Wt/kbd/бгъурыгъуэлъхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [bʁʷǝrǝʁʷɐɬ'ħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- бгъуры- + [гъуэлъхь] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӀэс "бгъурыгъуэлъхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурыгъуэлъхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | бгъурымыгъуэлъхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэн | убгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн | дыбгъурыгъуэлъхьэн | фыбгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэн | убгъурымыгъуэлъхьэн | бгъурымыгъуэлъхьэн | дыбгъурымыгъуэлъхьэн | фыбгъурымыгъуэлъхьэн | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | бгъурыгъуалъхьэ! | фыбгъурыгъуалъхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | убгъурымыгъуалъхьэ! | фыбгъурымыгъуалъхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыбгъурырегъуалъхьэ | убгъурырегъуалъхьэ | бгъурырегъуалъхьэ | дыбгъурырегъуалъхьэ | фыбгъурырегъуалъхьэ | бгъурырегъуалъхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыремыгъуалъхьэ | убгъурыремыгъуалъхьэ | бгъурыремыгъуалъхьэ | дыбгъурыремыгъуалъхьэ | фыбгъурыремыгъуалъхьэ | бгъурыремыгъуалъхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурогъуалъхьэ(р) | убгъурогъуалъхьэ(р) | бгъурогъуалъхьэ(р) | дыбгъурогъуалъхьэ(р) | фыбгъурогъуалъхьэ(р) | бгъурогъуалъхьэ(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэркъым | убгъурыгъуалъхьэркъым | бгъурыгъуалъхьэркъым | дыбгъурыгъуалъхьэркъым | фыбгъурыгъуалъхьэркъым | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэрт | убгъурыгъуалъхьэрт | бгъурыгъуалъхьэрт | дыбгъурыгъуалъхьэрт | фыбгъурыгъуалъхьэрт | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)рт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэртэкъым | убгъурыгъуалъхьэртэкъым | бгъурыгъуалъхьэртэкъым | дыбгъурыгъуалъхьэртэкъым | фыбгъурыгъуалъхьэртэкъым | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)ртэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьащ | убгъурыгъуэлъхьащ | бгъурыгъуэлъхьащ | дыбгъурыгъуэлъхьащ | фыбгъурыгъуэлъхьащ | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьакъым | убгъурыгъуэлъхьакъым | бгъурыгъуэлъхьакъым | дыбгъурыгъуэлъхьакъым | фыбгъурыгъуэлъхьакъым | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьат | убгъурыгъуэлъхьат | бгъурыгъуэлъхьат | дыбгъурыгъуэлъхьат | фыбгъурыгъуэлъхьат | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьатэкъым | убгъурыгъуэлъхьатэкъым | бгъурыгъуэлъхьатэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьатэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьатэкъым | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъащ | убгъурыгъуэлъхьэгъащ | бгъурыгъуэлъхьэгъащ | дыбгъурыгъуэлъхьэгъащ | фыбгъурыгъуэлъхьэгъащ | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъакъым | убгъурыгъуэлъхьэгъакъым | бгъурыгъуэлъхьэгъакъым | дыбгъурыгъуэлъхьэгъакъым | фыбгъурыгъуэлъхьэгъакъым | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъат | убгъурыгъуэлъхьэгъат | бгъурыгъуэлъхьэгъат | дыбгъурыгъуэлъхьэгъат | фыбгъурыгъуэлъхьэгъат | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъым | убгъурыгъуэлъхьэгъатэкъым | бгъурыгъуэлъхьэгъатэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъым | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэщ | убгъурыгъуалъхьэщ | бгъурыгъуалъхьэщ | дыбгъурыгъуалъхьэщ | фыбгъурыгъуалъхьэщ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэкъым | убгъурыгъуалъхьэкъым | бгъурыгъуалъхьэкъым | дыбгъурыгъуалъхьэкъым | фыбгъурыгъуалъхьэкъым | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэт | убгъурыгъуалъхьэт | бгъурыгъуалъхьэт | дыбгъурыгъуалъхьэт | фыбгъурыгъуалъхьэт | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэтэкъым | убгъурыгъуалъхьэтэкъым | бгъурыгъуалъхьэтэкъым | дыбгъурыгъуалъхьэтэкъым | фыбгъурыгъуалъхьэтэкъым | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнщ | убгъурыгъуэлъхьэнщ | бгъурыгъуэлъхьэнщ | дыбгъурыгъуэлъхьэнщ | фыбгъурыгъуэлъхьэнщ | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнкъым | убгъурыгъуэлъхьэнкъым | бгъурыгъуэлъхьэнкъым | дыбгъурыгъуэлъхьэнкъым | фыбгъурыгъуэлъхьэнкъым | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнущ | убгъурыгъуэлъхьэнущ | бгъурыгъуэлъхьэнущ | дыбгъурыгъуэлъхьэнущ | фыбгъурыгъуэлъхьэнущ | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнукъым | убгъурыгъуэлъхьэнукъым | бгъурыгъуэлъхьэнукъым | дыбгъурыгъуэлъхьэнукъым | фыбгъурыгъуэлъхьэнукъым | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэрэ | убгъурыгъуалъхьэрэ | бгъурыгъуалъхьэрэ | дыбгъурыгъуалъхьэрэ | фыбгъурыгъуалъхьэрэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэркъэ | убгъурыгъуалъхьэркъэ | бгъурыгъуалъхьэркъэ | дыбгъурыгъуалъхьэркъэ | фыбгъурыгъуалъхьэркъэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)ркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэрт | убгъурыгъуалъхьэрт | бгъурыгъуалъхьэрт | дыбгъурыгъуалъхьэрт | фыбгъурыгъуалъхьэрт | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)рт |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэртэкъэ | убгъурыгъуалъхьэртэкъэ | бгъурыгъуалъхьэртэкъэ | дыбгъурыгъуалъхьэртэкъэ | фыбгъурыгъуалъхьэртэкъэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)ртэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьа | убгъурыгъуэлъхьа | бгъурыгъуэлъхьа | дыбгъурыгъуэлъхьа | фыбгъурыгъуэлъхьа | бгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьакъэ | убгъурыгъуэлъхьакъэ | бгъурыгъуэлъхьакъэ | дыбгъурыгъуэлъхьакъэ | фыбгъурыгъуэлъхьакъэ | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьат | убгъурыгъуэлъхьат | бгъурыгъуэлъхьат | дыбгъурыгъуэлъхьат | фыбгъурыгъуэлъхьат | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьатэкъэ | убгъурыгъуэлъхьатэкъэ | бгъурыгъуэлъхьатэкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьатэкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьатэкъэ | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъа | убгъурыгъуэлъхьэгъа | бгъурыгъуэлъхьэгъа | дыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фыбгъурыгъуэлъхьэгъа | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъакъэ | убгъурыгъуэлъхьэгъакъэ | бгъурыгъуэлъхьэгъакъэ | дыбгъурыгъуэлъхьэгъакъэ | фыбгъурыгъуэлъхьэгъакъэ | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъат | убгъурыгъуэлъхьэгъат | бгъурыгъуэлъхьэгъат | дыбгъурыгъуэлъхьэгъат | фыбгъурыгъуэлъхьэгъат | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъэ | убгъурыгъуэлъхьэгъатэкъэ | бгъурыгъуэлъхьэгъатэкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьэгъатэкъэ | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэ | убгъурыгъуалъхьэ | бгъурыгъуалъхьэ | дыбгъурыгъуалъхьэ | фыбгъурыгъуалъхьэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэкъэ | убгъурыгъуалъхьэкъэ | бгъурыгъуалъхьэкъэ | дыбгъурыгъуалъхьэкъэ | фыбгъурыгъуалъхьэкъэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэт | убгъурыгъуалъхьэт | бгъурыгъуалъхьэт | дыбгъурыгъуалъхьэт | фыбгъурыгъуалъхьэт | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэтэкъэ | убгъурыгъуалъхьэтэкъэ | бгъурыгъуалъхьэтэкъэ | дыбгъурыгъуалъхьэтэкъэ | фыбгъурыгъуалъхьэтэкъэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэн | убгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн | дыбгъурыгъуэлъхьэн | фыбгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнкъэ | убгъурыгъуэлъхьэнкъэ | бгъурыгъуэлъхьэнкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнкъэ | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэну | убгъурыгъуэлъхьэну | бгъурыгъуэлъхьэну | дыбгъурыгъуэлъхьэну | фыбгъурыгъуэлъхьэну | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнукъэ | убгъурыгъуэлъхьэнукъэ | бгъурыгъуэлъхьэнукъэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнукъэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнукъэ | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэмэ | убгъурыгъуалъхьэмэ | бгъурыгъуалъхьэмэ | дыбгъурыгъуалъхьэмэ | фыбгъурыгъуалъхьэмэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуалъхьэмэ | убгъурымыгъуалъхьэмэ | бгъурымыгъуалъхьэмэ | дыбгъурымыгъуалъхьэмэ | фыбгъурымыгъуалъхьэмэ | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьамэ | убгъурыгъуэлъхьамэ | бгъурыгъуэлъхьамэ | дыбгъурыгъуэлъхьамэ | фыбгъурыгъуэлъхьамэ | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьамэ | убгъурымыгъуэлъхьамэ | бгъурымыгъуэлъхьамэ | дыбгъурымыгъуэлъхьамэ | фыбгъурымыгъуэлъхьамэ | мыгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъамэ | убгъурыгъуэлъхьэгъамэ | бгъурыгъуэлъхьэгъамэ | дыбгъурыгъуэлъхьэгъамэ | фыбгъурыгъуэлъхьэгъамэ | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэгъамэ | убгъурымыгъуэлъхьэгъамэ | бгъурымыгъуэлъхьэгъамэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэгъамэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэгъамэ | бгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнмэ | убгъурыгъуэлъхьэнмэ | бгъурыгъуэлъхьэнмэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнмэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнмэ | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнмэ | убгъурымыгъуэлъхьэнмэ | бгъурымыгъуэлъхьэнмэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэнмэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэнмэ | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнумэ | убгъурыгъуэлъхьэнумэ | бгъурыгъуэлъхьэнумэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнумэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнумэ | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнумэ | убгъурымыгъуэлъхьэнумэ | бгъурымыгъуэлъхьэнумэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэнумэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэнумэ | бгъурымыгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэтэмэ | убгъурыгъуалъхьэтэмэ | бгъурыгъуалъхьэтэмэ | дыбгъурыгъуалъхьэтэмэ | фыбгъурыгъуалъхьэтэмэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуалъхьэтэмэ | убгъурымыгъуалъхьэтэмэ | бгъурымыгъуалъхьэтэмэ | дыбгъурымыгъуалъхьэтэмэ | фыбгъурымыгъуалъхьэтэмэ | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьатэмэ | убгъурыгъуэлъхьатэмэ | бгъурыгъуэлъхьатэмэ | дыбгъурыгъуэлъхьатэмэ | фыбгъурыгъуэлъхьатэмэ | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьатэмэ | убгъурымыгъуэлъхьатэмэ | бгъурымыгъуэлъхьатэмэ | дыбгъурымыгъуэлъхьатэмэ | фыбгъурымыгъуэлъхьатэмэ | бгъурымыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъатэмэ | убгъурыгъуэлъхьэгъатэмэ | бгъурыгъуэлъхьэгъатэмэ | дыбгъурыгъуэлъхьэгъатэмэ | фыбгъурыгъуэлъхьэгъатэмэ | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэмэ | убгъурымыгъуэлъхьэгъатэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэгъатэмэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэмэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнтэмэ | убгъурыгъуэлъхьэнтэмэ | бгъурыгъуэлъхьэнтэмэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнтэмэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнтэмэ | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнтэмэ | убгъурымыгъуэлъхьэнтэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэнтэмэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэнтэмэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэнтэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнутэмэ | убгъурыгъуэлъхьэнутэмэ | бгъурыгъуэлъхьэнутэмэ | дыбгъурыгъуэлъхьэнутэмэ | фыбгъурыгъуэлъхьэнутэмэ | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнутэмэ | убгъурымыгъуэлъхьэнутэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэнутэмэ | дыбгъурымыгъуэлъхьэнутэмэ | фыбгъурымыгъуэлъхьэнутэмэ | бгъурымыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнт | убгъурыгъуэлъхьэнт | бгъурыгъуэлъхьэнт | дыбгъурыгъуэлъхьэнт | фыбгъурыгъуэлъхьэнт | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнтэкъым | убгъурыгъуэлъхьэнтэкъым | бгъурыгъуэлъхьэнтэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьэнтэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьэнтэкъым | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнут | убгъурыгъуэлъхьэнут | бгъурыгъуэлъхьэнут | дыбгъурыгъуэлъхьэнут | фыбгъурыгъуэлъхьэнут | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнутэкъым | убгъурыгъуэлъхьэнутэкъым | бгъурыгъуэлъхьэнутэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьэнутэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьэнутэкъым | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэми | убгъурыгъуалъхьэми | бгъурыгъуалъхьэми | дыбгъурыгъуалъхьэми | фыбгъурыгъуалъхьэми | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуалъхьэми | убгъурымыгъуалъхьэми | бгъурымыгъуалъхьэми | дыбгъурымыгъуалъхьэми | фыбгъурымыгъуалъхьэми | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьами | убгъурыгъуэлъхьами | бгъурыгъуэлъхьами | дыбгъурыгъуэлъхьами | фыбгъурыгъуэлъхьами | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьами | убгъурымыгъуэлъхьами | бгъурымыгъуэлъхьами | дыбгъурымыгъуэлъхьами | фыбгъурымыгъуэлъхьами | бгъурымыгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъами | убгъурыгъуэлъхьэгъами | бгъурыгъуэлъхьэгъами | дыбгъурыгъуэлъхьэгъами | фыбгъурыгъуэлъхьэгъами | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэгъами | убгъурымыгъуэлъхьэгъами | бгъурымыгъуэлъхьэгъами | дыбгъурымыгъуэлъхьэгъами | фыбгъурымыгъуэлъхьэгъами | бгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнми | убгъурыгъуэлъхьэнми | бгъурыгъуэлъхьэнми | дыбгъурыгъуэлъхьэнми | фыбгъурыгъуэлъхьэнми | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнми | убгъурымыгъуэлъхьэнми | бгъурымыгъуэлъхьэнми | дыбгъурымыгъуэлъхьэнми | фыбгъурымыгъуэлъхьэнми | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнуми | убгъурыгъуэлъхьэнуми | бгъурыгъуэлъхьэнуми | дыбгъурыгъуэлъхьэнуми | фыбгъурыгъуэлъхьэнуми | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнуми | убгъурымыгъуэлъхьэнуми | бгъурымыгъуэлъхьэнуми | дыбгъурымыгъуэлъхьэнуми | фыбгъурымыгъуэлъхьэнуми | бгъурымыгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуалъхьэтэми | убгъурыгъуалъхьэтэми | бгъурыгъуалъхьэтэми | дыбгъурыгъуалъхьэтэми | фыбгъурыгъуалъхьэтэми | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуалъхьэтэми | убгъурымыгъуалъхьэтэми | бгъурымыгъуалъхьэтэми | дыбгъурымыгъуалъхьэтэми | фыбгъурымыгъуалъхьэтэми | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьатэми | убгъурыгъуэлъхьатэми | бгъурыгъуэлъхьатэми | дыбгъурыгъуэлъхьатэми | фыбгъурыгъуэлъхьатэми | бгъурыгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьатэми | убгъурымыгъуэлъхьатэми | бгъурымыгъуэлъхьатэми | дыбгъурымыгъуэлъхьатэми | фыбгъурымыгъуэлъхьатэми | бгъурымыгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэгъатэми | убгъурыгъуэлъхьэгъатэми | бгъурыгъуэлъхьэгъатэми | дыбгъурыгъуэлъхьэгъатэми | фыбгъурыгъуэлъхьэгъатэми | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэми | убгъурымыгъуэлъхьэгъатэми | бгъурымыгъуэлъхьэгъатэми | дыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэми | фыбгъурымыгъуэлъхьэгъатэми | бгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнтэми | убгъурыгъуэлъхьэнтэми | бгъурыгъуэлъхьэнтэми | дыбгъурыгъуэлъхьэнтэми | фыбгъурыгъуэлъхьэнтэми | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнтэми | убгъурымыгъуэлъхьэнтэми | бгъурымыгъуэлъхьэнтэми | дыбгъурымыгъуэлъхьэнтэми | фыбгъурымыгъуэлъхьэнтэми | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьэнутэми | убгъурыгъуэлъхьэнутэми | бгъурыгъуэлъхьэнутэми | дыбгъурыгъуэлъхьэнутэми | фыбгъурыгъуэлъхьэнутэми | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьэнутэми | убгъурымыгъуэлъхьэнутэми | бгъурымыгъуэлъхьэнутэми | дыбгъурымыгъуэлъхьэнутэми | фыбгъурымыгъуэлъхьэнутэми | бгъурымыгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьаи | убгъурыгъуэлъхьаи | бгъурыгъуэлъхьаи | дыбгъурыгъуэлъхьаи | фыбгъурыгъуэлъхьаи | бгъурыгъуэлъхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьакъыми | убгъурыгъуэлъхьакъыми | бгъурыгъуэлъхьакъыми | дыбгъурыгъуэлъхьакъыми | фыбгъурыгъуэлъхьакъыми | бгъурыгъуэлъхьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьащэрэт | убгъурыгъуэлъхьащэрэт | бгъурыгъуэлъхьащэрэт | дыбгъурыгъуэлъхьащэрэт | фыбгъурыгъуэлъхьащэрэт | бгъурыгъуэлъхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыбгъурымыгъуэлъхьащэрэт | убгъурымыгъуэлъхьащэрэт | бгъурымыгъуэлъхьащэрэт | дыбгъурымыгъуэлъхьащэрэт | фыбгъурымыгъуэлъхьащэрэт | бгъурымыгъуэлъхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнщ | убгъурыгъуэлъхьагъэнщ | бгъурыгъуэлъхьагъэнщ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнщ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнщ | бгъурыгъуэлъхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъым | убгъурыгъуэлъхьагъэнкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнкъым | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъым | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | убгъурыгъуэлъхьагъэнт | бгъурыгъуэлъхьагъэнт | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | бгъурыгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым | убгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэн | убгъурыгъуэлъхьагъэн | бгъурыгъуэлъхьагъэн | дыбгъурыгъуэлъхьагъэн | фыбгъурыгъуэлъхьагъэн | бгъурыгъуэлъхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ | убгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | убгъурыгъуэлъхьагъэнт | бгъурыгъуэлъхьагъэнт | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнт | бгъурыгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | убгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнущ | убгъурыгъуэлъхьагъэнущ | бгъурыгъуэлъхьагъэнущ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнущ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнущ | бгъурыгъуэлъхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъым | убгъурыгъуэлъхьагъэнукъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнукъым | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъым | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | убгъурыгъуэлъхьагъэнут | бгъурыгъуэлъхьагъэнут | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | бгъурыгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым | убгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым | бгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэну | убгъурыгъуэлъхьагъэну | бгъурыгъуэлъхьагъэну | дыбгъурыгъуэлъхьагъэну | фыбгъурыгъуэлъхьагъэну | бгъурыгъуэлъхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ | убгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | убгъурыгъуэлъхьагъэнут | бгъурыгъуэлъхьагъэнут | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнут | бгъурыгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | убгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | дыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | фыбгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | бгъурыгъуэлъхьагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуалъхьэ | убгъурыгъуалъхьэ | бгъурыгъуалъхьэ | дыбгъурыгъуалъхьэ | фыбгъурыгъуалъхьэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуалъхьэ | убгъурымыгъуалъхьэ | бгъурымыгъуалъхьэ | дыбгъурымыгъуалъхьэ | фыбгъурымыгъуалъхьэ | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуэлъхьа | убгъурыгъуэлъхьа | бгъурыгъуэлъхьа | дыбгъурыгъуэлъхьа | фыбгъурыгъуэлъхьа | бгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуэлъхьа | убгъурымыгъуэлъхьа | бгъурымыгъуэлъхьа | дыбгъурымыгъуэлъхьа | фыбгъурымыгъуэлъхьа | бгъурымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуэлъхьэгъа | убгъурыгъуэлъхьэгъа | бгъурыгъуэлъхьэгъа | дыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фыбгъурыгъуэлъхьэгъа | бгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | убгъурымыгъуэлъхьэгъа | бгъурымыгъуэлъхьэгъа | дыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | фыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | бгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуэлъхьэн | убгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн | дыбгъурыгъуэлъхьэн | фыбгъурыгъуэлъхьэн | бгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуэлъхьэн | убгъурымыгъуэлъхьэн | бгъурымыгъуэлъхьэн | дыбгъурымыгъуэлъхьэн | фыбгъурымыгъуэлъхьэн | бгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуэлъхьэну | убгъурыгъуэлъхьэну | бгъурыгъуэлъхьэну | дыбгъурыгъуэлъхьэну | фыбгъурыгъуэлъхьэну | бгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуэлъхьэну | убгъурымыгъуэлъхьэну | бгъурымыгъуэлъхьэну | дыбгъурымыгъуэлъхьэну | фыбгъурымыгъуэлъхьэну | бгъурымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыбгъурыгъуалъхьэ | узэрыбгъурыгъуалъхьэ | зэрыбгъурыгъуалъхьэ | дызэрыбгъурыгъуалъхьэ | фызэрыбгъурыгъуалъхьэ | зэрыбгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыбгъурымыгъуалъхьэ | узэрыбгъурымыгъуалъхьэ | зэрыбгъурымыгъуалъхьэ | дызэрыбгъурымыгъуалъхьэ | фызэрыбгъурымыгъуалъхьэ | зэрыбгъурымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыбгъурыгъуэлъхьа | узэрыбгъурыгъуэлъхьа | зэрыбгъурыгъуэлъхьа | дызэрыбгъурыгъуэлъхьа | фызэрыбгъурыгъуэлъхьа | зэрыбгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыбгъурымыгъуэлъхьа | узэрыбгъурымыгъуэлъхьа | зэрыбгъурымыгъуэлъхьа | дызэрыбгъурымыгъуэлъхьа | фызэрыбгъурымыгъуэлъхьа | зэрыбгъурымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа | узэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа | зэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа | дызэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фызэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа | зэрыбгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | узэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | дызэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | фызэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыбгъурыгъуэлъхьэн | узэрыбгъурыгъуэлъхьэн | зэрыбгъурыгъуэлъхьэн | дызэрыбгъурыгъуэлъхьэн | фызэрыбгъурыгъуэлъхьэн | зэрыбгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыбгъурымыгъуэлъхьэн | узэрыбгъурымыгъуэлъхьэн | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэн | дызэрыбгъурымыгъуэлъхьэн | фызэрыбгъурымыгъуэлъхьэн | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыбгъурыгъуэлъхьэну | узэрыбгъурыгъуэлъхьэну | зэрыбгъурыгъуэлъхьэну | дызэрыбгъурыгъуэлъхьэну | фызэрыбгъурыгъуэлъхьэну | зэрыбгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыбгъурымыгъуэлъхьэну | узэрыбгъурымыгъуэлъхьэну | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэну | дызэрыбгъурымыгъуэлъхьэну | фызэрыбгъурымыгъуэлъхьэну | зэрыбгъурымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыбгъурыгъуалъхьэ | ущыбгъурыгъуалъхьэ | щыбгъурыгъуалъхьэ | дыщыбгъурыгъуалъхьэ | фыщыбгъурыгъуалъхьэ | щыбгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыбгъурымыгъуалъхьэ | ущыбгъурымыгъуалъхьэ | щыбгъурымыгъуалъхьэ | дыщыбгъурымыгъуалъхьэ | фыщыбгъурымыгъуалъхьэ | щыбгъурымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыбгъурыгъуэлъхьа | ущыбгъурыгъуэлъхьа | щыбгъурыгъуэлъхьа | дыщыбгъурыгъуэлъхьа | фыщыбгъурыгъуэлъхьа | щыбгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыбгъурымыгъуэлъхьа | ущыбгъурымыгъуэлъхьа | щыбгъурымыгъуэлъхьа | дыщыбгъурымыгъуэлъхьа | фыщыбгъурымыгъуэлъхьа | щыбгъурымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыбгъурыгъуэлъхьэгъа | ущыбгъурыгъуэлъхьэгъа | щыбгъурыгъуэлъхьэгъа | дыщыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фыщыбгъурыгъуэлъхьэгъа | щыбгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | ущыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | щыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | дыщыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | фыщыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | щыбгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыбгъурыгъуэлъхьэн | ущыбгъурыгъуэлъхьэн | щыбгъурыгъуэлъхьэн | дыщыбгъурыгъуэлъхьэн | фыщыбгъурыгъуэлъхьэн | щыбгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыбгъурымыгъуэлъхьэн | ущыбгъурымыгъуэлъхьэн | щыбгъурымыгъуэлъхьэн | дыщыбгъурымыгъуэлъхьэн | фыщыбгъурымыгъуэлъхьэн | щыбгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыбгъурыгъуэлъхьэну | ущыбгъурыгъуэлъхьэну | щыбгъурыгъуэлъхьэну | дыщыбгъурыгъуэлъхьэну | фыщыбгъурыгъуэлъхьэну | щыбгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыбгъурымыгъуэлъхьэну | ущыбгъурымыгъуэлъхьэну | щыбгъурымыгъуэлъхьэну | дыщыбгъурымыгъуэлъхьэну | фыщыбгъурымыгъуэлъхьэну | щыбгъурымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздыбгъурыгъуалъхьэ | уздыбгъурыгъуалъхьэ | здыбгъурыгъуалъхьэ | дыздыбгъурыгъуалъхьэ | фыздыбгъурыгъуалъхьэ | здыбгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыбгъурымыгъуалъхьэ | уздыбгъурымыгъуалъхьэ | здыбгъурымыгъуалъхьэ | дыздыбгъурымыгъуалъхьэ | фыздыбгъурымыгъуалъхьэ | здыбгъурымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыбгъурыгъуэлъхьа | уздыбгъурыгъуэлъхьа | здыбгъурыгъуэлъхьа | дыздыбгъурыгъуэлъхьа | фыздыбгъурыгъуэлъхьа | здыбгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыбгъурымыгъуэлъхьа | уздыбгъурымыгъуэлъхьа | здыбгъурымыгъуэлъхьа | дыздыбгъурымыгъуэлъхьа | фыздыбгъурымыгъуэлъхьа | здыбгъурымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыбгъурыгъуэлъхьэгъа | уздыбгъурыгъуэлъхьэгъа | здыбгъурыгъуэлъхьэгъа | дыздыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фыздыбгъурыгъуэлъхьэгъа | здыбгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | уздыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | здыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | дыздыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | фыздыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | здыбгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыбгъурыгъуэлъхьэн | уздыбгъурыгъуэлъхьэн | здыбгъурыгъуэлъхьэн | дыздыбгъурыгъуэлъхьэн | фыздыбгъурыгъуэлъхьэн | здыбгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыбгъурымыгъуэлъхьэн | уздыбгъурымыгъуэлъхьэн | здыбгъурымыгъуэлъхьэн | дыздыбгъурымыгъуэлъхьэн | фыздыбгъурымыгъуэлъхьэн | здыбгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыбгъурыгъуэлъхьэну | уздыбгъурыгъуэлъхьэну | здыбгъурыгъуэлъхьэну | дыздыбгъурыгъуэлъхьэну | фыздыбгъурыгъуэлъхьэну | здыбгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыбгъурымыгъуэлъхьэну | уздыбгъурымыгъуэлъхьэну | здыбгъурымыгъуэлъхьэну | дыздыбгъурымыгъуэлъхьэну | фыздыбгъурымыгъуэлъхьэну | здыбгъурымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурыгъуалъхьэ | ущӀыбгъурыгъуалъхьэ | щӀыбгъурыгъуалъхьэ | дыщӀыбгъурыгъуалъхьэ | фыщӀыбгъурыгъуалъхьэ | щӀыбгъурыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурымыгъуалъхьэ | ущӀыбгъурымыгъуалъхьэ | щӀыбгъурымыгъуалъхьэ | дыщӀыбгъурымыгъуалъхьэ | фыщӀыбгъурымыгъуалъхьэ | щӀыбгъурымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурыгъуэлъхьа | ущӀыбгъурыгъуэлъхьа | щӀыбгъурыгъуэлъхьа | дыщӀыбгъурыгъуэлъхьа | фыщӀыбгъурыгъуэлъхьа | щӀыбгъурыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурымыгъуэлъхьа | ущӀыбгъурымыгъуэлъхьа | щӀыбгъурымыгъуэлъхьа | дыщӀыбгъурымыгъуэлъхьа | фыщӀыбгъурымыгъуэлъхьа | щӀыбгъурымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа | ущӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа | щӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа | дыщӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа | фыщӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа | щӀыбгъурыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | ущӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | дыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | фыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурыгъуэлъхьэн | ущӀыбгъурыгъуэлъхьэн | щӀыбгъурыгъуэлъхьэн | дыщӀыбгъурыгъуэлъхьэн | фыщӀыбгъурыгъуэлъхьэн | щӀыбгъурыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэн | ущӀыбгъурымыгъуэлъхьэн | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэн | дыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэн | фыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэн | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурыгъуэлъхьэну | ущӀыбгъурыгъуэлъхьэну | щӀыбгъурыгъуэлъхьэну | дыщӀыбгъурыгъуэлъхьэну | фыщӀыбгъурыгъуэлъхьэну | щӀыбгъурыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэну | ущӀыбгъурымыгъуэлъхьэну | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэну | дыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэну | фыщӀыбгъурымыгъуэлъхьэну | щӀыбгъурымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуалъхьэу | убгъурыгъуалъхьэу | бгъурыгъуалъхьэу | дыбгъурыгъуалъхьэу | фыбгъурыгъуалъхьэу | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуалъхьэу | убгъурымыгъуалъхьэу | бгъурымыгъуалъхьэу | дыбгъурымыгъуалъхьэу | фыбгъурымыгъуалъхьэу | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуэлъхьауэ | убгъурыгъуэлъхьауэ | бгъурыгъуэлъхьауэ | дыбгъурыгъуэлъхьауэ | фыбгъурыгъуэлъхьауэ | бгъурыгъуэлъхьауэ / бгъурыгъуэлъхьа(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуэлъхьауэ | убгъурымыгъуэлъхьауэ | бгъурымыгъуэлъхьауэ | дыбгъурымыгъуэлъхьауэ | фыбгъурымыгъуэлъхьауэ | бгъурымыгъуэлъхьауэ(хэ) / бгъурымыгъуэлъхьа(хэ)у |
| жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыбгъурыгъуалъхьэурэ | убгъурыгъуалъхьэурэ | бгъурыгъуалъхьэурэ | дыбгъурыгъуалъхьэурэ | фыбгъурыгъуалъхьэурэ | бгъурыгъуалъхьэ(хэ)урэ |
| жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыбгъурымыгъуалъхьэурэ | убгъурымыгъуалъхьэурэ | бгъурымыгъуалъхьэурэ | дыбгъурымыгъуалъхьэурэ | фыбгъурымыгъуалъхьэурэ | бгъурымыгъуалъхьэ(хэ)урэ |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыббгъурогъуалъхьэ | сыбгъурогъуалъхьэ | -- | сывбгъурогъуалъхьэ | сабгъурогъуалъхьэ |
| уэ | узбгъурогъуалъхьэ | -- | убгъурогъуалъхьэ | удбгъурогъуалъхьэ | -- | уабгъурогъуалъхьэ |
| ар | збгъурогъуалъхьэ | ббгъурогъуалъхьэ | бгъурогъуалъхьэ | дбгъурогъуалъхьэ | вбгъурогъуалъхьэ | ябгъурогъуалъхьэ |
| дэ | -- | дыббгъурогъуалъхьэ | дыбгъурогъуалъхьэ | -- | дывбгъурогъуалъхьэ | дабгъурогъуалъхьэ |
| фэ | фызбгъурогъуалъхьэ | -- | фыбгъурогъуалъхьэ | фыдбгъурогъуалъхьэ | -- | фабгъурогъуалъхьэ |
| ахэр | збгъурогъуалъхьэ(хэ) | ббгъурогъуалъхьэ(хэ) | бгъурогъуалъхьэ(хэ) | дбгъурогъуалъхьэ(хэ) | вбгъурогъуалъхьэ(хэ) | ябгъурогъуалъхьэ(хэ) |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эр | -- | [гъуалъхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эм | -- | [гъуалъхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [гъуалъхь]экӀэ | [гъуалъхь]эмкӀэ | [гъуалъхь]эхэкӀэ | [гъуалъхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуалъхь]эуэ | [гъуалъхь]эрауэ | [гъуалъхь]эхэу | [гъуалъхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ар | -- | [гъуэлъхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ам | -- | [гъуэлъхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]акӀэ | [гъуэлъхь]амкӀэ | [гъуэлъхь]ахэкӀэ | [гъуэлъхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]ауэ | [гъуэлъхь]арауэ | [гъуэлъхь]ахэу | [гъуэлъхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эныр | -- | [гъуэлъхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эным | -- | [гъуэлъхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энкӀэ | [гъуэлъхь]энымкӀэ | [гъуэлъхь]энхэкӀэ | [гъуэлъхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энырауэ | [гъуэлъхь]энхэу | [гъуэлъхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энур | -- | [гъуэлъхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энум | -- | [гъуэлъхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энукӀэ | [гъуэлъхь]энумкӀэ | [гъуэлъхь]энухэкӀэ | [гъуэлъхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]энууэ | [гъуэлъхь]энурауэ | [гъуэлъхь]энухэу | [гъуэлъхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и бгъум деж гъуэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Анэр сабийм бгъурыгъуэлъхъащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- бгъурыгъуэлъхьэн: lie down beside sb or sth
- Анэр сабийм бгъурыгъуэлъхъащ: the mother lay down beside her child.
УРЫСЫБЗЭ
- бгъурыгъуэлъхьэн: лечь рядом с кем-чем-л.
- Анэр сабийм бгъурыгъуэлъхъащ: мать легла рядом с ребенком.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.