АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
бгъэдэ- + [пщхь] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӀэс "бгъэдэпщхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
бгъэдэпщхьэн
щымыӀэныгъэ:
бгъэдэмыпщхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэн
убгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн
дыбгъэдэпщхьэн
фыбгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэн
убгъэдэмыпщхьэн
бгъэдэмыпщхьэн
дыбгъэдэмыпщхьэн
фыбгъэдэмыпщхьэн
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
бгъэдэпщхьэ!
фыбгъэдэпщхьэ!
щымыӀэныгъэ:
убгъэдэмыпщхьэ!
фыбгъэдэмыпщхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдрепщхьэ
убгъэдрепщхьэ
бгъэдрепщхьэ
дыбгъэдрепщхьэ
фыбгъэдрепщхьэ
бгъэдрепщхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдремыпщхьэ
убгъэдремыпщхьэ
бгъэдремыпщхьэ
дыбгъэдремыпщхьэ
фыбгъэдремыпщхьэ
бгъэдремыпщхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдопщхьэ(р)
убгъэдопщхьэ(р)
бгъэдопщхьэ(р)
дыбгъэдопщхьэ(р)
фыбгъэдопщхьэ(р)
бгъэдопщхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэркъым
убгъэдэпщхьэркъым
бгъэдэпщхьэркъым
дыбгъэдэпщхьэркъым
фыбгъэдэпщхьэркъым
бгъэдэпщхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэ(р)т
убгъэдэпщхьэ(р)т
бгъэдэпщхьэ(р)т
дыбгъэдэпщхьэ(р)т
фыбгъэдэпщхьэ(р)т
бгъэдэпщхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъым
убгъэдэпщхьэ(р)тэкъым
бгъэдэпщхьэ(р)тэкъым
дыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъым
фыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъым
бгъэдэпщхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьащ
убгъэдэпщхьащ
бгъэдэпщхьащ
дыбгъэдэпщхьащ
фыбгъэдэпщхьащ
бгъэдэпщхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьакъым
убгъэдэпщхьакъым
бгъэдэпщхьакъым
дыбгъэдэпщхьакъым
фыбгъэдэпщхьакъым
бгъэдэпщхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьат
убгъэдэпщхьат
бгъэдэпщхьат
дыбгъэдэпщхьат
фыбгъэдэпщхьат
бгъэдэпщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьатэкъым
убгъэдэпщхьатэкъым
бгъэдэпщхьатэкъым
дыбгъэдэпщхьатэкъым
фыбгъэдэпщхьатэкъым
бгъэдэпщхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъащ
убгъэдэпщхьэгъащ
бгъэдэпщхьэгъащ
дыбгъэдэпщхьэгъащ
фыбгъэдэпщхьэгъащ
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъакъым
убгъэдэпщхьэгъакъым
бгъэдэпщхьэгъакъым
дыбгъэдэпщхьэгъакъым
фыбгъэдэпщхьэгъакъым
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъат
убгъэдэпщхьэгъат
бгъэдэпщхьэгъат
дыбгъэдэпщхьэгъат
фыбгъэдэпщхьэгъат
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъатэкъым
убгъэдэпщхьэгъатэкъым
бгъэдэпщхьэгъатэкъым
дыбгъэдэпщхьэгъатэкъым
фыбгъэдэпщхьэгъатэкъым
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэщ
убгъэдэпщхьэщ
бгъэдэпщхьэщ
дыбгъэдэпщхьэщ
фыбгъэдэпщхьэщ
бгъэдэпщхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэкъым
убгъэдэпщхьэкъым
бгъэдэпщхьэкъым
дыбгъэдэпщхьэкъым
фыбгъэдэпщхьэкъым
бгъэдэпщхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэт
убгъэдэпщхьэт
бгъэдэпщхьэт
дыбгъэдэпщхьэт
фыбгъэдэпщхьэт
бгъэдэпщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэтэкъым
убгъэдэпщхьэтэкъым
бгъэдэпщхьэтэкъым
дыбгъэдэпщхьэтэкъым
фыбгъэдэпщхьэтэкъым
бгъэдэпщхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнщ
убгъэдэпщхьэнщ
бгъэдэпщхьэнщ
дыбгъэдэпщхьэнщ
фыбгъэдэпщхьэнщ
бгъэдэпщхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнкъым
убгъэдэпщхьэнкъым
бгъэдэпщхьэнкъым
дыбгъэдэпщхьэнкъым
фыбгъэдэпщхьэнкъым
бгъэдэпщхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнущ
убгъэдэпщхьэнущ
бгъэдэпщхьэнущ
дыбгъэдэпщхьэнущ
фыбгъэдэпщхьэнущ
бгъэдэпщхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнукъым
убгъэдэпщхьэнукъым
бгъэдэпщхьэнукъым
дыбгъэдэпщхьэнукъым
фыбгъэдэпщхьэнукъым
бгъэдэпщхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэрэ
убгъэдэпщхьэрэ
бгъэдэпщхьэрэ
дыбгъэдэпщхьэрэ
фыбгъэдэпщхьэрэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэркъэ
убгъэдэпщхьэркъэ
бгъэдэпщхьэркъэ
дыбгъэдэпщхьэркъэ
фыбгъэдэпщхьэркъэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэ(р)т
убгъэдэпщхьэ(р)т
бгъэдэпщхьэ(р)т
дыбгъэдэпщхьэ(р)т
фыбгъэдэпщхьэ(р)т
бгъэдэпщхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъэ
убгъэдэпщхьэ(р)тэкъэ
бгъэдэпщхьэ(р)тэкъэ
дыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъэ
фыбгъэдэпщхьэ(р)тэкъэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьа
убгъэдэпщхьа
бгъэдэпщхьа
дыбгъэдэпщхьа
фыбгъэдэпщхьа
бгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьакъэ
убгъэдэпщхьакъэ
бгъэдэпщхьакъэ
дыбгъэдэпщхьакъэ
фыбгъэдэпщхьакъэ
бгъэдэпщхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьат
убгъэдэпщхьат
бгъэдэпщхьат
дыбгъэдэпщхьат
фыбгъэдэпщхьат
бгъэдэпщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьатэкъэ
убгъэдэпщхьатэкъэ
бгъэдэпщхьатэкъэ
дыбгъэдэпщхьатэкъэ
фыбгъэдэпщхьатэкъэ
бгъэдэпщхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъа
убгъэдэпщхьэгъа
бгъэдэпщхьэгъа
дыбгъэдэпщхьэгъа
фыбгъэдэпщхьэгъа
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъакъэ
убгъэдэпщхьэгъакъэ
бгъэдэпщхьэгъакъэ
дыбгъэдэпщхьэгъакъэ
фыбгъэдэпщхьэгъакъэ
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъат
убгъэдэпщхьэгъат
бгъэдэпщхьэгъат
дыбгъэдэпщхьэгъат
фыбгъэдэпщхьэгъат
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъатэкъэ
убгъэдэпщхьэгъатэкъэ
бгъэдэпщхьэгъатэкъэ
дыбгъэдэпщхьэгъатэкъэ
фыбгъэдэпщхьэгъатэкъэ
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэ
убгъэдэпщхьэ
бгъэдэпщхьэ
дыбгъэдэпщхьэ
фыбгъэдэпщхьэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэкъэ
убгъэдэпщхьэкъэ
бгъэдэпщхьэкъэ
дыбгъэдэпщхьэкъэ
фыбгъэдэпщхьэкъэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэт
убгъэдэпщхьэт
бгъэдэпщхьэт
дыбгъэдэпщхьэт
фыбгъэдэпщхьэт
бгъэдэпщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэтэкъэ
убгъэдэпщхьэтэкъэ
бгъэдэпщхьэтэкъэ
дыбгъэдэпщхьэтэкъэ
фыбгъэдэпщхьэтэкъэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэн
убгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн
дыбгъэдэпщхьэн
фыбгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнкъэ
убгъэдэпщхьэнкъэ
бгъэдэпщхьэнкъэ
дыбгъэдэпщхьэнкъэ
фыбгъэдэпщхьэнкъэ
бгъэдэпщхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэну
убгъэдэпщхьэну
бгъэдэпщхьэну
дыбгъэдэпщхьэну
фыбгъэдэпщхьэну
бгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнукъэ
убгъэдэпщхьэнукъэ
бгъэдэпщхьэнукъэ
дыбгъэдэпщхьэнукъэ
фыбгъэдэпщхьэнукъэ
бгъэдэпщхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэмэ
убгъэдэпщхьэмэ
бгъэдэпщхьэмэ
дыбгъэдэпщхьэмэ
фыбгъэдэпщхьэмэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэмэ
убгъэдэмыпщхьэмэ
бгъэдэмыпщхьэмэ
дыбгъэдэмыпщхьэмэ
фыбгъэдэмыпщхьэмэ
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьамэ
убгъэдэпщхьамэ
бгъэдэпщхьамэ
дыбгъэдэпщхьамэ
фыбгъэдэпщхьамэ
бгъэдэпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьамэ
убгъэдэмыпщхьамэ
бгъэдэмыпщхьамэ
дыбгъэдэмыпщхьамэ
фыбгъэдэмыпщхьамэ
мыпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъамэ
убгъэдэпщхьэгъамэ
бгъэдэпщхьэгъамэ
дыбгъэдэпщхьэгъамэ
фыбгъэдэпщхьэгъамэ
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэгъамэ
убгъэдэмыпщхьэгъамэ
бгъэдэмыпщхьэгъамэ
дыбгъэдэмыпщхьэгъамэ
фыбгъэдэмыпщхьэгъамэ
бгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнмэ
убгъэдэпщхьэнмэ
бгъэдэпщхьэнмэ
дыбгъэдэпщхьэнмэ
фыбгъэдэпщхьэнмэ
бгъэдэпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнмэ
убгъэдэмыпщхьэнмэ
бгъэдэмыпщхьэнмэ
дыбгъэдэмыпщхьэнмэ
фыбгъэдэмыпщхьэнмэ
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнумэ
убгъэдэпщхьэнумэ
бгъэдэпщхьэнумэ
дыбгъэдэпщхьэнумэ
фыбгъэдэпщхьэнумэ
бгъэдэпщхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнумэ
убгъэдэмыпщхьэнумэ
бгъэдэмыпщхьэнумэ
дыбгъэдэмыпщхьэнумэ
фыбгъэдэмыпщхьэнумэ
бгъэдэмыпщхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэтэмэ
убгъэдэпщхьэтэмэ
бгъэдэпщхьэтэмэ
дыбгъэдэпщхьэтэмэ
фыбгъэдэпщхьэтэмэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэтэмэ
убгъэдэмыпщхьэтэмэ
бгъэдэмыпщхьэтэмэ
дыбгъэдэмыпщхьэтэмэ
фыбгъэдэмыпщхьэтэмэ
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьатэмэ
убгъэдэпщхьатэмэ
бгъэдэпщхьатэмэ
дыбгъэдэпщхьатэмэ
фыбгъэдэпщхьатэмэ
бгъэдэпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьатэмэ
убгъэдэмыпщхьатэмэ
бгъэдэмыпщхьатэмэ
дыбгъэдэмыпщхьатэмэ
фыбгъэдэмыпщхьатэмэ
бгъэдэмыпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъатэмэ
убгъэдэпщхьэгъатэмэ
бгъэдэпщхьэгъатэмэ
дыбгъэдэпщхьэгъатэмэ
фыбгъэдэпщхьэгъатэмэ
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэгъатэмэ
убгъэдэмыпщхьэгъатэмэ
бгъэдэмыпщхьэгъатэмэ
дыбгъэдэмыпщхьэгъатэмэ
фыбгъэдэмыпщхьэгъатэмэ
бгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнтэмэ
убгъэдэпщхьэнтэмэ
бгъэдэпщхьэнтэмэ
дыбгъэдэпщхьэнтэмэ
фыбгъэдэпщхьэнтэмэ
бгъэдэпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнтэмэ
убгъэдэмыпщхьэнтэмэ
бгъэдэмыпщхьэнтэмэ
дыбгъэдэмыпщхьэнтэмэ
фыбгъэдэмыпщхьэнтэмэ
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнутэмэ
убгъэдэпщхьэнутэмэ
бгъэдэпщхьэнутэмэ
дыбгъэдэпщхьэнутэмэ
фыбгъэдэпщхьэнутэмэ
бгъэдэпщхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнутэмэ
убгъэдэмыпщхьэнутэмэ
бгъэдэмыпщхьэнутэмэ
дыбгъэдэмыпщхьэнутэмэ
фыбгъэдэмыпщхьэнутэмэ
бгъэдэмыпщхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнт
убгъэдэпщхьэнт
бгъэдэпщхьэнт
дыбгъэдэпщхьэнт
фыбгъэдэпщхьэнт
бгъэдэпщхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнтэкъым
убгъэдэпщхьэнтэкъым
бгъэдэпщхьэнтэкъым
дыбгъэдэпщхьэнтэкъым
фыбгъэдэпщхьэнтэкъым
бгъэдэпщхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнут
убгъэдэпщхьэнут
бгъэдэпщхьэнут
дыбгъэдэпщхьэнут
фыбгъэдэпщхьэнут
бгъэдэпщхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнутэкъым
убгъэдэпщхьэнутэкъым
бгъэдэпщхьэнутэкъым
дыбгъэдэпщхьэнутэкъым
фыбгъэдэпщхьэнутэкъым
бгъэдэпщхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэми
убгъэдэпщхьэми
бгъэдэпщхьэми
дыбгъэдэпщхьэми
фыбгъэдэпщхьэми
бгъэдэпщхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэми
убгъэдэмыпщхьэми
бгъэдэмыпщхьэми
дыбгъэдэмыпщхьэми
фыбгъэдэмыпщхьэми
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьами
убгъэдэпщхьами
бгъэдэпщхьами
дыбгъэдэпщхьами
фыбгъэдэпщхьами
бгъэдэпщхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьами
убгъэдэмыпщхьами
бгъэдэмыпщхьами
дыбгъэдэмыпщхьами
фыбгъэдэмыпщхьами
бгъэдэмыпщхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъами
убгъэдэпщхьэгъами
бгъэдэпщхьэгъами
дыбгъэдэпщхьэгъами
фыбгъэдэпщхьэгъами
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэгъами
убгъэдэмыпщхьэгъами
бгъэдэмыпщхьэгъами
дыбгъэдэмыпщхьэгъами
фыбгъэдэмыпщхьэгъами
бгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнми
убгъэдэпщхьэнми
бгъэдэпщхьэнми
дыбгъэдэпщхьэнми
фыбгъэдэпщхьэнми
бгъэдэпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнми
убгъэдэмыпщхьэнми
бгъэдэмыпщхьэнми
дыбгъэдэмыпщхьэнми
фыбгъэдэмыпщхьэнми
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнуми
убгъэдэпщхьэнуми
бгъэдэпщхьэнуми
дыбгъэдэпщхьэнуми
фыбгъэдэпщхьэнуми
бгъэдэпщхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнуми
убгъэдэмыпщхьэнуми
бгъэдэмыпщхьэнуми
дыбгъэдэмыпщхьэнуми
фыбгъэдэмыпщхьэнуми
бгъэдэмыпщхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэтэми
убгъэдэпщхьэтэми
бгъэдэпщхьэтэми
дыбгъэдэпщхьэтэми
фыбгъэдэпщхьэтэми
бгъэдэпщхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэтэми
убгъэдэмыпщхьэтэми
бгъэдэмыпщхьэтэми
дыбгъэдэмыпщхьэтэми
фыбгъэдэмыпщхьэтэми
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьатэми
убгъэдэпщхьатэми
бгъэдэпщхьатэми
дыбгъэдэпщхьатэми
фыбгъэдэпщхьатэми
бгъэдэпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьатэми
убгъэдэмыпщхьатэми
бгъэдэмыпщхьатэми
дыбгъэдэмыпщхьатэми
фыбгъэдэмыпщхьатэми
бгъэдэмыпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэгъатэми
убгъэдэпщхьэгъатэми
бгъэдэпщхьэгъатэми
дыбгъэдэпщхьэгъатэми
фыбгъэдэпщхьэгъатэми
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэгъатэми
убгъэдэмыпщхьэгъатэми
бгъэдэмыпщхьэгъатэми
дыбгъэдэмыпщхьэгъатэми
фыбгъэдэмыпщхьэгъатэми
бгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнтэми
убгъэдэпщхьэнтэми
бгъэдэпщхьэнтэми
дыбгъэдэпщхьэнтэми
фыбгъэдэпщхьэнтэми
бгъэдэпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнтэми
убгъэдэмыпщхьэнтэми
бгъэдэмыпщхьэнтэми
дыбгъэдэмыпщхьэнтэми
фыбгъэдэмыпщхьэнтэми
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьэнутэми
убгъэдэпщхьэнутэми
бгъэдэпщхьэнутэми
дыбгъэдэпщхьэнутэми
фыбгъэдэпщхьэнутэми
бгъэдэпщхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьэнутэми
убгъэдэмыпщхьэнутэми
бгъэдэмыпщхьэнутэми
дыбгъэдэмыпщхьэнутэми
фыбгъэдэмыпщхьэнутэми
бгъэдэмыпщхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьаи
убгъэдэпщхьаи
бгъэдэпщхьаи
дыбгъэдэпщхьаи
фыбгъэдэпщхьаи
бгъэдэпщхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьакъыми
убгъэдэпщхьакъыми
бгъэдэпщхьакъыми
дыбгъэдэпщхьакъыми
фыбгъэдэпщхьакъыми
бгъэдэпщхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьащэрэт
убгъэдэпщхьащэрэт
бгъэдэпщхьащэрэт
дыбгъэдэпщхьащэрэт
фыбгъэдэпщхьащэрэт
бгъэдэпщхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэмыпщхьащэрэт
убгъэдэмыпщхьащэрэт
бгъэдэмыпщхьащэрэт
дыбгъэдэмыпщхьащэрэт
фыбгъэдэмыпщхьащэрэт
бгъэдэмыпщхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнщ
убгъэдэпщхьагъэнщ
бгъэдэпщхьагъэнщ
дыбгъэдэпщхьагъэнщ
фыбгъэдэпщхьагъэнщ
бгъэдэпщхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнкъым
убгъэдэпщхьагъэнкъым
бгъэдэпщхьагъэнкъым
дыбгъэдэпщхьагъэнкъым
фыбгъэдэпщхьагъэнкъым
бгъэдэпщхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнт
убгъэдэпщхьагъэнт
бгъэдэпщхьагъэнт
дыбгъэдэпщхьагъэнт
фыбгъэдэпщхьагъэнт
бгъэдэпщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнтэкъым
убгъэдэпщхьагъэнтэкъым
бгъэдэпщхьагъэнтэкъым
дыбгъэдэпщхьагъэнтэкъым
фыбгъэдэпщхьагъэнтэкъым
бгъэдэпщхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэн
убгъэдэпщхьагъэн
бгъэдэпщхьагъэн
дыбгъэдэпщхьагъэн
фыбгъэдэпщхьагъэн
бгъэдэпщхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнкъэ
убгъэдэпщхьагъэнкъэ
бгъэдэпщхьагъэнкъэ
дыбгъэдэпщхьагъэнкъэ
фыбгъэдэпщхьагъэнкъэ
бгъэдэпщхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнт
убгъэдэпщхьагъэнт
бгъэдэпщхьагъэнт
дыбгъэдэпщхьагъэнт
фыбгъэдэпщхьагъэнт
бгъэдэпщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
убгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
бгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
дыбгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
фыбгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
бгъэдэпщхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнущ
убгъэдэпщхьагъэнущ
бгъэдэпщхьагъэнущ
дыбгъэдэпщхьагъэнущ
фыбгъэдэпщхьагъэнущ
бгъэдэпщхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнукъым
убгъэдэпщхьагъэнукъым
бгъэдэпщхьагъэнукъым
дыбгъэдэпщхьагъэнукъым
фыбгъэдэпщхьагъэнукъым
бгъэдэпщхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнут
убгъэдэпщхьагъэнут
бгъэдэпщхьагъэнут
дыбгъэдэпщхьагъэнут
фыбгъэдэпщхьагъэнут
бгъэдэпщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнутэкъым
убгъэдэпщхьагъэнутэкъым
бгъэдэпщхьагъэнутэкъым
дыбгъэдэпщхьагъэнутэкъым
фыбгъэдэпщхьагъэнутэкъым
бгъэдэпщхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэну
убгъэдэпщхьагъэну
бгъэдэпщхьагъэну
дыбгъэдэпщхьагъэну
фыбгъэдэпщхьагъэну
бгъэдэпщхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнукъэ
убгъэдэпщхьагъэнукъэ
бгъэдэпщхьагъэнукъэ
дыбгъэдэпщхьагъэнукъэ
фыбгъэдэпщхьагъэнукъэ
бгъэдэпщхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнут
убгъэдэпщхьагъэнут
бгъэдэпщхьагъэнут
дыбгъэдэпщхьагъэнут
фыбгъэдэпщхьагъэнут
бгъэдэпщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыбгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
убгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
бгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
дыбгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
фыбгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
бгъэдэпщхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэ
убгъэдэпщхьэ
бгъэдэпщхьэ
дыбгъэдэпщхьэ
фыбгъэдэпщхьэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэ
убгъэдэмыпщхьэ
бгъэдэмыпщхьэ
дыбгъэдэмыпщхьэ
фыбгъэдэмыпщхьэ
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьа
убгъэдэпщхьа
бгъэдэпщхьа
дыбгъэдэпщхьа
фыбгъэдэпщхьа
бгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьа
убгъэдэмыпщхьа
бгъэдэмыпщхьа
дыбгъэдэмыпщхьа
фыбгъэдэмыпщхьа
бгъэдэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэгъа
убгъэдэпщхьэгъа
бгъэдэпщхьэгъа
дыбгъэдэпщхьэгъа
фыбгъэдэпщхьэгъа
бгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэгъа
убгъэдэмыпщхьэгъа
бгъэдэмыпщхьэгъа
дыбгъэдэмыпщхьэгъа
фыбгъэдэмыпщхьэгъа
бгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэн
убгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн
дыбгъэдэпщхьэн
фыбгъэдэпщхьэн
бгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэн
убгъэдэмыпщхьэн
бгъэдэмыпщхьэн
дыбгъэдэмыпщхьэн
фыбгъэдэмыпщхьэн
бгъэдэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэну
убгъэдэпщхьэну
бгъэдэпщхьэну
дыбгъэдэпщхьэну
фыбгъэдэпщхьэну
бгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэну
убгъэдэмыпщхьэну
бгъэдэмыпщхьэну
дыбгъэдэмыпщхьэну
фыбгъэдэмыпщхьэну
бгъэдэмыпщхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэпщхьэ
узэрыбгъэдэпщхьэ
зэрыбгъэдэпщхьэ
дызэрыбгъэдэпщхьэ
фызэрыбгъэдэпщхьэ
зэрыбгъэдэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмыпщхьэ
узэрыбгъэдэмыпщхьэ
зэрыбгъэдэмыпщхьэ
дызэрыбгъэдэмыпщхьэ
фызэрыбгъэдэмыпщхьэ
мызэрыбгъэдэпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэпщхьа
узэрыбгъэдэпщхьа
зэрыбгъэдэпщхьа
дызэрыбгъэдэпщхьа
фызэрыбгъэдэпщхьа
зэрыбгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмыпщхьа
узэрыбгъэдэмыпщхьа
зэрыбгъэдэмыпщхьа
дызэрыбгъэдэмыпщхьа
фызэрыбгъэдэмыпщхьа
зэрыбгъэдэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэпщхьэгъа
узэрыбгъэдэпщхьэгъа
зэрыбгъэдэпщхьэгъа
дызэрыбгъэдэпщхьэгъа
фызэрыбгъэдэпщхьэгъа
зэрыбгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмыпщхьэгъа
узэрыбгъэдэмыпщхьэгъа
зэрыбгъэдэмыпщхьэгъа
дызэрыбгъэдэмыпщхьэгъа
фызэрыбгъэдэмыпщхьэгъа
зэрыбгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэпщхьэн
узэрыбгъэдэпщхьэн
зэрыбгъэдэпщхьэн
дызэрыбгъэдэпщхьэн
фызэрыбгъэдэпщхьэн
зэрыбгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмыпщхьэн
узэрыбгъэдэмыпщхьэн
зэрыбгъэдэмыпщхьэн
дызэрыбгъэдэмыпщхьэн
фызэрыбгъэдэмыпщхьэн
зэрыбгъэдэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэпщхьэну
узэрыбгъэдэпщхьэну
зэрыбгъэдэпщхьэну
дызэрыбгъэдэпщхьэну
фызэрыбгъэдэпщхьэну
зэрыбгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыбгъэдэмыпщхьэну
узэрыбгъэдэмыпщхьэну
зэрыбгъэдэмыпщхьэну
дызэрыбгъэдэмыпщхьэну
фызэрыбгъэдэмыпщхьэну
зэрыбгъэдэмыпщхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэпщхьэ
ущыбгъэдэпщхьэ
щыбгъэдэпщхьэ
дыщыбгъэдэпщхьэ
фыщыбгъэдэпщхьэ
щыбгъэдэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмыпщхьэ
ущыбгъэдэмыпщхьэ
щыбгъэдэмыпщхьэ
дыщыбгъэдэмыпщхьэ
фыщыбгъэдэмыпщхьэ
щыбгъэдэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэпщхьа
ущыбгъэдэпщхьа
щыбгъэдэпщхьа
дыщыбгъэдэпщхьа
фыщыбгъэдэпщхьа
щыбгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмыпщхьа
ущыбгъэдэмыпщхьа
щыбгъэдэмыпщхьа
дыщыбгъэдэмыпщхьа
фыщыбгъэдэмыпщхьа
щыбгъэдэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэпщхьэгъа
ущыбгъэдэпщхьэгъа
щыбгъэдэпщхьэгъа
дыщыбгъэдэпщхьэгъа
фыщыбгъэдэпщхьэгъа
щыбгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмыпщхьэгъа
ущыбгъэдэмыпщхьэгъа
щыбгъэдэмыпщхьэгъа
дыщыбгъэдэмыпщхьэгъа
фыщыбгъэдэмыпщхьэгъа
щыбгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэпщхьэн
ущыбгъэдэпщхьэн
щыбгъэдэпщхьэн
дыщыбгъэдэпщхьэн
фыщыбгъэдэпщхьэн
щыбгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмыпщхьэн
ущыбгъэдэмыпщхьэн
щыбгъэдэмыпщхьэн
дыщыбгъэдэмыпщхьэн
фыщыбгъэдэмыпщхьэн
щыбгъэдэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэпщхьэну
ущыбгъэдэпщхьэну
щыбгъэдэпщхьэну
дыщыбгъэдэпщхьэну
фыщыбгъэдэпщхьэну
щыбгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыбгъэдэмыпщхьэну
ущыбгъэдэмыпщхьэну
щыбгъэдэмыпщхьэну
дыщыбгъэдэмыпщхьэну
фыщыбгъэдэмыпщхьэну
щыбгъэдэмыпщхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэпщхьэ
уздыбгъэдэпщхьэ
здыбгъэдэпщхьэ
дыздыбгъэдэпщхьэ
фыздыбгъэдэпщхьэ
здыбгъэдэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмыпщхьэ
уздыбгъэдэмыпщхьэ
здыбгъэдэмыпщхьэ
дыздыбгъэдэмыпщхьэ
фыздыбгъэдэмыпщхьэ
здыбгъэдэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэпщхьа
уздыбгъэдэпщхьа
здыбгъэдэпщхьа
дыздыбгъэдэпщхьа
фыздыбгъэдэпщхьа
здыбгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмыпщхьа
уздыбгъэдэмыпщхьа
здыбгъэдэмыпщхьа
дыздыбгъэдэмыпщхьа
фыздыбгъэдэмыпщхьа
здыбгъэдэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэпщхьэгъа
уздыбгъэдэпщхьэгъа
здыбгъэдэпщхьэгъа
дыздыбгъэдэпщхьэгъа
фыздыбгъэдэпщхьэгъа
здыбгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмыпщхьэгъа
уздыбгъэдэмыпщхьэгъа
здыбгъэдэмыпщхьэгъа
дыздыбгъэдэмыпщхьэгъа
фыздыбгъэдэмыпщхьэгъа
здыбгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэпщхьэн
уздыбгъэдэпщхьэн
здыбгъэдэпщхьэн
дыздыбгъэдэпщхьэн
фыздыбгъэдэпщхьэн
здыбгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмыпщхьэн
уздыбгъэдэмыпщхьэн
здыбгъэдэмыпщхьэн
дыздыбгъэдэмыпщхьэн
фыздыбгъэдэмыпщхьэн
здыбгъэдэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэпщхьэну
уздыбгъэдэпщхьэну
здыбгъэдэпщхьэну
дыздыбгъэдэпщхьэну
фыздыбгъэдэпщхьэну
здыбгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыбгъэдэмыпщхьэну
уздыбгъэдэмыпщхьэну
здыбгъэдэмыпщхьэну
дыздыбгъэдэмыпщхьэну
фыздыбгъэдэмыпщхьэну
здыбгъэдэмыпщхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэпщхьэ
ущӀыбгъэдэпщхьэ
щӀыбгъэдэпщхьэ
дыщӀыбгъэдэпщхьэ
фыщӀыбгъэдэпщхьэ
щӀыбгъэдэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмыпщхьэ
ущӀыбгъэдэмыпщхьэ
щӀыбгъэдэмыпщхьэ
дыщӀыбгъэдэмыпщхьэ
фыщӀыбгъэдэмыпщхьэ
щӀыбгъэдэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэпщхьа
ущӀыбгъэдэпщхьа
щӀыбгъэдэпщхьа
дыщӀыбгъэдэпщхьа
фыщӀыбгъэдэпщхьа
щӀыбгъэдэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмыпщхьа
ущӀыбгъэдэмыпщхьа
щӀыбгъэдэмыпщхьа
дыщӀыбгъэдэмыпщхьа
фыщӀыбгъэдэмыпщхьа
щӀыбгъэдэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэпщхьэгъа
ущӀыбгъэдэпщхьэгъа
щӀыбгъэдэпщхьэгъа
дыщӀыбгъэдэпщхьэгъа
фыщӀыбгъэдэпщхьэгъа
щӀыбгъэдэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмыпщхьэгъа
ущӀыбгъэдэмыпщхьэгъа
щӀыбгъэдэмыпщхьэгъа
дыщӀыбгъэдэмыпщхьэгъа
фыщӀыбгъэдэмыпщхьэгъа
щӀыбгъэдэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэпщхьэн
ущӀыбгъэдэпщхьэн
щӀыбгъэдэпщхьэн
дыщӀыбгъэдэпщхьэн
фыщӀыбгъэдэпщхьэн
щӀыбгъэдэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмыпщхьэн
ущӀыбгъэдэмыпщхьэн
щӀыбгъэдэмыпщхьэн
дыщӀыбгъэдэмыпщхьэн
фыщӀыбгъэдэмыпщхьэн
щӀыбгъэдэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэпщхьэну
ущӀыбгъэдэпщхьэну
щӀыбгъэдэпщхьэну
дыщӀыбгъэдэпщхьэну
фыщӀыбгъэдэпщхьэну
щӀыбгъэдэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыбгъэдэмыпщхьэну
ущӀыбгъэдэмыпщхьэну
щӀыбгъэдэмыпщхьэну
дыщӀыбгъэдэмыпщхьэну
фыщӀыбгъэдэмыпщхьэну
щӀыбгъэдэмыпщхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэу
убгъэдэпщхьэу
бгъэдэпщхьэу
дыбгъэдэпщхьэу
фыбгъэдэпщхьэу
бгъэдэпщхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэу
убгъэдэмыпщхьэу
бгъэдэмыпщхьэу
дыбгъэдэмыпщхьэу
фыбгъэдэмыпщхьэу
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьауэ
убгъэдэпщхьауэ
бгъэдэпщхьауэ
дыбгъэдэпщхьауэ
фыбгъэдэпщхьауэ
бгъэдэпщхьауэ / бгъэдэпщхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьауэ
убгъэдэмыпщхьауэ
бгъэдэмыпщхьауэ
дыбгъэдэмыпщхьауэ
фыбгъэдэмыпщхьауэ
бгъэдэмыпщхьауэ(хэ) / бгъэдэмыпщхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыбгъэдэпщхьэурэ
убгъэдэпщхьэурэ
бгъэдэпщхьэурэ
дыбгъэдэпщхьэурэ
фыбгъэдэпщхьэурэ
бгъэдэпщхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыбгъэдэмыпщхьэурэ
убгъэдэмыпщхьэурэ
бгъэдэмыпщхьэурэ
дыбгъэдэмыпщхьэурэ
фыбгъэдэмыпщхьэурэ
бгъэдэмыпщхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыббгъэдопщхьэ
сыбгъэдопщхьэ
--
сывбгъэдопщхьэ
сабгъэдопщхьэ
уэ
узбгъэдопщхьэ
--
убгъэдопщхьэ
удбгъэдопщхьэ
--
уабгъэдопщхьэ
ар
збгъэдопщхьэ
ббгъэдопщхьэ
бгъэдопщхьэ
дбгъэдопщхьэ
вбгъэдопщхьэ
ябгъэдопщхьэ
дэ
--
дыббгъэдопщхьэ
дыбгъэдопщхьэ
--
дывбгъэдопщхьэ
дабгъэдопщхьэ
фэ
фызбгъэдопщхьэ
--
фыбгъэдопщхьэ
фыдбгъэдопщхьэ
--
фабгъэдопщхьэ
ахэр
збгъэдопщхьэ(хэ)
ббгъэдопщхьэ(хэ)
бгъэдопщхьэ(хэ)
дбгъэдопщхьэ(хэ)
вбгъэдопщхьэ(хэ)
ябгъэдопщхьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]э
[пщхь]эр
--
[пщхь]эхэр
Эргативнэ:
[пщхь]э
[пщхь]эм
--
[пщхь]эхэм
Послеложнэ:
[пщхь]экӀэ
[пщхь]эмкӀэ
[пщхь]эхэкӀэ
[пщхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]эуэ
[пщхь]эрауэ
[пщхь]эхэу
[пщхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]а
[пщхь]ар
--
[пщхь]ахэр
Эргативнэ:
[пщхь]а
[пщхь]ам
--
[пщхь]ахэм
Послеложнэ:
[пщхь]акӀэ
[пщхь]амкӀэ
[пщхь]ахэкӀэ
[пщхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]ауэ
[пщхь]арауэ
[пщхь]ахэу
[пщхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]эн
[пщхь]эныр
--
[пщхь]энхэр
Эргативнэ:
[пщхь]эн
[пщхь]эным
--
[пщхь]энхэм
Послеложнэ:
[пщхь]энкӀэ
[пщхь]энымкӀэ
[пщхь]энхэкӀэ
[пщхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энырауэ
[пщхь]энхэу
[пщхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энур
--
[пщхь]энухэр
Эргативнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энум
--
[пщхь]энухэм
Послеложнэ:
[пщхь]энукӀэ
[пщхь]энумкӀэ
[пщхь]энухэкӀэ
[пщхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]энууэ
[пщхь]энурауэ
[пщхь]энухэу
[пщхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Пщыурэ зыгуэрым гъунэгъу зыхуэщӀын.
Уазэрыбгъэдыхьэр зыгуэрым зэрафӀэмыфӀыр къызыхэщ псалъэ.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Псы Ӏуфэм бгъэдэпщхьэн.
Зэпсалъэу щыт гупым ябгъэдэпщхьэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
бгъэдэпщхьэн: 1. To crawl or creep up to sb/sth 2. show up, come swh (to sb’s displeasure)
Псы Ӏуфэм бгъэдэпщхьэн: to come out on the riverbank
Зэпсалъэу щыт гупым ябгъэдэпщхьэн: to approach a group of people who are standing and talking
УРЫСЫБЗЭ
бгъэдэпщхьэн: 1. подползти к кому-чему-л. 2. притащиться, припереться куда-л. (к неудовольствию кого-л.)
Псы Ӏуфэм бгъэдэпщхьэн: выйти на берег реки.
Зэпсалъэу щыт гупым ябгъэдэпщхьэн: подойти к группе стоящих и говорящих людей.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.