Wp/rki/ဝိနည်းပိဋကတ်
ဝိနည်းပိဋကတ်
[edit | edit source]ဝိနည်းပိဋကတ်ကို ရဟန်းရို့ လိုက်နာဖို့ စီးကမ်းတိ (သိက္ခာပုဒ်)လို့ ပြန်ဆိုနိုင်ရေ "ဝိနယော နာမ သာသနဿ အာယု"၊ "ဝိနည်းစွာ သာသနာတော်ဧ့ အသက်"လို့ ဆိုထားဧ့။
ဝိနည်းပိဋကတ် စွာ မြတ်စွာဘုရားသျှင်က ရဟန်းများ၊ ရဟန်းမတိကို လိုက်နာကျင့်သုံး ဆောက်တည်ရန် ပညတ်တော်မူခရေ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်တိ ဖြစ်ရေ။ ထိုသိက္ခာပုဒ်ရို့မှာ ဘိက္ခုပါတိမောက်မာ ပါဟိသော ၂၂၇-သွယ် သိက္ခာပုဒ်၊ ဘိက္ခုနီပါတိမောက် (၃၁၁) သိက္ခာပုဒ်တိ ပါဝင်သပိုင် အခြားဝိနည်းဆိုင်ရာအချက်အလက်တိကိုလည်း ဒေဝိနည်းပိဋကတ်ခေါ် ဝိနည်းငါးကျမ်းတွင် ဖော်ပြပါဟိရေ။
ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်း
[edit | edit source]ဝိနည်းပိဋကတ်ကို သင်္ဂါယနာတင်ရေပုံစံနန့် ဘိက္ခုဝိဘင်း၊ ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၊ မစွာဝဂ်၊ စူဠဝဂ်၊ ပရိဝါ ဆိုပနာ ပိုင်းခြားပြီး ကျမ်းစာအနိန်နန့် ပါရာဇိကဏ်၊ ပါစိတ်၊ မစွာဝဂ်၊ စူဠဝဂ်၊ ပရိဝါ ဆိုပနာ ပိုင်းခြားထားကတ်ရေ။ ယကေလည်းသော ဝိနည်းပိဋကတ်အား ကျမ်းစာနန့်ပိုင်းခြားရာမှာ ကွဲပြားကတ်ရေ။ အသျှင် ဗုဒ္ဓဃောသ အလိုအနီနန့် ပါတိမောက္ခနှစ်မျိုး၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂ၊ ခန္ဓက နန့် ပရိဝါဆိုပနာ ပိုင်းခြားရေ။ ယေကေလဲ ပါတိမောက္ခစွာ ဥဘတောဝိဘင်္ဂမှာ ပါဝင်အတွက်နန့် အစိုင်အဆက်အရ ဥဘတောဝိဘင်္ဂ၊ ခန္ဓက နန့် ပရိဝါဆိုပနာဖြစ်ရေ သိက္ခာပုဒ်တိကို "သုတ္တ"ဆိုပနာ ခေါ်အတွက်နန့် သုတ္တဝိဘင်္ဂ (Suttavibanga) လို့လည်း ခေါ်ဆိုကတ်ရေ။
ဝိနည်းပိဋကတ်ကျမ်းများ
[edit | edit source]ဝိနည်းပိဋကတ်ကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ စာအုပ်ထုတ်ဝီရေပုံစံအရ ကျမ်း ၅-ကျမ်းအဖြစ် ခွဲခြားနိုင်ရေ။ ယင်းရို့မှာ -
ပါရာဇိကဏ် - အကြီးစားကျူးလွန်မှု (ပြစ်မှုကြီးတိ)။
ပါစိတ် - အငယ်စားကျူးလွန်မှု။
မဟာဝါ - ပိုများပြားရေ ရှီးပိုင်း ခန္ဓက ၁၀-ပါး။
စူဠဝါ - နည်းပါးရေ နောက် ခန္ဓက ၁၂-ပါး။
ပရိဝါ - ရှီးမှာပါဟိရေ အကြောင်းအရာတိကို သရုပ်ခွဲပုံစံ၎င်း အမီး၊ အဖြေတင်မက ပဟေဋ္ဌိသဘောမျိုး ဉာဏ်စမ်းတိပါ ပါဝင်ပိုင် ဆရာအစိုင်အဆက် ဘွဲ့နာမည်တိလည်း ပါဝင်ရေ။
အခြားနည်းအရ ခွဲခြားပုံမှာ -
သုတ္တဝိဘင်္ဂ (သို့) ဥဘတောဝိဘင်္ဂ
ခန္ဓက
ပရိဝါ ဆိုပနာ ဖြစ်ရေ။
ဒေ ပိုင်းခြားရေနည်းကို ကျမ်းငါးကျမ်းခွဲနည်းနန့် ယှဉ်တွဲဖော်ပြရကေ သုတ္တဝိဘင်္ဂစွာ ပါတိမောက္ခလို့ခေါ်ဆိုရေ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂနန့် ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂ၊ တစ်နည်းအနီနန့် ပါရာဇိကဏ် နန့် ပါစိတ်တိကို ပေါင်းစပ်ထားရေ ခန္ဓက အား မဟာဝဂ္ဂခေါ် ဝိနည်းမဟာဝါ နန့် စူဠဝဂ္ဂခေါ် စူဠဝါ ရို့နှစ်ခု ပေါင်းစပ်ထားရာ ပရိဝါကျမ်းမှာ တတူတူဖြစ်ရေ။
ကိုးကား ကျမ်းမှီး
[edit | edit source]၁။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၂)။
၂။ ဆဋ္ဌသံဂါယနာတင် ဝန်ဆောင်သံဃအဖွဲ့, ed. (၁၉၆၅)။ ပါဠိတော်ဗမာကျမ်းများဧ့ ကျမ်းဦးမှတ်ဖွယ်များ။ ရန်ကုန်မြို့: ဗမာနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အဖွဲ့။
၃။ ပညာရီးအဖွဲ့ငယ်, ed. (၁၉၈၆)။ ပထမပြန်စာမီးပွဲ၊ ပထမငယ်တန်းအတွက် ပါဠိစာပီကောက်နှုတ်ချက်။ ရန်ကုန်မြို့၊page=၁-၆: နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့၊ သာသနာရီးဦးစီးဌာန။