Wt/kbd/бгъэдэкӏуэщэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bʁɐdɐkʹʷɐ'ɕɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• бгъэдэ- [кӀуэщ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӀэс "бгъэдэкӏуэщэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	бгъэдэкӀуэщэн
щымыӀэныгъэ:	бгъэдэмыкӀуэщэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэн	убгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн	дыбгъэдэкӀуэщэн	фыбгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэн	убгъэдэмыкӀуэщэн	бгъэдэмыкӀуэщэн	дыбгъэдэмыкӀуэщэн	фыбгъэдэмыкӀуэщэн	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	бгъэдэкӀуащэ!	фыбгъэдэкӀуащэ!
щымыӀэныгъэ:	убгъэдэмыкӀуащэ!	фыбгъэдэмыкӀуащэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдрекӀуащэ	убгъэдрекӀуащэ	бгъэдрекӀуащэ	дыбгъэдрекӀуащэ	фыбгъэдрекӀуащэ	бгъэдрекӀуащэ
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдремыкӀуащэ	убгъэдремыкӀуащэ	бгъэдремыкӀуащэ	дыбгъэдремыкӀуащэ	фыбгъэдремыкӀуащэ	бгъэдремыкӀуащэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдокӀуащэ(р)	убгъэдокӀуащэ(р)	бгъэдокӀуащэ(р)	дыбгъэдокӀуащэ(р)	фыбгъэдокӀуащэ(р)	бгъэдокӀуащэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэркъым	убгъэдэкӀуащэркъым	бгъэдэкӀуащэркъым	дыбгъэдэкӀуащэркъым	фыбгъэдэкӀуащэркъым	бгъэдэкӀуащэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэ(р)т	убгъэдэкӀуащэ(р)т	бгъэдэкӀуащэ(р)т	дыбгъэдэкӀуащэ(р)т	фыбгъэдэкӀуащэ(р)т	бгъэдэкӀуащэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъым	убгъэдэкӀуащэ(р)тэкъым	бгъэдэкӀуащэ(р)тэкъым	дыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъым	фыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъым	бгъэдэкӀуащэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщащ	убгъэдэкӀуэщащ	бгъэдэкӀуэщащ	дыбгъэдэкӀуэщащ	фыбгъэдэкӀуэщащ	бгъэдэкӀуэща(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщакъым	убгъэдэкӀуэщакъым	бгъэдэкӀуэщакъым	дыбгъэдэкӀуэщакъым	фыбгъэдэкӀуэщакъым	бгъэдэкӀуэща(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщат	убгъэдэкӀуэщат	бгъэдэкӀуэщат	дыбгъэдэкӀуэщат	фыбгъэдэкӀуэщат	бгъэдэкӀуэща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщатэкъым	убгъэдэкӀуэщатэкъым	бгъэдэкӀуэщатэкъым	дыбгъэдэкӀуэщатэкъым	фыбгъэдэкӀуэщатэкъым	бгъэдэкӀуэща(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъащ	убгъэдэкӀуэщэгъащ	бгъэдэкӀуэщэгъащ	дыбгъэдэкӀуэщэгъащ	фыбгъэдэкӀуэщэгъащ	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъакъым	убгъэдэкӀуэщэгъакъым	бгъэдэкӀуэщэгъакъым	дыбгъэдэкӀуэщэгъакъым	фыбгъэдэкӀуэщэгъакъым	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъат	убгъэдэкӀуэщэгъат	бгъэдэкӀуэщэгъат	дыбгъэдэкӀуэщэгъат	фыбгъэдэкӀуэщэгъат	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъым	убгъэдэкӀуэщэгъатэкъым	бгъэдэкӀуэщэгъатэкъым	дыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъым	фыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъым	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэщ	убгъэдэкӀуащэщ	бгъэдэкӀуащэщ	дыбгъэдэкӀуащэщ	фыбгъэдэкӀуащэщ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэкъым	убгъэдэкӀуащэкъым	бгъэдэкӀуащэкъым	дыбгъэдэкӀуащэкъым	фыбгъэдэкӀуащэкъым	бгъэдэкӀуащэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэт	убгъэдэкӀуащэт	бгъэдэкӀуащэт	дыбгъэдэкӀуащэт	фыбгъэдэкӀуащэт	бгъэдэкӀуащэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэтэкъым	убгъэдэкӀуащэтэкъым	бгъэдэкӀуащэтэкъым	дыбгъэдэкӀуащэтэкъым	фыбгъэдэкӀуащэтэкъым	бгъэдэкӀуащэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнщ	убгъэдэкӀуэщэнщ	бгъэдэкӀуэщэнщ	дыбгъэдэкӀуэщэнщ	фыбгъэдэкӀуэщэнщ	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнкъым	убгъэдэкӀуэщэнкъым	бгъэдэкӀуэщэнкъым	дыбгъэдэкӀуэщэнкъым	фыбгъэдэкӀуэщэнкъым	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнущ	убгъэдэкӀуэщэнущ	бгъэдэкӀуэщэнущ	дыбгъэдэкӀуэщэнущ	фыбгъэдэкӀуэщэнущ	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнукъым	убгъэдэкӀуэщэнукъым	бгъэдэкӀуэщэнукъым	дыбгъэдэкӀуэщэнукъым	фыбгъэдэкӀуэщэнукъым	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэрэ	убгъэдэкӀуащэрэ	бгъэдэкӀуащэрэ	дыбгъэдэкӀуащэрэ	фыбгъэдэкӀуащэрэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэркъэ	убгъэдэкӀуащэркъэ	бгъэдэкӀуащэркъэ	дыбгъэдэкӀуащэркъэ	фыбгъэдэкӀуащэркъэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэ(р)т	убгъэдэкӀуащэ(р)т	бгъэдэкӀуащэ(р)т	дыбгъэдэкӀуащэ(р)т	фыбгъэдэкӀуащэ(р)т	бгъэдэкӀуащэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъэ	убгъэдэкӀуащэ(р)тэкъэ	бгъэдэкӀуащэ(р)тэкъэ	дыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъэ	фыбгъэдэкӀуащэ(р)тэкъэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэща	убгъэдэкӀуэща	бгъэдэкӀуэща	дыбгъэдэкӀуэща	фыбгъэдэкӀуэща	бгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщакъэ	убгъэдэкӀуэщакъэ	бгъэдэкӀуэщакъэ	дыбгъэдэкӀуэщакъэ	фыбгъэдэкӀуэщакъэ	бгъэдэкӀуэща(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщат	убгъэдэкӀуэщат	бгъэдэкӀуэщат	дыбгъэдэкӀуэщат	фыбгъэдэкӀуэщат	бгъэдэкӀуэща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщатэкъэ	убгъэдэкӀуэщатэкъэ	бгъэдэкӀуэщатэкъэ	дыбгъэдэкӀуэщатэкъэ	фыбгъэдэкӀуэщатэкъэ	бгъэдэкӀуэща(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъа	убгъэдэкӀуэщэгъа	бгъэдэкӀуэщэгъа	дыбгъэдэкӀуэщэгъа	фыбгъэдэкӀуэщэгъа	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъакъэ	убгъэдэкӀуэщэгъакъэ	бгъэдэкӀуэщэгъакъэ	дыбгъэдэкӀуэщэгъакъэ	фыбгъэдэкӀуэщэгъакъэ	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъат	убгъэдэкӀуэщэгъат	бгъэдэкӀуэщэгъат	дыбгъэдэкӀуэщэгъат	фыбгъэдэкӀуэщэгъат	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъэ	убгъэдэкӀуэщэгъатэкъэ	бгъэдэкӀуэщэгъатэкъэ	дыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъэ	фыбгъэдэкӀуэщэгъатэкъэ	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэ	убгъэдэкӀуащэ	бгъэдэкӀуащэ	дыбгъэдэкӀуащэ	фыбгъэдэкӀуащэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэкъэ	убгъэдэкӀуащэкъэ	бгъэдэкӀуащэкъэ	дыбгъэдэкӀуащэкъэ	фыбгъэдэкӀуащэкъэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэт	убгъэдэкӀуащэт	бгъэдэкӀуащэт	дыбгъэдэкӀуащэт	фыбгъэдэкӀуащэт	бгъэдэкӀуащэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэтэкъэ	убгъэдэкӀуащэтэкъэ	бгъэдэкӀуащэтэкъэ	дыбгъэдэкӀуащэтэкъэ	фыбгъэдэкӀуащэтэкъэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэн	убгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн	дыбгъэдэкӀуэщэн	фыбгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнкъэ	убгъэдэкӀуэщэнкъэ	бгъэдэкӀуэщэнкъэ	дыбгъэдэкӀуэщэнкъэ	фыбгъэдэкӀуэщэнкъэ	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэну	убгъэдэкӀуэщэну	бгъэдэкӀуэщэну	дыбгъэдэкӀуэщэну	фыбгъэдэкӀуэщэну	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнукъэ	убгъэдэкӀуэщэнукъэ	бгъэдэкӀуэщэнукъэ	дыбгъэдэкӀуэщэнукъэ	фыбгъэдэкӀуэщэнукъэ	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэмэ	убгъэдэкӀуащэмэ	бгъэдэкӀуащэмэ	дыбгъэдэкӀуащэмэ	фыбгъэдэкӀуащэмэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуащэмэ	убгъэдэмыкӀуащэмэ	бгъэдэмыкӀуащэмэ	дыбгъэдэмыкӀуащэмэ	фыбгъэдэмыкӀуащэмэ	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщамэ	убгъэдэкӀуэщамэ	бгъэдэкӀуэщамэ	дыбгъэдэкӀуэщамэ	фыбгъэдэкӀуэщамэ	бгъэдэкӀуэща(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщамэ	убгъэдэмыкӀуэщамэ	бгъэдэмыкӀуэщамэ	дыбгъэдэмыкӀуэщамэ	фыбгъэдэмыкӀуэщамэ	мыкӀуэща(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъамэ	убгъэдэкӀуэщэгъамэ	бгъэдэкӀуэщэгъамэ	дыбгъэдэкӀуэщэгъамэ	фыбгъэдэкӀуэщэгъамэ	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэгъамэ	убгъэдэмыкӀуэщэгъамэ	бгъэдэмыкӀуэщэгъамэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэгъамэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэгъамэ	бгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнмэ	убгъэдэкӀуэщэнмэ	бгъэдэкӀуэщэнмэ	дыбгъэдэкӀуэщэнмэ	фыбгъэдэкӀуэщэнмэ	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнмэ	убгъэдэмыкӀуэщэнмэ	бгъэдэмыкӀуэщэнмэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэнмэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэнмэ	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнумэ	убгъэдэкӀуэщэнумэ	бгъэдэкӀуэщэнумэ	дыбгъэдэкӀуэщэнумэ	фыбгъэдэкӀуэщэнумэ	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнумэ	убгъэдэмыкӀуэщэнумэ	бгъэдэмыкӀуэщэнумэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэнумэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэнумэ	бгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэтэмэ	убгъэдэкӀуащэтэмэ	бгъэдэкӀуащэтэмэ	дыбгъэдэкӀуащэтэмэ	фыбгъэдэкӀуащэтэмэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуащэтэмэ	убгъэдэмыкӀуащэтэмэ	бгъэдэмыкӀуащэтэмэ	дыбгъэдэмыкӀуащэтэмэ	фыбгъэдэмыкӀуащэтэмэ	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщатэмэ	убгъэдэкӀуэщатэмэ	бгъэдэкӀуэщатэмэ	дыбгъэдэкӀуэщатэмэ	фыбгъэдэкӀуэщатэмэ	бгъэдэкӀуэща(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщатэмэ	убгъэдэмыкӀуэщатэмэ	бгъэдэмыкӀуэщатэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэщатэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэщатэмэ	бгъэдэмыкӀуэща(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъатэмэ	убгъэдэкӀуэщэгъатэмэ	бгъэдэкӀуэщэгъатэмэ	дыбгъэдэкӀуэщэгъатэмэ	фыбгъэдэкӀуэщэгъатэмэ	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэмэ	убгъэдэмыкӀуэщэгъатэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэгъатэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнтэмэ	убгъэдэкӀуэщэнтэмэ	бгъэдэкӀуэщэнтэмэ	дыбгъэдэкӀуэщэнтэмэ	фыбгъэдэкӀуэщэнтэмэ	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнтэмэ	убгъэдэмыкӀуэщэнтэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэнтэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэнтэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэнтэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнутэмэ	убгъэдэкӀуэщэнутэмэ	бгъэдэкӀуэщэнутэмэ	дыбгъэдэкӀуэщэнутэмэ	фыбгъэдэкӀуэщэнутэмэ	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнутэмэ	убгъэдэмыкӀуэщэнутэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэнутэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэщэнутэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэщэнутэмэ	бгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнт	убгъэдэкӀуэщэнт	бгъэдэкӀуэщэнт	дыбгъэдэкӀуэщэнт	фыбгъэдэкӀуэщэнт	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнтэкъым	убгъэдэкӀуэщэнтэкъым	бгъэдэкӀуэщэнтэкъым	дыбгъэдэкӀуэщэнтэкъым	фыбгъэдэкӀуэщэнтэкъым	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнут	убгъэдэкӀуэщэнут	бгъэдэкӀуэщэнут	дыбгъэдэкӀуэщэнут	фыбгъэдэкӀуэщэнут	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнутэкъым	убгъэдэкӀуэщэнутэкъым	бгъэдэкӀуэщэнутэкъым	дыбгъэдэкӀуэщэнутэкъым	фыбгъэдэкӀуэщэнутэкъым	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэми	убгъэдэкӀуащэми	бгъэдэкӀуащэми	дыбгъэдэкӀуащэми	фыбгъэдэкӀуащэми	бгъэдэкӀуащэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуащэми	убгъэдэмыкӀуащэми	бгъэдэмыкӀуащэми	дыбгъэдэмыкӀуащэми	фыбгъэдэмыкӀуащэми	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщами	убгъэдэкӀуэщами	бгъэдэкӀуэщами	дыбгъэдэкӀуэщами	фыбгъэдэкӀуэщами	бгъэдэкӀуэща(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщами	убгъэдэмыкӀуэщами	бгъэдэмыкӀуэщами	дыбгъэдэмыкӀуэщами	фыбгъэдэмыкӀуэщами	бгъэдэмыкӀуэща(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъами	убгъэдэкӀуэщэгъами	бгъэдэкӀуэщэгъами	дыбгъэдэкӀуэщэгъами	фыбгъэдэкӀуэщэгъами	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэгъами	убгъэдэмыкӀуэщэгъами	бгъэдэмыкӀуэщэгъами	дыбгъэдэмыкӀуэщэгъами	фыбгъэдэмыкӀуэщэгъами	бгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнми	убгъэдэкӀуэщэнми	бгъэдэкӀуэщэнми	дыбгъэдэкӀуэщэнми	фыбгъэдэкӀуэщэнми	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнми	убгъэдэмыкӀуэщэнми	бгъэдэмыкӀуэщэнми	дыбгъэдэмыкӀуэщэнми	фыбгъэдэмыкӀуэщэнми	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнуми	убгъэдэкӀуэщэнуми	бгъэдэкӀуэщэнуми	дыбгъэдэкӀуэщэнуми	фыбгъэдэкӀуэщэнуми	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнуми	убгъэдэмыкӀуэщэнуми	бгъэдэмыкӀуэщэнуми	дыбгъэдэмыкӀуэщэнуми	фыбгъэдэмыкӀуэщэнуми	бгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуащэтэми	убгъэдэкӀуащэтэми	бгъэдэкӀуащэтэми	дыбгъэдэкӀуащэтэми	фыбгъэдэкӀуащэтэми	бгъэдэкӀуащэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуащэтэми	убгъэдэмыкӀуащэтэми	бгъэдэмыкӀуащэтэми	дыбгъэдэмыкӀуащэтэми	фыбгъэдэмыкӀуащэтэми	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщатэми	убгъэдэкӀуэщатэми	бгъэдэкӀуэщатэми	дыбгъэдэкӀуэщатэми	фыбгъэдэкӀуэщатэми	бгъэдэкӀуэща(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщатэми	убгъэдэмыкӀуэщатэми	бгъэдэмыкӀуэщатэми	дыбгъэдэмыкӀуэщатэми	фыбгъэдэмыкӀуэщатэми	бгъэдэмыкӀуэща(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэгъатэми	убгъэдэкӀуэщэгъатэми	бгъэдэкӀуэщэгъатэми	дыбгъэдэкӀуэщэгъатэми	фыбгъэдэкӀуэщэгъатэми	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэми	убгъэдэмыкӀуэщэгъатэми	бгъэдэмыкӀуэщэгъатэми	дыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэми	фыбгъэдэмыкӀуэщэгъатэми	бгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнтэми	убгъэдэкӀуэщэнтэми	бгъэдэкӀуэщэнтэми	дыбгъэдэкӀуэщэнтэми	фыбгъэдэкӀуэщэнтэми	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнтэми	убгъэдэмыкӀуэщэнтэми	бгъэдэмыкӀуэщэнтэми	дыбгъэдэмыкӀуэщэнтэми	фыбгъэдэмыкӀуэщэнтэми	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщэнутэми	убгъэдэкӀуэщэнутэми	бгъэдэкӀуэщэнутэми	дыбгъэдэкӀуэщэнутэми	фыбгъэдэкӀуэщэнутэми	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщэнутэми	убгъэдэмыкӀуэщэнутэми	бгъэдэмыкӀуэщэнутэми	дыбгъэдэмыкӀуэщэнутэми	фыбгъэдэмыкӀуэщэнутэми	бгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщаи	убгъэдэкӀуэщаи	бгъэдэкӀуэщаи	дыбгъэдэкӀуэщаи	фыбгъэдэкӀуэщаи	бгъэдэкӀуэщаи
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщакъыми	убгъэдэкӀуэщакъыми	бгъэдэкӀуэщакъыми	дыбгъэдэкӀуэщакъыми	фыбгъэдэкӀуэщакъыми	бгъэдэкӀуэщакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщащэрэт	убгъэдэкӀуэщащэрэт	бгъэдэкӀуэщащэрэт	дыбгъэдэкӀуэщащэрэт	фыбгъэдэкӀуэщащэрэт	бгъэдэкӀуэщащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэщащэрэт	убгъэдэмыкӀуэщащэрэт	бгъэдэмыкӀуэщащэрэт	дыбгъэдэмыкӀуэщащэрэт	фыбгъэдэмыкӀуэщащэрэт	бгъэдэмыкӀуэщащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнщ	убгъэдэкӀуэщагъэнщ	бгъэдэкӀуэщагъэнщ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнщ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнщ	бгъэдэкӀуэщагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнкъым	убгъэдэкӀуэщагъэнкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнкъым	дыбгъэдэкӀуэщагъэнкъым	фыбгъэдэкӀуэщагъэнкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнт	убгъэдэкӀуэщагъэнт	бгъэдэкӀуэщагъэнт	дыбгъэдэкӀуэщагъэнт	фыбгъэдэкӀуэщагъэнт	бгъэдэкӀуэщагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым	убгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым	дыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым	фыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэн	убгъэдэкӀуэщагъэн	бгъэдэкӀуэщагъэн	дыбгъэдэкӀуэщагъэн	фыбгъэдэкӀуэщагъэн	бгъэдэкӀуэщагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнкъэ	убгъэдэкӀуэщагъэнкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнкъэ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнкъэ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнт	убгъэдэкӀуэщагъэнт	бгъэдэкӀуэщагъэнт	дыбгъэдэкӀуэщагъэнт	фыбгъэдэкӀуэщагъэнт	бгъэдэкӀуэщагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ	убгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнущ	убгъэдэкӀуэщагъэнущ	бгъэдэкӀуэщагъэнущ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнущ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнущ	бгъэдэкӀуэщагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнукъым	убгъэдэкӀуэщагъэнукъым	бгъэдэкӀуэщагъэнукъым	дыбгъэдэкӀуэщагъэнукъым	фыбгъэдэкӀуэщагъэнукъым	бгъэдэкӀуэщагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнут	убгъэдэкӀуэщагъэнут	бгъэдэкӀуэщагъэнут	дыбгъэдэкӀуэщагъэнут	фыбгъэдэкӀуэщагъэнут	бгъэдэкӀуэщагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым	убгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым	дыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым	фыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым	бгъэдэкӀуэщагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэну	убгъэдэкӀуэщагъэну	бгъэдэкӀуэщагъэну	дыбгъэдэкӀуэщагъэну	фыбгъэдэкӀуэщагъэну	бгъэдэкӀуэщагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнукъэ	убгъэдэкӀуэщагъэнукъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнукъэ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнукъэ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнукъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнут	убгъэдэкӀуэщагъэнут	бгъэдэкӀуэщагъэнут	дыбгъэдэкӀуэщагъэнут	фыбгъэдэкӀуэщагъэнут	бгъэдэкӀуэщагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ	убгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ	дыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ	фыбгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ	бгъэдэкӀуэщагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуащэ	убгъэдэкӀуащэ	бгъэдэкӀуащэ	дыбгъэдэкӀуащэ	фыбгъэдэкӀуащэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуащэ	убгъэдэмыкӀуащэ	бгъэдэмыкӀуащэ	дыбгъэдэмыкӀуащэ	фыбгъэдэмыкӀуащэ	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэща	убгъэдэкӀуэща	бгъэдэкӀуэща	дыбгъэдэкӀуэща	фыбгъэдэкӀуэща	бгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэща	убгъэдэмыкӀуэща	бгъэдэмыкӀуэща	дыбгъэдэмыкӀуэща	фыбгъэдэмыкӀуэща	бгъэдэмыкӀуэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэщэгъа	убгъэдэкӀуэщэгъа	бгъэдэкӀуэщэгъа	дыбгъэдэкӀуэщэгъа	фыбгъэдэкӀуэщэгъа	бгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	убгъэдэмыкӀуэщэгъа	бгъэдэмыкӀуэщэгъа	дыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	фыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	бгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэщэн	убгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн	дыбгъэдэкӀуэщэн	фыбгъэдэкӀуэщэн	бгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэщэн	убгъэдэмыкӀуэщэн	бгъэдэмыкӀуэщэн	дыбгъэдэмыкӀуэщэн	фыбгъэдэмыкӀуэщэн	бгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэщэну	убгъэдэкӀуэщэну	бгъэдэкӀуэщэну	дыбгъэдэкӀуэщэну	фыбгъэдэкӀуэщэну	бгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэщэну	убгъэдэмыкӀуэщэну	бгъэдэмыкӀуэщэну	дыбгъэдэмыкӀуэщэну	фыбгъэдэмыкӀуэщэну	бгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуащэ	узэрыбгъэдэкӀуащэ	зэрыбгъэдэкӀуащэ	дызэрыбгъэдэкӀуащэ	фызэрыбгъэдэкӀуащэ	зэрыбгъэдэкӀуащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуащэ	узэрыбгъэдэмыкӀуащэ	зэрыбгъэдэмыкӀуащэ	дызэрыбгъэдэмыкӀуащэ	фызэрыбгъэдэмыкӀуащэ	зэрыбгъэдэмыкӀуащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэща	узэрыбгъэдэкӀуэща	зэрыбгъэдэкӀуэща	дызэрыбгъэдэкӀуэща	фызэрыбгъэдэкӀуэща	зэрыбгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэща	узэрыбгъэдэмыкӀуэща	зэрыбгъэдэмыкӀуэща	дызэрыбгъэдэмыкӀуэща	фызэрыбгъэдэмыкӀуэща	зэрыбгъэдэмыкӀуэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэщэгъа	узэрыбгъэдэкӀуэщэгъа	зэрыбгъэдэкӀуэщэгъа	дызэрыбгъэдэкӀуэщэгъа	фызэрыбгъэдэкӀуэщэгъа	зэрыбгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	узэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	дызэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	фызэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэщэн	узэрыбгъэдэкӀуэщэн	зэрыбгъэдэкӀуэщэн	дызэрыбгъэдэкӀуэщэн	фызэрыбгъэдэкӀуэщэн	зэрыбгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэщэн	узэрыбгъэдэмыкӀуэщэн	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэн	дызэрыбгъэдэмыкӀуэщэн	фызэрыбгъэдэмыкӀуэщэн	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэщэну	узэрыбгъэдэкӀуэщэну	зэрыбгъэдэкӀуэщэну	дызэрыбгъэдэкӀуэщэну	фызэрыбгъэдэкӀуэщэну	зэрыбгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэщэну	узэрыбгъэдэмыкӀуэщэну	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэну	дызэрыбгъэдэмыкӀуэщэну	фызэрыбгъэдэмыкӀуэщэну	зэрыбгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуащэ	ущыбгъэдэкӀуащэ	щыбгъэдэкӀуащэ	дыщыбгъэдэкӀуащэ	фыщыбгъэдэкӀуащэ	щыбгъэдэкӀуащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуащэ	ущыбгъэдэмыкӀуащэ	щыбгъэдэмыкӀуащэ	дыщыбгъэдэмыкӀуащэ	фыщыбгъэдэмыкӀуащэ	щыбгъэдэмыкӀуащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэща	ущыбгъэдэкӀуэща	щыбгъэдэкӀуэща	дыщыбгъэдэкӀуэща	фыщыбгъэдэкӀуэща	щыбгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэща	ущыбгъэдэмыкӀуэща	щыбгъэдэмыкӀуэща	дыщыбгъэдэмыкӀуэща	фыщыбгъэдэмыкӀуэща	щыбгъэдэмыкӀуэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэщэгъа	ущыбгъэдэкӀуэщэгъа	щыбгъэдэкӀуэщэгъа	дыщыбгъэдэкӀуэщэгъа	фыщыбгъэдэкӀуэщэгъа	щыбгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	ущыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	щыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	дыщыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	фыщыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	щыбгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэщэн	ущыбгъэдэкӀуэщэн	щыбгъэдэкӀуэщэн	дыщыбгъэдэкӀуэщэн	фыщыбгъэдэкӀуэщэн	щыбгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэщэн	ущыбгъэдэмыкӀуэщэн	щыбгъэдэмыкӀуэщэн	дыщыбгъэдэмыкӀуэщэн	фыщыбгъэдэмыкӀуэщэн	щыбгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэщэну	ущыбгъэдэкӀуэщэну	щыбгъэдэкӀуэщэну	дыщыбгъэдэкӀуэщэну	фыщыбгъэдэкӀуэщэну	щыбгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэщэну	ущыбгъэдэмыкӀуэщэну	щыбгъэдэмыкӀуэщэну	дыщыбгъэдэмыкӀуэщэну	фыщыбгъэдэмыкӀуэщэну	щыбгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуащэ	уздыбгъэдэкӀуащэ	здыбгъэдэкӀуащэ	дыздыбгъэдэкӀуащэ	фыздыбгъэдэкӀуащэ	здыбгъэдэкӀуащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуащэ	уздыбгъэдэмыкӀуащэ	здыбгъэдэмыкӀуащэ	дыздыбгъэдэмыкӀуащэ	фыздыбгъэдэмыкӀуащэ	здыбгъэдэмыкӀуащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэща	уздыбгъэдэкӀуэща	здыбгъэдэкӀуэща	дыздыбгъэдэкӀуэща	фыздыбгъэдэкӀуэща	здыбгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэща	уздыбгъэдэмыкӀуэща	здыбгъэдэмыкӀуэща	дыздыбгъэдэмыкӀуэща	фыздыбгъэдэмыкӀуэща	здыбгъэдэмыкӀуэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэщэгъа	уздыбгъэдэкӀуэщэгъа	здыбгъэдэкӀуэщэгъа	дыздыбгъэдэкӀуэщэгъа	фыздыбгъэдэкӀуэщэгъа	здыбгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	уздыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	здыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	дыздыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	фыздыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	здыбгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэщэн	уздыбгъэдэкӀуэщэн	здыбгъэдэкӀуэщэн	дыздыбгъэдэкӀуэщэн	фыздыбгъэдэкӀуэщэн	здыбгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэщэн	уздыбгъэдэмыкӀуэщэн	здыбгъэдэмыкӀуэщэн	дыздыбгъэдэмыкӀуэщэн	фыздыбгъэдэмыкӀуэщэн	здыбгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэщэну	уздыбгъэдэкӀуэщэну	здыбгъэдэкӀуэщэну	дыздыбгъэдэкӀуэщэну	фыздыбгъэдэкӀуэщэну	здыбгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэщэну	уздыбгъэдэмыкӀуэщэну	здыбгъэдэмыкӀуэщэну	дыздыбгъэдэмыкӀуэщэну	фыздыбгъэдэмыкӀуэщэну	здыбгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуащэ	ущӀыбгъэдэкӀуащэ	щӀыбгъэдэкӀуащэ	дыщӀыбгъэдэкӀуащэ	фыщӀыбгъэдэкӀуащэ	щӀыбгъэдэкӀуащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуащэ	ущӀыбгъэдэмыкӀуащэ	щӀыбгъэдэмыкӀуащэ	дыщӀыбгъэдэмыкӀуащэ	фыщӀыбгъэдэмыкӀуащэ	щӀыбгъэдэмыкӀуащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэща	ущӀыбгъэдэкӀуэща	щӀыбгъэдэкӀуэща	дыщӀыбгъэдэкӀуэща	фыщӀыбгъэдэкӀуэща	щӀыбгъэдэкӀуэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэща	ущӀыбгъэдэмыкӀуэща	щӀыбгъэдэмыкӀуэща	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэща	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэща	щӀыбгъэдэмыкӀуэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэщэгъа	ущӀыбгъэдэкӀуэщэгъа	щӀыбгъэдэкӀуэщэгъа	дыщӀыбгъэдэкӀуэщэгъа	фыщӀыбгъэдэкӀуэщэгъа	щӀыбгъэдэкӀуэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	ущӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэщэн	ущӀыбгъэдэкӀуэщэн	щӀыбгъэдэкӀуэщэн	дыщӀыбгъэдэкӀуэщэн	фыщӀыбгъэдэкӀуэщэн	щӀыбгъэдэкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэн	ущӀыбгъэдэмыкӀуэщэн	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэн	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэн	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэн	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэщэну	ущӀыбгъэдэкӀуэщэну	щӀыбгъэдэкӀуэщэну	дыщӀыбгъэдэкӀуэщэну	фыщӀыбгъэдэкӀуэщэну	щӀыбгъэдэкӀуэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэну	ущӀыбгъэдэмыкӀуэщэну	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэну	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэну	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэщэну	щӀыбгъэдэмыкӀуэщэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуащэу	убгъэдэкӀуащэу	бгъэдэкӀуащэу	дыбгъэдэкӀуащэу	фыбгъэдэкӀуащэу	бгъэдэкӀуащэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуащэу	убгъэдэмыкӀуащэу	бгъэдэмыкӀуащэу	дыбгъэдэмыкӀуащэу	фыбгъэдэмыкӀуащэу	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэщауэ	убгъэдэкӀуэщауэ	бгъэдэкӀуэщауэ	дыбгъэдэкӀуэщауэ	фыбгъэдэкӀуэщауэ	бгъэдэкӀуэщауэ / бгъэдэкӀуэща(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэщауэ	убгъэдэмыкӀуэщауэ	бгъэдэмыкӀуэщауэ	дыбгъэдэмыкӀуэщауэ	фыбгъэдэмыкӀуэщауэ	бгъэдэмыкӀуэщауэ(хэ) / бгъэдэмыкӀуэща(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуащэурэ	убгъэдэкӀуащэурэ	бгъэдэкӀуащэурэ	дыбгъэдэкӀуащэурэ	фыбгъэдэкӀуащэурэ	бгъэдэкӀуащэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуащэурэ	убгъэдэмыкӀуащэурэ	бгъэдэмыкӀуащэурэ	дыбгъэдэмыкӀуащэурэ	фыбгъэдэмыкӀуащэурэ	бгъэдэмыкӀуащэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыббгъэдокӀуащэ	сыбгъэдокӀуащэ	--	сывбгъэдокӀуащэ	сабгъэдокӀуащэ
уэ	узбгъэдокӀуащэ	--	убгъэдокӀуащэ	удбгъэдокӀуащэ	--	уабгъэдокӀуащэ
ар	збгъэдокӀуащэ	ббгъэдокӀуащэ	бгъэдокӀуащэ	дбгъэдокӀуащэ	вбгъэдокӀуащэ	ябгъэдокӀуащэ
дэ	--	дыббгъэдокӀуащэ	дыбгъэдокӀуащэ	--	дывбгъэдокӀуащэ	дабгъэдокӀуащэ
фэ	фызбгъэдокӀуащэ	--	фыбгъэдокӀуащэ	фыдбгъэдокӀуащэ	--	фабгъэдокӀуащэ
ахэр	збгъэдокӀуащэ(хэ)	ббгъэдокӀуащэ(хэ)	бгъэдокӀуащэ(хэ)	дбгъэдокӀуащэ(хэ)	вбгъэдокӀуащэ(хэ)	ябгъэдокӀуащэ(хэ)

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуащ]э	[кӀуащ]эр	--	[кӀуащ]эхэр
Эргативнэ:	[кӀуащ]э	[кӀуащ]эм	--	[кӀуащ]эхэм
Послеложнэ:	[кӀуащ]экӀэ	[кӀуащ]эмкӀэ	[кӀуащ]эхэкӀэ	[кӀуащ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуащ]эуэ	[кӀуащ]эрауэ	[кӀуащ]эхэу	[кӀуащ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэщ]а	[кӀуэщ]ар	--	[кӀуэщ]ахэр
Эргативнэ:	[кӀуэщ]а	[кӀуэщ]ам	--	[кӀуэщ]ахэм
Послеложнэ:	[кӀуэщ]акӀэ	[кӀуэщ]амкӀэ	[кӀуэщ]ахэкӀэ	[кӀуэщ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуэщ]ауэ	[кӀуэщ]арауэ	[кӀуэщ]ахэу	[кӀуэщ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэщ]эн	[кӀуэщ]эныр	--	[кӀуэщ]энхэр
Эргативнэ:	[кӀуэщ]эн	[кӀуэщ]эным	--	[кӀуэщ]энхэм
Послеложнэ:	[кӀуэщ]энкӀэ	[кӀуэщ]энымкӀэ	[кӀуэщ]энхэкӀэ	[кӀуэщ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[кӀуэщ]эну	[кӀуэщ]энырауэ	[кӀуэщ]энхэу	[кӀуэщ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэщ]эну	[кӀуэщ]энур	--	[кӀуэщ]энухэр
Эргативнэ:	[кӀуэщ]эну	[кӀуэщ]энум	--	[кӀуэщ]энухэм
Послеложнэ:	[кӀуэщ]энукӀэ	[кӀуэщ]энумкӀэ	[кӀуэщ]энухэкӀэ	[кӀуэщ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуэщ]энууэ	[кӀуэщ]энурауэ	[кӀуэщ]энухэу	[кӀуэщ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Щэхуу, зыудыгъуауэ зыгуэрым екӀуэлӀэн, бгъэдыхьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• [Солъагъу:] псы Ӏуфэ чэнжымкӀэ хьэӀуцыдзитӀ абыхэм [губгъуэ къазхэм] ябгъэдокӀуащэ. Черкес таурыхъхэр, сборник

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бгъэдэкӏуэщэн: steal or sneak up on sb or sth, approach furtively

УРЫСЫБЗЭ

• бгъэдэкӏуэщэн: подкрасться к кому-чему-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.