Wt/kbd/бгъэдэкӏуэтэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [bʁɐdɐkʹʷɐ'tɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• бгъэдэ- + [кӀуэт] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӀэс "бгъэдэкӏуэтэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	бгъэдэкӀуэтэн
щымыӀэныгъэ:	бгъэдэмыкӀуэтэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэн	убгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн	дыбгъэдэкӀуэтэн	фыбгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэн	убгъэдэмыкӀуэтэн	бгъэдэмыкӀуэтэн	дыбгъэдэмыкӀуэтэн	фыбгъэдэмыкӀуэтэн	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	бгъэдэкӀуатэ!	фыбгъэдэкӀуатэ!
щымыӀэныгъэ:	убгъэдэмыкӀуатэ!	фыбгъэдэмыкӀуатэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдрекӀуатэ	убгъэдрекӀуатэ	бгъэдрекӀуатэ	дыбгъэдрекӀуатэ	фыбгъэдрекӀуатэ	бгъэдрекӀуатэ
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдремыкӀуатэ	убгъэдремыкӀуатэ	бгъэдремыкӀуатэ	дыбгъэдремыкӀуатэ	фыбгъэдремыкӀуатэ	бгъэдремыкӀуатэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдокӀуатэ(р)	убгъэдокӀуатэ(р)	бгъэдокӀуатэ(р)	дыбгъэдокӀуатэ(р)	фыбгъэдокӀуатэ(р)	бгъэдокӀуатэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэркъым	убгъэдэкӀуатэркъым	бгъэдэкӀуатэркъым	дыбгъэдэкӀуатэркъым	фыбгъэдэкӀуатэркъым	бгъэдэкӀуатэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэ(р)т	убгъэдэкӀуатэ(р)т	бгъэдэкӀуатэ(р)т	дыбгъэдэкӀуатэ(р)т	фыбгъэдэкӀуатэ(р)т	бгъэдэкӀуатэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъым	убгъэдэкӀуатэ(р)тэкъым	бгъэдэкӀуатэ(р)тэкъым	дыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъым	фыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъым	бгъэдэкӀуатэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтащ	убгъэдэкӀуэтащ	бгъэдэкӀуэтащ	дыбгъэдэкӀуэтащ	фыбгъэдэкӀуэтащ	бгъэдэкӀуэта(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтакъым	убгъэдэкӀуэтакъым	бгъэдэкӀуэтакъым	дыбгъэдэкӀуэтакъым	фыбгъэдэкӀуэтакъым	бгъэдэкӀуэта(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтат	убгъэдэкӀуэтат	бгъэдэкӀуэтат	дыбгъэдэкӀуэтат	фыбгъэдэкӀуэтат	бгъэдэкӀуэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтатэкъым	убгъэдэкӀуэтатэкъым	бгъэдэкӀуэтатэкъым	дыбгъэдэкӀуэтатэкъым	фыбгъэдэкӀуэтатэкъым	бгъэдэкӀуэта(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъащ	убгъэдэкӀуэтэгъащ	бгъэдэкӀуэтэгъащ	дыбгъэдэкӀуэтэгъащ	фыбгъэдэкӀуэтэгъащ	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъакъым	убгъэдэкӀуэтэгъакъым	бгъэдэкӀуэтэгъакъым	дыбгъэдэкӀуэтэгъакъым	фыбгъэдэкӀуэтэгъакъым	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъат	убгъэдэкӀуэтэгъат	бгъэдэкӀуэтэгъат	дыбгъэдэкӀуэтэгъат	фыбгъэдэкӀуэтэгъат	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъым	убгъэдэкӀуэтэгъатэкъым	бгъэдэкӀуэтэгъатэкъым	дыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъым	фыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъым	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэщ	убгъэдэкӀуатэщ	бгъэдэкӀуатэщ	дыбгъэдэкӀуатэщ	фыбгъэдэкӀуатэщ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэкъым	убгъэдэкӀуатэкъым	бгъэдэкӀуатэкъым	дыбгъэдэкӀуатэкъым	фыбгъэдэкӀуатэкъым	бгъэдэкӀуатэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэт	убгъэдэкӀуатэт	бгъэдэкӀуатэт	дыбгъэдэкӀуатэт	фыбгъэдэкӀуатэт	бгъэдэкӀуатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэтэкъым	убгъэдэкӀуатэтэкъым	бгъэдэкӀуатэтэкъым	дыбгъэдэкӀуатэтэкъым	фыбгъэдэкӀуатэтэкъым	бгъэдэкӀуатэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнщ	убгъэдэкӀуэтэнщ	бгъэдэкӀуэтэнщ	дыбгъэдэкӀуэтэнщ	фыбгъэдэкӀуэтэнщ	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнкъым	убгъэдэкӀуэтэнкъым	бгъэдэкӀуэтэнкъым	дыбгъэдэкӀуэтэнкъым	фыбгъэдэкӀуэтэнкъым	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнущ	убгъэдэкӀуэтэнущ	бгъэдэкӀуэтэнущ	дыбгъэдэкӀуэтэнущ	фыбгъэдэкӀуэтэнущ	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнукъым	убгъэдэкӀуэтэнукъым	бгъэдэкӀуэтэнукъым	дыбгъэдэкӀуэтэнукъым	фыбгъэдэкӀуэтэнукъым	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэрэ	убгъэдэкӀуатэрэ	бгъэдэкӀуатэрэ	дыбгъэдэкӀуатэрэ	фыбгъэдэкӀуатэрэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэркъэ	убгъэдэкӀуатэркъэ	бгъэдэкӀуатэркъэ	дыбгъэдэкӀуатэркъэ	фыбгъэдэкӀуатэркъэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэ(р)т	убгъэдэкӀуатэ(р)т	бгъэдэкӀуатэ(р)т	дыбгъэдэкӀуатэ(р)т	фыбгъэдэкӀуатэ(р)т	бгъэдэкӀуатэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъэ	убгъэдэкӀуатэ(р)тэкъэ	бгъэдэкӀуатэ(р)тэкъэ	дыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъэ	фыбгъэдэкӀуатэ(р)тэкъэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэта	убгъэдэкӀуэта	бгъэдэкӀуэта	дыбгъэдэкӀуэта	фыбгъэдэкӀуэта	бгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтакъэ	убгъэдэкӀуэтакъэ	бгъэдэкӀуэтакъэ	дыбгъэдэкӀуэтакъэ	фыбгъэдэкӀуэтакъэ	бгъэдэкӀуэта(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтат	убгъэдэкӀуэтат	бгъэдэкӀуэтат	дыбгъэдэкӀуэтат	фыбгъэдэкӀуэтат	бгъэдэкӀуэта(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтатэкъэ	убгъэдэкӀуэтатэкъэ	бгъэдэкӀуэтатэкъэ	дыбгъэдэкӀуэтатэкъэ	фыбгъэдэкӀуэтатэкъэ	бгъэдэкӀуэта(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъа	убгъэдэкӀуэтэгъа	бгъэдэкӀуэтэгъа	дыбгъэдэкӀуэтэгъа	фыбгъэдэкӀуэтэгъа	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъакъэ	убгъэдэкӀуэтэгъакъэ	бгъэдэкӀуэтэгъакъэ	дыбгъэдэкӀуэтэгъакъэ	фыбгъэдэкӀуэтэгъакъэ	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъат	убгъэдэкӀуэтэгъат	бгъэдэкӀуэтэгъат	дыбгъэдэкӀуэтэгъат	фыбгъэдэкӀуэтэгъат	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъэ	убгъэдэкӀуэтэгъатэкъэ	бгъэдэкӀуэтэгъатэкъэ	дыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъэ	фыбгъэдэкӀуэтэгъатэкъэ	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэ	убгъэдэкӀуатэ	бгъэдэкӀуатэ	дыбгъэдэкӀуатэ	фыбгъэдэкӀуатэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэкъэ	убгъэдэкӀуатэкъэ	бгъэдэкӀуатэкъэ	дыбгъэдэкӀуатэкъэ	фыбгъэдэкӀуатэкъэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэт	убгъэдэкӀуатэт	бгъэдэкӀуатэт	дыбгъэдэкӀуатэт	фыбгъэдэкӀуатэт	бгъэдэкӀуатэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэтэкъэ	убгъэдэкӀуатэтэкъэ	бгъэдэкӀуатэтэкъэ	дыбгъэдэкӀуатэтэкъэ	фыбгъэдэкӀуатэтэкъэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэн	убгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн	дыбгъэдэкӀуэтэн	фыбгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнкъэ	убгъэдэкӀуэтэнкъэ	бгъэдэкӀуэтэнкъэ	дыбгъэдэкӀуэтэнкъэ	фыбгъэдэкӀуэтэнкъэ	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэну	убгъэдэкӀуэтэну	бгъэдэкӀуэтэну	дыбгъэдэкӀуэтэну	фыбгъэдэкӀуэтэну	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнукъэ	убгъэдэкӀуэтэнукъэ	бгъэдэкӀуэтэнукъэ	дыбгъэдэкӀуэтэнукъэ	фыбгъэдэкӀуэтэнукъэ	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэмэ	убгъэдэкӀуатэмэ	бгъэдэкӀуатэмэ	дыбгъэдэкӀуатэмэ	фыбгъэдэкӀуатэмэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуатэмэ	убгъэдэмыкӀуатэмэ	бгъэдэмыкӀуатэмэ	дыбгъэдэмыкӀуатэмэ	фыбгъэдэмыкӀуатэмэ	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтамэ	убгъэдэкӀуэтамэ	бгъэдэкӀуэтамэ	дыбгъэдэкӀуэтамэ	фыбгъэдэкӀуэтамэ	бгъэдэкӀуэта(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтамэ	убгъэдэмыкӀуэтамэ	бгъэдэмыкӀуэтамэ	дыбгъэдэмыкӀуэтамэ	фыбгъэдэмыкӀуэтамэ	мыкӀуэта(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъамэ	убгъэдэкӀуэтэгъамэ	бгъэдэкӀуэтэгъамэ	дыбгъэдэкӀуэтэгъамэ	фыбгъэдэкӀуэтэгъамэ	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэгъамэ	убгъэдэмыкӀуэтэгъамэ	бгъэдэмыкӀуэтэгъамэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэгъамэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэгъамэ	бгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнмэ	убгъэдэкӀуэтэнмэ	бгъэдэкӀуэтэнмэ	дыбгъэдэкӀуэтэнмэ	фыбгъэдэкӀуэтэнмэ	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнмэ	убгъэдэмыкӀуэтэнмэ	бгъэдэмыкӀуэтэнмэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэнмэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэнмэ	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнумэ	убгъэдэкӀуэтэнумэ	бгъэдэкӀуэтэнумэ	дыбгъэдэкӀуэтэнумэ	фыбгъэдэкӀуэтэнумэ	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнумэ	убгъэдэмыкӀуэтэнумэ	бгъэдэмыкӀуэтэнумэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэнумэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэнумэ	бгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэтэмэ	убгъэдэкӀуатэтэмэ	бгъэдэкӀуатэтэмэ	дыбгъэдэкӀуатэтэмэ	фыбгъэдэкӀуатэтэмэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуатэтэмэ	убгъэдэмыкӀуатэтэмэ	бгъэдэмыкӀуатэтэмэ	дыбгъэдэмыкӀуатэтэмэ	фыбгъэдэмыкӀуатэтэмэ	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтатэмэ	убгъэдэкӀуэтатэмэ	бгъэдэкӀуэтатэмэ	дыбгъэдэкӀуэтатэмэ	фыбгъэдэкӀуэтатэмэ	бгъэдэкӀуэта(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтатэмэ	убгъэдэмыкӀуэтатэмэ	бгъэдэмыкӀуэтатэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэтатэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэтатэмэ	бгъэдэмыкӀуэта(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъатэмэ	убгъэдэкӀуэтэгъатэмэ	бгъэдэкӀуэтэгъатэмэ	дыбгъэдэкӀуэтэгъатэмэ	фыбгъэдэкӀуэтэгъатэмэ	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэмэ	убгъэдэмыкӀуэтэгъатэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэгъатэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнтэмэ	убгъэдэкӀуэтэнтэмэ	бгъэдэкӀуэтэнтэмэ	дыбгъэдэкӀуэтэнтэмэ	фыбгъэдэкӀуэтэнтэмэ	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнтэмэ	убгъэдэмыкӀуэтэнтэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэнтэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэнтэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэнтэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнутэмэ	убгъэдэкӀуэтэнутэмэ	бгъэдэкӀуэтэнутэмэ	дыбгъэдэкӀуэтэнутэмэ	фыбгъэдэкӀуэтэнутэмэ	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнутэмэ	убгъэдэмыкӀуэтэнутэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэнутэмэ	дыбгъэдэмыкӀуэтэнутэмэ	фыбгъэдэмыкӀуэтэнутэмэ	бгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнт	убгъэдэкӀуэтэнт	бгъэдэкӀуэтэнт	дыбгъэдэкӀуэтэнт	фыбгъэдэкӀуэтэнт	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнтэкъым	убгъэдэкӀуэтэнтэкъым	бгъэдэкӀуэтэнтэкъым	дыбгъэдэкӀуэтэнтэкъым	фыбгъэдэкӀуэтэнтэкъым	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнут	убгъэдэкӀуэтэнут	бгъэдэкӀуэтэнут	дыбгъэдэкӀуэтэнут	фыбгъэдэкӀуэтэнут	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнутэкъым	убгъэдэкӀуэтэнутэкъым	бгъэдэкӀуэтэнутэкъым	дыбгъэдэкӀуэтэнутэкъым	фыбгъэдэкӀуэтэнутэкъым	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэми	убгъэдэкӀуатэми	бгъэдэкӀуатэми	дыбгъэдэкӀуатэми	фыбгъэдэкӀуатэми	бгъэдэкӀуатэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуатэми	убгъэдэмыкӀуатэми	бгъэдэмыкӀуатэми	дыбгъэдэмыкӀуатэми	фыбгъэдэмыкӀуатэми	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтами	убгъэдэкӀуэтами	бгъэдэкӀуэтами	дыбгъэдэкӀуэтами	фыбгъэдэкӀуэтами	бгъэдэкӀуэта(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтами	убгъэдэмыкӀуэтами	бгъэдэмыкӀуэтами	дыбгъэдэмыкӀуэтами	фыбгъэдэмыкӀуэтами	бгъэдэмыкӀуэта(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъами	убгъэдэкӀуэтэгъами	бгъэдэкӀуэтэгъами	дыбгъэдэкӀуэтэгъами	фыбгъэдэкӀуэтэгъами	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэгъами	убгъэдэмыкӀуэтэгъами	бгъэдэмыкӀуэтэгъами	дыбгъэдэмыкӀуэтэгъами	фыбгъэдэмыкӀуэтэгъами	бгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнми	убгъэдэкӀуэтэнми	бгъэдэкӀуэтэнми	дыбгъэдэкӀуэтэнми	фыбгъэдэкӀуэтэнми	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнми	убгъэдэмыкӀуэтэнми	бгъэдэмыкӀуэтэнми	дыбгъэдэмыкӀуэтэнми	фыбгъэдэмыкӀуэтэнми	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнуми	убгъэдэкӀуэтэнуми	бгъэдэкӀуэтэнуми	дыбгъэдэкӀуэтэнуми	фыбгъэдэкӀуэтэнуми	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнуми	убгъэдэмыкӀуэтэнуми	бгъэдэмыкӀуэтэнуми	дыбгъэдэмыкӀуэтэнуми	фыбгъэдэмыкӀуэтэнуми	бгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуатэтэми	убгъэдэкӀуатэтэми	бгъэдэкӀуатэтэми	дыбгъэдэкӀуатэтэми	фыбгъэдэкӀуатэтэми	бгъэдэкӀуатэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуатэтэми	убгъэдэмыкӀуатэтэми	бгъэдэмыкӀуатэтэми	дыбгъэдэмыкӀуатэтэми	фыбгъэдэмыкӀуатэтэми	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтатэми	убгъэдэкӀуэтатэми	бгъэдэкӀуэтатэми	дыбгъэдэкӀуэтатэми	фыбгъэдэкӀуэтатэми	бгъэдэкӀуэта(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтатэми	убгъэдэмыкӀуэтатэми	бгъэдэмыкӀуэтатэми	дыбгъэдэмыкӀуэтатэми	фыбгъэдэмыкӀуэтатэми	бгъэдэмыкӀуэта(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэгъатэми	убгъэдэкӀуэтэгъатэми	бгъэдэкӀуэтэгъатэми	дыбгъэдэкӀуэтэгъатэми	фыбгъэдэкӀуэтэгъатэми	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэми	убгъэдэмыкӀуэтэгъатэми	бгъэдэмыкӀуэтэгъатэми	дыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэми	фыбгъэдэмыкӀуэтэгъатэми	бгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнтэми	убгъэдэкӀуэтэнтэми	бгъэдэкӀуэтэнтэми	дыбгъэдэкӀуэтэнтэми	фыбгъэдэкӀуэтэнтэми	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнтэми	убгъэдэмыкӀуэтэнтэми	бгъэдэмыкӀуэтэнтэми	дыбгъэдэмыкӀуэтэнтэми	фыбгъэдэмыкӀуэтэнтэми	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтэнутэми	убгъэдэкӀуэтэнутэми	бгъэдэкӀуэтэнутэми	дыбгъэдэкӀуэтэнутэми	фыбгъэдэкӀуэтэнутэми	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтэнутэми	убгъэдэмыкӀуэтэнутэми	бгъэдэмыкӀуэтэнутэми	дыбгъэдэмыкӀуэтэнутэми	фыбгъэдэмыкӀуэтэнутэми	бгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтаи	убгъэдэкӀуэтаи	бгъэдэкӀуэтаи	дыбгъэдэкӀуэтаи	фыбгъэдэкӀуэтаи	бгъэдэкӀуэтаи
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтакъыми	убгъэдэкӀуэтакъыми	бгъэдэкӀуэтакъыми	дыбгъэдэкӀуэтакъыми	фыбгъэдэкӀуэтакъыми	бгъэдэкӀуэтакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтащэрэт	убгъэдэкӀуэтащэрэт	бгъэдэкӀуэтащэрэт	дыбгъэдэкӀуэтащэрэт	фыбгъэдэкӀуэтащэрэт	бгъэдэкӀуэтащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэмыкӀуэтащэрэт	убгъэдэмыкӀуэтащэрэт	бгъэдэмыкӀуэтащэрэт	дыбгъэдэмыкӀуэтащэрэт	фыбгъэдэмыкӀуэтащэрэт	бгъэдэмыкӀуэтащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнщ	убгъэдэкӀуэтагъэнщ	бгъэдэкӀуэтагъэнщ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнщ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнщ	бгъэдэкӀуэтагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнкъым	убгъэдэкӀуэтагъэнкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнкъым	дыбгъэдэкӀуэтагъэнкъым	фыбгъэдэкӀуэтагъэнкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнт	убгъэдэкӀуэтагъэнт	бгъэдэкӀуэтагъэнт	дыбгъэдэкӀуэтагъэнт	фыбгъэдэкӀуэтагъэнт	бгъэдэкӀуэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым	убгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым	дыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым	фыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэн	убгъэдэкӀуэтагъэн	бгъэдэкӀуэтагъэн	дыбгъэдэкӀуэтагъэн	фыбгъэдэкӀуэтагъэн	бгъэдэкӀуэтагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнкъэ	убгъэдэкӀуэтагъэнкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнкъэ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнкъэ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнт	убгъэдэкӀуэтагъэнт	бгъэдэкӀуэтагъэнт	дыбгъэдэкӀуэтагъэнт	фыбгъэдэкӀуэтагъэнт	бгъэдэкӀуэтагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ	убгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнущ	убгъэдэкӀуэтагъэнущ	бгъэдэкӀуэтагъэнущ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнущ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнущ	бгъэдэкӀуэтагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнукъым	убгъэдэкӀуэтагъэнукъым	бгъэдэкӀуэтагъэнукъым	дыбгъэдэкӀуэтагъэнукъым	фыбгъэдэкӀуэтагъэнукъым	бгъэдэкӀуэтагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнут	убгъэдэкӀуэтагъэнут	бгъэдэкӀуэтагъэнут	дыбгъэдэкӀуэтагъэнут	фыбгъэдэкӀуэтагъэнут	бгъэдэкӀуэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым	убгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым	дыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым	фыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым	бгъэдэкӀуэтагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэну	убгъэдэкӀуэтагъэну	бгъэдэкӀуэтагъэну	дыбгъэдэкӀуэтагъэну	фыбгъэдэкӀуэтагъэну	бгъэдэкӀуэтагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнукъэ	убгъэдэкӀуэтагъэнукъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнукъэ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнукъэ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнукъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнут	убгъэдэкӀуэтагъэнут	бгъэдэкӀуэтагъэнут	дыбгъэдэкӀуэтагъэнут	фыбгъэдэкӀуэтагъэнут	бгъэдэкӀуэтагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ	убгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ	дыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ	фыбгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ	бгъэдэкӀуэтагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуатэ	убгъэдэкӀуатэ	бгъэдэкӀуатэ	дыбгъэдэкӀуатэ	фыбгъэдэкӀуатэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуатэ	убгъэдэмыкӀуатэ	бгъэдэмыкӀуатэ	дыбгъэдэмыкӀуатэ	фыбгъэдэмыкӀуатэ	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэта	убгъэдэкӀуэта	бгъэдэкӀуэта	дыбгъэдэкӀуэта	фыбгъэдэкӀуэта	бгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэта	убгъэдэмыкӀуэта	бгъэдэмыкӀуэта	дыбгъэдэмыкӀуэта	фыбгъэдэмыкӀуэта	бгъэдэмыкӀуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэтэгъа	убгъэдэкӀуэтэгъа	бгъэдэкӀуэтэгъа	дыбгъэдэкӀуэтэгъа	фыбгъэдэкӀуэтэгъа	бгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	убгъэдэмыкӀуэтэгъа	бгъэдэмыкӀуэтэгъа	дыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	фыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	бгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэтэн	убгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн	дыбгъэдэкӀуэтэн	фыбгъэдэкӀуэтэн	бгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэтэн	убгъэдэмыкӀуэтэн	бгъэдэмыкӀуэтэн	дыбгъэдэмыкӀуэтэн	фыбгъэдэмыкӀуэтэн	бгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэтэну	убгъэдэкӀуэтэну	бгъэдэкӀуэтэну	дыбгъэдэкӀуэтэну	фыбгъэдэкӀуэтэну	бгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэтэну	убгъэдэмыкӀуэтэну	бгъэдэмыкӀуэтэну	дыбгъэдэмыкӀуэтэну	фыбгъэдэмыкӀуэтэну	бгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуатэ	узэрыбгъэдэкӀуатэ	зэрыбгъэдэкӀуатэ	дызэрыбгъэдэкӀуатэ	фызэрыбгъэдэкӀуатэ	зэрыбгъэдэкӀуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуатэ	узэрыбгъэдэмыкӀуатэ	зэрыбгъэдэмыкӀуатэ	дызэрыбгъэдэмыкӀуатэ	фызэрыбгъэдэмыкӀуатэ	зэрыбгъэдэмыкӀуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэта	узэрыбгъэдэкӀуэта	зэрыбгъэдэкӀуэта	дызэрыбгъэдэкӀуэта	фызэрыбгъэдэкӀуэта	зэрыбгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэта	узэрыбгъэдэмыкӀуэта	зэрыбгъэдэмыкӀуэта	дызэрыбгъэдэмыкӀуэта	фызэрыбгъэдэмыкӀуэта	зэрыбгъэдэмыкӀуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэтэгъа	узэрыбгъэдэкӀуэтэгъа	зэрыбгъэдэкӀуэтэгъа	дызэрыбгъэдэкӀуэтэгъа	фызэрыбгъэдэкӀуэтэгъа	зэрыбгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	узэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	дызэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	фызэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэтэн	узэрыбгъэдэкӀуэтэн	зэрыбгъэдэкӀуэтэн	дызэрыбгъэдэкӀуэтэн	фызэрыбгъэдэкӀуэтэн	зэрыбгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэтэн	узэрыбгъэдэмыкӀуэтэн	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэн	дызэрыбгъэдэмыкӀуэтэн	фызэрыбгъэдэмыкӀуэтэн	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэкӀуэтэну	узэрыбгъэдэкӀуэтэну	зэрыбгъэдэкӀуэтэну	дызэрыбгъэдэкӀуэтэну	фызэрыбгъэдэкӀуэтэну	зэрыбгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыбгъэдэмыкӀуэтэну	узэрыбгъэдэмыкӀуэтэну	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэну	дызэрыбгъэдэмыкӀуэтэну	фызэрыбгъэдэмыкӀуэтэну	зэрыбгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуатэ	ущыбгъэдэкӀуатэ	щыбгъэдэкӀуатэ	дыщыбгъэдэкӀуатэ	фыщыбгъэдэкӀуатэ	щыбгъэдэкӀуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуатэ	ущыбгъэдэмыкӀуатэ	щыбгъэдэмыкӀуатэ	дыщыбгъэдэмыкӀуатэ	фыщыбгъэдэмыкӀуатэ	щыбгъэдэмыкӀуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэта	ущыбгъэдэкӀуэта	щыбгъэдэкӀуэта	дыщыбгъэдэкӀуэта	фыщыбгъэдэкӀуэта	щыбгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэта	ущыбгъэдэмыкӀуэта	щыбгъэдэмыкӀуэта	дыщыбгъэдэмыкӀуэта	фыщыбгъэдэмыкӀуэта	щыбгъэдэмыкӀуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэтэгъа	ущыбгъэдэкӀуэтэгъа	щыбгъэдэкӀуэтэгъа	дыщыбгъэдэкӀуэтэгъа	фыщыбгъэдэкӀуэтэгъа	щыбгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	ущыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	щыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	дыщыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	фыщыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	щыбгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэтэн	ущыбгъэдэкӀуэтэн	щыбгъэдэкӀуэтэн	дыщыбгъэдэкӀуэтэн	фыщыбгъэдэкӀуэтэн	щыбгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэтэн	ущыбгъэдэмыкӀуэтэн	щыбгъэдэмыкӀуэтэн	дыщыбгъэдэмыкӀуэтэн	фыщыбгъэдэмыкӀуэтэн	щыбгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэкӀуэтэну	ущыбгъэдэкӀуэтэну	щыбгъэдэкӀуэтэну	дыщыбгъэдэкӀуэтэну	фыщыбгъэдэкӀуэтэну	щыбгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыбгъэдэмыкӀуэтэну	ущыбгъэдэмыкӀуэтэну	щыбгъэдэмыкӀуэтэну	дыщыбгъэдэмыкӀуэтэну	фыщыбгъэдэмыкӀуэтэну	щыбгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуатэ	уздыбгъэдэкӀуатэ	здыбгъэдэкӀуатэ	дыздыбгъэдэкӀуатэ	фыздыбгъэдэкӀуатэ	здыбгъэдэкӀуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуатэ	уздыбгъэдэмыкӀуатэ	здыбгъэдэмыкӀуатэ	дыздыбгъэдэмыкӀуатэ	фыздыбгъэдэмыкӀуатэ	здыбгъэдэмыкӀуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэта	уздыбгъэдэкӀуэта	здыбгъэдэкӀуэта	дыздыбгъэдэкӀуэта	фыздыбгъэдэкӀуэта	здыбгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэта	уздыбгъэдэмыкӀуэта	здыбгъэдэмыкӀуэта	дыздыбгъэдэмыкӀуэта	фыздыбгъэдэмыкӀуэта	здыбгъэдэмыкӀуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэтэгъа	уздыбгъэдэкӀуэтэгъа	здыбгъэдэкӀуэтэгъа	дыздыбгъэдэкӀуэтэгъа	фыздыбгъэдэкӀуэтэгъа	здыбгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	уздыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	здыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	дыздыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	фыздыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	здыбгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэтэн	уздыбгъэдэкӀуэтэн	здыбгъэдэкӀуэтэн	дыздыбгъэдэкӀуэтэн	фыздыбгъэдэкӀуэтэн	здыбгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэтэн	уздыбгъэдэмыкӀуэтэн	здыбгъэдэмыкӀуэтэн	дыздыбгъэдэмыкӀуэтэн	фыздыбгъэдэмыкӀуэтэн	здыбгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэкӀуэтэну	уздыбгъэдэкӀуэтэну	здыбгъэдэкӀуэтэну	дыздыбгъэдэкӀуэтэну	фыздыбгъэдэкӀуэтэну	здыбгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыбгъэдэмыкӀуэтэну	уздыбгъэдэмыкӀуэтэну	здыбгъэдэмыкӀуэтэну	дыздыбгъэдэмыкӀуэтэну	фыздыбгъэдэмыкӀуэтэну	здыбгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуатэ	ущӀыбгъэдэкӀуатэ	щӀыбгъэдэкӀуатэ	дыщӀыбгъэдэкӀуатэ	фыщӀыбгъэдэкӀуатэ	щӀыбгъэдэкӀуатэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуатэ	ущӀыбгъэдэмыкӀуатэ	щӀыбгъэдэмыкӀуатэ	дыщӀыбгъэдэмыкӀуатэ	фыщӀыбгъэдэмыкӀуатэ	щӀыбгъэдэмыкӀуатэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэта	ущӀыбгъэдэкӀуэта	щӀыбгъэдэкӀуэта	дыщӀыбгъэдэкӀуэта	фыщӀыбгъэдэкӀуэта	щӀыбгъэдэкӀуэта(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэта	ущӀыбгъэдэмыкӀуэта	щӀыбгъэдэмыкӀуэта	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэта	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэта	щӀыбгъэдэмыкӀуэта(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэтэгъа	ущӀыбгъэдэкӀуэтэгъа	щӀыбгъэдэкӀуэтэгъа	дыщӀыбгъэдэкӀуэтэгъа	фыщӀыбгъэдэкӀуэтэгъа	щӀыбгъэдэкӀуэтэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	ущӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэтэн	ущӀыбгъэдэкӀуэтэн	щӀыбгъэдэкӀуэтэн	дыщӀыбгъэдэкӀуэтэн	фыщӀыбгъэдэкӀуэтэн	щӀыбгъэдэкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэн	ущӀыбгъэдэмыкӀуэтэн	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэн	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэн	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэн	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэкӀуэтэну	ущӀыбгъэдэкӀуэтэну	щӀыбгъэдэкӀуэтэну	дыщӀыбгъэдэкӀуэтэну	фыщӀыбгъэдэкӀуэтэну	щӀыбгъэдэкӀуэтэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэну	ущӀыбгъэдэмыкӀуэтэну	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэну	дыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэну	фыщӀыбгъэдэмыкӀуэтэну	щӀыбгъэдэмыкӀуэтэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуатэу	убгъэдэкӀуатэу	бгъэдэкӀуатэу	дыбгъэдэкӀуатэу	фыбгъэдэкӀуатэу	бгъэдэкӀуатэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуатэу	убгъэдэмыкӀуатэу	бгъэдэмыкӀуатэу	дыбгъэдэмыкӀуатэу	фыбгъэдэмыкӀуатэу	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуэтауэ	убгъэдэкӀуэтауэ	бгъэдэкӀуэтауэ	дыбгъэдэкӀуэтауэ	фыбгъэдэкӀуэтауэ	бгъэдэкӀуэтауэ / бгъэдэкӀуэта(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуэтауэ	убгъэдэмыкӀуэтауэ	бгъэдэмыкӀуэтауэ	дыбгъэдэмыкӀуэтауэ	фыбгъэдэмыкӀуэтауэ	бгъэдэмыкӀуэтауэ(хэ) / бгъэдэмыкӀуэта(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыбгъэдэкӀуатэурэ	убгъэдэкӀуатэурэ	бгъэдэкӀуатэурэ	дыбгъэдэкӀуатэурэ	фыбгъэдэкӀуатэурэ	бгъэдэкӀуатэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыбгъэдэмыкӀуатэурэ	убгъэдэмыкӀуатэурэ	бгъэдэмыкӀуатэурэ	дыбгъэдэмыкӀуатэурэ	фыбгъэдэмыкӀуатэурэ	бгъэдэмыкӀуатэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыббгъэдокӀуатэ	сыбгъэдокӀуатэ	--	сывбгъэдокӀуатэ	сабгъэдокӀуатэ
уэ	узбгъэдокӀуатэ	--	убгъэдокӀуатэ	удбгъэдокӀуатэ	--	уабгъэдокӀуатэ
ар	збгъэдокӀуатэ	ббгъэдокӀуатэ	бгъэдокӀуатэ	дбгъэдокӀуатэ	вбгъэдокӀуатэ	ябгъэдокӀуатэ
дэ	--	дыббгъэдокӀуатэ	дыбгъэдокӀуатэ	--	дывбгъэдокӀуатэ	дабгъэдокӀуатэ
фэ	фызбгъэдокӀуатэ	--	фыбгъэдокӀуатэ	фыдбгъэдокӀуатэ	--	фабгъэдокӀуатэ
ахэр	збгъэдокӀуатэ(хэ)	ббгъэдокӀуатэ(хэ)	бгъэдокӀуатэ(хэ)	дбгъэдокӀуатэ(хэ)	вбгъэдокӀуатэ(хэ)	ябгъэдокӀуатэ(хэ)

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуат]э	[кӀуат]эр	--	[кӀуат]эхэр
Эргативнэ:	[кӀуат]э	[кӀуат]эм	--	[кӀуат]эхэм
Послеложнэ:	[кӀуат]экӀэ	[кӀуат]эмкӀэ	[кӀуат]эхэкӀэ	[кӀуат]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуат]эуэ	[кӀуат]эрауэ	[кӀуат]эхэу	[кӀуат]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэт]а	[кӀуэт]ар	--	[кӀуэт]ахэр
Эргативнэ:	[кӀуэт]а	[кӀуэт]ам	--	[кӀуэт]ахэм
Послеложнэ:	[кӀуэт]акӀэ	[кӀуэт]амкӀэ	[кӀуэт]ахэкӀэ	[кӀуэт]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуэт]ауэ	[кӀуэт]арауэ	[кӀуэт]ахэу	[кӀуэт]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэт]эн	[кӀуэт]эныр	--	[кӀуэт]энхэр
Эргативнэ:	[кӀуэт]эн	[кӀуэт]эным	--	[кӀуэт]энхэм
Послеложнэ:	[кӀуэт]энкӀэ	[кӀуэт]энымкӀэ	[кӀуэт]энхэкӀэ	[кӀуэт]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[кӀуэт]эну	[кӀуэт]энырауэ	[кӀуэт]энхэу	[кӀуэт]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[кӀуэт]эну	[кӀуэт]энур	--	[кӀуэт]энухэр
Эргативнэ:	[кӀуэт]эну	[кӀуэт]энум	--	[кӀуэт]энухэм
Послеложнэ:	[кӀуэт]энукӀэ	[кӀуэт]энумкӀэ	[кӀуэт]энухэкӀэ	[кӀуэт]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[кӀуэт]энууэ	[кӀуэт]энурауэ	[кӀуэт]энухэу	[кӀуэт]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. КӀуатэурэ зыгуэрым бгъэдыхьэн, гъунэгъу зыхуэщӀын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Яхья зыфӀимыгъэщӀурэ бгъэдэкӀуатэри, Хьэмид игу щӀэгъу хуэдэу жиӀащ. Гъубжокъуэ Лиуан

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• бгъэдэкӏуэтэн: move, come closer to sb or sth, approach sb or sth

УРЫСЫБЗЭ

• бгъэдэкӏуэтэн: придвинуться, приблизиться к кому-чему-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.