Wp/yua/Cha’anil Yucatán (Xmatkuil)

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | yua
Wp > yua > Cha’anil Yucatán (Xmatkuil)
Xmatkuil.

U Cha’anil Yucatan ti’ Xmatkuil jump’éel cha’an ku béeta’al tu ka’ap'éel quincena ti u wíinalil noviembre tu kajal Xmatkuil, ku p’atal naats’ ti u noj kaajil (JO') Merida, Yucatan, Mexico. U bilal yosa’al u cha’antiko’ob tumen le máako’ob kajakbalo’ob waye’, nacional yéetel extranjero.tuláakal le utsil balo’ob ts’o’ok u meyajtiko’ob ti’ le desarrollo económico tu noj lu’umil Yucatán. Ichil u meyaj agropecuarias, industriales, artesanales yéetel u sector ti le servicios turísticos. Ku chikpajal ti’ u superficie 77 ti’ le exprofesoyosa’al u je’ ba’a, way k'iine' ts'o'ok u béeta'al túumben meyajo'ob te' kuuchila'.

Balo’ob k’ana’an u yojelta’al[edit | edit source]

U yaax cha’anil ti’ le Feria Yucatán ti’ Xmatkuil beeta’ab tu k’íin 8 ti’ noviembre ti’ u ja’abil 1974 tu yosa’al u ch’ako’ob lajun ti’ junk’al lu’um ti’ u ex hacienda Xmatkuil, u yaax k’aabaj tu k’amoj le yax cha’anil nacional agrícola, ganadera, industrial, yéetel artesanal ti u noj lu’umil Yucatán. Ma’ mas uchakej tu k’amaj jump’éel noj lu’um ka tu chukbesaj tak 77 héctareas tak tu walkila yaane’.

tak way k’íine kaj ku beeta’al le cha’ana yosa’al u páajtal u ya’abtaj mako’ob le ken ku yúuchul le cha’ana. Beyxan yosa’al u páajtal u yila'al le cha'ana yéetel u k’ajoltal ma'alob tuméen u noj lu’umil Yucatán yéetel u regióni' peninsular ti’ u nojol México.

Te’ cha’anila ku much’kuba’ob le kool mako’ob, kanan wakxo’obo’, industriales, artesanales, yéetel ya’ab jejela’as meyajo’ob, beyxan le nojchil le cha’anila’ ku takpajal, je bix le cámara ti' comercio, ti' transformación, vestido, yéetel le centro patronal.

Ku yeesiko’ob cha’anilo’ob je'ebix; exposiciones caninas, equinas yéetel ganaderas, áalkab tsíimin,ba’atel t’éelo’ob yéetel u jel chano’ob u páajtal u yiliko’ob le máako’ob.

Tak te' k’iino’oba ts’o’ok u nojochkinta’al yeéetel yutskinta’al ya’ab kuuchilo’ob, je bix tu’ux ku janal máako’ob , kuuchilo’ob tu’ux ku cha’akal ki’wal, tu’ux ku tsolkinta’al le wáakxo’ob, palenkeil, kuuchil baaxlo’ob yéetel cirsenses beyxan le kuchilo’ob tu’ux ku ko’onol ba’alo’ob.

Tu ja’abil 2008 le máako’ob tu kajso’ob le cha’anila k’eexpajil ti u instituto promotor tu cha’anil Yucatán, letiob ku yiiko’ob u jok’ol uts le chano’ yeetel u ts’abal u mas k’aotal.