Wp/tly/Portal:Mədəniyət

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | tly
Wp > tly > Portal:Mədəniyət

Mədəniyət portal xəş oməşon

Mədəniyət – çı insoni iyən cəmiyyəti inkişafi müasir səviyyəye, insoni ofəyə kardə və nəsliku bə nəsl dəvardə maddi iyən mənəvi dəyəronin.
"Mədəniyət" sıxani latini zıvonədə tərcüməş "julture" – kaşte, perosnie, çok kardeye. Im sıxanon navko mənaş – zəmini kaşte, zəminədə ko karde be. Tədricən insonon fəaliyyət dairə hovuj be və “mədəniyyət” sıxanən məna dəmande co mənaonənən ıştə dılədə ehtiva karde: maarifpərvərəti, səvod, tərbiyə.
Məşhur urusə zıvonşunas Vladimir Dal ıştə “İzahinə lüğət”ədə nıvıştedə: “Mədəniyyət –kaşte, çiçisə səpe ko kardeye, ım əqli iyən əxlaği səvode”. Mədəniyyət – çı sivilizasiyaon iyən etnoson əsas cəhətonku qıləyniye. Çəmə planetədə çı mədəniyyəton müxtəlifəti inson ibemonon ən yolə dəyəre; bımi kali vaxton inteqral mədəniyyətən votedən. İnson de mədəniyyəti vasitə ıştəmustəqil fərd, çı cəmiyyəti uzv be dərk kardedə.

Mədəniyəti tərkib

Əlovə

Haftə səçınyə nıvıştəy

Çı intibah devri fəlsəfə

Fəlsəfi fikri tarixədə intibah devri fəlsəfə əsas vırə qətedə. Im fəlsə ənənəvi cəmiyyəti bohranqıləyən iminə sənaye cəmiyyəti ofayə be devrədə (XIV sasor –XVII sasori sıftə) Avropadə (ən veyən İtaliyada) kilsə de sxolastika vəynə mubarizədə ofayə bə.

İntibah devri fəlsəfə çı Antik devri fəlsəfə əsas peqətedəbe. Çı təbiəti fəlsəvonon sxolastika de sxolastik aristotelvonəti vəynə bedəbin. Elməddə nüyə meylon Leonardo Da Vinçini, Nikolay Koperniki, İohann Kepleri, Qalileo Oalileyi nıvıştəyonədə vinde bedə.

Çı dınyo elm, mədəniyyət fəlsəfi fikir tarixədə Leonardo Da Vinçi (1452-1519) əsas vırə qətedə. Əv çı intibah devri rəssam, riyaziyyatvon. mexanik be. Leonardo çı dınyo həqiqəton de elmi ro bəsə dəşe fəlsəfə əsas vəzifə hisob kardedəbe. Əv votedəbe həqiqət i qıləy, əvən dini ne elmi əsas peqətedə.

Nüyə təbiətşünasəti əsas alimonəd qıləyən Nikolay Kopernik (1473-1543) be. Əçəy ən yolə ko helisentrik sistemi piyədo karde be. «Səma cisimon devranı həqqədə» əsərəd ım sistemi əsasonış izah kardəşbe. Çı italyan fəlsəfə ən yolə filosofonədə. təbiət fəlsəfə ofayə kardəkəsonədə qıləy Bernardo Telezio(1509-1583) bə. Əv votedəbe hər cınəvə cisme, maddiy hərəkət de ovaxte bə yəndı vəynə bə 2 ğuvvon-sard de qami canqədə ofayə bedə. əçəy fikir joğo be « çı hərəkəti mənbə təbiətiku kənoadə ni, çı təbiəti ıştənədəy». (bə dumo dəvard...)

Zındəyon?

  • "#" - nışonə adətən “çərçivə”, “numrə” yaxud “funt”i nışonə hesob bedə. Əslədə isə çı nışonə rəsmi nom oktotorpe.
  • Taylandi milliyə himn 1902-nə sorədə çe rusi bəstəkar Pyotr Şurovski tərəfo nıvışdə bıə.
  • Həmmə kişvəron əsğəron dışdə rostə dasdi səlom doydən.
  • Tudori sərdorəti vaxti, İngilistonədə dəkır basdə bıə korset iyən bilənqədə veynə dastinon, çe bakirəti əlomət hesob bedəbin.


Vıjniə şəkil

Mikelancelo. Çı İntibah Devri Heykəl
Mikelancelo. Çı İntibah Devri Heykəl(bə dumo dəvard...)

Tojə məqalə okə

Template:Wp/tly/Ğəlib

Vıjniə məqalə

Çı İslami fərhənq

İslami fərhənq bə jimon kardə odəmon çı Xıdo qırd yolə baxşəy,bo jimoni qılə tojə loy. İslam təbiəti ,sovı əy har çi de Xıdo anqıl kardedə.

(Jintono iyən pentono) jəqo qılə çi ni ki, əçəy anbo Bəməku nıbu. Mande Əmə çəvonədə əncəx kali (cuzməhali) qılon enomnidəmon.(Hicr surəsi 21 ayə).

Demiən jıqo dınyo təbiətədə qulpaməti onə Xıdo bə siyasi,iqtisadi ,elmi iyən bə fərhənqi ğanunon həmə əçəy sərəncomədə bey nişo dodə. Xıdo təbiətış iyən odəmış bəçəyro ofəyəşe ki, əvon yəndı pur bıkən de ahənqi bıjiyon. Jıqo diə kardədəy ım sof ,çı ekoloqiyə ısətnə vaxtədə çəmə nırəsə kam-kəsıronədəy.

İslam sof qılə co dine. Əy çı odəmon jimonış yəqo-yəqoş ovıjqınişe,çəyo bə merdi iyən bə jeniş ozodətiş doşe...(bə dumo dəvard...)

Beatles, Kennedy Həvo Liman, Fevral 1964
Beatles, Kennedy Həvo Liman, Fevral 1964

Beatles 1960-inə sorədə Beatlesədə bə məydon beşə İngilis Rok Qrupe. Beatles musiqi tarixədə ən yolə hadisondə qıləyni bıə. In qrup bə musiqi tarixi ve yolə tohfon doəşe, vote bəbe ki, musiqi tarixədə tojə yolə səhifə okardəşe. Detobə ısət ın rok qrup ıştə populyuarətiş oqətə. Bə ım qrupi, bəçəy mahnion aludəəti de "Beatlemania" nomi məşhure dınyoədə. Beatles-i təsir bə musiqi sənaye təsir hələən dəvom kardə. Qrupi üzvon Con Lennon, Pol Makkartni, Corc Harrison iyən Rinqo Starr bıən. (bə dumo dəvard...)

Əloğədor portalon

Fəlsəfə

Ədəbiyot

Memarəti

Vərzış

Kateqoriyon