтӏысхьэгъамэ
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэгъамэ
убгъэдэмытӏысхьэгъамэ
бгъэдэмытӏысхьэгъамэ
дыбгъэдэмытӏысхьэгъамэ
фыбгъэдэмытӏысхьэгъамэ
бгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнмэ
убгъэдэтӏысхьэнмэ
бгъэдэтӏысхьэнмэ
дыбгъэдэтӏысхьэнмэ
фыбгъэдэтӏысхьэнмэ
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнмэ
убгъэдэмытӏысхьэнмэ
бгъэдэмытӏысхьэнмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэнмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэнмэ
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнумэ
убгъэдэтӏысхьэнумэ
бгъэдэтӏысхьэнумэ
дыбгъэдэтӏысхьэнумэ
фыбгъэдэтӏысхьэнумэ
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнумэ
убгъэдэмытӏысхьэнумэ
бгъэдэмытӏысхьэнумэ
дыбгъэдэмытӏысхьэнумэ
фыбгъэдэмытӏысхьэнумэ
бгъэдэмытӏысхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэтэмэ
убгъэдэтӏысхьэтэмэ
бгъэдэтӏысхьэтэмэ
дыбгъэдэтӏысхьэтэмэ
фыбгъэдэтӏысхьэтэмэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэтэмэ
убгъэдэмытӏысхьэтэмэ
бгъэдэмытӏысхьэтэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэтэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэтэмэ
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьатэмэ
убгъэдэтӏысхьатэмэ
бгъэдэтӏысхьатэмэ
дыбгъэдэтӏысхьатэмэ
фыбгъэдэтӏысхьатэмэ
бгъэдэтӏысхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьатэмэ
убгъэдэмытӏысхьатэмэ
бгъэдэмытӏысхьатэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьатэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьатэмэ
бгъэдэмытӏысхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъатэмэ
убгъэдэтӏысхьэгъатэмэ
бгъэдэтӏысхьэгъатэмэ
дыбгъэдэтӏысхьэгъатэмэ
фыбгъэдэтӏысхьэгъатэмэ
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэгъатэмэ
убгъэдэмытӏысхьэгъатэмэ
бгъэдэмытӏысхьэгъатэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэгъатэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэгъатэмэ
бгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнтэмэ
убгъэдэтӏысхьэнтэмэ
бгъэдэтӏысхьэнтэмэ
дыбгъэдэтӏысхьэнтэмэ
фыбгъэдэтӏысхьэнтэмэ
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнтэмэ
убгъэдэмытӏысхьэнтэмэ
бгъэдэмытӏысхьэнтэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэнтэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэнтэмэ
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнутэмэ
убгъэдэтӏысхьэнутэмэ
бгъэдэтӏысхьэнутэмэ
дыбгъэдэтӏысхьэнутэмэ
фыбгъэдэтӏысхьэнутэмэ
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнутэмэ
убгъэдэмытӏысхьэнутэмэ
бгъэдэмытӏысхьэнутэмэ
дыбгъэдэмытӏысхьэнутэмэ
фыбгъэдэмытӏысхьэнутэмэ
бгъэдэмытӏысхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнт
убгъэдэтӏысхьэнт
бгъэдэтӏысхьэнт
дыбгъэдэтӏысхьэнт
фыбгъэдэтӏысхьэнт
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнтэкъым
убгъэдэтӏысхьэнтэкъым
бгъэдэтӏысхьэнтэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэнтэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэнтэкъым
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнут
убгъэдэтӏысхьэнут
бгъэдэтӏысхьэнут
дыбгъэдэтӏысхьэнут
фыбгъэдэтӏысхьэнут
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнутэкъым
убгъэдэтӏысхьэнутэкъым
бгъэдэтӏысхьэнутэкъым
дыбгъэдэтӏысхьэнутэкъым
фыбгъэдэтӏысхьэнутэкъым
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэми
убгъэдэтӏысхьэми
бгъэдэтӏысхьэми
дыбгъэдэтӏысхьэми
фыбгъэдэтӏысхьэми
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэми
убгъэдэмытӏысхьэми
бгъэдэмытӏысхьэми
дыбгъэдэмытӏысхьэми
фыбгъэдэмытӏысхьэми
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьами
убгъэдэтӏысхьами
бгъэдэтӏысхьами
дыбгъэдэтӏысхьами
фыбгъэдэтӏысхьами
бгъэдэтӏысхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьами
убгъэдэмытӏысхьами
бгъэдэмытӏысхьами
дыбгъэдэмытӏысхьами
фыбгъэдэмытӏысхьами
бгъэдэмытӏысхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъами
убгъэдэтӏысхьэгъами
бгъэдэтӏысхьэгъами
дыбгъэдэтӏысхьэгъами
фыбгъэдэтӏысхьэгъами
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэгъами
убгъэдэмытӏысхьэгъами
бгъэдэмытӏысхьэгъами
дыбгъэдэмытӏысхьэгъами
фыбгъэдэмытӏысхьэгъами
бгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнми
убгъэдэтӏысхьэнми
бгъэдэтӏысхьэнми
дыбгъэдэтӏысхьэнми
фыбгъэдэтӏысхьэнми
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнми
убгъэдэмытӏысхьэнми
бгъэдэмытӏысхьэнми
дыбгъэдэмытӏысхьэнми
фыбгъэдэмытӏысхьэнми
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнуми
убгъэдэтӏысхьэнуми
бгъэдэтӏысхьэнуми
дыбгъэдэтӏысхьэнуми
фыбгъэдэтӏысхьэнуми
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнуми
убгъэдэмытӏысхьэнуми
бгъэдэмытӏысхьэнуми
дыбгъэдэмытӏысхьэнуми
фыбгъэдэмытӏысхьэнуми
бгъэдэмытӏысхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэтэми
убгъэдэтӏысхьэтэми
бгъэдэтӏысхьэтэми
дыбгъэдэтӏысхьэтэми
фыбгъэдэтӏысхьэтэми
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэтэми
убгъэдэмытӏысхьэтэми
бгъэдэмытӏысхьэтэми
дыбгъэдэмытӏысхьэтэми
фыбгъэдэмытӏысхьэтэми
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьатэми
убгъэдэтӏысхьатэми
бгъэдэтӏысхьатэми
дыбгъэдэтӏысхьатэми
фыбгъэдэтӏысхьатэми
бгъэдэтӏысхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьатэми
убгъэдэмытӏысхьатэми
бгъэдэмытӏысхьатэми
дыбгъэдэмытӏысхьатэми
фыбгъэдэмытӏысхьатэми
бгъэдэмытӏысхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэгъатэми
убгъэдэтӏысхьэгъатэми
бгъэдэтӏысхьэгъатэми
дыбгъэдэтӏысхьэгъатэми
фыбгъэдэтӏысхьэгъатэми
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэгъатэми
убгъэдэмытӏысхьэгъатэми
бгъэдэмытӏысхьэгъатэми
дыбгъэдэмытӏысхьэгъатэми
фыбгъэдэмытӏысхьэгъатэми
бгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнтэми
убгъэдэтӏысхьэнтэми
бгъэдэтӏысхьэнтэми
дыбгъэдэтӏысхьэнтэми
фыбгъэдэтӏысхьэнтэми
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнтэми
убгъэдэмытӏысхьэнтэми
бгъэдэмытӏысхьэнтэми
дыбгъэдэмытӏысхьэнтэми
фыбгъэдэмытӏысхьэнтэми
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьэнутэми
убгъэдэтӏысхьэнутэми
бгъэдэтӏысхьэнутэми
дыбгъэдэтӏысхьэнутэми
фыбгъэдэтӏысхьэнутэми
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьэнутэми
убгъэдэмытӏысхьэнутэми
бгъэдэмытӏысхьэнутэми
дыбгъэдэмытӏысхьэнутэми
фыбгъэдэмытӏысхьэнутэми
бгъэдэмытӏысхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьаи
убгъэдэтӏысхьаи
бгъэдэтӏысхьаи
дыбгъэдэтӏысхьаи
фыбгъэдэтӏысхьаи
бгъэдэтӏысхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьакъыми
убгъэдэтӏысхьакъыми
бгъэдэтӏысхьакъыми
дыбгъэдэтӏысхьакъыми
фыбгъэдэтӏысхьакъыми
бгъэдэтӏысхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьащэрэт
убгъэдэтӏысхьащэрэт
бгъэдэтӏысхьащэрэт
дыбгъэдэтӏысхьащэрэт
фыбгъэдэтӏысхьащэрэт
бгъэдэтӏысхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмытӏысхьащэрэт
убгъэдэмытӏысхьащэрэт
бгъэдэмытӏысхьащэрэт
дыбгъэдэмытӏысхьащэрэт
фыбгъэдэмытӏысхьащэрэт
бгъэдэмытӏысхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнщ
убгъэдэтӏысхьагъэнщ
бгъэдэтӏысхьагъэнщ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнщ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнщ
бгъэдэтӏысхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнкъым
убгъэдэтӏысхьагъэнкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнкъым
дыбгъэдэтӏысхьагъэнкъым
фыбгъэдэтӏысхьагъэнкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнт
убгъэдэтӏысхьагъэнт
бгъэдэтӏысхьагъэнт
дыбгъэдэтӏысхьагъэнт
фыбгъэдэтӏысхьагъэнт
бгъэдэтӏысхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
убгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
дыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
фыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэн
убгъэдэтӏысхьагъэн
бгъэдэтӏысхьагъэн
дыбгъэдэтӏысхьагъэн
фыбгъэдэтӏысхьагъэн
бгъэдэтӏысхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
убгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнт
убгъэдэтӏысхьагъэнт
бгъэдэтӏысхьагъэнт
дыбгъэдэтӏысхьагъэнт
фыбгъэдэтӏысхьагъэнт
бгъэдэтӏысхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
убгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнущ
убгъэдэтӏысхьагъэнущ
бгъэдэтӏысхьагъэнущ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнущ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнущ
бгъэдэтӏысхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнукъым
убгъэдэтӏысхьагъэнукъым
бгъэдэтӏысхьагъэнукъым
дыбгъэдэтӏысхьагъэнукъым
фыбгъэдэтӏысхьагъэнукъым
бгъэдэтӏысхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнут
убгъэдэтӏысхьагъэнут
бгъэдэтӏысхьагъэнут
дыбгъэдэтӏысхьагъэнут
фыбгъэдэтӏысхьагъэнут
бгъэдэтӏысхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
убгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
дыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
фыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
бгъэдэтӏысхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэну
убгъэдэтӏысхьагъэну
бгъэдэтӏысхьагъэну
дыбгъэдэтӏысхьагъэну
фыбгъэдэтӏысхьагъэну
бгъэдэтӏысхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
убгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнут
убгъэдэтӏысхьагъэнут
бгъэдэтӏысхьагъэнут
дыбгъэдэтӏысхьагъэнут
фыбгъэдэтӏысхьагъэнут
бгъэдэтӏысхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
убгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
дыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
фыбгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
бгъэдэтӏысхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэ
убгъэдэтӏысхьэ
бгъэдэтӏысхьэ
дыбгъэдэтӏысхьэ
фыбгъэдэтӏысхьэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэ
убгъэдэмытӏысхьэ
бгъэдэмытӏысхьэ
дыбгъэдэмытӏысхьэ
фыбгъэдэмытӏысхьэ
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьа
убгъэдэтӏысхьа
бгъэдэтӏысхьа
дыбгъэдэтӏысхьа
фыбгъэдэтӏысхьа
бгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьа
убгъэдэмытӏысхьа
бгъэдэмытӏысхьа
дыбгъэдэмытӏысхьа
фыбгъэдэмытӏысхьа
бгъэдэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэгъа
убгъэдэтӏысхьэгъа
бгъэдэтӏысхьэгъа
дыбгъэдэтӏысхьэгъа
фыбгъэдэтӏысхьэгъа
бгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэгъа
убгъэдэмытӏысхьэгъа
бгъэдэмытӏысхьэгъа
дыбгъэдэмытӏысхьэгъа
фыбгъэдэмытӏысхьэгъа
бгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэн
убгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн
дыбгъэдэтӏысхьэн
фыбгъэдэтӏысхьэн
бгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэн
убгъэдэмытӏысхьэн
бгъэдэмытӏысхьэн
дыбгъэдэмытӏысхьэн
фыбгъэдэмытӏысхьэн
бгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэну
убгъэдэтӏысхьэну
бгъэдэтӏысхьэну
дыбгъэдэтӏысхьэну
фыбгъэдэтӏысхьэну
бгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэну
убгъэдэмытӏысхьэну
бгъэдэмытӏысхьэну
дыбгъэдэмытӏысхьэну
фыбгъэдэмытӏысхьэну
бгъэдэмытӏысхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэтӏысхьэ
узэрыбгъэдэтӏысхьэ
зэрыбгъэдэтӏысхьэ
дызэрыбгъэдэтӏысхьэ
фызэрыбгъэдэтӏысхьэ
зэрыбгъэдэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмытӏысхьэ
узэрыбгъэдэмытӏысхьэ
зэрыбгъэдэмытӏысхьэ
дызэрыбгъэдэмытӏысхьэ
фызэрыбгъэдэмытӏысхьэ
мызэрыбгъэдэтӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэтӏысхьа
узэрыбгъэдэтӏысхьа
зэрыбгъэдэтӏысхьа
дызэрыбгъэдэтӏысхьа
фызэрыбгъэдэтӏысхьа
зэрыбгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмытӏысхьа
узэрыбгъэдэмытӏысхьа
зэрыбгъэдэмытӏысхьа
дызэрыбгъэдэмытӏысхьа
фызэрыбгъэдэмытӏысхьа
зэрыбгъэдэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэтӏысхьэгъа
узэрыбгъэдэтӏысхьэгъа
зэрыбгъэдэтӏысхьэгъа
дызэрыбгъэдэтӏысхьэгъа
фызэрыбгъэдэтӏысхьэгъа
зэрыбгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа
узэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа
зэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа
дызэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа
фызэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа
зэрыбгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэтӏысхьэн
узэрыбгъэдэтӏысхьэн
зэрыбгъэдэтӏысхьэн
дызэрыбгъэдэтӏысхьэн
фызэрыбгъэдэтӏысхьэн
зэрыбгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмытӏысхьэн
узэрыбгъэдэмытӏысхьэн
зэрыбгъэдэмытӏысхьэн
дызэрыбгъэдэмытӏысхьэн
фызэрыбгъэдэмытӏысхьэн
зэрыбгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэтӏысхьэну
узэрыбгъэдэтӏысхьэну
зэрыбгъэдэтӏысхьэну
дызэрыбгъэдэтӏысхьэну
фызэрыбгъэдэтӏысхьэну
зэрыбгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмытӏысхьэну
узэрыбгъэдэмытӏысхьэну
зэрыбгъэдэмытӏысхьэну
дызэрыбгъэдэмытӏысхьэну
фызэрыбгъэдэмытӏысхьэну
зэрыбгъэдэмытӏысхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэтӏысхьэ
ущыбгъэдэтӏысхьэ
щыбгъэдэтӏысхьэ
дыщыбгъэдэтӏысхьэ
фыщыбгъэдэтӏысхьэ
щыбгъэдэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмытӏысхьэ
ущыбгъэдэмытӏысхьэ
щыбгъэдэмытӏысхьэ
дыщыбгъэдэмытӏысхьэ
фыщыбгъэдэмытӏысхьэ
щыбгъэдэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэтӏысхьа
ущыбгъэдэтӏысхьа
щыбгъэдэтӏысхьа
дыщыбгъэдэтӏысхьа
фыщыбгъэдэтӏысхьа
щыбгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмытӏысхьа
ущыбгъэдэмытӏысхьа
щыбгъэдэмытӏысхьа
дыщыбгъэдэмытӏысхьа
фыщыбгъэдэмытӏысхьа
щыбгъэдэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэтӏысхьэгъа
ущыбгъэдэтӏысхьэгъа
щыбгъэдэтӏысхьэгъа
дыщыбгъэдэтӏысхьэгъа
фыщыбгъэдэтӏысхьэгъа
щыбгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмытӏысхьэгъа
ущыбгъэдэмытӏысхьэгъа
щыбгъэдэмытӏысхьэгъа
дыщыбгъэдэмытӏысхьэгъа
фыщыбгъэдэмытӏысхьэгъа
щыбгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэтӏысхьэн
ущыбгъэдэтӏысхьэн
щыбгъэдэтӏысхьэн
дыщыбгъэдэтӏысхьэн
фыщыбгъэдэтӏысхьэн
щыбгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмытӏысхьэн
ущыбгъэдэмытӏысхьэн
щыбгъэдэмытӏысхьэн
дыщыбгъэдэмытӏысхьэн
фыщыбгъэдэмытӏысхьэн
щыбгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэтӏысхьэну
ущыбгъэдэтӏысхьэну
щыбгъэдэтӏысхьэну
дыщыбгъэдэтӏысхьэну
фыщыбгъэдэтӏысхьэну
щыбгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмытӏысхьэну
ущыбгъэдэмытӏысхьэну
щыбгъэдэмытӏысхьэну
дыщыбгъэдэмытӏысхьэну
фыщыбгъэдэмытӏысхьэну
щыбгъэдэмытӏысхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэтӏысхьэ
уздыбгъэдэтӏысхьэ
здыбгъэдэтӏысхьэ
дыздыбгъэдэтӏысхьэ
фыздыбгъэдэтӏысхьэ
здыбгъэдэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмытӏысхьэ
уздыбгъэдэмытӏысхьэ
здыбгъэдэмытӏысхьэ
дыздыбгъэдэмытӏысхьэ
фыздыбгъэдэмытӏысхьэ
здыбгъэдэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэтӏысхьа
уздыбгъэдэтӏысхьа
здыбгъэдэтӏысхьа
дыздыбгъэдэтӏысхьа
фыздыбгъэдэтӏысхьа
здыбгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмытӏысхьа
уздыбгъэдэмытӏысхьа
здыбгъэдэмытӏысхьа
дыздыбгъэдэмытӏысхьа
фыздыбгъэдэмытӏысхьа
здыбгъэдэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэтӏысхьэгъа
уздыбгъэдэтӏысхьэгъа
здыбгъэдэтӏысхьэгъа
дыздыбгъэдэтӏысхьэгъа
фыздыбгъэдэтӏысхьэгъа
здыбгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмытӏысхьэгъа
уздыбгъэдэмытӏысхьэгъа
здыбгъэдэмытӏысхьэгъа
дыздыбгъэдэмытӏысхьэгъа
фыздыбгъэдэмытӏысхьэгъа
здыбгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэтӏысхьэн
уздыбгъэдэтӏысхьэн
здыбгъэдэтӏысхьэн
дыздыбгъэдэтӏысхьэн
фыздыбгъэдэтӏысхьэн
здыбгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмытӏысхьэн
уздыбгъэдэмытӏысхьэн
здыбгъэдэмытӏысхьэн
дыздыбгъэдэмытӏысхьэн
фыздыбгъэдэмытӏысхьэн
здыбгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэтӏысхьэну
уздыбгъэдэтӏысхьэну
здыбгъэдэтӏысхьэну
дыздыбгъэдэтӏысхьэну
фыздыбгъэдэтӏысхьэну
здыбгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмытӏысхьэну
уздыбгъэдэмытӏысхьэну
здыбгъэдэмытӏысхьэну
дыздыбгъэдэмытӏысхьэну
фыздыбгъэдэмытӏысхьэну
здыбгъэдэмытӏысхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэтӏысхьэ
ущӀыбгъэдэтӏысхьэ
щӀыбгъэдэтӏысхьэ
дыщӀыбгъэдэтӏысхьэ
фыщӀыбгъэдэтӏысхьэ
щӀыбгъэдэтӏысхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмытӏысхьэ
ущӀыбгъэдэмытӏысхьэ
щӀыбгъэдэмытӏысхьэ
дыщӀыбгъэдэмытӏысхьэ
фыщӀыбгъэдэмытӏысхьэ
щӀыбгъэдэмытӏысхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэтӏысхьа
ущӀыбгъэдэтӏысхьа
щӀыбгъэдэтӏысхьа
дыщӀыбгъэдэтӏысхьа
фыщӀыбгъэдэтӏысхьа
щӀыбгъэдэтӏысхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмытӏысхьа
ущӀыбгъэдэмытӏысхьа
щӀыбгъэдэмытӏысхьа
дыщӀыбгъэдэмытӏысхьа
фыщӀыбгъэдэмытӏысхьа
щӀыбгъэдэмытӏысхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэтӏысхьэгъа
ущӀыбгъэдэтӏысхьэгъа
щӀыбгъэдэтӏысхьэгъа
дыщӀыбгъэдэтӏысхьэгъа
фыщӀыбгъэдэтӏысхьэгъа
щӀыбгъэдэтӏысхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа
ущӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа
щӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа
дыщӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа
фыщӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа
щӀыбгъэдэмытӏысхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэтӏысхьэн
ущӀыбгъэдэтӏысхьэн
щӀыбгъэдэтӏысхьэн
дыщӀыбгъэдэтӏысхьэн
фыщӀыбгъэдэтӏысхьэн
щӀыбгъэдэтӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмытӏысхьэн
ущӀыбгъэдэмытӏысхьэн
щӀыбгъэдэмытӏысхьэн
дыщӀыбгъэдэмытӏысхьэн
фыщӀыбгъэдэмытӏысхьэн
щӀыбгъэдэмытӏысхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэтӏысхьэну
ущӀыбгъэдэтӏысхьэну
щӀыбгъэдэтӏысхьэну
дыщӀыбгъэдэтӏысхьэну
фыщӀыбгъэдэтӏысхьэну
щӀыбгъэдэтӏысхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмытӏысхьэну
ущӀыбгъэдэмытӏысхьэну
щӀыбгъэдэмытӏысхьэну
дыщӀыбгъэдэмытӏысхьэну
фыщӀыбгъэдэмытӏысхьэну
щӀыбгъэдэмытӏысхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэу
убгъэдэтӏысхьэу
бгъэдэтӏысхьэу
дыбгъэдэтӏысхьэу
фыбгъэдэтӏысхьэу
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэу
убгъэдэмытӏысхьэу
бгъэдэмытӏысхьэу
дыбгъэдэмытӏысхьэу
фыбгъэдэмытӏысхьэу
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьауэ
убгъэдэтӏысхьауэ
бгъэдэтӏысхьауэ
дыбгъэдэтӏысхьауэ
фыбгъэдэтӏысхьауэ
бгъэдэтӏысхьауэ / бгъэдэтӏысхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьауэ
убгъэдэмытӏысхьауэ
бгъэдэмытӏысхьауэ
дыбгъэдэмытӏысхьауэ
фыбгъэдэмытӏысхьауэ
бгъэдэмытӏысхьауэ(хэ) / бгъэдэмытӏысхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэтӏысхьэурэ
убгъэдэтӏысхьэурэ
бгъэдэтӏысхьэурэ
дыбгъэдэтӏысхьэурэ
фыбгъэдэтӏысхьэурэ
бгъэдэтӏысхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмытӏысхьэурэ
убгъэдэмытӏысхьэурэ
бгъэдэмытӏысхьэурэ
дыбгъэдэмытӏысхьэурэ
фыбгъэдэмытӏысхьэурэ
бгъэдэмытӏысхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыббгъэдотӏысхьэ
сыбгъэдотӏысхьэ
--
сывбгъэдотӏысхьэ
сабгъэдотӏысхьэ
уэ
узбгъэдотӏысхьэ
--
убгъэдотӏысхьэ
удбгъэдотӏысхьэ
--
уабгъэдотӏысхьэ
ар
збгъэдотӏысхьэ
ббгъэдотӏысхьэ
бгъэдотӏысхьэ
дбгъэдотӏысхьэ
вбгъэдотӏысхьэ
ябгъэдотӏысхьэ
дэ
--
дыббгъэдотӏысхьэ
дыбгъэдотӏысхьэ
--
дывбгъэдотӏысхьэ
дабгъэдотӏысхьэ
фэ
фызбгъэдотӏысхьэ
--
фыбгъэдотӏысхьэ
фыдбгъэдотӏысхьэ
--
фабгъэдотӏысхьэ
ахэр
збгъэдотӏысхьэ(хэ)
ббгъэдотӏысхьэ(хэ)
бгъэдотӏысхьэ(хэ)
дбгъэдотӏысхьэ(хэ)
вбгъэдотӏысхьэ(хэ)
ябгъэдотӏысхьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]э
[тӏысхь]эр
--
[тӏысхь]эхэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]э
[тӏысхь]эм
--
[тӏысхь]эхэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]экӀэ
[тӏысхь]эмкӀэ
[тӏысхь]эхэкӀэ
[тӏысхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]эуэ
[тӏысхь]эрауэ
[тӏысхь]эхэу
[тӏысхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]а
[тӏысхь]ар
--
[тӏысхь]ахэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]а
[тӏысхь]ам
--
[тӏысхь]ахэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]акӀэ
[тӏысхь]амкӀэ
[тӏысхь]ахэкӀэ
[тӏысхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]ауэ
[тӏысхь]арауэ
[тӏысхь]ахэу
[тӏысхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]эн
[тӏысхь]эныр
--
[тӏысхь]энхэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]эн
[тӏысхь]эным
--
[тӏысхь]энхэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]энкӀэ
[тӏысхь]энымкӀэ
[тӏысхь]энхэкӀэ
[тӏысхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энырауэ
[тӏысхь]энхэу
[тӏысхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энур
--
[тӏысхь]энухэр
Эргативнэ:
[тӏысхь]эну
[тӏысхь]энум
--
[тӏысхь]энухэм
Послеложнэ:
[тӏысхь]энукӀэ
[тӏысхь]энумкӀэ
[тӏысхь]энухэкӀэ
[тӏысхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[тӏысхь]энууэ
[тӏысхь]энурауэ
[тӏысхь]энухэу
[тӏысхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и гъунэгуу тӀысын, жьэхэтӀысхьэн, етӀысылӀэн.
Зыгуэрым и гъунэгъуу псэупӀэ щӀын; зыгуэрым и гъусэу псэун.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Къуажэр псы Ӏуфэм бгъэдэтӀысхьащ.
ЩӀапӀэ къищэхури, щӀалэр и шынэхъыжьым бгъэдэтӀысхьащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
бгъэдэтӏысхьэн: 1. sit down next to sb or sth 2. settle down with to sb; settle next to or near sb or sth.
Къуажэр псы Ӏуфэм бгъэдэтӀысхьащ: the village settled near the riverbank.
ЩӀапӀэ къищэхури, щӀалэр и шынэхъыжьым бгъэдэтӀысхьащ:
УРЫСЫБЗЭ
бгъэдэтӏысхьэн: 1. сесть около кого-чего-л. 2. поселиться вместе с кем-л.; поселиться около чего-л., рядом с кем-л.
Къуажэр псы Ӏуфэм бгъэдэтӀысхьащ: Деревня поселилась рядом с берегом реки.
ЩӀапӀэ къищэхури, щӀалэр и шынэхъыжьым бгъэдэтӀысхьащ:
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.