Wp/wlx/Godfrey Tangu Bayon
Godfrey Tangu Bayon (Ba dɔge o la 1956 yuoni puoŋ) o eɛ Gaana pɔleteseɛŋ aneŋ begemaana a ko begemaale di naŋ e ayɔpoi soba a Gaana poɔ a are ko a Wa East nu-neɛ lombori naŋ be a upper west irigyin paaloŋ poɔ, o ahe ko la woɔ paati.
O Nyɔvore Piiluu Aneŋ O Sakuu Gaabo
[edit | edit source]Ba dɔge la Bayon a Maakye Kyuu bibie ata daare a 1956 yuoni puoŋ. O yi la Ducie naŋ be a upper west irigyin naŋ be a Gaana teŋa. O da e la karakyi a da kanna biihi sɛne oŋ wa kpɛ a nu-neɛ kyakya yɛla puoŋ a 2001 yuoni puoŋ. O da nyɛ la gama mine ba naŋ A'Level satefikate a yi karakire sakuu ŋa ba naŋ boɔna Gbewah training college a 1982 yuoni puoŋ. O meŋ la gaa la sakuu ŋa ba naŋ boɔna Institute of Adult Education a Wa teŋa puoŋ a 1973 yuoni.
O Toma
[edit | edit source]Bayon eɛ karakyi a da tona a Gaana zannoo kpaarõõ toma a yi a 1977 yuoni a te ta a 2000 yuoni puoŋ.O da e la karemajujieɛ ako Ducie Primary sakuu. Bayon e la karakyi ŋa naŋ nyɛ guoluu a da kanna biihi.
O Naaŋkõɔ Toma
[edit | edit source]Bayon eɛ a woɔ paati bie. O da eɛ a paaloŋ gbɛbogi ara a ko a Wa distriki a yi a 2001 yuoni a te ta a 2005 yuoni. Ba da iri o la gɔmmenɛnte kpambeɛ naŋ kaara Soɛ yɛlɛ a John Kufour naaŋ wagre a 2007 aneŋ a 2008 yuoni poɔ. O da ahe ko la a Wa east nu-neɛ lombori a begemaale die naŋ e anaahe, anuu aneŋ ayɔpoi a fourth republic a ko a Gaana paaloŋ.
A 2004 Nu-Neɛ Kyakya
Ba da neɛ la nuuhi a ihi Bayon ka o da ahe ko a Wa East nu-nɛu lombori a 2004 nu-nɛu kpoŋ kyakya puoŋ. Be ka o da ahe ko a nu-nɛu lombori a begemaale die naŋ e anaahe soba a fourth republic a ko Gaana. Ba da nɛu la nuuhi yaga a ihi o aneŋ nuuhi naŋ e 10,947 a yi a nuuhi jaa de lantaa naŋ da e la 21,307 a nuuji sonne jaa puoŋ. Aŋaaŋ da e la 51.4% kɔɔ puoŋ a nuuhi sonne jaa puoŋ.Ba da nɛu la nuuhi ihi o a kyɛ da bare Albert Solomon Bawah naŋ are ko a Kube paati bie aneŋ Saliah Issaku Alhaji naŋ da e a kataweɛ paati bie. Ba da nyɛ la nuuhi naŋ da 1,085 aneŋ 9,275 a tutaa a yi a nuuhi jaa de laŋtaa. A nuuhi da e la 5.1% aneŋ 43.5% kɔɔ puoŋ a nuuhi sonne jaa puoŋ. Ba da nɛu la nuuhi ihi o a woɔ paati yuori eŋa. A nu-nɛu yɛla jaa puoŋ a woɔ paati da nyɛ la begemaaleba naŋ e yaga a da ahe ko a paati a begemaale die puoŋ, a woɔ paati begemaleba da e la 194 a yi a begemaale kogri jaa naŋ da e 230 a begemaale die naŋ e anaahe soba republic anaahe a ko Gaana.
O Meŋa Nyɔvore
[edit | edit source]Bayon eɛ kristabie bie a puoho Naamwine mwinediéŋ ŋa ba naŋ boɔla Baptist church, o taa la pɔge aneŋ biihi bayi.