Wp/vmw/Maphatthuwelo a Eteyaaturu

Maphatthuwelo a Teyaaturu

Sokhala eteyoriya sinceene sa maphatthuwelo a eteyaturu.Ntoko Oscar G. Brockett, kiivowa iteyoriya iye ekhanle yokupaleliwaxa, mwivavo sekekhayi iria vakhaani no sotepihiwa khireere. Aneephatthu wumalani

wa eseekuluXIX  no wopaceryani  XX, sahithokihiwa mwanyiheryo siiriwa wi eteyaturu ekhumelenle mwa miriira sekhalayi..Mwanyiheryo ikina safari wi yokhala yophatthuwa mwa mowalaliwqni ihantisi, wala iralihiwe okhuma mwa wiina, morale matakiheryo. Mirira muha tisini mwaxilopwana ipacerye voophiyaka iyaakha ikonto 80  a...

Niira na nvanelo opacerya olempwe ary mutthonyeryo a mwaakha wa ipeesa sowaminiwa

Wixiitw da khalayi  mwa sowanyiheriwa "mito"a ma Osíris ni Ísis, voophiyaka iyaakha 2500 a.C sikontakath ehantisi sokwa ni ohihimuwa a Osírisino Miriam sa Horus. uNulumo  'eteyaturu' ni

Nulumo na eteyaaturu nitaphulelo na eteyaturu, ntoko etthu yotaphuwa sa etiini , ephatthuwe  paahi o Grécia wa Pisístrato  iyaakha (560-510 a.C.), mukhulupale ateniense amantanri orukunxiwa muruweryo ola wi ehasara wakwehenrye oraala saa mitthinto sottottopeleya sa khula manamuna.

Mukhaleliwo otepexa osuweliwa ni mikhalelo sopacerya mwaha wa eteyaturu siruye ni ma gregos akhalayi, yaawo ari tapacerihe miteko

Solepwa sikhalaniwe ihapari sa isepwere sa Aristóteles.

Aristóteles anilipiherya wi ehasaraa ephatthuwe mwa sopakeleliwa

Sipakiwe ni makhulupale a ma ditirambos, iinu mmosna impwe ni khiniwa ereliwaka ovuwihiwa  wala otthitthimihiwa Dioniso, muluko o grego unwottelanai a eviinyu . Ditirambo, ntoko otthalakasa awe Brockett,  vananyiheriwa wi viiriwa ehantisi emosa yopakeleliwa yimpwa ni humu a mwakhulelo ni nlipiheryo mimosa amawaani, ipiwaka ni mwakhuleli. Ola ori otatuxiwe ntoko"mpakele a malepelo lwa Arion iyaakha sa (625-585 a.C.), opaceryaorexistari olepwa ni ditirambos ni khivahiA mithonyeryo.

Manamuna a iteyaturu saworiyente sirexistariwe voophiyaka sa eyaakh 1000 a.C.,  ni sowopiha ni nttaava notthanleleya n'a isepwere sa khalayi Indu. Nikhanlya ahu okupaleelaka ntoko  'eteyaruru ya chinês'yokathyeene  yoowo, viranayala siiso manamuna ala a iteyaturusa ma japonesas Kabuki, Nô e Kyogen sihaana solempwa eseekulu  XVII paahi nowariwa kriistu.