Wt/kbd/бгъурыгъэтӏысхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bʁʷǝrǝʁɐtʹǝs'ħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- бгъуры- + гъэ- [тӀысхь] + -э + -н
СКЛОНЕНЭ
Глагол лъэӀэс "бгъурыгъэтӀысхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурыгъэтӀысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурымыгъэтӀысхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэн | бгъурыбгъэтӀысхьэн | бгъуригъэтӀысхьэн | бгъурыдгъэтӀысхьэн | бгъурывгъэтӀысхьэн | бгъурагъэтӀысхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэн | бгъурумыгъэтӀысхьэн | бгъуримыгъэтӀысхьэн | бгъурыдмыгъэтӀысхьэн | бгъурывмыгъэтӀысхьэн | бгъурамыгъэтӀысхьэн |
| Унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурыгъэтӀысхьэ! | бгъурывгъэтӀысхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурумыгъэтӀысхьэ! | бгъурывмыгъэтӀысхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурысрегъэтӀысхьэ | бгъурурегъэтӀысхьэ | бгъуррегъэтӀысхьэ | бгъурытрегъэтӀысхьэ | бгъурыфрегъэтӀысхьэ | бгъуррегъэтӀысхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурысремыгъэтӀысхьэ | бгъуруремыгъэтӀысхьэ | бгъурремыгъэтӀысхьэ | бгъурытремыгъэтӀысхьэ | бгъурыфремыгъэтӀысхьэ | бгъурремыгъэтӀысхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызогъэтӀысхьэ(р) | бгъурыбогъэтӀысхьэ(р) | бгъурегъэтӀысхьэ(р) | бгъурыдогъэтӀысхьэ(р) | бгъурывогъэтӀысхьэ(р) | бгъурагъэтӀысхьэ(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэркъым | бгъурыбгъэтӀысхьэркъым | бгъуригъэтӀысхьэркъым | бгъурыдгъэтӀысхьэркъым | бгъурывгъэтӀысхьэркъым | бгъурагъэтӀысхьэркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэрт | бгъурыбгъэтӀысхьэрт | бгъуригъэтӀысхьэрт | бгъурыдгъэтӀысхьэрт | бгъурывгъэтӀысхьэрт | бгъурагъэтӀысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэртэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэртэкъым | бгъуригъэтӀысхьэртэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэртэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэртэкъым | бгъурагъэтӀысхьэртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьащ | бгъурыбгъэтӀысхьащ | бгъуригъэтӀысхьащ | бгъурыдгъэтӀысхьащ | бгъурывгъэтӀысхьащ | бгъурагъэтӀысхьащ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьакъым | бгъурыбгъэтӀысхьакъым | бгъуригъэтӀысхьакъым | бгъурыдгъэтӀысхьакъым | бгъурывгъэтӀысхьакъым | бгъурагъэтӀысхьакъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьат | бгъурыбгъэтӀысхьат | бгъуригъэтӀысхьат | бгъурыдгъэтӀысхьат | бгъурывгъэтӀысхьат | бгъурагъэтӀысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьатэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьатэкъым | бгъуригъэтӀысхьатэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьатэкъым | бгъурывгъэтӀысхьатэкъым | бгъурагъэтӀысхьатэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъащ | бгъурыбгъэтӀысхьэгъащ | бгъуригъэтӀысхьэгъащ | бгъурыдгъэтӀысхьэгъащ | бгъурывгъэтӀысхьэгъащ | бгъурагъэтӀысхьэгъащ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъакъым | бгъурыбгъэтӀысхьэгъакъым | бгъуригъэтӀысхьэгъакъым | бгъурыдгъэтӀысхьэгъакъым | бгъурывгъэтӀысхьэгъакъым | бгъурагъэтӀысхьэгъакъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъат | бгъурыбгъэтӀысхьэгъат | бгъуригъэтӀысхьэгъат | бгъурыдгъэтӀысхьэгъат | бгъурывгъэтӀысхьэгъат | бгъурагъэтӀысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъатэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэгъатэкъым | бгъуригъэтӀысхьэгъатэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэгъатэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэгъатэкъым | бгъурагъэтӀысхьэгъатэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэщ | бгъурыбгъэтӀысхьэщ | бгъуригъэтӀысхьэщ | бгъурыдгъэтӀысхьэщ | бгъурывгъэтӀысхьэщ | бгъурагъэтӀысхьэщ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэкъым | бгъуригъэтӀысхьэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэкъым | бгъурагъэтӀысхьэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэт | бгъурыбгъэтӀысхьэт | бгъуригъэтӀысхьэт | бгъурыдгъэтӀысхьэт | бгъурывгъэтӀысхьэт | бгъурагъэтӀысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэтэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэтэкъым | бгъуригъэтӀысхьэтэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэтэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэтэкъым | бгъурагъэтӀысхьэтэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнщ | бгъурыбгъэтӀысхьэнщ | бгъуригъэтӀысхьэнщ | бгъурыдгъэтӀысхьэнщ | бгъурывгъэтӀысхьэнщ | бгъурагъэтӀысхьэнщ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэнкъым | бгъуригъэтӀысхьэнкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэнкъым | бгъурывгъэтӀысхьэнкъым | бгъурагъэтӀысхьэнкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнущ | бгъурыбгъэтӀысхьэнущ | бгъуригъэтӀысхьэнущ | бгъурыдгъэтӀысхьэнущ | бгъурывгъэтӀысхьэнущ | бгъурагъэтӀысхьэнущ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнукъым | бгъурыбгъэтӀысхьэнукъым | бгъуригъэтӀысхьэнукъым | бгъурыдгъэтӀысхьэнукъым | бгъурывгъэтӀысхьэнукъым | бгъурагъэтӀысхьэнукъым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэрэ | бгъурыбгъэтӀысхьэрэ | бгъуригъэтӀысхьэрэ | бгъурыдгъэтӀысхьэрэ | бгъурывгъэтӀысхьэрэ | бгъурагъэтӀысхьэрэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэркъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэркъэ | бгъуригъэтӀысхьэркъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэркъэ | бгъурывгъэтӀысхьэркъэ | бгъурагъэтӀысхьэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэрт | бгъурыбгъэтӀысхьэрт | бгъуригъэтӀысхьэрт | бгъурыдгъэтӀысхьэрт | бгъурывгъэтӀысхьэрт | бгъурагъэтӀысхьэрт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэртэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэртэкъэ | бгъуригъэтӀысхьэртэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэртэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьэртэкъэ | бгъурагъэтӀысхьэртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьа | бгъурыбгъэтӀысхьа | бгъуригъэтӀысхьа | бгъурыдгъэтӀысхьа | бгъурывгъэтӀысхьа | бгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьакъэ | бгъурыбгъэтӀысхьакъэ | бгъуригъэтӀысхьакъэ | бгъурыдгъэтӀысхьакъэ | бгъурывгъэтӀысхьакъэ | бгъурагъэтӀысхьакъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьат | бгъурыбгъэтӀысхьат | бгъуригъэтӀысхьат | бгъурыдгъэтӀысхьат | бгъурывгъэтӀысхьат | бгъурагъэтӀысхьат |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьатэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьатэкъэ | бгъуригъэтӀысхьатэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьатэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьатэкъэ | бгъурагъэтӀысхьатэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъа | бгъурыбгъэтӀысхьэгъа | бгъуригъэтӀысхьэгъа | бгъурыдгъэтӀысхьэгъа | бгъурывгъэтӀысхьэгъа | бгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъакъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэгъакъэ | бгъуригъэтӀысхьэгъакъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэгъакъэ | бгъурывгъэтӀысхьэгъакъэ | бгъурагъэтӀысхьэгъакъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъат | бгъурыбгъэтӀысхьэгъат | бгъуригъэтӀысхьэгъат | бгъурыдгъэтӀысхьэгъат | бгъурывгъэтӀысхьэгъат | бгъурагъэтӀысхьэгъат |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъатэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэгъатэкъэ | бгъуригъэтӀысхьэгъатэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэгъатэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьэгъатэкъэ | бгъурагъэтӀысхьэгъатэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэ | бгъурыбгъэтӀысхьэ | бгъуригъэтӀысхьэ | бгъурыдгъэтӀысхьэ | бгъурывгъэтӀысхьэ | бгъурагъэтӀысхьэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэкъэ | бгъуригъэтӀысхьэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьэкъэ | бгъурагъэтӀысхьэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэт | бгъурыбгъэтӀысхьэт | бгъуригъэтӀысхьэт | бгъурыдгъэтӀысхьэт | бгъурывгъэтӀысхьэт | бгъурагъэтӀысхьэт |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэтэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэтэкъэ | бгъуригъэтӀысхьэтэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэтэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьэтэкъэ | бгъурагъэтӀысхьэтэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэн | бгъурыбгъэтӀысхьэн | бгъуригъэтӀысхьэн | бгъурыдгъэтӀысхьэн | бгъурывгъэтӀысхьэн | бгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнкъэ | бгъуригъэтӀысхьэнкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнкъэ | бгъурывгъэтӀысхьэнкъэ | бгъурагъэтӀысхьэнкъэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэну | бгъурыбгъэтӀысхьэну | бгъуригъэтӀысхьэну | бгъурыдгъэтӀысхьэну | бгъурывгъэтӀысхьэну | бгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнукъэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнукъэ | бгъуригъэтӀысхьэнукъэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнукъэ | бгъурывгъэтӀысхьэнукъэ | бгъурагъэтӀысхьэнукъэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэмэ | бгъуригъэтӀысхьэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэмэ | бгъурывгъэтӀысхьэмэ | бгъурагъэтӀысхьэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьамэ | бгъурыбгъэтӀысхьамэ | бгъуригъэтӀысхьамэ | бгъурыдгъэтӀысхьамэ | бгъурывгъэтӀысхьамэ | бгъурагъэтӀысхьамэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьамэ | бгъурумыгъэтӀысхьамэ | бгъуримыгъэтӀысхьамэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьамэ | бгъурывмыгъэтӀысхьамэ | бгъурамыгъэтӀысхьамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурыбгъэтӀысхьэгъамэ | бгъуригъэтӀысхьэгъамэ | бгъурыдгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурывгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурагъэтӀысхьэгъамэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурумыгъэтӀысхьэгъамэ | бгъуримыгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэгъамэ | бгъурамыгъэтӀысхьэгъамэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнмэ | бгъуригъэтӀысхьэнмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнмэ | бгъурывгъэтӀысхьэнмэ | бгъурагъэтӀысхьэнмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэнмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэнмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэнмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэнмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнумэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнумэ | бгъуригъэтӀысхьэнумэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнумэ | бгъурывгъэтӀысхьэнумэ | бгъурагъэтӀысхьэнумэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнумэ | бгъурумыгъэтӀысхьэнумэ | бгъуримыгъэтӀысхьэнумэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнумэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэнумэ | бгъурамыгъэтӀысхьэнумэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэтэмэ | бгъуригъэтӀысхьэтэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурывгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурагъэтӀысхьэтэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэтэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэтэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэтэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьатэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьатэмэ | бгъуригъэтӀысхьатэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьатэмэ | бгъурывгъэтӀысхьатэмэ | бгъурагъэтӀысхьатэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьатэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьатэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьатэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьатэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьатэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъуригъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурывгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурагъэтӀысхьэгъатэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэгъатэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэгъатэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъуригъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурывгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурагъэтӀысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэнтэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэнтэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурыбгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъуригъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурыдгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурывгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурагъэтӀысхьэнутэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурумыгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъуримыгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэнутэмэ | бгъурамыгъэтӀысхьэнутэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнт | бгъурыбгъэтӀысхьэнт | бгъуригъэтӀысхьэнт | бгъурыдгъэтӀысхьэнт | бгъурывгъэтӀысхьэнт | бгъурагъэтӀысхьэнт |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнтэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэнтэкъым | бгъуригъэтӀысхьэнтэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэнтэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэнтэкъым | бгъурагъэтӀысхьэнтэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнут | бгъурыбгъэтӀысхьэнут | бгъуригъэтӀысхьэнут | бгъурыдгъэтӀысхьэнут | бгъурывгъэтӀысхьэнут | бгъурагъэтӀысхьэнут |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнутэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьэнутэкъым | бгъуригъэтӀысхьэнутэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьэнутэкъым | бгъурывгъэтӀысхьэнутэкъым | бгъурагъэтӀысхьэнутэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэми | бгъурыбгъэтӀысхьэми | бгъуригъэтӀысхьэми | бгъурыдгъэтӀысхьэми | бгъурывгъэтӀысхьэми | бгъурагъэтӀысхьэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэми | бгъурумыгъэтӀысхьэми | бгъуримыгъэтӀысхьэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэми | бгъурывмыгъэтӀысхьэми | бгъурамыгъэтӀысхьэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьами | бгъурыбгъэтӀысхьами | бгъуригъэтӀысхьами | бгъурыдгъэтӀысхьами | бгъурывгъэтӀысхьами | бгъурагъэтӀысхьами |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьами | бгъурумыгъэтӀысхьами | бгъуримыгъэтӀысхьами | бгъурыдмыгъэтӀысхьами | бгъурывмыгъэтӀысхьами | бгъурамыгъэтӀысхьами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъами | бгъурыбгъэтӀысхьэгъами | бгъуригъэтӀысхьэгъами | бгъурыдгъэтӀысхьэгъами | бгъурывгъэтӀысхьэгъами | бгъурагъэтӀысхьэгъами |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэгъами | бгъурумыгъэтӀысхьэгъами | бгъуримыгъэтӀысхьэгъами | бгъурыдмыгъэтӀысхьэгъами | бгъурывмыгъэтӀысхьэгъами | бгъурамыгъэтӀысхьэгъами |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнми | бгъурыбгъэтӀысхьэнми | бгъуригъэтӀысхьэнми | бгъурыдгъэтӀысхьэнми | бгъурывгъэтӀысхьэнми | бгъурагъэтӀысхьэнми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнми | бгъурумыгъэтӀысхьэнми | бгъуримыгъэтӀысхьэнми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнми | бгъурывмыгъэтӀысхьэнми | бгъурамыгъэтӀысхьэнми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнуми | бгъурыбгъэтӀысхьэнуми | бгъуригъэтӀысхьэнуми | бгъурыдгъэтӀысхьэнуми | бгъурывгъэтӀысхьэнуми | бгъурагъэтӀысхьэнуми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнуми | бгъурумыгъэтӀысхьэнуми | бгъуримыгъэтӀысхьэнуми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнуми | бгъурывмыгъэтӀысхьэнуми | бгъурамыгъэтӀысхьэнуми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэтэми | бгъурыбгъэтӀысхьэтэми | бгъуригъэтӀысхьэтэми | бгъурыдгъэтӀысхьэтэми | бгъурывгъэтӀысхьэтэми | бгъурагъэтӀысхьэтэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэтэми | бгъурумыгъэтӀысхьэтэми | бгъуримыгъэтӀысхьэтэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэтэми | бгъурывмыгъэтӀысхьэтэми | бгъурамыгъэтӀысхьэтэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьатэми | бгъурыбгъэтӀысхьатэми | бгъуригъэтӀысхьатэми | бгъурыдгъэтӀысхьатэми | бгъурывгъэтӀысхьатэми | бгъурагъэтӀысхьатэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьатэми | бгъурумыгъэтӀысхьатэми | бгъуримыгъэтӀысхьатэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьатэми | бгъурывмыгъэтӀысхьатэми | бгъурамыгъэтӀысхьатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурыбгъэтӀысхьэгъатэми | бгъуригъэтӀысхьэгъатэми | бгъурыдгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурывгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурагъэтӀысхьэгъатэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурумыгъэтӀысхьэгъатэми | бгъуримыгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурывмыгъэтӀысхьэгъатэми | бгъурамыгъэтӀысхьэгъатэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнтэми | бгъурыбгъэтӀысхьэнтэми | бгъуригъэтӀысхьэнтэми | бгъурыдгъэтӀысхьэнтэми | бгъурывгъэтӀысхьэнтэми | бгъурагъэтӀысхьэнтэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнтэми | бгъурумыгъэтӀысхьэнтэми | бгъуримыгъэтӀысхьэнтэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнтэми | бгъурывмыгъэтӀысхьэнтэми | бгъурамыгъэтӀысхьэнтэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьэнутэми | бгъурыбгъэтӀысхьэнутэми | бгъуригъэтӀысхьэнутэми | бгъурыдгъэтӀысхьэнутэми | бгъурывгъэтӀысхьэнутэми | бгъурагъэтӀысхьэнутэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьэнутэми | бгъурумыгъэтӀысхьэнутэми | бгъуримыгъэтӀысхьэнутэми | бгъурыдмыгъэтӀысхьэнутэми | бгъурывмыгъэтӀысхьэнутэми | бгъурамыгъэтӀысхьэнутэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьаи | бгъурыбгъэтӀысхьаи | бгъуригъэтӀысхьаи | бгъурыдгъэтӀысхьаи | бгъурывгъэтӀысхьаи | бгъурагъэтӀысхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьаи | бгъурумыгъэтӀысхьаи | бгъуримыгъэтӀысхьаи | бгъурыдмыгъэтӀысхьаи | бгъурывмыгъэтӀысхьаи | бгъурамыгъэтӀысхьаи |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьащэрэт | бгъурыбгъэтӀысхьащэрэт | бгъуригъэтӀысхьащэрэт | бгъурыдгъэтӀысхьащэрэт | бгъурывгъэтӀысхьащэрэт | бгъурагъэтӀысхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурызмыгъэтӀысхьащэрэт | бгъурумыгъэтӀысхьащэрэт | бгъуримыгъэтӀысхьащэрэт | бгъурыдмыгъэтӀысхьащэрэт | бгъурывмыгъэтӀысхьащэрэт | бгъурамыгъэтӀысхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнщ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнщ | бгъуригъэтӀысхьагъэнщ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнщ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнщ | бгъурагъэтӀысхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнкъым | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнкъым | бгъуригъэтӀысхьагъэнкъым | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнкъым | бгъурывгъэтӀысхьагъэнкъым | бгъурагъэтӀысхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнт | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнт | бгъуригъэтӀысхьагъэнт | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнт | бгъурывгъэтӀысхьагъэнт | бгъурагъэтӀысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнтэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнтэкъым | бгъуригъэтӀысхьагъэнтэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнтэкъым | бгъурывгъэтӀысхьагъэнтэкъым | бгъурагъэтӀысхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэн | бгъурыбгъэтӀысхьагъэн | бгъуригъэтӀысхьагъэн | бгъурыдгъэтӀысхьагъэн | бгъурывгъэтӀысхьагъэн | бгъурагъэтӀысхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнкъэ | бгъуригъэтӀысхьагъэнкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнкъэ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнкъэ | бгъурагъэтӀысхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнт | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнт | бгъуригъэтӀысхьагъэнт | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнт | бгъурывгъэтӀысхьагъэнт | бгъурагъэтӀысхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнтэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнтэкъэ | бгъуригъэтӀысхьагъэнтэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнтэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнтэкъэ | бгъурагъэтӀысхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнущ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнущ | бгъуригъэтӀысхьагъэнущ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнущ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнущ | бгъурагъэтӀысхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнукъым | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнукъым | бгъуригъэтӀысхьагъэнукъым | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнукъым | бгъурывгъэтӀысхьагъэнукъым | бгъурагъэтӀысхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнут | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнут | бгъуригъэтӀысхьагъэнут | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнут | бгъурывгъэтӀысхьагъэнут | бгъурагъэтӀысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнутэкъым | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнутэкъым | бгъуригъэтӀысхьагъэнутэкъым | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнутэкъым | бгъурывгъэтӀысхьагъэнутэкъым | бгъурагъэтӀысхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэну | бгъурыбгъэтӀысхьагъэну | бгъуригъэтӀысхьагъэну | бгъурыдгъэтӀысхьагъэну | бгъурывгъэтӀысхьагъэну | бгъурагъэтӀысхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнукъэ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнукъэ | бгъуригъэтӀысхьагъэнукъэ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнукъэ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнукъэ | бгъурагъэтӀысхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнут | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнут | бгъуригъэтӀысхьагъэнут | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнут | бгъурывгъэтӀысхьагъэнут | бгъурагъэтӀысхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | бгъурызгъэтӀысхьагъэнутэкъэ | бгъурыбгъэтӀысхьагъэнутэкъэ | бгъуригъэтӀысхьагъэнутэкъэ | бгъурыдгъэтӀысхьагъэнутэкъэ | бгъурывгъэтӀысхьагъэнутэкъэ | бгъурагъэтӀысхьагъэнутэкъэ |
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызыгъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызымыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызымыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызыгъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызымыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызымыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызыгъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызымыгъэтӀысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэ | бгъурыбгъэтӀысхьэ | бгъуригъэтӀысхьэ | бгъурыдгъэтӀысхьэ | бгъурывгъэтӀысхьэ | бгъурагъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэ | бгъурумыгъэтӀысхьэ | бгъуримыгъэтӀысхьэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэ | бгъурамыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьа | бгъурыбгъэтӀысхьа | бгъуригъэтӀысхьа | бгъурыдгъэтӀысхьа | бгъурывгъэтӀысхьа | бгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьа | бгъурумыгъэтӀысхьа | бгъуримыгъэтӀысхьа | бгъурыдмыгъэтӀысхьа | бгъурывмыгъэтӀысхьа | бгъурамыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэгъа | бгъурыбгъэтӀысхьэгъа | бгъуригъэтӀысхьэгъа | бгъурыдгъэтӀысхьэгъа | бгъурывгъэтӀысхьэгъа | бгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэгъа | бгъурумыгъэтӀысхьэгъа | бгъуримыгъэтӀысхьэгъа | бгъурыдмыгъэтӀысхьэгъа | бгъурывмыгъэтӀысхьэгъа | бгъурамыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэн | бгъурыбгъэтӀысхьэн | бгъуригъэтӀысхьэн | бгъурыдгъэтӀысхьэн | бгъурывгъэтӀысхьэн | бгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэн | бгъурумыгъэтӀысхьэн | бгъуримыгъэтӀысхьэн | бгъурыдмыгъэтӀысхьэн | бгъурывмыгъэтӀысхьэн | бгъурамыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэну | бгъурыбгъэтӀысхьэну | бгъуригъэтӀысхьэну | бгъурыдгъэтӀысхьэну | бгъурывгъэтӀысхьэну | бгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэну | бгъурумыгъэтӀысхьэну | бгъуримыгъэтӀысхьэну | бгъурыдмыгъэтӀысхьэну | бгъурывмыгъэтӀысхьэну | бгъурамыгъэтӀысхьэну |
| Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ) | |
|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | бгъурыгъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурымыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурымыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурыгъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурымыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурымыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | бгъурыгъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурымыгъэтӀысхьэну |
| Обстоятельственнэ причастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | зэрыбгъурызгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурыбгъэтӀысхьэ | зэрыбгъуригъэтӀысхьэ | зэрыбгъурыдгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурывгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурагъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыбгъурызмыгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурумыгъэтӀысхьэ | зэрыбгъуримыгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурыдмыгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурывмыгъэтӀысхьэ | зэрыбгъурамыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыбгъурызгъэтӀысхьа | зэрыбгъурыбгъэтӀысхьа | зэрыбгъуригъэтӀысхьа | зэрыбгъурыдгъэтӀысхьа | зэрыбгъурывгъэтӀысхьа | зэрыбгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыбгъурызмыгъэтӀысхьа | зэрыбгъурумыгъэтӀысхьа | зэрыбгъуримыгъэтӀысхьа | зэрыбгъурыдмыгъэтӀысхьа | зэрыбгъурывмыгъэтӀысхьа | зэрамытӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | зэрыбгъурызгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурыбгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъуригъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурыдгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурывгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыбгъурызмыгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурумыгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъуримыгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурыдмыгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурывмыгъэтӀысхьэгъа | зэрыбгъурамыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыбгъурызгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурыбгъэтӀысхьэн | зэрыбгъуригъэтӀысхьэн | зэрыбгъурыдгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурывгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыбгъурызмыгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурумыгъэтӀысхьэн | зэрыбгъуримыгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурыдмыгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурывмыгъэтӀысхьэн | зэрыбгъурамыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | зэрыбгъурызгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурыбгъэтӀысхьэну | зэрыбгъуригъэтӀысхьэну | зэрыбгъурыдгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурывгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | зэрыбгъурызмыгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурумыгъэтӀысхьэну | зэрыбгъуримыгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурыдмыгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурывмыгъэтӀысхьэну | зэрыбгъурамыгъэтӀысхьэну |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щыбгъурызгъэтӀысхьэ | щыбгъурыбгъэтӀысхьэ | щыбгъуригъэтӀысхьэ | щыбгъурыдгъэтӀысхьэ | щыбгъурывгъэтӀысхьэ | щыбгъурагъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щыбгъурызмыгъэтӀысхьэ | щыбгъурумыгъэтӀысхьэ | щыбгъуримыгъэтӀысхьэ | щыбгъурыдмыгъэтӀысхьэ | щыбгъурывмыгъэтӀысхьэ | щыбгъурамыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыбгъурызгъэтӀысхьа | щыбгъурыбгъэтӀысхьа | щыбгъуригъэтӀысхьа | щыбгъурыдгъэтӀысхьа | щыбгъурывгъэтӀысхьа | щыбгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыбгъурызмыгъэтӀысхьа | щыбгъурумыгъэтӀысхьа | щыбгъуримыгъэтӀысхьа | щыбгъурыдмыгъэтӀысхьа | щыбгъурывмыгъэтӀысхьа | щыбгъурамыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щыбгъурызгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурыбгъэтӀысхьэгъа | щыбгъуригъэтӀысхьэгъа | щыбгъурыдгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурывгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щыбгъурызмыгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурумыгъэтӀысхьэгъа | щыбгъуримыгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурыдмыгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурывмыгъэтӀысхьэгъа | щыбгъурамыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыбгъурызгъэтӀысхьэн | щыбгъурыбгъэтӀысхьэн | щыбгъуригъэтӀысхьэн | щыбгъурыдгъэтӀысхьэн | щыбгъурывгъэтӀысхьэн | щыбгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыбгъурызмыгъэтӀысхьэн | щыбгъурумыгъэтӀысхьэн | щыбгъуримыгъэтӀысхьэн | щыбгъурыдмыгъэтӀысхьэн | щыбгъурывмыгъэтӀысхьэн | щыбгъурамыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щыбгъурызгъэтӀысхьэну | щыбгъурыбгъэтӀысхьэну | щыбгъуригъэтӀысхьэну | щыбгъурыдгъэтӀысхьэну | щыбгъурывгъэтӀысхьэну | щыбгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щыбгъурызмыгъэтӀысхьэну | щыбгъурумыгъэтӀысхьэну | щыбгъуримыгъэтӀысхьэну | щыбгъурыдмыгъэтӀысхьэну | щыбгъурывмыгъэтӀысхьэну | щыбгъурамыгъэтӀысхьэну |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | здэбгъурызгъэтӀысхьэ | здэбгъурыбгъэтӀысхьэ | здэбгъуригъэтӀысхьэ | здэбгъурыдгъэтӀысхьэ | здэбгъурывгъэтӀысхьэ | здэбгъурагъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | здэбгъурызмыгъэтӀысхьэ | здэбгъурумыгъэтӀысхьэ | здэбгъуримыгъэтӀысхьэ | здэбгъурыдмыгъэтӀысхьэ | здэбгъурывмыгъэтӀысхьэ | здэбгъурамыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здэбгъурызгъэтӀысхьа | здэбгъурыбгъэтӀысхьа | здэбгъуригъэтӀысхьа | здэбгъурыдгъэтӀысхьа | здэбгъурывгъэтӀысхьа | здэбгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэбгъурызмыгъэтӀысхьа | здэбгъурумыгъэтӀысхьа | здэбгъуримыгъэтӀысхьа | здэбгъурыдмыгъэтӀысхьа | здэбгъурывмыгъэтӀысхьа | здэбгъурамыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | здэбгъурызгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурыбгъэтӀысхьэгъа | здэбгъуригъэтӀысхьэгъа | здэбгъурыдгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурывгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | здэбъэдэзмыгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурумыгъэтӀысхьэгъа | здэбгъуримыгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурыдмыгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурывмыгъэтӀысхьэгъа | здэбгъурамыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здэбгъурызгъэтӀысхьэн | здэбгъурыбгъэтӀысхьэн | здэбгъуригъэтӀысхьэн | здэбгъурыдгъэтӀысхьэн | здэбгъурывгъэтӀысхьэн | здэбгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здэбгъурызмыгъэтӀысхьэн | здэбгъурумыгъэтӀысхьэн | здэбгъуримыгъэтӀысхьэн | здэбгъурыдмыгъэтӀысхьэн | здэбгъурывмыгъэтӀысхьэн | здэбгъурамыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | здэбгъурызгъэтӀысхьэну | здэбгъурыбгъэтӀысхьэну | здэбгъуригъэтӀысхьэну | здэбгъурыдгъэтӀысхьэну | здэбгъурывгъэтӀысхьэну | здэбгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | здэгъэдэзмыгъэтӀысхьэну | здэбгъурумыгъэтӀысхьэну | здэбгъуримыгъэтӀысхьэну | здэбгъурыдмыгъэтӀысхьэну | здэбгъурывмыгъэтӀысхьэну | здэбгъурамыгъэтӀысхьэну |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | щӀыбгъурызгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурыбгъэтӀысхьэ | щӀыбгъуригъэтӀысхьэ | щӀыбгъурыдгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурывгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурагъэтӀысхьэ |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыбгъурызмыгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурумыгъэтӀысхьэ | щӀыбгъуримыгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурыдмыгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурывмыгъэтӀысхьэ | щӀыбгъурамыгъэтӀысхьэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыбгъурызгъэтӀысхьа | щӀыбгъурыбгъэтӀысхьа | щӀыбгъуригъэтӀысхьа | щӀыбгъурыдгъэтӀысхьа | щӀыбгъурывгъэтӀысхьа | щӀбгъурагъэтӀысхьа |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыбгъурызмыгъэтӀысхьа | щӀыбгъурумыгъэтӀысхьа | щӀыбгъуримыгъэтӀысхьа | щӀыбгъурыдмыгъэтӀысхьа | щӀыбгъурывмыгъэтӀысхьа | щӀыбгъурамыгъэтӀысхьа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | щӀыбгъурызгъэтӀысхьэгъа | щӀэбгъурыбгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъуригъэтӀысхьэгъа | щӀэбгъурыдгъэтӀысхьэгъа | щӀэбгъурывгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъурагъэтӀысхьэгъа |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыбгъурызмыгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъурумыгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъуримыгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъурыдмыгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъурывмыгъэтӀысхьэгъа | щӀыбгъурамыгъэтӀысхьэгъа |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыбгъурызгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурыбгъэтӀысхьэн | щӀыбгъуригъэтӀысхьэн | щӀыбгъурыдгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурывгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурагъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыбгъурызмыгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурумыгъэтӀысхьэн | щӀыбгъуримыгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурыдмыгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурывмыгъэтӀысхьэн | щӀыбгъурамыгъэтӀысхьэн |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | щӀыбгъурызгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурыбгъэтӀысхьэну | щӀыбгъуригъэтӀысхьэну | щӀыбгъурыдгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурывгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурагъэтӀысхьэну |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | щӀыбгъурызмыгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурумыгъэтӀысхьэну | щӀыбгъуримыгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурыдмыгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурывмыгъэтӀысхьэну | щӀыбгъурамыгъэтӀысхьэну |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэу | бгъурыбгъэтӀысхьэу | бгъуригъэтӀысхьэу | бгъурыдгъэтӀысхьэу | бгъурывгъэтӀысхьэу | бгъурагъэтӀысхьэу |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэу | бгъурумыгъэтӀысхьэу | бгъуримыгъэтӀысхьэу | бгъурыдмыгъэтӀысхьэу | бгъурывмыгъэтӀысхьэу | бгъурамыгъэтӀысхьэу |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьауэ | бгъурыбгъэтӀысхьауэ | бгъуригъэтӀысхьауэ | бгъурыдгъэтӀысхьауэ | бгъурывгъэтӀысхьауэ | бгъурагъэтӀысхьауэ |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьауэ | бгъурумыгъэтӀысхьауэ | бгъуримыгъэтӀысхьауэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьауэ | бгъурывмыгъэтӀысхьауэ | бгъурамыгъэтӀысхьауэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | бгъурызгъэтӀысхьэурэ | бгъурыбгъэтӀысхьэурэ | бгъуригъэтӀысхьэурэ | бгъурыдгъэтӀысхьэурэ | бгъурывгъэтӀысхьэурэ | бгъурагъэтӀысхьэурэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | бгъурызмыгъэтӀысхьэурэ | бгъурумыгъэтӀысхьэурэ | бгъуримыгъэтӀысхьэурэ | бгъурыдмыгъэтӀысхьэурэ | бгъурывмыгъэтӀысхьэурэ | бгъурамыгъэтӀысхьэурэ |
| Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | ббгъурызогъэтӀысхьэ | бгъурызогъэтӀысхьэ | -- | вбгъурызогъэтӀысхьэ | ябгъурызогъэтӀысхьэ(хэ) |
| уэ | збгъурыбогъэтӀысхьэ | -- | бгъурыбогъэтӀысхьэ | дбгъурыбогъэтӀысхьэ | -- | ябгъурыбогъэтӀысхьэ(хэ) |
| абы | збгъурегъэтӀысхьэ | ббгъурегъэтӀысхьэ | бгъурегъэтӀысхьэ | дбгъурегъэтӀысхьэ | вбгъурегъэтӀысхьэ | ябгъурегъэтӀысхьэ(хэ) |
| дэ | -- | ббгъурыдогъэтӀысхьэ | бгъурыдогъэтӀысхьэ | -- | вбгъурыдогъэтӀысхьэ | ябгъурыдогъэтӀысхьэ(хэ) |
| фэ | збгъурывогъэтӀысхьэ | -- | бгъурывогъэтӀысхьэ | дбгъурывогъэтӀысхьэ | -- | ябгъурывогъэтӀысхьэ(хэ) |
| абыхэм | збгъурагъэтӀысхьэ | ббгъурагъэтӀысхьэ | бгъурагъэтӀысхьэ | дбгъурагъэтӀысхьэ | вбгъурагъэтӀысхьэ | ябгъурагъэтӀысхьэ(хэ) |
| Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) | Прямой Дополненэ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | ббгъурызгъэ[тӀысхьэрэ] | бгъурызгъэ[тӀысхьэрэ] | -- | вбгъурызгъэ[тӀысхьэрэ] | ябгъурызгъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| уэ | збгъурыбгъэ[тӀысхьрэ] | -- | бгъурыбгъэ[тӀысхьэрэ] | дбгъурыбгъэ[тӀысхьэрэ] | -- | ябгъурыбгъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| абы | збгъуригъэ[тӀысхьэрэ] | ббгъуригъэ[тӀысхьэрэ] | бгъуригъэ[тӀысхьэрэ] | дбгъуригъэ[тӀысхьэрэ] | вбгъуригъэ[тӀысхьэрэ] | ябгъуригъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| дэ | -- | ббгъурыдгъэ[тӀысхьэрэ] | бгъурыдгъэ[тӀысхьэрэ] | -- | вбгъурыдгъэ[тӀысхьэрэ] | ябгъурыдгъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| фэ | збгъурывгъэ[тӀысхьэрэ] | -- | бъэдэвгъэ[тӀысхьээрэ] | дбгъурывгъэ[тӀысхьэрэ] | -- | ябгъурывгъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| абыхэм | збгъурагъэ[тӀысхьэрэ] | ббгъурагъэ[тӀысхьэрэ] | бгъурагъэ[тӀысхьэрэ] | дбгъурагъэ[тӀысхьэрэ] | вбгъурагъэ[тӀысхьэрэ] | ябгъурагъэ[тӀысхьэ(хэ)рэ] |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӀысхь]э | [тӀысхь]эр | -- | [тӀысхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [тӀысхь]э | [тӀысхь]эм | -- | [тӀысхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [тӀысхь]экӀэ | [тӀысхь]эмкӀэ | [тӀысхь]эхэкӀэ | [тӀысхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӀысхь]эу | [тӀысхь]эрауэ | [тӀысхь]эхэу | [тӀысхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӀысхь]а | [тӀысхь]ар | -- | [тӀысхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [тӀысхь]а | [тӀысхь]ам | -- | [тӀысхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [тӀысхь]акӀэ | [тӀысхь]амкӀэ | [тӀысхь]ахэкӀэ | [тӀысхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӀысхь]ауэ | [тӀысхь]арауэ | [тӀысхь]ахэу | [тӀысхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӀысхь]эн | [тӀысхь]эныр | -- | [тӀысхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [тӀысхь]эн | [тӀысхь]эным | -- | [тӀысхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [тӀысхь]энкӀэ | [тӀысхь]энымкӀэ | [тӀысхь]энхэкӀэ | [тӀысхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [тӀысхь]эну | [тӀысхь]энырауэ | [тӀысхь]энхэу | [тӀысхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [тӀысхь]эну | [тӀысхь]энур | -- | [тӀысхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [тӀысхь]эну | [тӀысхь]энум | -- | [тӀысхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [тӀысхь]энукӀэ | [тӀысхь]энумкӀэ | [тӀысхь]энухэкӀэ | [тӀысхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [тӀысхь]энууэ | [тӀысхь]энурауэ | [тӀысхь]энухэу | [тӀысхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- бгъурытӀысхьэн псалъэм и каузатив.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Хьыджэбз цӀыкӀур и анэм бгъурагъэтӀысхьащ.
- Бжьыныр бжьыныхум бгъурыгъэтӀысхьэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгъурыгъэтӏысхьэн: causative for бгъурытӏысхьэн
- Хьыджэбз цӀыкӀур и анэм бгъурагъэтӀысхьащ: the little girl sat down aside her mother.
- Бжьыныр бжьыныхум бгъурыгъэтӀысхьэн: plant the onions next to the garlic
УРЫСЫБЗЭ
- бгъурыгъэтӏысхьэн: каузатив к бгъурытӏысхьэн
- Хьыджэбз цӀыкӀур и анэм бгъурагъэтӀысхьащ: девочка села сбоку от матери.
- Бжьыныр бжьыныхум бгъурыгъэтӀысхьэн: посадить лук сбоку от чеснока.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.